Las trompetas de plata
1 El Señor habló con Moisés, y le dijo:
2 «Haz dos trompetas de plata, labradas a martillo. Ellas te servirán para convocar a la congregación y para poner en movimiento a los campamentos.
3 Cuando se toquen, toda la congregación se reunirá ante ti, a la puerta del tabernáculo de reunión.
4 Si se toca una sola de ellas, entonces se congregarán ante ti los príncipes, es decir, los jefes de las legiones de Israel.
5 Cuando ustedes den el toque de alarma, entonces se pondrán en movimiento los campamentos que estén acampados al oriente.
6 Cuando den un segundo toque de alarma, se pondrán en movimiento los campamentos que estén acampados al sur; el toque de alarma anunciará su partida.
7 Pero para reunir a la congregación, el toque de alarma será diferente.
8 »Los hijos de Aarón, es decir, los sacerdotes, tocarán las trompetas. Este será un estatuto perpetuo para ustedes y para sus descendientes.
9 Y cuando en su tierra salgan a la guerra contra el enemigo que los ataque, darán el toque de alarma con las trompetas, para que yo, el Señor su Dios, me acuerde de ustedes y los salve de sus enemigos.
10 »Durante sus fiestas solemnes de principio de mes, tocarán las trompetas para anunciar sus holocaustos y sus sacrificios de paz, y yo, el Señor su Dios, me acordaré de ustedes.»
Los israelitas parten de Sinaí
11 El día veinte del mes segundo del año segundo, la nube se levantó del tabernáculo del testimonio
12 y, siguiendo la orden de ponerse en marcha, los hijos de Israel partieron del desierto de Sinaí, y la nube se detuvo en el desierto de Parán.
13 Partieron por primera vez, siguiendo la orden del Señor por medio de Moisés.
14 Los primeros en ponerse en marcha fueron los ejércitos del campamento de los hijos de Judá, bajo su bandera y comandados por Nasón hijo de Aminadab.
15 El ejército de la tribu de los hijos de Isacar estaba comandado por Natanael hijo de Suar.
16 El ejército de la tribu de los hijos de Zabulón estaba comandado por Eliab hijo de Helón.
17 Los hijos de Guersón y los hijos de Merari, que estaban a cargo de llevar el tabernáculo, se pusieron en marcha después de desarmarlo.
18 Luego se pusieron en marcha los ejércitos y la bandera del campamento de Rubén, comandados por Elisur hijo de Sedeur.
19 Al mando del ejército de la tribu de los hijos de Simeón estaba Selumiel hijo de Surisaday,
20 y al mando del ejército de la tribu de los hijos de Gad estaba Eliasaf hijo de Deuel.
21 Luego se pusieron en movimiento los coatitas, que llevaban el santuario, y mientras ellos llegaban, los otros acondicionaron el tabernáculo.
22 Después se pusieron en marcha los ejércitos y la bandera del campamento de los hijos de Efraín, bajo el mando de Elisama hijo de Amiud.
23 Al mando del ejército de la tribu de los hijos de Manasés estaba Gamaliel hijo de Pedasur,
24 y al mando del ejército de la tribu de los hijos de Benjamín estaba Abidán hijo de Gedeoni.
25 A continuación, y cerrando la marcha de todos los campamentos, se pusieron en movimiento los ejércitos y la bandera del campamento de los hijos de Dan, bajo el mando de Ajiezer hijo de Amisaday.
26 Al mando del ejército de la tribu de los hijos de Aser estaba Pagiel hijo de Ocrán,
27 y al mando del ejército de la tribu de los hijos de Neftalí estaba Ajirá hijo de Enán.
28 Cada vez que se ponían en marcha, este era el orden de los ejércitos de los hijos de Israel.
29 Entonces Moisés le dijo a su suegro, es decir, al madianita Hobab hijo de Ragüel:
«Nosotros estamos en camino, hacia el lugar que el Señor prometió darnos. Ven con nosotros, que cuidaremos de ti, porque el Señor ha prometido cuidar de Israel.»
30 Pero Hobab le respondió:
«No puedo ir. Voy a volver a mi tierra, donde está mi parentela.»
31 Moisés insistió:
«Por favor, no nos dejes. Tú conoces los lugares donde debemos de acampar en el desierto, y nos servirás de guía.
32 Si vienes con nosotros, cuidaremos de ti, así como el Señor cuidará de nosotros.»
33 Y así partieron del monte del Señor y caminaron tres días. El arca del pacto del Señor se adelantó a ellos tres días, para buscarles un lugar donde descansar.
