El ejemplo de Abrahán
1 Entonces, ¿qué fue lo que obtuvo nuestro antepasado Abrahán?
2 Porque si Abrahán hubiera sido justificado por las obras, tendría de qué jactarse, pero no delante de Dios.
3 Pues ¿qué es lo que dice la Escritura? Que Abrahán le creyó a Dios, y esto se le tomó en cuenta como justicia.
4 Ahora bien, para el que trabaja, su salario no es un regalo sino algo que tiene merecido;
5 pero al que no trabaja, sino que cree en aquel que justifica al pecador, su fe se le toma en cuenta como justicia.
6 David también se refiere a la felicidad del hombre a quien Dios atribuye justicia sin obras,
7 cuando dice:
«¡Dichoso aquel cuyas iniquidades son perdonadas,
y cuyos pecados son cubiertos!
8 ¡Dichoso aquel a quien el Señor no culpa de pecado!»
9 ¿Acaso esta dicha es solamente para los que están circuncidados, o es también para los que no lo están? Porque decimos que la fe de Abrahán se le tomó en cuenta como justicia.
10 ¿Cuándo se le tomó en cuenta? ¿Antes de ser circuncidado, o después? Antes, y no después.
11 Entonces Abrahán fue circuncidado como señal, como sello de la justicia por la fe que tuvo antes de ser circuncidado. De esa manera, Abrahán es padre de todos los creyentes que no están circuncidados, a fin de que también a ellos la fe se les tome en cuenta como justicia.
12 Y también es padre de aquellos que, además de estar circuncidados, siguen las pisadas de la fe que tuvo nuestro padre Abrahán antes de ser circuncidado.
La promesa realizada mediante la fe
13 Porque la promesa dada a Abrahán y a su descendencia en cuanto a que recibiría el mundo como herencia, no le fue dada por la ley sino por la justicia que se basa en la fe.
14 Pues si los que van a recibir la herencia se basan en la ley, la fe resulta vana y la promesa queda anulada.
15 Porque la ley produce castigo, pero donde no hay ley, tampoco hay transgresión.
16 Por tanto, la promesa se recibe por fe, para que sea por gracia, a fin de que la promesa sea firme para toda su descendencia, tanto para los que son de la ley como para los que son de la fe de Abrahán, el cual es padre de todos nosotros.
17 Como está escrito: «Te he puesto por padre de muchas naciones.» Y lo es delante de Dios, a quien creyó, el cual da vida a los muertos, y llama las cosas que no existen, como si existieran.
18 Contra toda esperanza, Abrahán creyó para llegar a ser padre de muchas naciones, conforme a lo que se le había dicho: «Así será tu descendencia.»
19 Además, su fe no flaqueó al considerar su cuerpo, que estaba ya como muerto (pues ya tenía casi cien años ), o la esterilidad de la matriz de Sara.
20 Tampoco dudó, por incredulidad, de la promesa de Dios, sino que se fortaleció en la fe y dio gloria a Dios,
21 plenamente convencido de que Dios era también poderoso para hacer todo lo que había prometido.
22 Por eso su fe se le tomó en cuenta como justicia.
23 Y no solamente con respecto a él se escribió que se le tomó en cuenta,
24 sino también con respecto a nosotros, pues Dios tomará en cuenta nuestra fe, si creemos en el que levantó de los muertos a Jesús, nuestro Señor,
25 el cual fue entregado por nuestros pecados, y resucitó para nuestra justificación.
Aptémakxa axta Abraham
1 ¿Háxko antéhek anxének ma'a apwetaya axta Abraham, egyáp nano' axta? 2 Kaxtemék axta apxénamap ekpéwomo aptémakxa Abraham eñama m'a ektémakxa axta aqsok apkelane, keytek axta yaqwánxa etnehek keyxkohok appeywa exénakpekxohok apagko', háwe eyke nápaqtók Dios. 3 Hakte temék eknaqtáxésamaxche s'e: “Axta ey'ásseykmok Dios ma'a Abraham, axta keñamak apyekpelchémo aptémakxa, apxeyenmeyk axta nahan apteme ekpéwomo aptémakxa.” 4 Aptamháha agkok xama énxet, háwe apxawe naqsa m'a kélyánmagkasso nak aptamheykha, wánxa m'a ekpayhawo nak exka'. 5 Keñe m'a mey'ásseyam nak chá'a Dios, cham'a Dios apxeyenmól'a chá'a apteme ekpéwomo aptémakxa m'a mey'assáxma nak, emok chá'a takha' ektémakxa mey'ásseyam yaqwayam etnéssesek apteme ekpéwomo aptémakxa neyseksa eykhe melane xama enxoho m'a aqsok ekpayhawo nak kataqmalmakha apwáxok elanok ma'a Dios. 6 David apagko' axta nahan apxeyenma apteme apkeleñémo énxet apxeyenma nak Dios apteme appéwomo, meyke apkelányo m'a ektémakxa nak aqsok apkelane. 7 Axta aptemék David se'e:
“¡Apkeleñémo agko' énxet'ák
meyaqmagkáseykekxa nak Dios
apkeltémakxa ekmaso,
tén han melányo nak
ma'a melya'assáxma!
8 ¡Apkeleñémo agko' énxet
melyetsetcháseykekxa nak Dios
aptémakxa mey'assáxma!”
