La elección de Israel
1 Digo la verdad en Cristo, no miento. Mi conciencia me da testimonio en el Espíritu Santo:
2 tengo una gran tristeza y un continuo dolor en mi corazón.
3 Porque desearía ser yo mismo maldecido y separado de Cristo, por amor a mis hermanos, por los de mi propia raza,
4 que son israelitas. De ellos son la adopción, la gloria, el pacto, la promulgación de la ley, el culto y las promesas.
5 De ellos son los patriarcas, y de ellos, desde el punto de vista humano, vino Cristo, el cual es Dios sobre todas las cosas. ¡Bendito sea por siempre! Amén.
6 Ahora bien, no estoy diciendo que la palabra de Dios haya fallado, porque no todos los que descienden de Israel son israelitas;
7 ni todos los descendientes de Abrahán son verdaderamente sus hijos, pues dice: «Tu descendencia vendrá por medio de Isaac.»
8 Esto significa que los hijos de Dios no son los descendientes naturales, sino aquellos que son considerados descendientes según la promesa.
9 La promesa dice así: «Por este tiempo vendré, y Sara tendrá un hijo.»
10 Y no solo esto. También sucedió cuando Rebeca concibió de un solo hombre, de nuestro antepasado Isaac,
11 aunque sus hijos todavía no habían nacido ni habían hecho algo bueno o malo; y para confirmar que el propósito de Dios no está basado en las obras sino en el que llama,
12 se le dijo: «El mayor servirá al menor.»
13 Como está escrito: «A Jacob amé, pero a Esaú aborrecí.»
14 Entonces, ¿qué diremos? ¿Que Dios es injusto? ¡De ninguna manera!
15 Porque Dios dijo a Moisés: «Tendré misericordia del que yo quiera, y me compadeceré del que yo quiera.»
16 Así pues, no depende de que el hombre quiera o se esfuerce, sino de que Dios tenga misericordia.
17 Porque la Escritura le dice al faraón: «Te he levantado precisamente para mostrar en ti mi poder, y para que mi nombre sea anunciado por toda la tierra.»
18 De manera que Dios tiene misericordia de quien él quiere tenerla y endurece a quien él quiere endurecer.
19 Entonces me dirás: ¿Por qué Dios todavía nos echa la culpa? ¿Quién puede oponerse a su voluntad?
20 Pero tú, hombre, ¿quién eres para discutir con Dios? ¿Acaso el vaso de barro le dirá al que lo formó por qué lo hizo así?
21 ¿Qué, no tiene derecho el alfarero de hacer del mismo barro un vaso para honra y otro para deshonra?
22 ¿Y qué si Dios, queriendo mostrar su ira y dar a conocer su poder, soportó con mucha paciencia los vasos de ira que estaban preparados para destrucción?
23 ¿Y qué si, para dar a conocer las riquezas de su gloria, se las mostró a los vasos de misericordia que él de antemano preparó para esa gloria?
24 Esos somos nosotros, a quienes Dios llamó, no solo de entre los judíos, sino también de entre los no judíos.
25 Como también se dice en Oseas:

«Llamaré “pueblo mío” al que no era mi pueblo,
y llamaré “amada mía” a la que no era mi amada.
26 Y en el lugar donde se les dijo: “Ustedes no son mi pueblo”,
allí serán llamados “hijos del Dios viviente”.»

27 También Isaías clama, en referencia a Israel: «Aunque los descendientes de Israel sean tan numerosos como la arena del mar, tan solo el remanente será salvo;
28 porque el Señor ejecutará su sentencia sobre la tierra con justicia y prontitud.»
29 Y como antes dijo Isaías:

«Si el Señor de los ejércitos no nos hubiera dejado descendencia,
ya seríamos como Sodoma, y nos pareceríamos a Gomorra.»
La justicia que es por fe
30 Entonces, ¿qué diremos? Que los no judíos, que no buscaban la justicia, la han alcanzado; es decir, la justicia que viene por medio de la fe.
31 Pero Israel, que buscaba una ley de justicia, no la alcanzó.
32 ¿Por qué? Porque no la buscaba a partir de la fe, sino a partir de las obras de la ley; y tropezaron en la piedra de tropiezo,
33 como está escrito:

«Yo pongo en Sión una piedra de tropiezo y una roca de caída;
pero el que crea en él, no será avergonzado.»
