Ñembyaty Jerusalénpe
1 Umíva umi árape, umi oho vaekue Judéagui Antioquíape, oñepyrũ ombo'e umi Jesús reroviaha judio'ỹvape, ndojeapi'oukái ramo, Moisés he'i haguéicha ndaikatuiha oñepysyrõ. 2 Pablo ha Bernabé oñoñe'ẽ api mbarete hendive kuéra, ha ipahápe Pablo, Bernabé ha ambue kuérava ojeporavo oho haguã Jerusalénpe oñe'ẽvo ko mba'ére apóstol kuéra ha myakãhára*f** kuéra upe Jesucristo iglésia pegua ndive.
3 Umi Antioquía pegua Jesucristo iglésia rembijokuái, ohasávo Fenicia ha Samaría rupi, omombe'u mba'éichapa umi Israelgua'ỹva ojeheja ra'e ijerovia ymágui, oho haguã Tupã ndive. Ha opa oñopehẽnguéva ovy'a eterei ohendúvo.
4 Pablo ha Bernabé oguahẽvo Jerusalénpe, upepegua iglésia, apóstol ha myakãhára kuéra oguerohory chupe kuéra, ha ha'e kuéra omombe'u opa Tupã ojapo vaekue hendive kuéra. 5 Oĩ jepe fariséova oguerovia vaekue, opu'ãva ha he'i:
—Tekotevẽ ñambyapi'ouka umi Israelgua'ỹ Jesús reroviahápe, ha tojapo Moisés rembiapoukapy.
6 Upérõ oñembyaty apóstol ha myakãhára kuéra, oñe'ẽ haguã kóvare. 7 Heta oñe'ẽ rire hikuái, Pedro opu'ã ha he'i chupe kuéra:
—Che pehẽngue kuéra, peikuaa ymáma Tupã che poravo hague pende apytégui amyerakuã haguã pe marandu porã Israelgua'ỹvape, ikatu haguã ha'e kuéra oguerovia. 8 Ha Tupã, oikuaáva opavave py'apy, ohechauka oguerohoryha chupe kuéra, ome'ẽ niko chupe kuéra Espíritu Santo ñandéveicha avei. 9 Tupãme guarã peteĩchante ha'e kuéra ha ñande, omopotĩ niko avei ipy'apy pe jerovia rupi. 10 Mba'érepa aipórõ peñemoĩse Tupã rehe, peitývo ko'ã Jesús reroviaha ári mba'e pohýi, ñande ha ñande ru kuéra ypykue ikatu'ỹ vaekue jaropu'aka? 11 Upéva rangue, ñande jarovia reiete jajepysyrõha ha'e kuéraicha avei, Ñandejára Jesús imba'e porã rupi.
12 Opavave okirirĩ ha ohendu, Bernabé ha Pablo oñe'ẽ aja umi techaukarã ha hechapyrãvare, Tupã ojapo vaekue ha'e kuéra rupi umi Israelgua'ỹva apytépe. 13 Ha'e kuéra oñe'ẽmbávo, Santiago he'i:
—Che pehẽngue kuéra, pe che rendumi: 14 Simón omombe'u ñandéve mba'éichapa Tupã oguerohory ypy vaekue Israelgua'ỹvape, oiporavóvo avei ijapytépe kuéra peteĩ tetã imba'erãva. 15 Upéicha avei ohai vaekue umi maranduhára,*f** he'iháicha Tupã kuatiañe'ẽ:
16 ‘Upéi aju jeýta
ha amopu'ã jeýta
David tapỹi ojero'a vaekue:
amyatyrõ jeýta itapere
ha amopu'ã jeýta,
17 ikatu haguã umi ambue
oheka Ñandejárape
opa tetã megua ndive,
oñemboyke vaekue
che rérape guarã.
18 Ñandejára,
oikuaauka vaekue ko'ã mba'e
ymaite guive,
ome'ẽma iñe'ẽ.’
