1 Ñane akãme ñambojere
upe jajaposéva,
ha amo ipahápe,
Ñandejára oipotávante oiko.

2 Iporã vaicha ñandéve
ñande rekove,
Ñandejára katu oikuaapa
ñane angapy.

3 Emoĩ Ñandejára pópe
ne rembiapo,
ha opa rejaposéva
osẽ porãmbáne ndéve.

4 Opa hembiapokuépe
Ñandejára omoĩ
maerãpa iporãta,
iñañávape jepe,
omoĩ ára oñehundi haguã.

5 Umi oñembotuicháva
ombojeguaru Ñandejárape,
ágãnte oñemyengoviáne
chupe kuéra.

6 Ehayhu ha emomba'e Tupãme
ha ha'e hesaráita
ne rembiapo vaikuégui,
Ñandejárape ñamomba'e ramo
jajei mba'e vaígui.

7 Ñandejára oguerohorýrõ
ñande rekove,
ñande rayhu'ỹva ndive jepe
ñane moingo porã.

8 Mbovymi ñamono'õva
teko potĩme,
iporãve hetágui
ñamono'õva pokarẽme.

9 Ñane akãme jareko
pe jajaposéva,
ha Ñandejára
upe rupi ñande reraha.

10 Tupã rérape
mburuvicha guasu oñe'ẽ,
ha ndojavýi
oporombojovake jave.

11 Pohýi ra'ãha imonda'ỹva
Ñandejára mba'e,
opaichagua pohýi ra'ãha
hembiapokuénte voi.

12 Mburuvicha guasu
ndaija'éi tembiapo vaíre,
teko joja omombaretégui iguapyha.

13 Mburuvicha oguerohory
heko jojáva ñe'ẽ,
ha'e ohayhu
añetegua he'ívape.

14 Mburuvicha guasu ipochýrõ
oĩne omanóva,
iñarandúva mante
ikatu ojoko chupe.

15 Mburuvicha guasu ovy'árõ
ojeikove,
ha pe imba'e porã katu
amáicha yvy ijyuhéivape

16 Arandu jehupyty
iporãve órogui,
ha mba'e kuaa
iporãve plátagui.

17 Heko potĩva
oñemomombyry ivaívagui,
hekovére oñangarekóva
oikovéta.

18 Jejapo
ñande reraha ñehundípe,
ha oñembotuichaséva
ho'a vaerã katuete.

19 Iporãve ñañemomirĩ
mboriahu ndive,
ñapu'ã rangue poguasu ndive.

20 Iñe'ẽ rendúvape
oho porãta,
ha Ñandejárare ojeroviáva
ovy'áta.

21 Iñakã oiporúvare
oje'e iñaranduha,
ha ñe'ẽ iporãva
ojereroviave.

22 Iñakã guapývape
arandu omoingove,
itavýva katu
tavýpe jeýnte opyta.

23 Ojepy'a mongeta raẽva
oñe'ẽ kuaa,
ha upe he'íva ojereroviave.

24 Torypa pegua ñe'ẽ
eíra meme,
omohe'ẽ ñande juru
ha omohesãi ñande rete.

25 Oĩ tape
ñaimo'ãva naikarẽi,
amo hu'ãme katu
jajuhu ñemano.

26 Ñembyahýi
ombojepytaso omba'apóvape,
py'a nandi omyaña chupe.

27 Iñañáva oipovã mba'e vai
ijurúgui osẽ tata
oporombokusuguéva.

28 Iñañáva
omyasãi jeiko vai,
ha oñe'ẽ reíva hapicháre
oporomoingo vai.

29 Oñemombaretéva
ombotavy hapichápe,
ha ogueraha tape vaíre.

30 Oñembyesa'íva ndéve
ojapose ivaíva,
ha oñembesu'úva katu
ojapóma.

31 Mba'e imomorambýva
akã rague morotĩ,
upéva ohechauka
ojeiko hague teko jojápe.

32 Iporãve ipochy kuaa'ỹva
ipy'a guasúvagui,
ha ipu'akáva ijehe,
hetáre ipu'akávagui.

33 Ñande jaity po'a
ha Ñandejára he'ívante oiko.
1 Puede la humanidad trazar sus planes,
pero el Señor tiene la última palabra.

2 Puede el hombre aprobar todo lo que hace,
pero el Señor es quien juzga las intenciones.

3 Pon tus obras en las manos del Señor
y tus planes se verán realizados.

4 El Señor lo hace todo con un propósito;
hasta el malvado tiene su propio día.

5 El Señor no soporta a los orgullosos,
y tarde o temprano tendrán su castigo.

6 Con amor y verdad se perdona el pecado;
con la honra al Señor se aleja uno del mal.

7 Cuando al Señor le agrada la conducta de un hombre,
hasta a sus enemigos los pone en paz con él.

8 Vale más ganar poco honradamente,
que ganar mucho de modo injusto.

9 La humanidad puede hacer planes,
pero el Señor determina el rumbo.

10 Si el rey habla de parte de Dios,
no dicta sentencias injustas.

11 Pesas y medidas caen bajo el juicio del Señor;
todas las pesas son obra suya.

12 Los reyes reprueban las malas acciones,
porque el trono se basa en la justicia.

13 Los reyes aman y ven con agrado
a quien habla con justicia y rectitud.

14 La ira del rey es mensajera de muerte,
y es de sabios saber calmarla.

15 La alegría del rey es promesa de vida;
su buena voluntad es como nube de lluvia.

16 Más vale ganar sabiduría que oro;
más vale tener entendimiento que plata.

17 La norma de los justos es apartarse del mal;
cuidar la propia conducta es cuidarse uno mismo.

18 Tras el orgullo viene el fracaso;
tras la altanería, la caída.

19 Más vale ser humilde entre los pobres
que compartir riquezas entre los orgullosos.

20 A quien bien administra, bien le va;
¡cuán dichoso es quien confía en el Señor!

21 A quien piensa sabiamente, se le llama inteligente;
las palabras amables convencen mejor.

22 Tener buen juicio es tener una fuente de vida;
instruir a los necios es también necedad.

23 Quien piensa sabiamente, se sabe expresar,
y sus palabras convencen mejor.

24 Las palabras dulces son un panal de miel:
endulzan el ánimo y dan nuevas fuerzas.

25 Hay caminos que nos parecen derechos,
pero al final de ellos encontramos la muerte.

26 El hambre del trabajo nos impulsa a trabajar;
el apetito que despierta nos empuja a hacerlo.

27 El malvado es un horno de maldad;
¡hasta sus palabras son como llamas de fuego!

28 El perverso provoca peleas;
el chismoso genera enemistades.

29 El violento engaña a su amigo
y lo desvía hacia el mal camino.

30 Quien guiña los ojos planea hacer lo malo;
quien se muerde los labios ya lo ha cometido.

31 Las canas son la digna corona
que se gana la conducta honrada.

32 Más vale ser paciente que valiente;
más vale vencerse uno mismo que conquistar ciudades.

33 El hombre echa las suertes,
y el Señor decide el resultado.