Mburuvicha guasu kuñáva Sabá pegua ou ohechávo Salomónpe
(1 R 10.1-13)1 Mburuvicha guasu kuñáva Sabá pegua ohendu Salomón herakuã guasuha ha oho Jerusalénpe oikuaa haguã mba'eichaite pevépa iñarandu, ha ogueraha mba'e porandu hasýva ojejora haguã. Omimbipa oguahẽvo, ikaméllo kuéra henyhẽ mba'e ryakuã porã, heta eterei óro, pláta ha ita jeguágui. Oguahẽ rire Salomón rendápe oporandu chupe opa mba'e oporanduse vaekue, 2 ha Salomón he'i chupe mba'épa he'ise opa umi mba'e ha'e oikuaaséva. Peteĩ mba'énte jepe chupe oporandúva, ndaipóri ha'e oikuaa'ỹva. 3 Mburuvicha guasu kuñáva, ohechávo mba'eichaitépa Salomón Iñarandu, ha pe óga guasu ha'e omopu'ã vaekue, 4 umi tembi'u imesa pegua, umi mburuvicha kuéra koty, hembiguái kuéra reko resãi guasu ha ijao jegua, umi kaguy tykuaha ha umi ao oiporúva ha'e kuéra, umi mymbahapy*f** oñekuave'ẽva tupaópe, ijurujái opytávo, 5 ha he'i mburuvicha guasu Salomónpe: “Pe ahendu vaekue che retãme ne rembiapokue ha ne arandu rehegua, añete ra'e; 6 ko'ágã ikatúma arovia aju haguére ahecha che resa tee rupi. Ahecha kuaa noñemombe'úi hague chéve mbyterénte jepe upe oĩvagui. Heta etereive mba'e reikuaa ra'e pe che ahendu vaekuégui. 7 Ovy'aiténepa hína umi ne rembireko ha ne rembiguái kuéra oĩ mantéva nde ykére ha ohendúva ne ñe'ẽ henyhẽva arandúgui! 8 Tojererohory Tupã nde Jára nde rayhu vaekue ha ne moĩ iguapyhápe! Ohayhúgui Israélpe Tupã nde Jára ha omombarete haguã chupe opa árape guarã, ne moĩ huvicha guasúrõ, reisãmbyhy haguã hekópe chupe kuéra reiporúvo tekojoja!”
9 Upéi ome'ẽ Salomónpe 3.960 kílo óro, ha heta eterei mba'e ryakuã porã ha ita jegua. Araka'eve noguahẽi Israélpe hetaite mba'e ryakuã porã ogueru haguéicha mburuvicha guasu kuñáva mburuvicha guasu Salomónpe.
10 Upéva ári, Hiram ha Salomón rembiguái kuéra ogueru vaekue óro Ofírgui, ogueru avei upégui yvyra poravo pyre ha ita jegua. 11 Umi yvyra Salomón he'i ojeporu haguã tupao ha mburuvicha guasu róga apópe ha ojapouka avei chugui mbaraka, árpa ha mba'epu. Araka'eve ndojehechái vaekue mba'eve ko'ãichagua Judá retãme. 12 Mburuvicha guasu Salomón ome'ẽ avei mburuvicha guasu kuñáva Sabá peguápe opa mba'e ha'e oipota vaekue, omyengovia rire chupe ijopóire. Upe rire pe kuña oho jey hetãme hembiguái kuéra ndive.
Salomón herakuã mombyry ha ipira pire heta
(1 R 10.14-292 Cr 1.14-17)13 Pe óro Salomónpe oguahẽva áño jerére ohupyty 22.000 kílo rupi, 14 ojepapa'ỹre umi pira pire ohepyme'ẽva ñemuhára ha mombyrygua, hetã rupi ohasáva. Upéva ári opa mburuvicha guasu Arabia pegua ha umi sãmbyhyhára oĩva pe tetãpýre ogueru óro ha pláta Salomónpe. 15 Mburuvicha guasu Salomón ojapouka avei 200 ñorãirõha rete mo'ãha óro ha peteĩ-teĩme ojeporu 6 kílo. 16 Ojapouka avei 300 tete mo'ãha óro michĩvéva ha peteĩ-teĩme ojeporu 3 kílo rasami óro, ha opa umíva omoĩka pe óga guasu héravape “Ka'aguy Líbano”. 17 Ojapouka avei peteĩ guapyha tuicha elefánte rãinguégui ha ombyapeka oroitépe. 18 Pe guapyháre oja 6 jupiha ha peteĩ pyenda óro, mokõive ijyképe pe guapyha oguereko ijyva ha umíva ykére oĩ león ra'ãnga. 19 Oĩ avei 12 león ra'ãnga ñembo'yhápe peteĩ-teĩ umi 6 jupiha apýrape. Peichagua araka'eve ndojejapói vaekue mamove! 20 Opa umi kópa oiporúva mburuvicha guasu, órogui meme vaekue ha óro meme vaekue avei opa tembiporu óga guasu “Ka'aguy Líbano” pegua. Plátagui ndaipóri mba'eve, Salomón oisãmbyhy aja ndojehecha ramo guasúigui pe pláta. 21 Umi ygára guasu mburuvicha guasu mba'éva oho jepi Társispe, Hiram rembiguái kuéra ndive, ha ou jey jepi mbohapy áño rire oguerúvo heta óro, pláta, elefánte rãingue, ka'i ha pávo real.