34 Y durante el día, desde que salieron del campamento, la nube del Señor los cubría.
35 Cuando el arca se ponía en marcha, Moisés decía: «Levántate, Señor, y que tus enemigos se dispersen; ¡que huyan de tu presencia los que te aborrecen!»
36 Y cuando se detenía, Moisés decía: «¡Vuelve, Señor, vuelve a las legiones de legiones de Israel!»
Kélaqkahasso sawo' ekmope ekmomnáwa
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok ma'a Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
2 Elána sa' ánet kélaqkahasso sawo ekmope ekmomnáwa kéltekpagéyak nak sawo ekyentaxno, yaqwayam sa' etnehek apkelmeykha apkenchesso chá'a apcháncháseykekxa énxet'ák, tén han apchaqkahássesso chá'a énxet'ák yaqwayam yának elxog. 3 Kélaqkahássek sa' agkok chá'a ánet kélaqkahasso, apyókxoho énxet'ák sa' chá'a yaqnekxak aphakxa exchep, cham'a átog nak kélpakxanma apchaqneykekxexa énxet'ák. 4 Kélaqkahássek sa' agkok chá'a xama kélaqkahasso, wánxa sa' aqsa chá'a yaqnekxak ma'a apkelámha apmonye'e nak chá'a nepyeseksa énxet'ák apagkok. 5 Keñe sa' kélaqkahasa enxoho kélaqkahasso, ekyetlómo ekyennaqte kélpáxameykha, elxog sa' ma'a apkelpakxenéyak nak teyapmakxa ekhem, 6 keñe sa' mók ekpáweykekxa kélaqkahasso, elxog ma'a apkelpakxenéyak nak nepyeyam. Sa' katnehek magkenatchesso yaqwayam kalxegaxchek ma'a kélpáwasso nak kélaqkahasso ekyetlómo kélpáxameykha ekyennaqte. 7 Keñe sa' ma'a kélaqkahasso nak aqsa axakkók ma'a kélaqkahasso nak, katnehek sa' magkenatchesso yaqwayam kólánchásekxak ma'a énxet'ák. 8 Apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok sa' nahan etnahagkok apkelaqkahasso m'a kélaqkahasso nak, cham'a Aarón aptawán'ák neptámen nak. Cháxa yaqwayam sa' katnehek kéxegke segánamakxa kélagkok megkamassegwayam xa.
9 “Apketamokmek sa' agkok kélenmexma m'a kañe' xapop kélagkok nak, keñe sa' peya enxoho kólántépok kólnapaxchek kéxegke m'a, kólaqkahés sa' ma'a kélaqkahasso nak, kólpáxamha sa' nahan ekyennaqte agko'. Keñe sa' ko'o kaxénwakxohok ewáxok kéxegke, ko'o sektáha nak Dios Wesse' kélagkok, alwagkasek sa' nahan teyp nepyeseksa kélenmexma. 10 Kólpáwés sa' nahan kélaqkahasso m'a ekhem ekpayheykekxexal'a egwáxok, ektémól'a m'a ekhem kélessawássessamókxal'a, essenhan ma'a pelten aphaxnagkok, kélméssamakxal'a m'a aqsok élwatnamáxche' tén han ektekyómakxa nak kélnaqtósso ekyaqmageykekxa sẽlásekheykekxoho. Keñe sa' kaxénwakxohok ko'o ewáxok kéxegke, ko'o sektáha nak Dios Wesse' kélagkok.”
Israelitas apkelánteyapma Sinaí
11 Meyákxeyk axta néten yaphope ekyetno axta m'a néten nak kélpakxanma appagkanamap ekhémo mók nélpaqhetchasamáxkoho Dios, cham'a ekhem veinte, ektáha axta apqánet pelten, apqánet apyeyam. 12 Apkelxegákxeyk axta makham ma'a israelitas, apkelántekkek axta m'a yókxexma meykexa nak énxet Sinaí. Yetnakmek axta yaphope m'a yókxexma meykexa nak énxet Parán. 13 Aptamhágkek axta apkelxega m'a apkeltamhókxa axta Wesse' egegkok etnahagkok, apchásenneykekxo axta eltennaksek ma'a Moisés, 14 apmonye'e axta apkelxegak ma'a sẽlpextétamo apheykha axta ekpayhókxa apkemhakxa m'a Judá bandera apagkok, Nahasón axta eyke apkemha apmonye' apagkok, Aminadab apketche nak. 15 Natanael axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a Isacar énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Natanael, Suar apketche nak. 16 Keñe axta Eliab apkemha apmonye' apagkok ma'a Zabulón énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Eliab, Helón apketche nak. 17 Tén axta kélleya m'a kélpakxanma appagkanamap, apkelxegkek axta nahan ma'a Guersón aptawán'ák neptámen nak tén han ma'a Merarí, apteme axta chá'a apkelánémap elsók.
