1 Jacob opyta Canaánpe, oiko haguépe itúva. 2 Jacob rogagua kuéra rekovekue kóicha vaekue:
José ha ityke'ýra kuéra
José oguereko 17 áño ha oñangareko ovecha ha kavara kuérare itúva kuña kuéra Bilhá ha Zilpá memby kuéra ndive. Peteĩ ára omombe'u itúvape ko'ã ityke'ýra hembiapo vaiha. 3 Jacob ohayhuve Josépe ityke'ýra kuéragui, oikove ypy haguére chupe ituja riréma ha ojapouka chupe peteĩ ao jyva puku. 4 Ityke'ýra kuéra ohechávo itúva ohayhuveha chupe, ndaija'éi hese ha noñe'ẽvéi chupe.
José ohecháva iképe
5 Peteĩ jey José omombe'u ityke'ýra kuérape ohecha vaekue iképe ha ko'ýte ipy'aro hikuái hendive. 6 He'i chupe kuéra:
—Pehendumi ko che képe ahecha vaekue: 7 Ñaimemba kokuépe jajokua hína ñande trígo apesã. Peichaháguinte che trígo apesã oñembo'y ha opyta upéicha, pene mba'e kuéra katu omongora joa chupe ha ojayvy henondépe.
8 Ityke'ýra kuéra he'i chupe:
—Reimo'ã piko ndetaha ore ruvicha guasu?
Ha ko'ýte ipy'a rasyve hendive umi mba'e iképe ohechávare, ha hese kuéra he'ívare. 9 José ohecha jey ikepegua ha omombe'u hyke'y kuérape. He'i chupe kuéra:
—Ahecha che képe kuarahy, jasy ha 11 mbyja oñesũ ramo che renondépe.
10 Upéva omombe'u avei itúvape ha itúva oja'o chupe:
—Mba'e piko rereko ne akãme rehecha haguã upéicha nde képe? Reimo'ã piko nde sy, nde ryke'y kuéra ha che roñesũtaha ne renondépe?
11 Ityke'ýra kuéra ipy'a rasy eteve hendive, itúva katu ojepy'a mongeta ko'ã mba'ére.
Josépe ojukase ityke'ýra kuéra
12 José ryke'y kuéra oho Siquem gotyo itúva ovecha kuéra reheve. 13 Jacob he'i Josépe:
—Eju torojokuái.
José he'i:
—Aháma taita.
14 Túva he'i chupe:
—Nde ryke'y kuéra oiméne Siquémpe ijovecha kuéra reheve. Tereho ehecha mba'éichapa oiko ha eju jey emombe'u chéve.
José osẽ Hebróngui ha oguahẽ Siquémpe. 15 Peteĩ karai ohecha José ojereha oikóvo upe rupi ha oporandu chupe:
—Mba'e piko reheka?
16 José he'i chupe:
—Aheka che ryke'y kuérape. Nderehechái mba'épa?
17 Upe karai he'i chupe:
—Ahendu oho hague Dotán gotyo.
José oho ohekávo, ha ojuhu chupe kuéra Dotánpe. 18 Ha'e kuéra ohecha chupe mombyry guive. Oguahẽ mboyve, oñemoĩ hikuái peteĩ ñe'ẽme ojuka haguã chupe, 19 ha he'i hikuái ojupe:
—Péina pépe ou hína ku ohecháva iképe heta mba'e. 20 Jajukána, jaity peteĩ ykua ipypukúvape ha ja'e hese tymba ñarõ ho'u hague chupe; jahecha mba'épa oiko umi mba'e ohecha vaekue iképegui. 21 Rubén ndoipotái ojejuka ityvýra ha he'i:
—Natekotevẽi jajuka. 22 Jaitýnte ko ñu mbytépegua ykuápe.
He'i upéicha, upéi oguenohẽ haguã upégui ha ogueraha jey itúvape.
