Humillación y exaltación de Cristo
1 Por tanto, si hay alguna consolación en Cristo, si algún consuelo de amor, si alguna comunión del Espíritu, si algún afecto entrañable, si alguna misericordia,
2 completen mi gozo sintiendo lo mismo, teniendo el mismo amor, unánimes, sintiendo una misma cosa.
3 No hagan nada por contienda o por vanagloria. Al contrario, háganlo con humildad y considerando cada uno a los demás como superiores a sí mismo.
4 No busque cada uno su propio interés, sino cada cual también el de los demás.
5 Que haya en ustedes el mismo sentir que hubo en Cristo Jesús,
6 quien, siendo en forma de Dios, no estimó el ser igual a Dios como cosa a que aferrarse,
7 sino que se despojó a sí mismo y tomó forma de siervo, y se hizo semejante a los hombres;
8 y estando en la condición de hombre, se humilló a sí mismo y se hizo obediente hasta la muerte, y muerte de cruz.
9 Por lo cual Dios también lo exaltó hasta lo sumo, y le dio un nombre que es sobre todo nombre,
10 para que en el nombre de Jesús se doble toda rodilla de los que están en los cielos, y en la tierra, y debajo de la tierra;
11 y toda lengua confiese que Jesucristo es el Señor, para gloria de Dios el Padre.
Luminares en el mundo
12 Por tanto, amados míos, ya que siempre han obedecido, no solo en mi presencia, sino mucho más ahora en mi ausencia, ocúpense en su salvación con temor y temblor,
13 porque Dios es el que produce en ustedes lo mismo el querer como el hacer, por su buena voluntad.
14 Háganlo todo sin murmuraciones ni peleas,
15 para que sean irreprensibles y sencillos, e intachables hijos de Dios en medio de una generación maligna y perversa, en medio de la cual ustedes resplandecen como luminares en el mundo,
16 aferrados a la palabra de vida, para que en el día de Cristo yo pueda gloriarme de que no he corrido ni trabajado en vano.
17 Y aunque mi vida sea derramada en libación sobre el sacrificio y servicio de la fe de ustedes, me gozo y regocijo con todos ustedes.
18 Y asimismo, también ustedes gócense y regocíjense conmigo.
Timoteo y Epafrodito
19 Espero en el Señor Jesús enviarles pronto a Timoteo, para que yo también pueda regocijarme al saber cómo se encuentran ustedes;
20 pues no tengo a nadie con ese mismo ánimo, y que con tanta sinceridad se interese por ustedes.
21 Porque todos buscan su propio interés, y no lo que es de Cristo Jesús.
22 Pero ya conocen los méritos de él, que ha servido conmigo en el evangelio como sirve un hijo a su padre.
23 Así que espero enviarlo a ustedes tan pronto vea yo cómo van mis asuntos,
24 y confío en el Señor que yo también iré pronto a ustedes.
25 Pero consideré necesario enviarles a Epafrodito, mi hermano y colaborador y compañero de lucha, y además mensajero de ustedes y proveedor de mis necesidades,
26 porque él tenía grandes deseos de verlos a todos ustedes, y se angustió mucho al saber que ustedes se enteraron de su enfermedad.
27 A decir verdad, sí estuvo enfermo y a punto de morir; pero Dios tuvo misericordia de él, y no solamente de él, sino también de mí, para que yo no añadiera más tristeza a mis tristezas.
28 Así que lo he enviado con la mayor urgencia para que, al verlo de nuevo, ustedes puedan alegrarse y yo tener menos tristeza.
29 Recíbanlo en el Señor con todo gozo, y tengan en alta estima a los que son como él;
30 porque por la obra de Cristo estuvo a punto de morir, y hasta arriesgó su vida por mí, para suplir el servicio que de ustedes me faltaba.
