Salomón omomba'e guasu tupã gua'u kuérape
1 Salomón ohayhu, ndaha'éi faraón rajýpente, heta kuña mombyry guápe avei: 2 umíva moabíta, amoníta, edomíta, sidónio ha hitíta; umi kuña tetã ambue guápe, Ñandejára he'i vaekue ani haguã Israelgua omenda hese kuéra, umíva ombyaítagui chupe kuéra ha omoñesũta itupã nguéra renondépe. 3 Hembireko 700, mburuvicha guasu rajýva, ha 300 ikuña; ko'ãva omombía chupe Ñandejára rapégui. 4 Salomón itujáma ramo, ikuña kuéra omyakã raku chupe ambue tupã nguérare, noñeme'ẽmbái vaekue niko Tupã Ijárape, ojapo haguéicha itúva David. 5 Salomón omomba'e guasu tupã kuñáva Aserápe, Sidongua mba'éva, ha Milcómpe, Amongua tupã gua'u ahẽ. 6 Aipo ramo, Salomón hembiapo vai Ñandejára renondépe, ndoikói haguére ipy'aite guive Ñandejára rapére oiko haguéicha itúva David.
7 Umiha árape Salomón omopu'ã, upe yvytýpe oĩva Jerusaléngui kuarahy resẽ gotyo, peteĩ Tekoha, Moabgua tupã gua'u ahẽ Quemóspe ha Molócpe, Amongua tupã gua'u ahẽ. 8 Upéicha avei ojapo opa ikuña kuéra mombyry guápe guarã. Umíva oikuave'ẽ mymbajuka*f** ha insiénso itupã nguérape. 9 Tupã Israel Jára ipochy Salomón ndive, ojei haguére chugui, ojechauka vaekue chupe mbohapy jey, 10 ha he'i vaekue ani haguã omomba'e guasu ambue tupã nguérape. Ha'e katu ndojepy'apýi Ñandejára he'i vaekuére. 11 Upévare Ñandejára he'i Salomónpe: “Nderejapói haguére ñe'ẽ ñame'ẽ vaekue ojupe ha che rembiapoukapy, aipe'áta nde hegui ne retã ame'ẽ haguã peteĩ ne rembiguáivape. 12 Opáichavo, nde ru Davídrehápe, ndajapo mo'ãi reikove aja; nde ra'ýgui katu aipe'áta. 13 Ndaipe'a mo'ãi jepe chugui opa upe tetã: ahejáta chupe peteĩ ñemoñaregua, nde ru David ha Jerusalén, pe táva aiporavo vaekuérehápe.”
14 Upérõ, Ñandejára omoĩ peteĩ Salomón rehe ija'e'ỹva py'ápe opu'ã haguã hese: Hadad, peteĩ edomíta, Edom ruvicha guasu ra'y kuéra reheguáva. 15 David ipu'aka ramo guare Edom rehe, ñorãirõhára ruvicha Joab oho vaekue oñotỹvo opa umi omano vaekuépe ñorãirõme, ojuka opa kuimba'e Edom guápe; 16 opyta upépe opa Israelgua ndive 6 mes pukukue ohundipa peve opa kuimba'e Edom guápe. 17 Hadad katu, upérõ mitã vaekue ha okañy Egíptope, mbovymi hetãgua itúva rembiguáiva ndive. 18 Osẽ hikuái Madiángui ha oguahẽ Paránpe, ha upépe oiporavo kuimba'e kuéra oipytyvõ vaerã chupe. Oguahẽ hikuái Egíptope faraón, Egipto ruvicha guasu, rendápe; ha'e omongaru, ome'ẽ ijyvy ha hogarã chupe kuéra.
19 Hadad ho'a porã faraónpe ha faraón ome'ẽ chupe hembirekorã hovaja, kuña mburuvicha guasu Tahpenés kypy'y. 20 Tahpenés kypy'ýgui Hadad ita'ýra ha ombohérava chupe Guenubat; upévape Tahpenés omongakuaa faraón róga guasúpe, faraón ra'y kuéra apytépe. 21 Hadad katu oikuaa vove David omano hague, ha omano hague avei Joab, ñorãirõhára ruvicha, he'i faraónpe:
—Tahami jeýna che retãme.
22 Faraón he'i chupe:
—Maerã piko rehose jey ne retãme? Oĩ piko oñeme'ẽ'ỹva ndéve ko'ápe che ndive?
Hadad he'i chupe:
—Naikotevẽi niko mba'eve. Ahase jeýnte ko che retãme.