José ojereraha Egíptope
23 Oguahẽvo José, ityke'ýra kuéra oipe'a chugui ijao jyva puku, 24 ha oity chupe peteĩ ykua pypukúpe. 25 Okaru aja hikuái, ohecha sapy'a Ismaelgua kuéra oúva Galaádgui. Ogueroja hikuái Egíptope ikaméllo apére mangaisy ha mba'e ryakuãita. 26 Ha Judá he'i ityvýra kuérape:
—Maerãpa jajukáta ñande ryvýpe ha upéi ñañeha'ãta ñamokañy ojekuaa'ỹ haguã ñande jajuka hague chupe? 27 Jajuka rangue, ñame'ẽ umi Ismael ñemoñarépe, ha ha'e kuéra tome'ẽ ñandéve hepykue. Upéicha nañamongy'a mo'ãi ñande po huguýre. Ñande ryvy niko.
Opavavépe iporã upéva. 28 Ohasávo upe rupi umi ñemuhára Madiangua, ityke'ýra kuéra oguenohẽ Josépe ykuágui ha ome'ẽ chupe kuéra 20 pláta pehẽnguére. Madiangua ogueraha Josépe, Egíptope. 29 Rubén oho ra'e upe ykuápe ha ohecha José ndaipóri veimaha. Omondoro ijao ñembyasýgui, 30 oho jey ityvýra kuéra rendápe ha he'i:
—Ndaipóri niko pe ykuápe upe mitã rusu! Mba'e piko che ajapóta ko'ágã?
31 Ojuka hikuái peteĩ kavara ra'y ha omona huguykue José aóre. 32 Upéi oguerahauka itúvape ha he'ika chupe: “Kóva rojuhu kuri. Ndaha'éipa nde ra'y ao”? 33 Ohechávo upe ao Jacob he'i: “Ha'e che ra'y José aokue. Ojukáne ra'e chupe tymba ñarõ ha ho'u.”
34 Jacob omondoro ijao ñembyasýgui, oñemonde ao vosakuépe, ha are oiko péicha ombyasýgui ita'ýra mano. 35 Ita'ýra ha itajýra kuéra oñeha'ã ombopy'a guapy chupe. Ha'e katu ndoikuaaséi mba'eve ha he'i:
—Amondéne ao hũ che ra'ýre, amano meve.
Ha oguerojahe'o chupe. 36 Upe aja, ñemuhára Madián pegua ogueraha José Egíptope. Upépe ome'ẽ hepýre hembiguairã Potífarpe, Faraón róga rerekua ha hembiguái kuéra ruvicha.
1 Apheykmek axta Jacob ma'a Canaán, apheykenxa axta nanók ma'a apyáp. 2 Keso ektémakxa axta apheykha Jacob apketchek se'e.
José tén han apkelpepma
Diecisiete apyeyam apagkok axta temék José apkeláneykencha'a m'a nepkések yetlo apkelpepma, étchek axta m'a Bilhá, tén han ma'a Zilpá, apkelmeykha naqsa axta m'a apyáp. Eltennássekxak axta chá'a apyáp José ekmaso apkeltémakxa m'a apkelpepma.
3 Apchásekhayók apagko' axta Israel ma'a José, axta kaxnók ma'a apkelpepma nak, hakte apwányamók axta aptemék Israel apteyékmo m'a. Apkelánessegkek axta han xama aptaxno apwenaqte aptaqmalma apagko'. 4 Apkelweteyak axta apkelpepma apchásekhayo apagko' apyáp ma'a José, axta kaxnók ma'a pók apketchek nak, aptaqnókek axta, massegkek axta ektaqmeleykha apkelpeywa elána'.