Negyepetcheykekxa egmók tén han meyke eyeymáxkoho egwáxok
1 Apméssegkek agkok kéxegke Cristo kélmowána kólwasqakkasaxchekxoho', tekkessessek agkok nahan kélwáxok kélmáheyo kóltaqmelchessásekxak apkelwáxok kélnámakkok ma'a kélásekhayo nak, apheyk agkok nahan kélwáxok ma'a Espíritu, kélya'ásegkok agkok nahan kéxegke ektémakxa m'a apmopyósa nak anlanok egmók, 2 hélpeykessásekxa agko' sa' ko'o ewáxok kólweynchamha chá'a yetlo kélhéssamo mók kélwáxok, tén han kélhéssamo mók kélásekhamaxkoho tén han kélhéssamo mók ma'a yaqwánxa enxoho kóllána'. 3 Nágkóllána aqsa chá'a xama aqsok eñama kélenmexamaxche essenhan ma'a éleymáxkoho kélwáxok, kóllána chá'a aqsok yetlo megkeymáxkoho kélwáxok, kélxama nahan chá'a kéméxcheyk kólteméssesek éltaqmalma apkeltémakxa m'a kélnámakkok, keñe kéxegke megkólxének chá'a ektaqmalma kéltémakxa. 4 Nágkólchetam chá'a kélxakcha'awók kéxegke m'a aqsok yaqwayam nak kapasmok, kólchetagkas nahan chá'a aqsok yaqwayam kapasmok ma'a kélnámakkok.
5 Katne kéxegkáxa élchetamso kélwáxok kóllanok kélmók ma'a ektémakxa nak élchetamso apwáxok ma'a Cristo Jesús.

6 Aphawók axta eykhe
m'a aptémakxa nak Dios,
axta eyke elenxáneykmok
apteme aphémo m'a Dios,
7 apyenyeykekxeyk axta aqsa m'a
aptémakxa axta,
apheyásamákpekxók axta m'a
aptémakxal'a kélásenneykha.
Apheyásamákpekxók axta m'a
aptémakxa nak chá'a énxet.
Máxa énxet apagko' axta
aptamheykekxak apwaya,
8 aptemessásamap
apagko' axta nahan mékoho,
ekha apkelyaheykekxoho axta nahan
aptemessásamákpok
ekweykmoho apketsapma,
ekweykmoho apketsapma m'a
néten aqsok ektegyésso.
9 Ékeso éñamakxa
apméssama nak Dios yaqwayam
etnehek néten agko' meyke ekhémo,
tén han ektaqmalma agko' apwesey
neyseksa m'a ekyókxoho kélwesey nak,
10 yaqwayam enxoho
eltekxeyagkok aptapnák apyókxoho
ektáha nak apheykha néten,
tén han keso náxop,
tén han ma'a élmaheykegkaxa nak eghagák
kólteméssesek eyeymáxkoho apwesey m'a Jesús,
11 tén han apyókxoho énxet elya'asagkohok
Jesucristo apteme Wesse',
yaqwayam enxoho kólteméssesek
apcheymákpoho m'a Dios Egyáp.
Énxet'ák apkelyetleykekxa Cristo apteme élseyéxma keso náxop
12 Élyáxeg sélásekhayo, kólyánchessamho sa' ko'o kélteme kélyaheykekxoho sekpeywa keso sekha nak makhawo' kélhágkaxa kéxegke, ekhawo kéltémakxa nak chá'a kélyaheykekxoho sekpeywa, háwe ekwánxa agkok ma'a sekha enxoho chá'a kélnepyeseksa kéxegke. Nágkólyensem chá'a kéllane kéltamheykha yaqwayam enxoho kólsawhegwók kélwagkásamáxche teyp yetlo kéláyo kélagko' ma'a Dios; 13 hakte Dios apteme aptekkessesso chá'a kélnepyeseksa kéxegke m'a kélmámenyého nak chá'a kóllának ektaqmela, tén han apteme chá'a appasmo yaqwayam kólsawhegwomok kéllane.