19 Aipórõ che añandu nañamoĩ vaerãiha mba'e pohýi tekotevẽ'ỹva umi Israelgua'ỹvape, ijerovia yma guarégui ojehejávape, oho haguã Tupã ndive. 20 Jahaínte chupe kuéra kuatiañe'ẽ ojei haguã opa oñekuave'ẽ vaekue tupã gua'u kuérapegui, ani omenda hekope'ỹ, ani ho'u tymba ojahoga vaekue ro'o, ha ani ho'u so'o huguy reheve. 21 Ymaite guive niko opaite táva rupi, judío kuéra tupaópe oñemyerakuãva Moisés rembiapoukapy pytu'uha árape.
Kuatiañe'ẽ Israelgua'ỹvape
22 Apóstol ha myakãhára kuéra, ha upepegua umi iglésia, oñembopy'a peteĩ oiporavo haguã ijapytégui kuérava ha omondo chupe kuéra Antioquíape, Pablo ha Bernabé ndive. Oiporavo Judáspe, hérava avei Barsabás ha Sílaspe, kuimba'e kuéra ojeapóva mba'érõ Jesús reroviaha apytépe, 23 ha hendive kuéra omondo ko kuatiañe'ẽ:
“Ore apóstol ha myakãhára kuéra pene pehẽnguéva, romomaitei umi ore pehẽngue Jesús reroviaha Israelgua'ỹvape, ha oikóva Antioquía, Siria ha Cilíciape. 24 Roikuaa oĩ hague tapicha ohóva ko'águi ore ro'e'ỹre chupe kuéra, pene myangekói vaekue iñe'ẽme ha pene mokañy. 25 Upévare roñemoĩ peteĩ ñe'ẽme roiporavo haguã ore apytégui umi oho vaerã pene rendápe, ore pehẽngue kuéra rohayhu etéva Bernabé ha Pablo ndive, 26 omoĩ vaekue hekove kyhyje'ỹre Ñandejára Jesucristo rehehápe. 27 Upéicha rupi romondo peẽme Judas ha Sílaspe. Ha'e kuéra oñe'ẽta pene ndive omyesakã haguã peẽme opa mba'e. 28 Espíritu Santo ha ore rojuhu porã, noromoĩri haguã pende ári mba'eveichagua mba'e pohýi, ndaha'éirõ ko'ã mba'e tekotevẽva: 29 Ani pe'u tymba ro'o oñekuave'ẽ vaekue tupã gua'u kuérape, ani pe'u so'o huguy reheve térã tymba ojahoga vaekue ro'o, ha ani pemenda hekope'ỹ. Pejejokórõ ko'ã mba'égui, pejapo porãta. Pomomaitei.”
30 Ha'e kuéra oporomomaitei rire, oho hikuái Antioquíape ha ombyatývo umi Jesucristo reroviahápe, omoĩ ipópe kuéra pe kuatiañe'ẽ. 31 Oñemoñe'ẽ rire upe kuatia, ovy'a eterei ombopy'a guapýgui chupe kuéra. 32 Judas ha Silas ha'égui avei maranduhára, ombovy'a ha omokyre'ỹ eterei iñe'ẽ nguérape umi oñopehẽnguévape. 33 Aremi rire, umi Jesús reroviaha omondo jey chupe kuéra maitei ha py'a guapy reheve imbouhare rendápe. 34 Silas katu oñembopy'a peteĩ ha opyta hendive kuéra. 35 Pablo ha Bernabé katu opyta jey Antioquíape ha heta ambue ndive oporombo'e ohóvo ha omyerakuã Ñandejára marandu porã.
Pablo ojei Bernabégui
36 Upéi Pablo he'i Bernabépe:
—Jaha jey ñane pehẽngue Jesús reroviaha rendápe umi táva ñamyerakuã hague rupi Ñandejára ñe'ẽ, jahecha haguã mba'éichapa oiko hikuái.
37 Bernabé oguerahase Juan, Marcos avei héravape. 38 Pablo katu ndojuhu porãi upéva, Marcos oheja haguére chupe kuéra Panfíliape ha ndoikói hendive kuéra upe tembiapópe. 39 Ojoavy mbaretégui, ojei ojuehegui. Bernabé ogueraha Márcospe ha ojupi várkope ha oho Chíprepe, 40 Pablo katu oiporavo Sílaspe, ha Jesús reroviaha ohejávo chupe kuéra Ñandejára mborayhu pópe, ha'e osẽ upégui, 41 ha ohasa Siria ha Cilicia rupi omokyre'ỹvo pehẽngue kuéra umi Jesucristo iglésiape.