23 Tupã omoĩ avei Rezón py'ápe opu'ã haguã Salomón rehe. Rezón hína Eliadá ra'y, okañy vaekue ijára Hadad-Ézergui, Sobá ruvicha guasu. 24 Ombyaty vaekue kuimba'e kuéra ha oiko mondaha ruvicha ramo. David ojuka ramo hesegua kuérape, Rezón oho Damáscope ha upépe oiko mburuvicha guasúrõ. 25 Oiko Israel ja'e'ỹha ramo Salomón oikove aja, ha upéva ári Hadad avei ndaija'éi Israelguáre ha heta ombyai chupe kuéra. Upéicha Rezón oiko Siria ruvicha guasúrõ.
26 Jeroboam, Nabat ra'y, opu'ã avei mburuvicha guasúre. Jeroboam Efraín ñemoñareguáva, Salomón rembiguái vaekue táva Serédape. Isy, peteĩ kuña karai na iménavéiva, hérava Serúa. 27 Jeroboam opu'ã haguã mburuvicha guasúre, péicha vaekue: Salomón omopu'ã hína pe jupiha ha omboty upe pa'ũ itúva David távape. 28 Jeroboam kuimba'e mbarete ha py'a guasu vaekue ha Salomón, ohechávo ko mitã rusu ikyre'ỹha, omoĩ chupe José ñemoñareguáva ruvicha ramo.
29 Peteĩ ára Jeroboam osẽ Jerusaléngui ha tape rehe ojotopa maranduhára*f** Ahías, Siló pegua ndive, oñemondéva ahoja pyahúpe. Ha'e kuéra año oĩ ñúme oñondive, 30 ha Ahías omondoro ijahoja pyahu ha ojapo chugui 12 pehẽngue, 31 ha he'i Jeroboámpe: “Ereko ne mba'erã 10 pehẽngue, Tupã Israel Jára he'ikágui ndéve: ‘Aipe'áta Salomóngui upe tetã ha ame'ẽta ndéve 10 ñemoñaregua. 32 Salomónpe ahejáta peteĩ ñemoñareguánte, che rembiguái David ha Jerusalén, pe táva aiporavo vaekue opa Israel ñemoñaregua apytégui, rehehápe. 33 Salomón che mboyke haguére ha oñemoĩ omomba'e guasu Astarté sidónio kuéra tupã kuñáva, Quemós, Moabgua kuéra tupã, ha Milcom amoníta kuéra tupã. Hembiapokue naiporãi che resa renondépe ha nombyajéi che rembipota ha che rembiapoukapy ojapo haguéicha itúva David. 34 Opáichavo ndaipe'a mo'ãi chugui hetã, arekóta gueteri uvei chupe sãmbyhyhárõ oikove aja, che rembiguái David rehehápe, aiporavo vaekue ha ojapo vaekue che rembipota ha che rembiapoukapy. 35 Ita'ýragui aipe'áta hetã, ha ame'ẽta ndéve 10 ñemoñaregua. 36 Peteĩ ñemoñareguánte ahejáta ita'ýrape, ikatu haguã che rembiguái David resapeha opyta hendyhápe opa ára che renondépe Jerusalénpe, upe táva aiporavo vaekue aiko haguãme opa ára. 37 Ndéve romoĩta reisãmbyhy haguã reipotaháicha ha ndéta Israel ruvicha guasu. 38 Ha rejapo ramo opa che ha'éva ndéve, ne rembiapo porã ramo che renondépe ha rejapo ramo che rembipota ha che rembiapoukapy ojapo haguéicha che rembiguái David, aiméta ne ndive ha pomoĩ hatãta pende guapyhápe nde ha nde róga guápe amoĩ haguéicha Davídpe ha ame'ẽta ndéve Israel. 39 David ñemoñarépe katu ainupãta upe haguére, ndaha'éi jepe opa árape guarã.’”
40 Upévare Salomón ojukase mo'ã Jeroboámpe; ha'e katu okañy Egíptope, oisãmbyhyhápe Sisac, ha upépe opyta omano meve Salomón.
Salomón omano
(2 Cr 9.29-31)41 Salomón rekovekue, iñarandukue ha opa mba'e ojapo vaekue, ojehai kuatia oñemombe'uhápe umi mba'e ojehu vaekue Salomón oisãmbyhy ramo guare. 42 Salomón oisãmbyhy Jerusalénpe Israel ruvicha guasúrõ 40 áño pukukue, 43 ha omano rire oñeñotỹ itúva David távape. Upéi oisãmbyhy hendaguépe ita'ýra Roboam.