14 Kóllána chá'a ekyókxoho aqsok meyke kélpaqméteykha ekmaso, tén han meyke kélpaqmeyesma kólxének xama aqsok, 15 yaqwayam sa' métyehek xama énxet ekyetna kéxegke kélsexnánémaxche tén han megkólya'assáxma xama enxoho, kólteme nahan kéxegke Dios apketchek eyáxñeyo kéltémakxa nepyeseksa xa énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa, tén han melya'assáxma. Kélápogwategkek chá'a kéxegke nepyeseksa xa énxet'ák nak, aptémól'a yaw'a ekyáqtésakxaxma keso náxop, 16 megkólyenseykmo cha'a m'a amya'a ekyennaqtéssamo nak egnények. Keñe sa' apkexyekmo enxoho makham ma'a Cristo, ewanchek ko'o keyxkohok sekpeywa alxénmakha kéxegke, hakte ay'asagkohok sa' ko'o megkatnama eyaqhémo m'a ektémakxa nak sélteyásamáxche, tén han ma'a ektémakxa nak sektamheykha. 17 Amátog eykhe ko'o yaqwayam enxoho kasawhaxkohok kélnegkenma kéxegke m'a aqsok kélmésso naqsa nak Dios eñama megkólya'ásseyam, kapayhekxak eyke aqsa ko'o ewáxok, kawakxohok nahan kélyókxoho kéxegke m'a ektémakxa nak ekpayheykekxa ewáxok ko'o. 18 Kalpayhekxa' kéxegkáxa kélwáxok, hélpasmekxa ektémakxa nak ko'o ekpayheykekxa ewáxok.
Timoteo tén han Epafrodito
19 Apkeltamhók sa' agkok Wesse' egegkok Jesús, wáphaksek sa' ko'o Timoteo kélheykegkaxa kéxegke, yaqwayam sa' kapayhekxak ko'o ewáxok añak amya'a ektémakxa kélheykha kéxegke. 20 Hakte mateyk ko'o pók énxet ekhawo nak ko'o ektémakxa élchetamso ewáxok ektémakxa nak ma'a tén han ekmámnaqsoho nak ekxéneykha apwáxok apkeltémo etaksek ma'a yaqwayam nak kapasmok kéxegke; 21 apyókxoho énxet aqsa chá'a aptegyeykegkok apagkok apagko' ma'a aqsok, melchetamsók ma'a aqsok eñama nak Jesucristo. 22 Kélya'áseykegkók eyke kaxwók kéxegke ektémakxa nak aptaqmelchásamákpoho m'a Timoteo, tén han ektémakxa nak sewháneyo ko'o sektamheykha néltenneykha m'a tásek amya'a, máxa hatte aptemék sepasmoma chá'a m'a sektamheykha. 23 Wáphássesek sa' ko'o kéxegke m'a Timoteo, cham'a sekya'ásegwokmo sa' ko'o yaqwánxa hetnehek; 24 makke ay'ásseykmok nahan ko'o Wesse' egegkok peya yának kañehémhok ko'óxa amyekxak ma'a kélheykegkaxa nak kéxegke.
25 Xeyenmeyk nahan ko'o ewáxok wáphaksek kélheykegkaxa kéxegke m'a egyáxeg Epafrodito apteme nak sekxegexma sektamheykha, tén han sélnápomáxkoho xamo', cham'a kéláphasso axta kéxegke yaqwayam hepasmok hegkések ma'a eyeyméxchexa nak ko'o aqsok. 26 Awanhók agko' apkelwetayo kéxegke m'a, yetnakhayók nahan apwáxok, hakte kéllegayak hek han amya'a apháxamákpo. 27 Naqsók axta apháxamákpo, xegkessamók axta yetsapok; apyósek axta eyke apkelányo m'a Dios, háwe axta eyke wánxa apxakkók apmopyósa apkelányo Dios ma'a, ko'o axta anhan, yaqwayam enxoho megkayágwomók ko'o ekyaqhápeykha ewáxok sekweteya nak se'e kaxwo' nak. 28 Cháxa keñamak sekpekheyásawo nak ko'o seyáphasso kélhágkaxa kéxegke, yaqwayam sa' kalpayhekxak kélwáxok kéxegke kélwetákxo sa' makham, yaqwayam sa' megkayaqhapmakha agko' ko'o ewáxok. 29 Kólma sa' takha' yetlo élpayheykekxa kélwáxok, nentémakxal'a anlának egyáxeg nentémo xamo' nak magya'ásseyam Wesse' egegkok, kólteme chá'a kéláyo énxet aptéma nak xa, 30 hakte xegkessamók axta yetsapok eñama apyetleykha m'a Cristo. Axta yeyék apketsapma, ketók axta apketsapmakxa, eñama apkelane aptamheykha xamók ko'o, megkólmowagko axta kóllának kéxegke hélpasmok ko'o.