El juzgar a los demás
(Lc 6.37-38Lc 41-42)
1 »No juzguen, para que no sean juzgados.
2 Porque con el juicio con que ustedes juzgan, serán juzgados; y con la medida con que miden, serán medidos.
3 ¿Por qué miras la paja que está en el ojo de tu hermano, y no miras la viga que está en tu propio ojo?
4 ¿Cómo dirás a tu hermano: “Déjame sacar la paja de tu ojo”, cuando tienes una viga en el tuyo?
5 ¡Hipócrita! Saca primero la viga de tu propio ojo, y entonces verás bien para sacar la paja del ojo de tu hermano.
6 »No den ustedes lo santo a los perros, ni echen sus perlas delante de los cerdos, no sea que las pisoteen, y se vuelvan contra ustedes y los despedacen.
La oración, y la regla de oro
(Lc 11.9-13Lc 6.31)
7 »Pidan, y se les dará, busquen, y encontrarán, llamen, y se les abrirá.
8 Porque todo aquel que pide, recibe, y el que busca, encuentra, y al que llama, se le abre.
9 ¿Quién de ustedes, si su hijo le pide pan, le da una piedra?
10 ¿O si le pide un pescado, le da una serpiente?
11 Pues si ustedes, que son malos, saben dar cosas buenas a sus hijos, ¡cuánto más su Padre que está en los cielos dará buenas cosas a los que le pidan!
12 Así que, todo lo que quieran que la gente haga con ustedes, eso mismo hagan ustedes con ellos, porque en esto se resumen la ley y los profetas.
La puerta estrecha
(Lc 13.24)
13 »Entren por la puerta estrecha, porque ancha es la puerta y espacioso el camino que lleva a la perdición, y muchos son los que entran por ella.
14 Pero estrecha es la puerta y angosto el camino que lleva a la vida, y pocos son los que la encuentran.
Según el árbol es el fruto
(Lc 6.43-44)
15 »Cuídense de los falsos profetas, que vienen a ustedes disfrazados de ovejas, pero por dentro son lobos rapaces.
16 Ustedes los conocerán por sus frutos, pues no se recogen uvas de los espinos, ni higos de los abrojos.
17 Del mismo modo, todo buen árbol da buenos frutos, pero el árbol malo da frutos malos.
18 El buen árbol no puede dar frutos malos, ni el árbol malo dar frutos buenos.
19 Todo árbol que no da buen fruto, es cortado y echado en el fuego.
20 Así que ustedes los conocerán por sus frutos.
Jesús conoce a los suyos
(Lc 13.25-27)
21 »No todo el que me dice: “Señor, Señor”, entrará en el reino de los cielos, sino el que hace la voluntad de mi Padre que está en los cielos.
22 En aquel día, muchos me dirán: “Señor, Señor, ¿no profetizamos en tu nombre, y en tu nombre echamos fuera demonios, y en tu nombre hicimos muchos milagros?”
23 Pero yo les diré claramente: “Nunca los conocí. ¡Apártense de mí, obreros de la maldad!”
Los dos cimientos
(Lc 6.46-49)
24 »A cualquiera que me oye estas palabras, y las pone en práctica, lo compararé a un hombre prudente, que edificó su casa sobre la roca.
25 Cayó la lluvia, vinieron los ríos, y soplaron los vientos, y azotaron aquella casa, pero esta no se vino abajo, porque estaba fundada sobre la roca.
26 Por otro lado, a cualquiera que me oye estas palabras y no las pone en práctica, lo compararé a un hombre insensato, que edificó su casa sobre la arena.
27 Cayó la lluvia, vinieron los ríos, y soplaron los vientos, y azotaron aquella casa, y esta se vino abajo, y su ruina fue estrepitosa.»
28 Cuando Jesús terminó de hablar, la gente se admiraba de su enseñanza,
29 porque les enseñaba como quien tiene autoridad, y no como sus escribas.
Nágkólteme aqsa kélyekpelchémo aptémakxa kélmók
(Lc 6.37-38Lc 41-42)
1 “Nágkólteme aqsa kélyekpelchémo aptémakxa kélmók, yaqwayam enxoho melyekpelkók kéltémakxa kéxegkáxa m'a Dios. 2 Hakte sa' nahan exnéshok Dios apkelyekpelchémo kéxegke m'a kéltáhakxa enxoho kélyekpelchémo kélmók; sa' nahan exnéshok apkelyetsátéyak Dios kéltémakxa kéxegke m'a ektáhakxa enxoho kélyetsátéyak aptémakxa kélmók. 3 ¿Yaqsa ektáha kéllano nak kéxegke kélyáxeg ekyéxaqxo pa'at nekha? ¿Yaqsa ektáha megkaxéna kéxegkáxa kélwáxok ekyetna ekyéxaqxo yámet nekha ekyawe? 4 Yetneyk agkok kéxegke ekyéxaqxo yámet nekha ekyawe, ¿háxko katnehek kólewának kóltéhek kólának kélyáxeg se'e: ‘Heyho hana alekkesek xép pa'at nekha ekyéxaqxo nak?’ 5 ¡Kéxegke kélmeyókásamáxkoho nak kéltémakxa! Kóllek sekxo' kéxegke xa ekyéxaqxo ekyawe nak, keñe sa' kataqmelek kélwete yaqwayam kóllekkesek pa'at nekha ekyéxaqxo m'a kélyáxeg.