22 Mburuvicha guasu Salomón ipira pire hetave ha iñaranduve opa mburuvicha guasu yvy ariguágui. 23 Mburuvicha guasu kuéra opa rupigua ohechase chupe ha ohenduse pe arandu Tupã ome'ẽ vaekue chupe, 24 ha opa umíva ogueraha chupe áño jerére jopói ramo: opaichagua óro ha plátava, ao, tembiporu ñorãirõrã, mba'e ryakuã porã, kavaju ha mburika.
Kárro ha kavaju kuéra Salomón mba'éva
(1 R 10.26-292 Cr 1.14-17)25 Salomón oguereko 4.000 kavaju róga, ikavaju kuéra ha ikárro kuérape guarã, ha 12.000 kuimba'e kavaju arigua. Umívape ha'e omoĩ táva kuérape oñeñongatuhápe kárro ñorãirõrã ha Jerusalén pegua mburuvicha róga guasúpe oñangareko haguã mburuvicha guasúre. 26 Salomón oguereko ipoguýpe opa mburuvicha guasu oĩvape ysyry guasu Éufrates guive filistéo retã meve ha Egipto rembe'y peve 27 Ha'e rupi, pláta ha óro ytýicha heta Jerusalénpe, ha umi kuri'y heta, hetaháicha ígo ka'aguy umi ñúre. 28 Kavaju kuéra Salomón peguarã ojegueru Egipto ha opa tetãgui.
Salomón omano
(1 R 11.41-43)29 Salomón rekovekue, iñepyrũ guive ipaha peve, ojehai maranduhára*f** Natán kuatia ñe'ẽme, Ahías upe Siló pegua marandúpe ha umi mba'e he'i vaekuépe maranduhára Iddo oñe'ẽ ramo Jeroboam Nabat ra'ýre. 30 Salomón oisãmbyhy Jerusalénpe Israel ruvicha guasúrõ 40 áño pukukue, 31 ha omano rire oñeñotỹ itúva David távape. Upéi oisãmbyhy hendaguépe ita'ýra Roboam.
Wesse' ekwányam eñama Sabá ekteme meyk'a Salomón
(1 Re 10.1-13)1 Legayak axta amya'a wesse' ekwányam eñama nak Sabá ektémakxa ektépeykha apwesey Salomón, tén axta ekmahágko Jerusalén yaqwayam keypkeynek kalmaxneyha m'a élmaxneyeykha ekmáske nak agya'asagkoho'. Wokmek axta yetlo eyeymáxkoho, tén han yetlo yányátnáxeg élpátegkesso sokmátsa ekxámokma, keñe han ekxámokma m'a sawo élyátekto élmomnáwa, tén han meteymog élyenma éltaqmalma. Xama axta ekwokmo aphakxa Salomón, kelmaxneyáha axta ekyókxoho ekxénakxa axta awáxok kalmaxneyha, 2 apchátegmowágkokxeyk axta chá'a Salomón ma'a ekyókxoho ektáhakxa élmaxneyeykha. Méko axta xama enxoho mey'ásegkaxa ektáhakxa élmaxneyeykha. 3 Xama axta ekwet'a wesse' ekwányam eñama nak Sabá ektémakxa apya'áseykegkoho aqsok ma'a Salomón, tén han ma'a tegma apyawe apkelane axta, 4 keñe han nento élmátsa ekhéyak ma'a néten mésa apagkok, tén han ma'a apheykegkaxa axta chá'a sẽlpextétamo apkelwesse'e apagkok, keñe han ektémakxa éltaqmalma apyempe'ék tén han apkelnaqta m'a apkeláneykha, keñe han ektémakxa chá'a apkelmeyeykekxa m'a tegma appagkanamap, wanmakkek axta élanawo, 5 tén axta ektáha eyáneya wesse' apwányam se'e: “Naqso' neyke agkok seklegaya nak chá'a ko'o seyókxa, ektémakxa apkelane aqsok, tén han apya'áseykegkoho; 6 may'ássemek kaxwók se'e sekwa'a nak, hakte ekwet'ak kaxwók ahaqta'ák ahagko'. Axta héltennáseykha ko'o ekyókxoho m'a ektémakxa ekyawe apya'áseykegkoho, yeykhágweykmo neyke eykhe exchep ektémakxa nak chá'a ko'o seklege. 7 ¡Keleñémok eykel'a chá'a m'a apnaqteyegka'a nak xép, kelpayheykekxók eykel'a chá'a apkelwáxok ma'a apkeláneykha apheykha nak chá'a xamo' xép, apháxenmo chá'a m'a appeywa ekha nak ekya'áseykegkoho aqsok! 8 ¡Apcheymákpoho sa' kólteméssesek ma'a Dios Wesse' apagkok, ektaqmeleykencha'a nak chá'a apwáxok apkelányo apteméssessama wesse' apwányam apagkok ma'a Dios! ¡Wesse' apwányam xép apteméssessók nepyeseksa m'a eñama apkelásekhayo Dios ma'a Israel, yaqwayam enxoho etepagkok chá'a, tén han etnehek chá'a apkeláneykha yetlo ekpéwomo aptémakxa, keñe han apkelánekxésso chá'a apheykha!”