Apchaqneykekxa énxet tegma apwányam Jerusalén
1 Apcheynamók axta apkelxekmósso ẽlyáxeg'a nápakha énxet'ák apkelxegama axta apkeleñama Judea apkelweykmo m'a Antioquía apkeltennassama megkalmopwagko elwagkasakpok teyp melánegko enxoho m'a kélyenyekhamól'a nekha egyempehek, ekhawo éltémókxa nak antéhek ma'a Moisés segánamakxa apagkok. 2 Kayhek axta apkelátegmomap énxet'ák ma'a Pablo tén han Bernabé, keñe axta kélyéseykencha'a Pablo tén han Bernabé, tén han pók xam'a énxet'ák yaqwayam elmahagkok Jerusalén elánekxak amya'a xamo' ma'a énxet'ák kélápháseykha, tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak kélaqneykekxexa m'a tegma apwányam nak.
3 Apkelxegamchek axta m'a kélapháseykha apkeleñama axta m'a apchaqneykekxexa énxet'ák Antioquía. Xama axta apkelyeykhágweykmo m'a yókxexma Fenicia tén han ma'a Samaria, apkeltennáseykha axta énxet'ák ektémakxa apkexeykegko nanók apcháyókxa m'a énxet'ák metnaha nak judíos yaqwayam elyetlakxak ma'a Dios. Kelpayheykekxók agko' axta nahan apkelwáxok apyókxoho ẽlyáxeg'a apkellegaya xa amya'a nak.
4 Xama axta apkelweykekxo Pablo tén han Bernabé m'a Jerusalén, apkelmomchek axta takha' m'a énxet'ák apkeleñama axta m'a apchaqneykekxexa énxet'ák, tén han ma'a énxet'ák kélápháseykha nak, tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak. Apkeltennáseykha axta nahan ekyókxoho m'a apteméssessamakxa axta m'a Dios. 5 Keñe axta nápakha fariseos ektáha axta aptamhéyak melya'ásseyam, apkelchampeykekxo néten, axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—Payhawók agyenyekhássesek nekha apyempehek ma'a énxet'ák melya'ásseyam metnaha nak judíos, tén han agának elanagkok ma'a éltémókxa nak antéhek Moisés segánamakxa apagkok.
6 Apchaqneykekxeyk axta m'a énxet'ák kélápháseykha, tén han apkelámha apmonye'e yaqwayam elpaqmétek elxének xa amya'a nak. 7 Wegqak axta apkelpaqmeyesma apkelxeyenma, apkempeykekxo néten Pedro, keñe aptéma apkelanagkama s'e:
—Élyáxeg, kélya'ásegkok kéxegke sélyéseykencha'a axta ko'o Dios kélnepyeseksa kéxegke yaqwayam atnehek seklegasso amya'a ektaqmela énxet'ák metnaha nak judíos ma'a nanók axta, yaqwayam enxoho etnahagkok melya'ásseyam. 8 Apxekmóssegkek axta Dios ekleklamo apwáxok xa énxet'ák nak, cham'a Dios apya'áseykegkoho nak ektémakxa egwáxok, hakte apkelmeyáseykegkek axta Espíritu Santo xa énxet'ák nak ekhawo senteméssessamakxa axta nahan negko'óxa. 9 Axta etnéssessók Dios negyeykhamaxche egmók negko'o xamo' xa énxet'ák nak, hakte apchaxñássessegkek axta nahan apkelwáxok xa énxet'ák nak eñama melya'ásseyam. 10 ¿Yaqsa eyke ektéma kélmáheyo nak kéxegke kólyepkónek Dios kélméssama aqsok ekyentaxno xa énxet'ák melya'ásseyam magmowagko nak negko'óxa ólpatmaha, tén han megkalmopwagko axta elpatmaha m'a ẽlyapmeyk nanók axta? 11 Neganagkamchek negko'o ólwagkásamáxchek teyp eñama segmésso naqsa segásekhayo m'a Wesse' egegkok Jesús, ekhawo nahan xa énxet'ák nak.
