Jeikove Espíritu rupi
1 Aipórõ, ko'ágã ndaipóri véima ñenupã umi Jesucrístore ojoajúvape guarã. 2 Pe Espíritu rembiapoukapy oporomoingovéva Jesucristo rupi, nde pe'a pe angaipa ha mano rembiapoukapýgui. 3 Tupã niko ojapo, pe Moisés rembiapoukapy ikatu'ỹ vaekue yvypóra reko kangýgui: Tupã ombou Ta'ýra teépe, yvypóra heko kangy vaicha ha angaipa apoha ramo, péicha ohundi haguã upe angaipa apo. 4 Upéicha ojapo, ikatu haguã ñande jajapo teko jojápe pe tembiapoukapy ojeruréva, ndajaiko véima niko ñande reko kangýpe, jaikóma Espíriture.
5 Umi oikovéva yvypóra reko kangýpe, ojepy'apy upéicha oiko haguãnte, ha umi oikóva Espíritu rehe katu, ojepy'apy Espíritu reheguáre. 6 Ha pe jepy'apy yvypóra reko kangy rehegua, oporogueraha manóme. Jepy'apy Espíritu rehegua katu, oporogueraha jeikove ha py'a guapýpe. 7 Umi ojepy'apýva oikónte haguã yvypóra reko kangýpe, umíva opu'ã Tupãre, ndoikoséi ha ndaikatúi voi oiko Tupã rembiapoukapýre. 8 Upévare, umi yvypóra reko kangýre oikóva ndaikatúi ombohorývo Tupãme.
9 Peẽ katu ndapeiko véima upe yvypóra rekópe, Espíritu rehéma, Tupã Espíritu oiko rupi pende pype. Oguereko'ỹva Jesucristo Espíritu ipype, ndaha'éi Jesucristo rehegua. 10 Ha Jesucristo oikove ramo pende pype, omanóta ramo jepe pende rete pene angaipa kuére, pe espíritu oikove Tupã pene mboheko joja rupi. 11 Ha pe Jesús moingove jeyhare Espíritu oikove ramo pende pype, upe omoingove jey vaekue Jesucrístope voi, omoingove jeýta umi pende rete omano vaerãva, Tupã Espíritu oikovéva pende pype rupi.
12 Aipórõ, che pehẽngue kuéra, jareko jajapo vaerã jaikóvo, ha ndaha'éi yvypóra reko kangýpe. 13 Peiko ramo peẽ yvypóra reko kangýpe, pemanóta. Ha Espíritu rupi pejuka ramo upe yvypóra reko kangy, peikovéta.
14 Opa oñesãmbyhykáva Tupã Espíriture, umíva Tupã ra'y. 15 Peẽme niko noñeme'ẽi peteĩ Espíritu peiko haguã tembiguái ramo, pe'a jey haguã kyhyjépe. Upéva rangue katu pe Espíritu ojapo pende hegui Tupã ra'y. Kóva ko Espíritu rehe ja'e Tupãme: “Há che Ru!” 16 Ha upe Espíritu upéva voi ojoaju ñande espíriture ohechauka haguã, Tupã ra'ymaha ñande. 17 Ha ñande ha'égui ita'ýra, jahupytýta avei Cristo ndive pe Tupã oguerekóvagui chupe guarã, ha jahasa asy ramo Cristo ohasa asy haguéicha, ñaiméne avei hendive heko mimbipápe.
Yvága ñaha'arõva
18 Che ha'e ko'ã jehasa asy ko'agãgua ndaha'eiha mba'eve ñambojoja ramo pe vy'a mimbipáre, jahasátava upe rire. 19 Opa mba'e ijapo pyre oha'arõ py'a tarovápe ojekuaa porã ñande Tupã ra'yha. 20 Opa mba'e ijapo pyre niko osẽ hapégui ha oñembyaipa, ndaha'éi ijehegui rei oipotágui, Tupã upéicha oipotáguinte. Ha upéicharõ jepe, opa ára oha'arõva, 21 osẽ tembiguái reko ha ñehundígui, ohupyty haguã pe vy'a mimbipa pegua teko sã'ỹ oguerekóva Tupã ra'y kuéra. 22 Jaikuaa niko ko'ágã peve opa mba'e ijapo pyre ohasa asyha peteĩ kuña imemby pota vaicha. 23 Ha ndaha'éi ha'énte ohasa asýva, ñande avei jahasa asy, ñande jarekómava pe Espíritu, oñeme'ẽ tenonde vaekue ñandéve. Jahasa asyeterei ñaha'arõvo pe ára jajerereko haguã Tupã ra'y ramo, ha ñande rete osẽ jejopýgui. 24 Upe mba'e ñaha'arõva reheve ñañerenohẽ vaekue jejopýgui. Ñaha'arõ pe jahechámava niko ndaha'éi ñeha'arõ. Máva voi piko oha'arõ pe ohechámava? 25 Ha ñaha'arõ ramo mba'e jahecha'ỹva gueteri, ñaha'arõ vaerã jaropu'akávo ñande jehasa asy.