9 Tén axta élmésa wesse' apwányam tres mil novecientos sesenta kilos ma'a sawo élyátekto élmomnáwa, tén han ekxámokma agko' ma'a sokmátsa, tén han meteymog élyenma éltaqmalma. Axta kaweykmok ekxámokma Israel ma'a ekwánxa axta ekxámokma sokmátsa, élmésa wesse' ekwányam eñama nak Sabá m'a wesse' apwányam Salomón.
10 Apkelsánteyk axta han yámet sándalo, tén han meteymog élyenma éltaqmalma m'a Hiram axta apkeláneykha tén han Salomón, apkelseykenta axta sawo ekyátekto ekmomnáwa éleñama m'a Ofir. 11 Apkelanak axta wesse' apwányam yámet sándalo aqsok ekhéyak nak Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, tén han ma'a tegma aptaqmalma aphakxa nak chá'a, apkelanak axta han arpa, yát'axpog yaqwayam elmaha m'a apkelpáwasso nak chá'a. Axta kótémaxchek yókxexma Judá ekhawo xa ektéma nak. 12 Apkelméssek axta chá'a wesse' apwányam Salomón, wesse' ekwányam eñama nak Sabá m'a ekyókxoho aqsok élmaxneyakxa axta chá'a, apkelméssek axta han chá'a ekyaqmageykekxa m'a aqsok élsókasso axta. Tén axta ektaqháwo makham eyókxa m'a wesse' ekwányam, yetlo élxegexma'a m'a énxet'ák éláneykha axta.
Salomón apxénamap ekxákma aqsok apagkok
(1 Re 10.14-292 Cr 1.14-17)13 Veintidós mil kilos axta chá'a kammok yókxoho apyeyam apkelxawe Salomón ma'a sawo élyátekto élmomnáwa, 14 meyke kélyetsáteykekxa m'a apyánmagkasso axta chá'a m'a ekha nak aqsok apkexeykekxa, tén han ma'a apkelseykha nak chá'a aqsok. Apkelsókasakmek axta han apyókxoho apkelwesse'e apkelwányam nak Arabia, tén han apkeláneykha nak chá'a apkelókxa sawo élyátekto élmomnáwa, tén han sawo élmope élmomnáwa m'a Salomón. 15 Apkeltamhók axta kóllanaksek wesse' apwányam Salomón doscientos kéláhakkásamáxche élyawe m'a sawo élyátekto élmomnáwa, kéltekpagéyak nak chá'a kélpeykesso, seis kilos sawo ekyátekto ekmomnáwa axta chá'a kélmáha. 16 Apkeltamhók axta han kóllanaksek trescientos kéláhakkásamáxche keyetse nak, tres kilos ketsék néten axta han chá'a kélmáha sawo ekyátekto ekmomnáwa kéltekpagéyak nak kélpeykesso, apxátaweykxeyk axta m'a tegma apyawe apwesey axta “Naxma Líbano”. 17 Apkeltamhók axta han kóllanaksek aptaháno ekyawe ektaqmalma m'a yánnapóxeg apma'ák, keñe axta apkeltamho kólsawheyásekxohok kólyepetchesek ekyókxoho sawo ekyátekto ektaqmalma agko' ma'a émpehek nak. 18 Seis nélyetlamakxa néten axta han ekyetnamakxa m'a taháno ektaqmalma nak, xama axta han ma'a apkelteyeykenxa sawo ekyátekto ekmomnáwa, nennegkenmakxa egaktegák axta han heykegkok ma'a nekhaw'ék nak taháno, élyáqtamakxa axta ánet ma'a méwa kéleykmássesso. 19 Kelyáqtegkek axta han chá'a doce yámakméwa kéleykmássesso xama nekha m'a seis kélyetlamakxa néten nak. ¡Méko axta han xama enxoho élánamáxche mók apchókxa ektéma nak xa taháno nak! 20 Kelánexkók axta han sawo ekyátekto élmomnáwa m'a ekyókxoho egheykok apagkok nak wesse' apwányam, tén han ma'a aqsok kélmeykegkaxa nak chá'a tegma apyawe apwesey nak “Naxma Líbano”. Méko axta xama enxoho m'a sawo ekmope élmomnáwa, hakte méko axta ekmomnáwa sawo ekmope m'a aptémakxa axta wesse' apwányam Salomón, 21 hakte kamyekxohok axta chá'a wesse' apwányam yántakpayhe apagkok ma'a Tarsis, yetlo Hiram apkeláneykha, xama ekweykta axta chá'a katnehek apqántánxo apyeyam, kalsanták axta chá'a sawo élyátekto élmomnáwa, sawo élmope élmomnáwa, yánnapóxeg apma'ák, yetsene tén han yágkenáteg.