12 Apyókxoho énxet axta apkelwanmeyeykegkok tén han apháxenmók apkeltenneykha Pablo tén han Bernabé apkelxeyenma m'a aqsok magkenatchesso nak agweta', tén han ma'a aqsok sempelakkassamo nak agweta' apkeláneya axta Dios nepyeseksa m'a metnaha nak judíos, apkelásenneykekxo axta m'a Pablo tén han Bernabé. 13 Xama axta apkelwátéseykegko apkeltenneykha, axta aptemék appaqmeyesma Santiago s'e:
—Élyáxeg, héleyxho sekxo'. 14 Ẽltennáseyha exchek negko'o Simón ekwetáxko kaxwo' apkelásekhayo Dios ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, apkelyesáncha'a nahan nepyeseksa yaqwayam etnahagkok énxet'ák apagkok. 15 Hawók axta m'a ektémakxa axta apnaqtáxéseyak ma'a Dios appeywa apkellegasso, ektéma nak eknaqtáxésamaxche s'e:
16 ‘Awaták sa' ko'o makham
natámen xa,
alánekxak sa' makham ma'a
David apxagkok
aptéyam axta;
alánekxak sa' makham ma'a
nápakha apketkók,
axátekhásekxak sa' makham,
17 yaqwayam sa' ektamok Dios
ma'a pók énxet'ák nak,
yetlo m'a apyókxoho
pók aptémakxa énxet'ák
kélteméssesso axta
apkelpagkanamap
yaqwayam atnehek ahagkok.
18 Apméssek appeywa m'a Wesse' egegkok,
apkelya'assásegwayam axta
nanók xa aqsok nak.’
19 “Xénchek ko'o ewáxok megkapayhawo agának elpatmok énxet'ák metnaha nak judíos ma'a aqsok ekyentaxno eyaqhémo nak elpatmok, apkelwáteságko nak kaxwók apkelyetleykekxa m'a nanók apcháyókxa yaqwayam elyetlakxak ma'a Dios. 20 Tásek eyke aqsa kóltáxéssesek kólának elyetnakhaksek ma'a ekyókxoho aqsok ekteméssesso nak élmanyása apkeltémakxa m'a aqsok kéleykmássesso, tén han melanagkek ma'a ekmeyámáxkoho nak antéhek negmeykha mansexta, tén han metawagkehek ápetek ma'a aqsok kélnaqtósso kélyaqhakkasso nak ayespok ekmatñà, essenhan ma'a éma. 21 Hakte yetneyk axta chá'a énxet'ák apkeltenneykha Moisés segánamakxa apagkok ma'a nanók axta, cham'a élyetsátamáxko nak han chá'a apchaqneykekxexa judíos ekyókxoho sábado.”
Weykcha'áhak kéláphássesso énxet'ák metnaha nak judíos
22 Keñe axta énxet'ák kélápháseykha tén han apkelámha apmonye'e tén han ma'a apyókxoho énxet'ák apchaqneykekxexa nak aphéssamo mók apkelpaqmeyesma apmáheyo elyésha nepyeseksa pók xam'a yaqwayam kóláphaksek Antioquía xamo' ma'a Pablo tén han Bernabé. Judas axta kélyéseykha, apkeltamhomakpo axta anhan Barsabás, Silas axta anhan, énxet'ák ekha kéláyo axta nepyeseksa m'a apkelyáxeg'a. 23 Kéláphássegkek axta eswok weykcha'áhak kéltáxésso ektéma nak se'e:
“Negko'o nenteme nak sẽlapháseykha, tén han nélámha egmonye'e, kélyapma nak kéxegke, negméssek negko'o ekxeyenma egwáxok kéxegke megkólteme nak judíos kélheykha nak Antioquía, Siria, tén han ma'a Cilicia. 24 Nenlegayak axta negko'o apkelxegama aqsa nápakha énxet meyke néltémo negko'o, tén han megkaleklama kélwáxok kéxegke m'a apkeltenneykha, tén han ektekkessessama exnek élchetámeykha kélwáxok kéxegke. 25 Axta keñamak neghéssamo negko'o mók nélpaqmeyesma ekxeyenma egwáxok ektaqmela ólyésha nápakha énxet negyeseksa negko'o, yaqwayam enxoho elteyánegwakxohok kéxegke yetlo apkelxegexma'a m'a ẽlyapma nélásekhayo, cham'a Pablo tén han Bernabé, 26 melaye nak etekyók elmahagkok eyesagkexa eñama m'a Wesse' egegkok Jesucristo. 27 Cháxa keñamak negko'o negáphássesa nak ma'a Judas tén han Silas: sa' elpaqhetchesek kéxegke m'a yaqwayam epékessásekxak ekyókxoho xa nentáhakxa nak nentáxéssesso. 28 Xénchek apwáxok Espíritu Santo tén han negko'óxa ektaqmela mampátegkesek kéxegke m'a aqsok ekyentaxno, wánxa eyke aqsa s'e eyéméxko nak kóllána': 29 nágkóltaw chá'a ápetek aqsok kélnaqtósso ektekyawa kélmésso nak kéleykmássesso, nágkóltaw nahan éma, tén han ápetek nak ma'a aqsok kélnaqtósso kélyaqhakkasso nak ayespok ekmatñà, nágkóllána nahan ma'a ekmeyámáxkoho nak antéhek negmeykha mansexta. Agkok kóllanak kéxegke xa aqsok nak, tásek sa' katnehek kéltáhakxa. Ekxeyenma egwáxok kéxegke.”