Dios axta apkelyéseykha énxet'ák Israel
1 Naqsók chá'a ko'o atnehek sekpeywa eñama sekteme may'ásseyam Cristo, matnehek chá'a sekmowána amya'a. Naqsók nahan ko'o teméssessók élchetamso ewáxok xa, appékessáseykegko nak ma'a Espíritu Santo; 2 awanhek ko'o ekyaqhápeykha ewáxok, megkamassegweykmok nahan eklegeykegkoho ewáxok, 3 weykmók nahan ko'o séltémo axkak Dios aplo, meyke sépetcheyo Cristo, yaqwayam enxoho apasmok ma'a élyáxeg'a, cham'a sekpeywomo xamo' nak. 4 Hakte Israel aptawán'ák neptámen ma'a, apkelmomchek axta nahan Dios aptéma apketchek. Aphegkek axta Dios nepyeseksa m'a yetlo apcheymákpoho, apkelmeyáseykegkek axta anhan ma'a ekhémo mók apkelpaqhetchásamákpoho nak Dios, tén han ma'a Moisés segánamakxa apagkok, nélpeykessamo, tén han ektémakxa appekkencháseykekxa appeywa. 5 Ẽlyapmeyk nanók aptawán'ák neptámen ma'a; axta nahan apkeñamak apwaya Mesías, apteme nak énxet, appeywomo xamo' nak xa énxet'ák nak, cham'a apteme nak Dios neyseksa m'a ekyókxoho aqsok, apcheymákpoho sa' chá'a kólteméssesek. Katnahagkok sa'.
6 Makke anxeyenmak negko'o ekmassegweykmo m'a aptémakxa axta appeywa Dios appekkencháseykekxa m'a énxet'ák Israel; hakte háwe apyókxoho Israel aptawán'ák neptámen aptamhéyak ekmámnaqsoho énxet'ák Israel. 7 Háwe nahan apyókxoho Abraham aptawán'ák neptámen aptamhéyak ekmámnaqsoho m'a apketchek, Dios axta eyke apteme apkenagko s'e: “Isaac sa' yenyék aptekkessesso exchep aptawán'ák neptámen.” 8 Háwe Dios apketchek ma'a apkeleñama nak chá'a appalleyam nepyeseksa m'a apyapmeyk nano'; akke apteme ekmámnaqsoho Dios apketchek ma'a énxet'ák apkeleñama axta chá'a appalleyam ma'a aptémakxa axta appekkeneykekxa appeywa m'a Dios. 9 Hakte keso ektémakxa axta appeywa Dios appekkencháseykekxa Abraham se'e: “Awaták sa' makham ko'o ekwákxo enxoho s'e ekhem nak, keñe sa' Sara kótak xama étche apkenna'.”
10 Háwe eyke ekwánxa agkok sekxéna xa. Xama axta apyáp ma'a Rebeca étchek apqánet nak, cham'a Isaac, egyáp nano' nak. 11-13 Axta aptemék Dios apkenagkama Rebeca mepalleykemxa axta makham, meláneykegkaxa axta makham aqsok, cham'a ektaqmela nak tén han ekmaso: “Átnaha apketkok sa' etnekxak kóneg, keñe sa' apsexyók etnekxak néten.” Hawók nahan ektémakxa nak ekxeyenma eknaqtáxésamaxche s'e: “Eyásekhayók ko'o m'a Jacob, ataqnawhok eyke m'a Esaú.” Cháxa ekwetamaxko axta ekmámnaqsoho Dios apmopwána elyésha m'a apmakókxa enxoho chá'a ewónmakha, ekhawo ektémakxa enxoho chá'a ekxeyenma apwáxok, meyke apkelányo m'a ektémakxa enxoho aqsok apkelane.
14 ¿Anxéneya sa' megkapayhémo aptémakxa Dios eñama apteme xa? Ma', manxének sa'. 15 Hakte axta aptemék Dios apkenagkama Moisés se'e: “Kapyóshok sa' ko'o alanok ma'a sekmakókxa enxoho kapyóshok alano', wásekhekxohok sa' nahan ma'a sekmakókxa enxoho wásekhekxoho'.” 16 Háwe eyke m'a apkeltémo apagko' nak chá'a énxet yásekhekxohok ma'a Dios, tén han ma'a apwasqápeykekxoho nak chá'a, wánxa eyke m'a apchásekheykekxoho apagko' enxoho chá'a m'a Dios. 17 Hakte temék eknaqtáxésamaxche, aptéma axta apkenagkama Dios wesse' apwányam Egipto s'e: “Ekteméssessegkek axta ko'o exchep wesse' apwányam yaqwayam enxoho kañék xép sekxekmósso ko'o sekmowána, tén han kólya'ásegwók sekwesey ekyókxoho yókxexma keso náxop.” 18 Cháxa keñamak Dios apmopyósa nak chá'a elanok ma'a apmakókxa enxoho chá'a yepyóshok elano', tén han apyennaqtéssessama chá'a apwáxok ma'a apmakókxa enxoho chá'a énnaqtéssesek apwáxok.