Salomón apyamasma Dios
1 Háwe axta wánxa xama faraón apketche apchásekhayo m'a wesse' apwányam Salomón, xámok axta han ma'a kelán'a éleñama nak mók apkelókxa: kelán'ák moabitas, edomitas, sidonias tén han ma'a kelán'ák nak hititas; 2 cham'a mók kelán'ák éleñama nak mók apkelókxa meltémo axta Wesse' egegkok elmagkok etnahagkok apnaqteyegka'a m'a israelitas, hakte apcheyssegkek axta kamok apkelwáxok ma'a aqsok éláyókxa nak. Apkelmomchek axta eyke m'a Salomón aptamheykegko apnaqteyegka'a, hakte apmenyeyk axta. 3 Setecientos axta ekyókxoho apnaqteyegka'a élánamáxkoho kelwesse'e étkók, keñe trescientos ma'a apkelmeykha naqsa, cháxa ekyenyókassama axta m'a Dios. 4 Apwányamók axta aptemék Salomón, yenyókassegkek axta Dios ma'a apnaqteyegka'a éltémo elpeykeshok ma'a mók aqsok kéláyókxa, hakte axta egkeyásamákpohok apagko' ma'a Dios Wesse' apagkok, aptéma axta m'a David, apyáp axta, apmeyásamákpoho apagko' ma'a Dios. 5 Apkelpeykessamók axta Salomón ma'a Astarté, aqsok apcháyókxa axta m'a sidonios, tén han ma'a Milcom, kéleykmássesso ekmaso agko', apagkok axta m'a amonitas. 6 Asagkek axta aptémakxa Salomón nápaqtók Wesse' egegkok, hakte apyenseykmek axta m'a Wesse' egegkok, axta etnék ma'a aptémakxa axta David, apyáp axta, meyenseykmo apyetleykha Wesse' egegkok.
7 Tén axta apkelana Salomón xama kélpeykessamókxa kéleykmássesso m'a egkexe ekyetnama nak ekpayho ekteyapmakxa ekhem ma'a Jerusalén, kélpeykessamókxa m'a Quemós, kéleykmássesso ekmaso agko' axta m'a Moab, tén han Moloc, kéleykmássesso ekmaso agko' apagkok axta m'a amonitas. 8 Apkelánessegkek axta han ekyókxoho m'a apnaqteyegka'a éleñama axta mók nekha, élwatnéssamakxa axta chá'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok ma'a aqsok éláyókxa', tén han élnáhakkassamakxa axta chá'a aqsok kélnaqtósso. 9 Aptaqnagkamchek axta Wesse' egegkok ma'a Salomón, Dios nak Israel, hakte massegkek axta ekxeyenma apwáxok, ektéma axta eykhe ánet apxekmowásamákpoho 10 apkeltémo axta eykhe melpeykesók chá'a m'a mók aqsok kéláyókxa. Axta eyke elyeheykekxohok apkeltémókxa axta etnehek ma'a Wesse' egegkok. 11 Keñe axta Wesse' egegkok aptéma apkenagkama Salomón: “Eymentemekxak sa' ko'o exchep ma'a aptémakxa nak wesse' apwányam, sa' agkeyásekxak xama m'a apkeláneykha, eñama apteme xa ektáha nak, tén han melyaheykekxa ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, tén han segánamakxa séltémo axta elána'. 12 Malanyek sa' eyke s'e kaxwo' apyennákxa nak makham xép, eñama seyásekhayo m'a David, apyáp axta; sa' eyke kólyementemekxak ma'a apketche. 13 Masawhók sa' eyke eymentemekxak ma'a aptémakxa nak wesse' apwányam, weygkesek sa' eyke xama apheykegkaxa, eñama seyásekhayo m'a apyáp axta, tén han Jerusalén, tegma apwányam sélyéseykha axta.”