30 Keñe axta natámen apkelpeykáseyak apkelxega apkelmaheykegko m'a Antioquía. Apcháncheseykekxeyk axta énxet'ák apkeleñama nak apchaqneykekxexa, keñe apméssama m'a weykcha'áhak kéláphássesso axta énxet'ák. 31 Xama axta apkelyetsáteykegko ẽlyáxeg'a m'a weykcha'áhak nak, kelpayheykekxók agko' axta apkelwáxok eñama kélmésso éltaqmelwayam apkelwáxok. 32 Keltaqmelchessásekxeyk axta nahan apkelwáxok apxámokma apagkók ẽlyáxeg'a apkelpeywa m'a Judas tén han Silas, hakte Dios appeywa apkellegasso axta anhan ma'a, kelwasqakkásekxók axta nahan. 33 Yáma wenaqtémok axta nahan, apkelápháseykekxo makham ẽlyáxeg'a yetlo apkelmésso élxeyenma apkelwáxok apkeltémo kataqmelhok apkelxega, yaqwayam enxoho elmeyekxak makham ma'a apheykegkaxa nak ektáha apkeláphasso. 34 Xeyenmeyk axta eyke apwáxok Silas tásek exnekxak ma'a. 35 Apheykekxeyk axta eyke Pablo tén han Bernabé m'a Antioquía, apkelenxáneykmók axta apkelxekmósso énxet'ák tén han apkeltennáseykha amya'a ektaqmela, yetlo m'a énxet'ák apxámokma axta.
Pablo apyamasma aptamheykha apxegexma Bernabé
36 Keñe axta Pablo aptéma apkenagkama Bernabé s'e:
—Antemekxak sa' makham meyk'a ẽlyáxeg'a apheykha nak apyókxoho tegma apkelyawe, nenlegassamakxa axta chá'a Wesse' egegkok appeywa, yaqwayam sa' agya'asagkohok ektáhakxa apheykha.
37 Apmáheyók axta eykhe nahan eyentamok Bernabé m'a Juan, apkeltamhomakpo axta nahan Marcos; 38 apxeyenmeyk axta eyke Pablo megkapayhawo kólyentamok, hakte apkexakhagweykmek axta aqsa Marcos ma'a yókxexma Panfilia, axta nahan elenxáneykmohok appasmo m'a apkeltamheykha nak. 39 Awanhek axta megkaxnémo mók apkelpaqmeyesma, apkexpánchásamákpek axta anhan. Apyentamomchek axta Bernabé m'a Marcos, apkelchántegkek axta yántakpayhe apkelmaheykegko m'a Chipre, 40 keñe axta Pablo apkelyéseykencha'a aptéma apxegexma m'a Silas, apkelmaxnéssessegkek axta ẽlyáxeg'a apkeltémo eltaqmelchesek Wesse' egegkok eñama apkelásekhayo, keñe apkelánteyapma, 41 axta apkelpéwomók ma'a ekpayho nak Siria, tén han Cilicia, apkelwasqakkáseykxoho ẽlyáxeg'a apkeleñama nak kélaqneykekxexa.