5 Wanméssek axta han José, apkeltennáseyha axta han ma'a apkelpepma, yágwokmók axta eyke aqsa aptaqnagko, 6 hakte axta aptáhak apkeláneya s'e:
—Kóleyxho sa' se'e, altennasha sa' ektáhakxa sekwanmagko. 7 Ewanméssek xeyk ko'o nélweynchámencha'a negyókxoho yókxexma, nennaqtétekxo m'a hótáhap apaktek kélyaqtónma; apkempákxeyk axta han néten ma'a sektéteykekxa axta ko'o hótáhap apaktek, appéwók axta apkenmeyncha'a, keñe m'a kélnaqtéteykekxa nak pók kéxegke, apkelaqnágko m'a neyáwa nak ko'o sektéteykekxa hótáhap apaktek, apkelháxahágkek axta han apmonye'.
8 Keñe axta apkelpepma aptáha apkelátegmowágko s'e:
—¿Apkeneykeya exchep etnehek wesse' apwányam egagkok, tén han hentemessásekxak kóneg negko'o?
Yágwokmók axta aqsa aptaqnawaya, apkeltennásencha'a m'a ektáhakxa apwanmagko.
9 Wanmeyásekxeyk axta makham mók aqsok José, apkeltennáseyha axta han apkelpepma. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Ewanmeyásekxeyk ko'o makham mók aqsok, ekwet'ak xeyk ko'o sekwanmagko ekhem tén han pelten, tén han once yaw'a apkelháxahágko emonye' ko'o.
10 Apkeltennáseyha axta han apyáp José m'a apwanmagko, tén han ma'a apkelpepma, yetlókok axta han apyennaqtéssamo appeywa apyáp appaqhetchesa. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—¿Yaqsa negwanmagko xa ektéma nak chá'a ekwanméssama? ¿Ólháxahagkoya negko'o apmonye' exchep, ko'o tén han egken, keñe han ma'a apkelpepma nak?
11 Apnathayak axta m'a apkelpepma, keñe axta apyáp megkayetyapweykmo élchetagkáseykha apwáxok xa aqsok nak.
José apyamasma ekha ekyánmaga m'a apkelpepma
12 Apkelmeyákxeyk axta José apkelpepma m'a Siquem, aptegyáseyncha'a pa'at ma'a apyáp apnaqtósso nepkések. 13 Aptáhak axta Israel apcháneya José s'e:
—Apháha apkelpepma m'a Siquem apkeláneyncha'a nepkések. Éltamhók eykhe emhagkok etyánegwakxohok ma'a.
—Axog sa' —axta aptáhak apchátegmowágko José.
14 Exeg sa' axta aptáhak Israel, elano sa' ektáhakxa apheykha m'a apkelpepma, tén han ma'a nepkések, keñe sa' éxyók makham hesantagkasek amya'a.
Apcháphássek axta Israel José apkeñama m'a xapop ekyapwate nak Hebrón, apwokmek axta José m'a Siquem, 15 keñe apxegánegwokmo m'a yókxexma nak. Apwet'ak axta eyke xama énxet, keñe axta apkelmaxneyáncha'a:
—¿Yaqsa apketama?
16 —Élyapma' élchetámak —axta aptáhak José apchátegmowágko. ¿Ya ey'ásegkok xép apkelyáqkasakxa nepkések ma'a?
17 —Apkelxegákxeyk xeyk makham se'e —axta aptáhak énxet—. Ekleg'ak xeyk ko'o peya elmahágkok ma'a Dotán.
Apxegkek axta José apkelchetama m'a apkelpepma, apkelwetágwokmek axta m'a yókxexma nak Dotán. 18 Makhawók axta apwet'ak apxegakmo m'a apkelpepma, apkelánekxeyk axta han apkelpeywa yaqwayam yaqhek amonye' apwayam ma'a aphágkaxa'. 19 Aptáhak axta chá'a apcháneya pók se'e:
—¡Cha'a apxegakmo ekwanméssamo nak chá'a aqsok! 20 Nók, agaqhek sa'; keñe sa' agaqxegkesek yámelchet, anxének sa' ektawa xama aqsok nawhak eklo. Keñe sa' agya'asagkohok háxko ektáhakxa m'a apwanmagko axta.