18 Yetlókok axta nahan apkelxega m'a sẽlpextétamo apheykha axta ekpayhókxa apkemhakxa m'a Rubén bandera apagkok, Elisur axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a, Sedeúr apketche nak. 19 Selumiel axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a Simeón énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Selumiel, Surisadai apketche nak. 20 Eliasaf axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a Gad énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Eliasaf, Reuel apketche nak. 21 Yetlókok axta nahan apkelxega m'a Quehat aptawán'ák neptámen, apkelso axta chá'a m'a aqsok kélmeykegkaxa élpagkanamaxche nak. Xama axta apkelwokmo m'a, apkelwetágwokmek axta appenchásekpo m'a kélpakxanma appagkanamap.
22 Tén axta apkelxega nahan ma'a sẽlpextétamo apheykha axta ekpayhókxa apkemhakxa m'a Efraín bandera apagkok, Elisamá axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a, Amihud apketche nak. 23 Gamaliel axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a Manasés énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Gamaliel, Pedasur apketche nak. 24 Abidán axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a Benjamín énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Abidán, Guidoní apketche nak.
25 Tén axta axayók agko' apkelxega m'a sẽlpextétamo apheykha axta ekpayhókxa apkemhakxa m'a Dan bandera apagkok, Ahiézer axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a, Amisadai apketche nak. 26 Paguiel axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a Aser énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Paguiel, Ocrán apketche nak. 27 Ahirá axta eyke apkemha apmonye' apagkok ma'a Neftalí énxet'ák sẽlpextétamo apagkok, cham'a Ahirá, Enán apketche nak.
28 Cháxa apkelánémakpexa axta chá'a etnahagkok sẽlpextétamo israelitas, apkelxegákxo enxoho chá'a.
Moisés apkeltémo étlók apepye
29 Xama ekhem axta aptáhak apcháneya apepye Moisés se'e, cham'a Hobab, Reuel apketche, apteme nak Madián énxet:
—Peyk negko'o ólmahagkok ma'a apchókxa sẽltennassamakxa nak hegmések ma'a Wesse' egegkok, hẽlyetlow sa', antaqmelchesek sa', hakte apxeyenmeyk Wesse' egegkok eltaqmelchesek yetlo apkelásekhayo m'a énxet'ák Israel.
30 Tén axta Hobab aptáha apchátegmowágkokxo s'e:
—Ma', ekpekheyha ko'o ataqhohok makham ma'a señémeykxa axta, ekheykegkaxa nak ma'a énámakkok.
31 Aptáhak axta apchátegmowágkokxo Moisés se'e: Ná hegkexa aqsa. Apya'ásegkók xép yókxexma yaqwánxa enxoho chá'a ólpakxenwók ma'a meykexa nak énxet, xeyep sa' etnehek sempékessáseyak chá'a ámay. 32 Ẽlyetlókek sa' agkok negko'o exchep, ólmések sa' nekha m'a ekyókxoho aqsok éltaqmalma sẽlmésso nak chá'a m'a Wesse' egegkok.
33 Apkelántekkek axta apkeleñama m'a Wesse' egegkok egkexe apagkok nak, apkelxegkek axta ekweykmoho ántánxo ekhem. Amonye' axta nahan kélxegkásak ma'a Wesse' egegkok yántéseksek apagkok, ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho nak, yaqwayam kalyahássesha yaqwánxa ellókassók apkelyampe. 34 Xegamchek axta aqsa nahan apyetseksa'ák ekhem ma'a Wesse' egegkok yaphope apagkok, cham'a apkelxegákxo enxoho chá'a. 35 Xama axta emáwhok chá'a elxegekxak ma'a apkelseykha axta chá'a yántéseksek. Axta etnehek chá'a Moisés se'e:

“¡Wesse' egegkok, exatakha'!
¡Yexpánches sa' ma'a apkelenmexma!
¡Yenyahagkok sa'
apwet'a enxoho m'a
aptaqnagko nak chá'a exchep!”

36 Keñe axta kélpekkenwokmo enxoho chá'a m'a yántéseksek nak. Axta etnehek chá'a Moisés se'e:

“¡Wesse', éxyem makham,
apheykegkaxa nak apxámokma apagko'
sẽlpextétamo Israel!”