26 Upéicha avei, pe Espíritu ñane pytyvõ ñane kangy ramo. Nañañembo'e kuaái niko ñañembo'e haguãicha, ha Espíritu voi oñembo'e ñande rehe Tupãme, py'ambu ikatu'ỹva ja'épe. 27 Ha Tupã, oipyguaráva ñande py'a, oikuaa mba'épa pe Espíritu he'ise. Pe Espíritu niko ojerure asy, Tupã oipotaháicha, umi Tupã mba'évare.
28 Jaikuaa niko Tupã omoĩha opa mba'e iporã haguã umi hayhuhárape, ha'e ohenói vaekue ojapo haguã hembipota. 29 Umi ha'e oikuaáma vaekue voi, iñepyrũrã guive omoĩ oiko haguã Ita'ýraicha. Ita'ýra ha'e haguã pe tenondegua ipehẽngue kuéra apytépe. 30 Ha umi Tupã oiporavo vaekuépe imba'erã, iñepyrũha guive ohenói avei. Ha umi ohenói vaekuépe omboheko joja, ha umi omboheko joja vaekuépe, ome'ẽ heko mimbipágui.
31 Mba'épa ikatuve ja'e? Tupã oĩ ramo ñane ndive, piko máva oñemoĩta ñande rehe? 32 Tupã ome'ẽ rire ñandéve Ta'ýra tee jepe, ha oheja katu omano ñande rehe, mba'éicha piko nome'ẽ mo'ãi ñandéve, Ita'ýra ndive, opa mba'e? 33 Oiméta piko oñe'ẽ vaíva umi Tupã oiporavo vaekuére? Tupã niko pe omboheko jojáva chupe kuéra. 34 Mávapa ikatúne omboja hese kuéra angaipa? Avave. Jesucristo niko pe omano vaekue. Ha oimeve katu, ha'e niko pe oikove jey vaekue ha oime ko'ágã Tupã akatúape, oñembo'e hína ñande rehe. 35 Máva piko ikatúta ñande pe'a Jesucristo mborayhúgui? Jehasa asy piko, mba'e mbyasy, ñemuña, ñembyahýi, opívo térã ñemano vai piko? 36 He'iháicha Ñandejára Ñe'ẽ:
“Nde rehehápe opa ára roĩ
rojejuka haguãicha.
Rojerereko ovecháicha,
ojereraháva ojejukávo.”
37 Opa ko'ã mba'épe katu ñasẽ porã upe ñande rayhu vaekue rupi. 38-39 Arovia che py'aite guive mba'eve na ñande pe'a mo'ãiha Tupã mborayhúgui: ñemano, jeikove, Tupã remimbou kuéra, mba'eveichagua pokatu ha pu'aka, ko'agãgua térã ou vaerãva, pu'aka yvategua ha yvy pegua, mba'eve Tupã rembiapokuéva. Mba'eve ndaikatu mo'ãi ñande pe'a pe mborayhu Tupã ohechauka vaekuégui ñandéve, Ñandejára Cristo Jesús rupi.
La vida conforme al Espíritu de Dios
1 Así, ahora ya no hay ninguna condenación para quienes están unidos a Cristo Jesús, 2 porque en Cristo Jesús la ley del Espíritu de vida libera de la ley del pecado y de la muerte. 3 Pues Dios ha hecho lo que la ley no pudo hacer, pues no era capaz de hacerlo debido a la debilidad de la naturaleza humana. Dios, por causa del pecado, envió a su propio Hijo en una condición semejante a la de un ser humano pecador, para así condenar al pecado a través de su cuerpo mortal. 4 Y lo hizo para que podamos actuar con justicia, como lo exige la ley, pues ya no vivimos según las inclinaciones de nuestra naturaleza pecaminosa, sino según el Espíritu.
5 Quienes viven según las inclinaciones de la débil naturaleza humana solo se preocupan por seguir esas inclinaciones, pero quienes viven conforme al Espíritu se preocupan por las cosas del Espíritu. 6 El preocuparse por seguir las inclinaciones de la naturaleza humana lleva a la muerte; pero el preocuparse por las cosas del Espíritu lleva a la vida y a la paz. 7 Quienes se preocupan por seguir las inclinaciones de la naturaleza humana son enemigos de Dios, porque ni quieren ni pueden someterse a su ley. 8 Por eso, quienes viven según las inclinaciones de la naturaleza humana no pueden agradar a Dios.