22 Xámok agko' axta aqsok apagkok ma'a wesse' apwányam Salomón, awanhek axta han ektémakxa apya'áseykegkoho aqsok, apyeykhásseykmók axta m'a apyókxoho apkelwesse'e apkelwányam nak keso náxop. 23 Apmenyeyk axta elwetak ma'a apyókxoho apkelwesse'e apkelwányam nak keso náxop, tén han yeyxhok ma'a ektémakxa nak apya'áseykegkoho aqsok eñama apmésso m'a Dios, 24 apyókxoho axta han chá'a elsakxések aqsok apkelmésso naqsa yókxoho apyeyam: cham'a aqsok étkók élánamáxche nak sawo ekmope élmomnáwa, tén han sawo ekyátekto élmomnáwa, negaqlamaxche', nélmeykha neganchesso kempakhakma, aqsok élmátsa nak élpaqneyam, yátnáxeg tén han élyeheykok.
Salomón yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok tén han yátnáxeg
(1 Re 10.26-292 Cr 1.14-17)25 Yetneyk axta Salomón cuatro mil yátnáxeg apxanák, apkelyáqkassamakxa chá'a yátnáxeg, tén han ma'a apkelyenyawasso nak, doce mil axta m'a énxet apkelchánte nak chá'a yátnáxeg, apkexpánchessama axta apkelya'assama chá'a m'a apyókxoho tegma apwányam, ekheykegkaxa axta chá'a m'a yátnáxeg apkelyenyawasso kélanchesso nak kempakhakma, tén han ma'a apheykegkaxa axta chá'a wesse' apwányam sẽlpextétamo apagkok ma'a Jerusalén. 26 Néten agko' axta aptemék Salomón nepyeseksa m'a apyókxoho apkelwesse'e apkelwányam, apheykencha'a axta m'a eyeynmo nak wátsam Éufrates, ekweykekxoho m'a filisteos apchókxa', keñe han ma'a néxa xapop nak Egipto. 27 Apxámassegkek apagko' axta sawo élmope élmomnáwa tén han sawo ekyátekto élmomnáwa wesse' apwányam ma'a Jerusalén, máxa aqsok apák kélchexeykha axta apteméssessók; apxámassegkek axta han cedro yámet, ektéma nak higo yámet élámha ekpayhegweykenxa nak xapop. 28 Musri axta apkeleñamak kélnaqleykenta Salomón apkelchánte yátnáxeg, keñe han ma'a ekyókxoho mók apkelókxa nak.
Salomón apketsapma
(1 Re 11.41-43)29 Hágkek eknaqtáxésamaxche ektémakxa axta apha Salomón ma'a weykcha'áhak eknaqtáxésamaxchexa axta aptémakxa m'a Dios appeywa aplegasso Natán, eyeynókxa m'a sekxók axta, ekwokmoho ektemégwokmo néxa', tén han ma'a weykcha'áhak aplegasso axta chá'a yaqweykenxa katnehek egmonye' m'a Ahías, apkeñama axta Siló, keñe han ma'a weykcha'áhak ektémakxa axta chá'a kélxekmóssamo aqsok ma'a Dios appeywa aplegasso Iddo, apxénamakpo m'a Jeroboam, Nabat axta apketche. 30 Cuarenta apyeyam axta weykmok apteme wesse' apwányam Salomón ekyókxoho m'a kañe' nak Israel, cham'a Jerusalén, 31 xama axta apketsapma, keñe kélátawanyegweykekxo m'a Tegma Apwányam apagkok axta David, apyáp axta. Tén axta apyaqmagkassama apteme wesse' apwányam ma'a apketche Roboam.