14 Keñe axta Wesse' egegkok aptekkessesa xama énxet yaqwayam yenmexek ma'a Salomón, Hadad axta apwesey, apteme axta edomita, wesse' apwányam apnámakkok axta m'a yókxexma Edom. 15 Xama axta apmoma David ma'a yókxexma Edom, apkelnapmeyk axta apyókxoho énxet'ák Edom ma'a Joab, apteme axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo, cham'a apkelátawanyegwákxo axta aphopák ma'a, aptekyawa axta kempakhakma; 16 seis pelten axta aphayam ma'a, yetlo apyókxoho israelitas, ekwokmoho apsawhomo apyókxoho m'a énxet'ák Edom. 17 Keñe axta Hadad apmaheykegko apxegánekmo m'a Egipto, aptáhakxoho makham sakcha'a, yetlo nápakha m'a appéwomo xamo', ektáha axta apkeláneykha m'a apyáp. 18 Apkelánteyepmeyk axta Madián, keñe apkelweykmo m'a yókxexma Parán, apkelmomakxa axta nápakha énxet'ák yaqwayam etnehek apkeláneykha. Apkelweykmek axta Egipto keñe apkelmaheykegko m'a aphakxa axta faraón, wesse' apwányam Egipto, apkelmeyásegkek axta apxanák tén han aptéyak, apkelmeyásegkek axta aqsa han apkelmésso naqsa m'a xapop.
19 Apmenyeyk apagko' axta han apkelányo faraón ma'a Hadad, keñe apméssama faraón yaqwayam etnehek aptáwa' m'a apepye, yáxeg axta m'a wesse' ekwányam Tahpenés. 20 Wetassegkek axta han xama apketche Hadad ma'a yáxeg nak Tahpenés, kélteméssessama axta apwesey Guenubat, ekwánegkessama axta Tahpenés ma'a faraón nak tegma apyawe apagkok, yetlo m'a étchek agko' nak. 21 Keñe axta aplegaya amya'a Hadad neyseksa apha Egipto apketsapma m'a David, tén han ma'a Joab, apkemha apmonye' axta sẽlpextétamo. Axta aptemék Hadad apkenagkama faraón se'e:
—Hegkés sa' ko'o yaqwayam amyekxak ma'a séñémekxa axta.
22 Apchátegmowágkek axta faraón:
—¿Yaqsa ektáha apmako nak emyekxak apchókxa? ¿Yetneyk enxeykel'a aqsok eyeyméxchexa exchep se'e sekhakxa nak?
Apchátegmowágkek axta Hadad:
—Méko aqsok eyeyméxchexa ko'o s'e, wánxa eyke aqsa séltamho ko'o heyhok amyekxak ma'a séñémekxa axta.
23 Keñe axta Dios apkeltamho yenmexekxak Rezón ma'a Salomón. Eliadá axta han apketche m'a Rezón, apxegánegkessama axta wesse' apagkok, cham'a Hadad-ézer, wesse' apwányam axta m'a Sobá. 24 Apchánchesákxeyk axta han nápakha énxet'ák ma'a, aptamhéyak axta apkelámha apmonye'e apkelmenyexma. Xama axta apkelnapma David nápakha m'a énxet'ák nak, keñe Rezón apmeyeykekxo m'a Damasco, apheykmek axta han ma'a aptemégweykmo wesse' apwányam. 25 Apkelenmexma axta aptemék énxet'ák Israel megyetsapmakxa axta m'a Salomón, cháxa ekyepetchákxo axta han ekmaso aptáhakxa axta han ma'a Hadad, hakte apkeltaqnaweykegkek axta chá'a m'a énxet'ák Israel. Keñe axta Rezón aptéma wesse' apwányam ma'a Siria.
26 Apkenmexeykekxeyk axta han wesse' apwányam ma'a Jeroboam, Nabat axta apketche. Salomón axta han apkeláneykha m'a Jeroboam, apkeñama axta m'a tegma apwányam Seredá, tén han nepyeseksa Efraín énxet'ák apagkok. Tampe' axta eyke m'a egken, ekwesey axta Serúa. 27 Keso ektémakxa axta apkenmexeykekxo Jeroboam wesse' apwányam se'e: Apkeláneykekxeyk axta apkekhesso xapop ma'a Salomón, apkelápeykekxeyk axta han apkelyagqáxeykha m'a David Tegma Apwányam apagkok, apyáp axta. 28 Énxet apyennaqte axta han ma'a Jeroboam, megkaye apwáxok xama aqsok; xama axta apwet'a Salomón megyaháxamákpoho xa wokma'ák nak, apteméssessek axta apkemha apmonye' apxegkessesso chá'a apkeltamheykha ekyentaxno m'a apheykegkaxa nak José aptawán'ák neptámen.