21 Xama axta apleg'a Rubén xa, apmeyókek axta apyáxeg, aptáhak axta s'e:
—Magaqhek sa'. 22 Nágkólyegkenches éma apagkok, kólaqxegkes aqsa m'a yámelchet ekyetna nak se'e meykexa nak énxet, nágkólássésses han apyempehek.
Aptemék axta appeywa Rubén xa ektáha nak, hakte apmakók axta ewagkasek teyp ma'a José, keñe éntemekxések makham ma'a apyáp; 23 xama axta apwokmo José m'a aphágkaxa axta apkelpepma, kéllekkessek axta aptaxno apwenaqte aptaxneykekxa axta, 24 appathetchek axta, tén axta apchaqxegkesa yámelchet, méko axta han yegmen ma'a, 25 keñe axta apheyncha'a aptókagko aptéyak.
Pelakkassek axta han apkelwet'a apkelxegakmo apkeleyweykekxa m'a ismaelitas, apkeleñama m'a Galaad, yetlo apkelpátegkesso axta han yányátnáxeg ma'a sokmátsa, tén han ma'a ekyókxoho élátsessamo nak élpaqneyam aqsok, yaqwayam elsakxak ma'a Egipto. 26 Keñe axta Judá aptáha apkeláneya apkelyáxeg se'e:
—Kaqhók agaqhek egyáxeg, tén han ampósek manxének ektáha negaqhe. 27 Agmések aqsa ekha ekyánmaga m'a ismaelitas, magaqhek sa', hakte egyáxeg egagko' negko'o xa.
Apkelyahákxók axta han aptáhakxa apkeláneya m'a apkelyáxeg. 28 Xama axta apkelwa'a apkelseykha aqsok madianitas ma'a aphágkaxa axta, aptekkessákxeyk axta apkelpepma José m'a kañe' yámelchet, apyenyókek axta ekha ekyánmaga apmésa m'a ismaelitas, veinte sawo selyaqye axta han ekyánmaga. Apyentamákxeyk axta José m'a Egipto.
29 Xama axta apteyánegwákxoho Rubén ma'a yámelchet nak, axta éteyágweykxak José m'a kañe' nak, apkelyepteyk axta aptaxno magkenatchesso élapwokmo. 30 Keñe axta apmeyánto makham ma'a aphágkaxa axta apkelyáxeg. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—¡Méko nak wokma'ák xeyk kañe' yámelchet! ¿Háxko sa' ko'o atnehek kaxwo'?
31 Apmeyk axta m'a José axta aptaxno apwenaqte, tén axta apkeltexneyncha'a yát'ay apketkok éma apagkok apchaqhe axta; 32 keñe axta kéláphássesa m'a apyáp, yetlo s'e apkelpeywa nak: “Negwetákxeyk negko'o s'e, elano sa'. ¡Apketche aptaxno apwenaqte kexa essenhan háwe'!”
33 Apyekpelchawók axta Jacob, tén axta aptáha s'e: “¡Cháxa, hatte aptaxno apwenaqte xa! Xama aqsok nawhak eklo chaqhak keñe ektawa.” 34 Keñe axta Jacob apkelyepta aptaxno, aptaxneykxeyk axta m'a apáwa nentaxneykekxohol'a apketsapma egmók, ahóxek axta apkelekxagweykha eñama apketsapma apketche. 35 Kelenxáneykmek axta eykhe kapeykessásekxak apwáxok ma'a apketchek apkelennay'a tén han kelwán'ák, mopmenyeyk axta eyke kólpeykessásekxak apwáxok; apkelekxagweykha axta aqsa apketamsama apketche, aptéma s'e: “Alenxanmohok sa' aqsa sélapwayam sétamso hatte, ekwokmoho sektahanyeykxo m'a apkelmaheykegkaxa nak apkeletsapma.”
36 Apyenyeykekxeyk axta han ekha ekyánmaga madianitas José m'a Egipto, apméssama xama énxet apwesey axta Potifar, apteme axta faraón apkeláneykha, wesse' apwányam nak Egipto, apteme axta sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagkok.