Saludo
1 Yo, Pablo, siervo de Jesucristo, llamado a ser apóstol y apartado para el evangelio de Dios,
2 que él ya había prometido por medio de sus profetas en las santas Escrituras,
3 les escribo acerca de su Hijo, nuestro Señor Jesucristo, que conforme a los hombres descendía de David,
4 pero que conforme al Espíritu de santidad fue declarado Hijo de Dios con poder, por su resurrección de entre los muertos.
5 Por medio de Jesucristo recibimos la gracia del apostolado, para que por su nombre llevemos a todas las naciones a obedecer a la fe.
6 Entre esas naciones están también ustedes, llamados a ser de Jesucristo.
7 A todos ustedes que están en Roma, los amados de Dios que fueron llamados a ser santos: Que la gracia y la paz de Dios nuestro Padre y del Señor Jesucristo sean con ustedes.
Deseo de Pablo de visitar Roma
8 En primer lugar, por medio de Jesucristo doy gracias a mi Dios por todos ustedes y porque su fe se difunde por todo el mundo.
9 Dios, a quien sirvo con todo mi corazón predicando el evangelio de su Hijo, es testigo de que los recuerdo siempre en mis oraciones,
10 y de que en ellas le ruego que, si es su voluntad, me conceda que por fin pueda ir a visitarlos.
11 Porque deseo verlos para impartirles algún don espiritual, a fin de que sean fortalecidos;
12 es decir, para que nos fortalezcamos unos a otros con esta fe que ustedes y yo compartimos.
13 Pero quiero que sepan, hermanos, que muchas veces me propuse ir a visitarlos para tener también entre ustedes algún fruto, como entre los otros hermanos no judíos, pero hasta ahora he encontrado obstáculos.
14 Estoy en deuda con todos, sean griegos o no griegos, sabios o no sabios.
15 Así que, por mi parte, estoy dispuesto a anunciarles el evangelio también a ustedes, los que están en Roma.
El poder del evangelio
16 No me avergüenzo del evangelio, porque es poder de Dios para la salvación de todo aquel que cree: en primer lugar, para los judíos, y también para los que no lo son.
17 Porque en el evangelio se revela la justicia de Dios, que de principio a fin es por medio de la fe, tal como está escrito: «El justo por la fe vivirá.»
La culpabilidad del hombre
18 La ira de Dios se revela desde el cielo contra toda impiedad y maldad de quienes injustamente retienen la verdad.
19 Para ellos, lo que de Dios se puede conocer es evidente, pues Dios se lo reveló;
20 porque lo invisible de Dios, es decir, su eterno poder y su naturaleza divina, se hacen claramente visibles desde la creación del mundo, y pueden comprenderse por medio de las cosas hechas, de modo que no tienen excusa.
21 Pues a pesar de haber conocido a Dios, no lo glorificaron como a Dios, ni le dieron gracias, sino que se envanecieron en sus razonamientos, y su necio corazón se llenó de oscuridad.
22 Aunque afirmaban que eran sabios, se hicieron necios,
23 y cambiaron la gloria del Dios inmortal por imágenes de hombres mortales, de aves, de cuadrúpedos y de reptiles.
24 Por eso Dios los entregó a los malos deseos de su corazón y a la impureza, de modo que degradaron entre sí sus propios cuerpos.
25 Cambiaron la verdad de Dios por la mentira, y honraron y dieron culto a las criaturas antes que al Creador, el cual es bendito por los siglos. Amén.
26 Por esto Dios los entregó a pasiones vergonzosas. Hasta sus mujeres cambiaron las relaciones naturales por las que van en contra de la naturaleza.
27 De la misma manera, los hombres dejaron las relaciones naturales con las mujeres y se encendieron en su lascivia unos con otros. Cometieron hechos vergonzosos hombres con hombres, y recibieron en sí mismos la retribución que merecía su perversión.
28 Y como ellos no quisieron tener en cuenta a Dios, Dios los entregó a una mente depravada, para hacer cosas que no convienen.
29 Están atiborrados de toda clase de injusticia, inmoralidad sexual, perversidad, avaricia, maldad; llenos de envidia, homicidios, contiendas, engaños y malignidades.
30 Son murmuradores, detractores, aborrecedores de Dios, injuriosos, soberbios, altivos, inventores de males, desobedientes a los padres,
31 necios, desleales, insensibles, implacables, inmisericordes.
32 Y aunque saben bien el juicio de Dios, en cuanto a que los que practican tales cosas son dignos de muerte, no solo las hacen, sino que también se regodean con los que las practican.
Ekxeyenma egwáxok
1 Ko'o Pablo, sekteme nak Jesucristo apchápháseykha, sewóneykha axta apkeltémo atnehek ma'a, tén han sepagkanma axta yaqwayam enxoho atnehek seklegasso amya'a eñama nak Dios.
2 Nanók axta sẽltennasso negko'o Dios ma'a amya'a ektaqmela, eñama apkelásenneykekxa m'a apkellegasso axta appeywa, ekyetnama nak eknaqtáxésamaxche m'a amya'a ekpagkanamaxche'. 3-4 Cháxa amya'a ekxeyenma nak Dios Apketche Jesucristo Wesse' egegkok, aptéyeykmo axta apyetchesamakpoho énxet, David aptáwen neptámen, keñe axta natámen apxátekhágwayam apkeltamhomakpo Dios Apketche, yetlo ekyawe apmopwána, eñama apxátekhásseyam ma'a Espíritu appagkanamap.
5 Jesucristo axta keñamak segkéssama ko'o Dios ektaqmalma sektamheykha yaqwayam atnehek apchápháseykha, tén han atnehek séltenneykha apwesey, yaqwayam enxoho etyapok énxet apteme melya'ásseyam Dios nepyeseksa m'a apyókxoho pók aptémakxa énxet'ák nak, tén han etnehek apkelyaheykekxoho. 6-7 Kéxegke nahan kéleñama nepyeseksa xa énxet'ák nak, kélheykencha'a nak Roma. Apkelásekhayók kéxegke Dios, apkelwóneykha axta anhan apmáheyo etnéssesek Jesucristo énxet'ák apagkok, tén han kólpáxaqwók ma'a Dios énxet'ák apagkok. Dios Egyáp tén han Jesucristo sa' epekkenek kélnepyeseksa kéxegke m'a ektémakxa nak apmésso naqsa ektaqmeleykha apwáxok apkelányo, tén han meyke ektáhakxa egwáxok apagkok.
Pablo apmésso ekxeyenma apwáxok Dios
8 Eyeynókxa, ekméssek ko'o ekxeyenma ewáxok Dios ahagkok eñama Jesucristo kélyókxoho kéxegke, hakte ekyókxoho yókxexma xénamaxchek chá'a ektémakxa megkólya'ásseyam kéxegke. 9 Dios akke apteme apwete mayenseykmo chá'a ko'o ekxeyenma ewáxok kéxegke, cham'a Dios, sekyetleykencha'a nak ko'o yetlo ekmáheyo agko' ewáxok seklegassama m'a amya'a ektaqmela apagkok nak ma'a Apketche, 10 almaxnak nahan chá'a ko'o Dios hegkések yaqwayam awakxak kélheykegkaxa kéxegke, apkepmenyého enxoho. 11 Hakte émenyeyk ko'o alwetak kéxegke, tén han apasmok, yaqwayam enxoho almésagkok kélmowancha'a eñama nak Dios Espíritu apagkok, yaqwayam enxoho kayágwomhok kélyennaqte; 12 yaqwayam enxoho ólwasqakkasaxchekxohok eñama xa ektémakxa nak ekyetno magya'ásseyam, kéxegke tén han ko'o.
13 Élyáxeg, émenyeyk ko'o kólya'asagkohok kéxegke, xámokmeyk eykhe ekxeyenma chá'a ko'o ewáxok awakxak kélheykegkaxa kéxegke yaqwayam alweta', makhemek eyke makham ko'o ekyetno aqsok meheyhayo chá'a axog. Émenyeyk eykhe ko'o axámásekxak melya'ásseyam nak Cristo kélnepyeseksa kéxegke, ekhawo sekteméssessamakxa axta nepyeseksa m'a pók énxet'ák nak. 14 Xeyenmeyk ko'o ewáxok seyánémaxko altennasha amya'a ektaqmela apyókxoho énxet, cham'a ekha nak kélxekmósso, tén han ma'a meyke nak kélxekmósso, tén han ma'a ekha nak apkelya'áseyak, tén han ma'a meyke nak apkelya'áseyak. 15 Cháxa keñamak sekmáheyo ahagko' nak han ko'o altennasha kéxegkáxa amya'a ektaqmela, kélheykha nak Roma.
Tásek amya'a ekmowána
16 Mamegqáyhek ko'o axének tásek amya'a, hakte Dios apmopwána xa, yaqwayam enxoho elwagkasakpok teyp apyókxoho m'a apteme nak chá'a melya'ásseyam, judíos eyke sekxók apmonye'e, keñe axayók ma'a apyókxoho metnaha nak judíos. 17 Hakte enxekmóssegkek negko'o amya'a ektaqmela ektémakxa senteméssessama negko'o Dios ekpéwomo nentémakxa eñama m'a magya'ásseyam, eyeynamo m'a sekxók axta ekwokmoho néxa. Hakte temék eknaqtáxésamaxche s'e: “Mey'ásseyam sa' kañék étak ekyennaqte apnények ma'a énxet ekpéwomo nak aptémakxa.”
Ektémakxa apkelsexnánémap énxet
18 Hakte enxekmóssegkek negko'o Dios aplo eñama néten apkellegassáseykegkoho apyókxoho m'a énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa, tén han megkápéwomo nak apkeltémakxa, apmasma nak chá'a kataxchek ma'a ekmámnaqsoho nak. 19 Apkelya'ásegkók aqsok negmowána nak agya'asagkohok eñama Dios xa énxet'ák nak, hakte Dios apagko' axta apxekmósso; 20 hakte aqsok magwete eñama nak Dios, egwanchek agya'ásegwók, élchetagkáseyncha'a enxoho egwáxok ma'a aqsok apkelane nak. Tásek axta nahan ekwetamaxche apteme Dios ma'a sekxók axta élánamáxko keso náxop, megkamassegwomek nahan ma'a ektémakxa nak apmopwána. Cháxa keñamak megkalmopwagko nak kaxek aptáhakxa apkelpeywa m'a élmasagcha'a nak apkeltémakxa. 21 Apkelya'áseykegkók axta eykhe m'a Dios, axta eyke etnéssessók apcháyo m'a nenteméssessamakxal'a Dios, axta anhan egkéssók chá'a ekxeyenma apkelwáxok. Aqsok mékoho axta aqsa kelxéneykha apkelwáxok, máxa ekyaqtessóxma axta tamheykekxak ma'a élchetámeykegkaxa nak apkelwáxok. 22 Elxének axta chá'a aptamhéyak ekha apkelya'áseyak, élyéháxma axta eyke aptamheykegkok; 23 hakte massegkek apkelpeykessamo m'a Dios ekha nak apcheymákpoho megyetsapma nak, apkelpeykessamo m'a kéleykmássesso kélheyáseykegkoho nak énxet apketsapmo nak, weykmók nahan ma'a kélheyáseykegkoho nak ma'a náta, tén han ma'a aqsok nawha'ák cuatro amagkok nak, tén han ma'a aqsok élpexyawéyak nak náxop kalxog.
24 Cháxa keñamak apkexakhama nak Dios, yaqwayam enxoho keytek nepyeseksa m'a aqsok ekmanyása apkelyespagko nak chá'a elanagkok, apkelánéseykegkek nahan chá'a apnámakkok ma'a aqsok segmegqassamo nak. 25 Metegyeykegkok ma'a aqsok ekmámnaqsoho eñama nak Dios, wánxa aqsa m'a aqsok megkamámnaqsoho nak, apcháyo chá'a aptamheykegkok ma'a aqsok ektáha nak chá'a Dios apkelane, apkelpeykessamók nahan chá'a, keñe chá'a Dios melpeykessamo ektáha axta apkelane, ekpayhawo nak chá'a kólteméssesek apcheymákpoho meyke néxa. Katnahagkok sa'.
26 Cháxa keñamak apkexakhama aqsa Dios, yaqwayam enxoho elanagkok ma'a aqsok apkelmopmenyého segmegqassamo nak. Weykmók nahan kelán'ák ekyaqmagkasso m'a ektémakxal'a kelán'a, eñama ekmámenyého katnéssessamhoxma kelán'a xamo'; 27 hawók nahan ma'a apkelennay'a nak, apkelwátéseykegkek ma'a aptamheykegkaxal'a chá'a elanagkok kelán'a, apkenna xamo' aqsa yeykhágweykmohok apkelmopmenyého elteméssessamhoxma. Apkenna xamo' aqsa chá'a elanagkok ma'a aqsok segmegqassamo nak, apkellegassásamákpekxoho apagko' nahan chá'a aptamheykegkok eñama kélteméssesso m'a ekpayhawo nak chá'a kólteméssesek eñama megyaqhémo apkeltémakxa.
28 Apchahayók aqsa chá'a elanagkok Dios ektémakxa nak chá'a ekmaso élchetamso apkelwáxok ma'a, yaqwayam enxoho elanagkok chá'a m'a megkapayhawo nak chá'a elanagkok, hakte mopmenyeyk elya'asagkohok ma'a Dios. 29 Yeykhágweykmók apkeláneyak mók ektémakxa nak chá'a megkapéwomo apkeltémakxa m'a, ekmanyása apkeltémakxa, apkelmopmenyého exámasagkok aqsok, tén han ekmaso apkeltémakxa. Apnathahassesso chá'a aqsok apagkok pók, apchaqhe pók, ekmátsa emáwhok elnapakpok, apkelyexancháseykha pók, apkello, tén han appaqméteykha naqsa. 30 Apkelxéneykha chá'a ekmaso apnámakkok, etaqnawhok nahan ma'a Dios, megkalyexnegwayam apkelpeywa, éleymáxkoho apkelwáxok tén han apkeleymákpoho; etekkásekxak nahan chá'a mók ekmaso nentémakxa, melyahakxeyk nahan chá'a m'a apyapmeyk, 31 mopmenyeyk nahan chá'a elya'ásegwók, melanagkek nahan chá'a aptáhakxa enxoho chá'a apkelpeywa, megyásekhók nahan chá'a xama énxet enxoho, megkapyósek nahan chá'a elano'. 32 Apkelya'ásegkók nahan apxeyenma chá'a Dios eyéméxko eletsapok énxet apkelane nak chá'a xa aqsok nak; apkellenxanmeykegkók eyke aqsa aptamhéyak xa ektáha nak, kalkohok nahan chá'a apkelwáxok étak elanagkok énxet xa ektéma nak.