9 ¿Wánxaya aqsa apagkok ekha nak kélyenyekhássesso nekha apyempehek xa apkeleñémo nak, kawakxohok enxoho sa' eykel'a nahan ma'a meyke nak kélyenyekhássesso nekha apyempehek? Nenxeyenmeyk axta negko'o apmoma takha' Dios eñama mey'ásseyam ma'a Abraham yaqwayam enxoho exének apteme ekpéwomo aptémakxa. 10 ¿Yaqsa axta ekhem apmomakpo takha' m'a? ¿Natámen kélyenyekhássesso nekha apyempehek Abrahamya axta, essenhan amonye'? Háwe axta natámen, amonye' axta. 11 Yehémek axta kélyenyekhássessama nekha apyempehek m'a Abraham, kélyenyekhássessegkek axta eyke nekha apyempehek magkenatchesso apxeyenma Dios apteme appéwomo eñama mey'ásseyam. Axta keñamak Abraham aptéma apyáp apyókxoho m'a ekha nak chá'a melya'ásseyam, axta eykhe kólyenyekhassáseykegkok chá'a nekha apyempe'ék; cháxa aptémakxa axta Dios apkelxeyenma aptamhéyak ekpéwomo apkeltémakxa xa énxet'ák nak. 12 Abraham nahan apyáp ma'a énxet'ák ekha nak kélyenyekhássáseyak nekha apyempe'ék, apkelyetleykekxo nak ma'a ektémakxa axta mey'ásseyam ma'a egyáp nano', ekyetnama axta m'a megkólyenyekhássessamakxa axta makham nekha apyempehek.
Dios appekkencháseykekxa appeywa Abraham aptawán'ák neptámen
13 Hakte apkeltennassegkek axta Dios ma'a Abraham tén han aptawán'ák neptámen egkeyásekxak keso náxop; háwe eyke eñama apkelane m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, akke m'a ekpéwomo nentémakxa ektekkesso nak magya'ásseyam. 14 Hakte temék agkok ekmáheyo nak elxewekxak aqsok ma'a apkelyaheykekxoho nak éltémókxa antéhek segánamakxa, keñe sa' katnehek eyaqhémo m'a magya'ásseyam nak, mékoho sa' nahan katnekxak ma'a sempekkencháseykekxa axta appeywa Dios. 15 Hakte sẽllegassáseykegkoho chá'a katekkesek ma'a segánamakxa; hakte cham'a meykexa nak segánamakxa, méko nahan katnehek eksexnánémaxche élmexma m'a segánamakxa.
16 Cháxa keñamak ektéma nak éñamakxa magya'ásseyam ma'a appekkeneykekxa axta appeywa Dios, yaqwayam enxoho katnehek apkelxawéyak naqsa meyke ekyánmaga apyókxoho m'a Abraham aptawán'ák neptámen. Háwe eyke ekwánxa agkok appekkencháseykekxa appeywa Dios ma'a apkelyaheykekxoho nak ektémakxa segánamakxa, akke nahan ma'a énxet'ák apteme nak melya'ásseyam, ekhawo nak ektémakxa mey'ásseyam ma'a Abraham. Axta keñamak aptéma egyáp negyókxoho m'a, 17 ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche s'e: “Ekteméssessek xeyep apyáp ma'a apyókxoho énxet'ák nak.” Cháxa Dios aptéma axta mey'ásseyam Abraham xa, cham'a Dios apnaqxétekhásseykmohol'a chá'a m'a apkeletsapma, apkeláneyól'a m'a aqsok megkalánteyapma nak makham.
18 Aptemegkek axta mey'ásseyam ma'a Abraham, axta eyke eyenseykmok apteme mey'ásseyam neyseksa ekmassegwayam élhaxnamáxche aqsok, axta keñamak aptéma “apyáp apyókxoho énxet'ák”, ekhawo aptémakxa axta apkenagkama Dios, aptéma axta s'e: “Sa' exhok apxámokma exchep aptawán'ák neptámen xa apwánxa nak.” 19 Axta kayelqamáxchek apteme mey'ásseyam ma'a Abraham, xegkessegkek axta eykhe kammok cien apyeyam apagkok, apyekpelchegkek axta anhan ketók ekmáheyókxa yetsapok tén han ma'a Sara, élwányamók axta anhan tamheykegkok yaqwayam enxoho kalwetak étchek. 20 Axta eyenseykmok apteme mey'ásseyam ma'a appekkencháseykekxa axta appeywa m'a Dios, yágweykmók axta aqsa ekyennaqte mey'ásseyam. Apcheymákpoho axta apteméssessók Dios, 21 mey'ásseykmo Dios ekyetna apmopwána elának ma'a apkeltennassama axta elána'. 22 Axta keñamak Dios apyekpelchémo keñe apxeyenma apteme ekpéwomo aptémakxa.
23 Háwe axta nahan apwánxa apagko' Abraham ektáxésamaxko weykcha'áhak, cham'a apyekpelchémo axta aptémakxa Dios; 24 negko'o axta nahan nélxénamaxchek ma'a eknaqtáxésamaxche nak, hakte apkelányók nahan negko'óxa ektémakxa magya'ásseyam ma'a Dios, magya'ásseykmo enxoho m'a apxátekhásseykmo axta Jesús, Wesse' egegkok, 25 kélyamasma axta yaqwayam emátog eñama mólya'assáxma, tén han kélxátekhásseykmo axta yaqwayam enxoho ólxénaxchek nenteme meyke nélsexnánémaxche'.