29 Xama ekhem axta aptahanya'awo Dios appeywa aplegasso Ahías ma'a Jeroboam, aptepa axta m'a Jerusalén, cham'a Ahías apkeñama axta m'a Siló, aphaxnagko' axta han apchaqlamap ma'a. Apxakcha'awók axta han apháha apqánet ma'a yókxexma, 30 aplekkek axta han apchaqlamap aphaxnagko' ma'a Ahías, doce nápakha'a apketkók axta han aptáhak apkelyepto, 31 keñe axta aptáha apcháneya Jeroboam: “Elma sa' xeyep diez nápakha'a apketkók, hakte aptáhak xép apxéna m'a Wesse' egegkok, Dios nak Israel: ‘Eymentemekxak sa' ko'o aptémakxa nak wesse' apwányam Salomón, keñe sa' agkések xép diez apheykegkaxa nak énxet'ák ahagkok. 32 Xama apheykegkaxa énxet'ák sa' aqsa weygkesek ma'a Salomón, eñama seyásekhayo m'a séláneykha David, tén han ma'a Jerusalén, tegma apwányam sélyéseykha axta ko'o nepyeseksa m'a apyókxoho tegma apkelyawe apagkok nak énxet'ák Israel. 33 Eyamasmeyk ko'o m'a Salomón, apkelpeykessamók ma'a Astarté, aqsok apcháyókxa nak ma'a sidonios; tén han Quemós, aqsok apcháyókxa nak ma'a moabitas; tén han Milcom, aqsok apcháyókxa nak ma'a amonitas. Megkaleklók ko'o ewáxok sekweteya ektémakxa aqsok apkelane, melaneyk ma'a seyánamakxa nak etnehek, tén han ma'a séltémókxa etnehek, aptéma axta apkeláneya m'a David, apyáp axta. 34 Masawhaksók sa' eymentemekxak ma'a aptémakxa nak wesse' apwányam, atnéssesek sa' aqsa makham apkeláneykha apchókxa, apyennákxa nak makham, eñama seyásekhayo m'a séláneykha David, sélyéseykha axta, apkeláneya axta m'a séltémókxa nak etnehek, tén han segánamakxa ahagkok. 35 Eymentemekxak sa' eyke aptémakxa nak apteme wesse' apwányam ma'a apketche, keñe sa' agkeyásekxak xeyep; cham'a diez apheykegkaxa nak énxet'ák. 36 Xama apheykegkaxa énxet'ák sa' aqsa weygkesek ma'a apketche, yaqwayam sa' megkaspónhek chá'a ko'o nahaqtók Jerusalén élsassóxma apagkok nak ma'a David, séláneykha axta, cham'a tegma apwányam sélyéseykegkaxa axta ekyetnamakxa sekwesey. 37 Amok sa' ko'o exchep, yaqwayam sa' etnehek wesse' apwányam ma'a ekyókxoho xapop apmakókxa enxoho chá'a etnehek, xép sa' etnehek wesse' apwányam ma'a Israel. 38 Apkelyahákxók sa' agkok ekyókxoho m'a séltamhókxa enxoho etnehek, ekpéwo enxoho chá'a aqsok apkelane nahaqto', apkelana enxoho seyánamakxa tén han séltémókxa nak etnehek, aptéma axta apkeláneya David, séláneykha axta, axek sa' chá'a ko'o xamo' xép, atekkessesagkok sa' aptawán'ák neptámen aptamhéyak kelwesse'e, sekteméssessama axta m'a David aptawán'ák neptámen; agkések sa' Israel. 39 Keñe sa' ma'a David aptawán'ák neptámen allegássesagkoho', eñama aptémakxa m'a Salomón, yaqwatakxoho sa' eyke.’”
40 Apmáheyok axta yaqhek Salomón ma'a Jeroboam eñama xa; apkenyegkek axta eyke apxegáneykmo Jeroboam apmaheykegko m'a Egipto, aptémakxa axta wesse' apwányam ma'a Sisac, apheykmek axta m'a ekweykmoho apketsapma m'a Salomón.
Salomón apketsapma
(2 Cr 9.29-31)41 Ektémakxa axta apweynchámeykha Salomón, tén han apya'áseyak, tén han ma'a ektémakxa axta ekyókxoho aqsok apkelane, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a Salomón. 42 Cuarenta apyeyam axta weykmok apteme wesse' apwányam Salomón ekyókxoho m'a kañe' nak Israel, cham'a Jerusalén, 43 xama axta apketsapma, keñe kélátawanyegweykekxo m'a Tegma Apwányam apagkok axta David, apyáp axta. Tén axta apyaqmagkassama apteme wesse' apwányam ma'a apketche Roboam.