9 Pero ustedes ya no viven según esas inclinaciones, sino según el Espíritu, puesto que el Espíritu de Dios vive en ustedes. Quien no tiene el Espíritu de Cristo no es de Cristo. 10 Pero si Cristo está en ustedes, aunque el cuerpo muera a causa del pecado, el espíritu sigue vivo, pues Dios ya los ha declarado justos. 11 Y si el Espíritu de aquel que resucitó de los muertos a Jesús vive en ustedes, el mismo que resucitó a Cristo Jesús dará nueva vida a sus cuerpos mortales por medio del Espíritu de Dios que vive en ustedes.
12 Así pues, hermanos, tenemos una obligación, pero no es la de vivir según las inclinaciones de la débil naturaleza humana. 13 Si ustedes viven conforme a tales inclinaciones, morirán; pero si las hacen morir por medio del Espíritu, vivirán.
14 Todos aquellos que son guiados por el Espíritu de Dios son hijos de Dios. 15 Pues ustedes no han recibido un espíritu que los esclavice nuevamente para vivir bajo el temor, sino que han recibido el Espíritu que los hace hijos de Dios. Por este Espíritu clamamos: «¡Abba! ¡Padre!» 16 Y este mismo Espíritu se une a nuestro espíritu para dar testimonio de que ya somos hijos de Dios. 17 Y puesto que somos sus hijos, también tendremos parte en la herencia que Dios nos ha prometido, la cual compartiremos con Cristo, puesto que sufrimos con él para estar también con él en su gloria.
La esperanza de la gloria
18 Estoy seguro de que los sufrimientos del tiempo presente no son nada comparados con la gloria que se va a revelar en nosotros. 19 La creación espera con gran impaciencia el momento en que los hijos de Dios se manifiesten claramente. 20 Porque ha perdido su verdadera razón de ser, no por su propia voluntad, sino porque Dios así lo había dispuesto; pero le queda siempre la esperanza 21 de ser liberada de la esclavitud y la destrucción, para alcanzar la gloriosa libertad de los hijos de Dios. 22 Sabemos que hasta ahora la creación entera se queja y sufre como una mujer con dolores de parto. 23 Y no sufre solo ella, sino también nosotros, que ya tenemos el Espíritu como anticipo de lo que vamos a recibir. Sufrimos profundamente, mientras esperamos con ansias el momento en que Dios nos adopte como sus hijos y nos libere plenamente. 24 Con esa esperanza hemos sido salvados. Pero una esperanza que se ve ya no es esperanza, pues, ¿quién espera lo que ya está viendo? 25 Pero si lo que esperamos es algo que todavía no vemos, tenemos que esperarlo con perseverancia en medio del sufrimiento.
26 De igual manera, el Espíritu nos ayuda en nuestra debilidad. Porque no sabemos orar como es debido, pero el Espíritu mismo ruega a Dios por nosotros, con gemidos que no pueden expresarse con palabras. 27 Y Dios, que examina los corazones, sabe qué es lo que el Espíritu quiere decir, porque el Espíritu ruega, conforme a la voluntad de Dios, por el pueblo creyente.
Más que vencedores
28 Sabemos que Dios dispone todas las cosas para el bien de quienes lo aman, es decir, de quienes él ha llamado de acuerdo con su propósito. 29 A quienes de antemano Dios había conocido, los destinó desde un principio a ser como su Hijo, para que su Hijo fuera el primero entre muchos hermanos. 30 Y a quienes Dios destinó desde un principio, también los llamó; y a quienes llamó, los declaró justos; y a quienes declaró justos, los hizo partícipes de su gloria.
31 ¿Qué más podemos decir? ¡Que si Dios está a nuestro favor, nadie podrá estar contra nosotros! 32 Si Dios no nos negó ni a su propio Hijo, sino que lo entregó a la muerte por todos nosotros, ¿cómo no habrá de darnos también, junto con su Hijo, todas las cosas? 33 ¿Hay alguien que pueda acusar a quienes Dios ha escogido? ¡No! Dios es quien los declara justos. 34 ¿Hay alguien que pueda condenarlos? ¡No! Cristo Jesús es quien murió, y más aún, quien resucitó y está a la derecha de Dios, intercediendo por nosotros. 35 ¿Qué podrá separarnos del amor de Cristo? ¿El sufrimiento, las dificultades, la persecución, el hambre, la falta de abrigo, el peligro, la muerte violenta? ¡Nada! 36 Como dicen las Escrituras:
«Por tu causa estamos siempre expuestos a la muerte;
nos tratan como a ovejas llevadas al matadero.»
37 Pero en todo esto salimos más que vencedores gracias a aquel que nos amó. 38 Así que estoy convencido de que nada podrá separarnos del amor de Dios: ni la muerte, ni la vida, ni los ángeles, ni los poderes y fuerzas espirituales, ni lo presente, ni lo futuro, 39 ni lo más alto, ni lo más profundo, ni ninguna otra de las cosas creadas por Dios. ¡Nada ni nadie podrá separarnos del amor que Dios nos ha mostrado en Cristo Jesús nuestro Señor!