19 Sa' kóltéhek hélának kéxegke s'e: “Temegkek agkok xa ektáha nak, ¿yaqsa aqsok apwanchek ephéssók Dios apkelane m'a énxet, méko enxoho eyewagko kamássesagkok ma'a apkepmenyéxa enxoho etnehek?” 20 Xép énxet, ¿apwancheya exchep elátegmoweykpok ma'a Dios? ¿Apwanchek enxeykel'a etnehek yának yátegwáxwa ektáha nak apkelane s'e?: “¿Yaqsa ektáha aptáha nak sélane xa ektáha nak?” 21 Apwanchek etnéssesek apmakókxa enxoho etnéssesek apkelane yátegwáxwa m'a yelpa', apwanchek elának xama yátegwáxwa kélanchesso chá'a kélmeykha xama ekhem, keñe nahan pók yaqwayam chá'a kólmaha yókxoho ekhem.
22 Apkeltémok axta exekmósek Dios ektémakxa apkellegassáseykegkoho tén han apmopwána, apkelenmáxamákpoho meyke appekhésamap apkelányo m'a énxet'ák ekpayhawo axta kóllegássesagkoho', tén han apkelmahéyak axta m'a yaqweykenxa nak kólmasséssók. 23 Cháxa apmaheyókxa axta nahan negko'óxa hẽlya'assásegwók ma'a ektémakxa nak ekyawe apcheymákpoho, hakte ẽlásekheykekxók axta, nano' axta nahan senlánéseykekxa nentáhakxa yaqwayam enxoho hegwakxohok ma'a apcheymákpoho nak. 24 Ẽlwóneykha axta negko'o m'a Dios, nápakha axta chá'a m'a apkeleñamak nak nepyeseksa judíos, keñe axta nahan nápakha m'a apkeleñama nak nepyeseksa metnaha nak judíos. 25 Ekhawo nak ektémakxa ekxénamaxche Oseas weykcha'áhak se'e:
“Énxet'ák metnahéyak axta
énxet'ák ahagkok;
altemhek sa' énxet'ák
ahagkok,
kelán'a megkatne axta
seyásekhayókxa,
seyásekhayo sa' atnehek.
26 Yókxexma ektémakxa axta
chá'a amya'a kélánémaxko
kéxegke s'e:
‘Háwe kéxegke
énxet'ák ahagkok’,
sa' kóltamhaxchek kaxwók
kéxegke Dios memassegwayam
apketchek ma'a.”
27 Keñe axta m'a israelitas, aptéma Isaías apkelxeyenma s'e: “Apxámok apagko' sa' eykhe etnehek ma'a Israel aptawán'ák neptámen, cham'a ekweykenxal'a ekxámokma xapop ánek ma'a wátsam ekwányam, apkeleymomap sa' eyke aqsa elwagkasakpok teyp, 28 hakte kaxwók sa' elának Wesse' egegkok ma'a apxeyenma axta elának ekyókxoho keso náxop.” 29 Ekhawo ektémakxa axta apxeyenma Isaías nanók agko' axta:
“Kaxtemék axta negko'o
mehẽleygkesso entawán'ák
nentámen ma'a
Wesse' egegkok
ekha nak apyennaqte,
kaxwók agko' axta
aghágwakxohok ma'a
énxet'ák Sodoma
tén han ma'a Gomorra.”
30 ¿Háxko sa' eyke antéhek anxének xa? Melya'ásseyam axta keñamak apkelxeyenma Dios aptamhéyak ekpéwomo apkeltémakxa m'a metnaha nak judíos, melchetamso axta yaqwayam kólteméssesek ekpéwomo apkeltémakxa. 31 Keñe m'a israelitas, apkeltémo axta kañék ekteméssesso ekpéwomo apkeltémakxa m'a segánamakxa, axta elweteyk kélteméssesso ekpéwomo apkeltémakxa. 32 ¿Yaqsak axta ektéma? Hakte axta yásenneykekxak ma'a melya'ásseyam, wánxa axta aqsa m'a apkeláneyak apancha'awo' nak. Axta keñamak élpelápagkassama m'a “meteymog sempelápagkassamól'a” 33 ektéma nak ekxeyenma eknaqtáxésamaxche s'e:
“Ekpekkenchek ko'o Sión
xama meteymog,
meteymog, yaqwayam sa' chá'a
kalpelápagkasek énxet'ák;
enxama ektáhakxa enxoho chá'a
mey'ásseyam xa,
megkatnehek sa' eyaqhémo
apteme mey'ásseyam.”