6 “Nágkólmés aqsa aqsok élpagkanamaxche semheg, kataqnawékxak katnehek kéxegke, kalyeptek nahan. Nágkólyenyaw nahan aqsok élmomnáwa kélagkok apkelyagqakxa yátapomap; elteyammaha katnehek.
Nélmaxnagko, negketamso tén han néltémo hẽllekkesek átog
(Lc 11.9-13Lc 6.31)
7 “Kólmaxna, egkések sa' Dios; kólchetam, kólwetekxak sa'; kólpaqméswom nekha átog, kólmeykessessek sa'. 8 Hakte cham'a apkelmaxnagko nak, exka'; keñe m'a apketamso nak, éteyekxa'; keñe m'a appaqméswayam nak nekha átog, kólmeykessesek.
9 “¿Kólmések enxeykel'a kéxegke kélketchek xama meteymog apkelmaxneya enxoho kelpasmaga? 10 ¿Yéwa enxeykel'a anhan kólmések apkelmaxneya enxoho xama kelasma? 11 Kélya'ásegkók agkok kéxegke kélmésso aqsok éltaqmela kélketchek, kéxegke kélteme nak ekmaso kéltémakxa ¡sa' eyke ekyágwánxa agkok elmésagkok aqsok éltaqmela Kélyáp apha nak néten ma'a ektáha nak chá'a apkelmaxnagko!
12 “Kólhésho chá'a mók ma'a kélámenyéxa enxoho kéxegke etnéssesek ma'a kélnámakkok; hakte cháxa éltémókxa nak antéhek segánamakxa xa, tén han ma'a apnaqtáxéséyak axta énxet'ák apkellegasso axta Dios appeywa.
Ektáhakxa nak ketsék átog
(Lc 13.24)
13 “Kólántex kéxegke m'a ektáhakxa nak ketsék átog, hakte awanhek átog ekmahéyak ma'a sẽlmassésseykenxa nak, awanhek nahan ámay, awanhek nahan exma, awanhek nahan ekpayhakxa, apxámok nahan énxet apkelyetleykekxa xa ámay nak; 14 keñe ketsék ma'a átog ekmahéyak nak ekyennaqtamakxa egnények, askehek nahan negyetlo, apqántawók nahan énxet apweteykekxa xa ámay nak.
Ekyexna aqsa keykpelchaxkohok ma'a yámet
(Lc 6.43-44)
15 “Kóláwho kéxegke énxet'ák apkelmopwána amya'a nak, apkelxeyenmól'a ektáha eñama Dios ma'a apkeltenneykha nak. Nepkések chá'a exnésakpohok ey'áwak kéxegke xa énxet'ák nak, aqsok nawha'ák éllo eyke. 16 Kélwanchek kéxegke kólyekpelkohok ektémakxa apkeltamheykha, hakte megkanakxamáxchek chá'a anmen yámet ekyexna ektekkesso m'a yámet ekha nak am'ák, keñe higo ekyexna megkanakxamáxko chá'a eñama aptekkesso m'a pegke. 17 Ekyókxoho yámet éltaqmela nak, katekkesek chá'a ekyexna éltaqmela, keñe m'a yámet ekmaso nak, asagkók nahan katnehek ekyexna. 18 Yawanchek kasók ekyexna m'a yámet ektaqmela nak, yawanchek nahan kataqmelek ekyexna m'a yámet ekmaso nak. 19 Kólyaqténhok nahan chá'a m'a ekyókxoho yámet ekmaso nak ekyexna, keñe kólchexák nátex. 20 Kélwanchek sa' kólyekpelkohok kéxegke xa énxet'ák nak eñama m'a aqsok apkeláneyak.
Énxet yaqwayam nak elántexek ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios
(Lc 13.25-27)
21 “Háwe sa' apyókxoho elántexek aptémakxa Wesse' apwányam Dios ma'a énxet'ák aptéma nak chá'a apkelpeywa hexének se'e: ‘Wesse', Wesse' ahagkok’, wánxa sa' elántexek ma'a énxet'ák apkelánéyak nak Táta apmopmenyého, cham'a apha nak néten. 22 Apxámok sa' énxet etnehek heyának xa ekhem nak: ‘Wesse', Wesse' ahagkok, néltenneykha axta chá'a negko'o apwesey exchep, nélántekkessegkek axta negko'o kelyekhama' eñama apwesey exchep, nenlánéyak axta nahan aqsok sempelakkasso nak agwetak eñama apwesey exchep.’ 23 Keñe sa' ko'o atnehek wátegmowagkok se'e: ‘Malyekpelchágweykmok ahagko' ko'o kéxegke; ¡Kólmohok ma'a teyp, kéxegke kélteme nak ekmaso kéltémakxa!’
Tegma apowhak ekmaso nak kélpekkenma tén han ma'a ektaqmalma nak kélpekkenma
(Mc 1.22Lc 6.47-49)
24 “Kéxegke ektáhakxa enxoho kélháxenmo sekpeywa keñe kóllának ma'a sektáhakxa enxoho sekpeywa, máxa kóltéhek ma'a énxet ekhal'a apya'áseykegkoho apkeláneya axta apxagkok néten meteymog. 25 Wakteyk axta mámeye, tekkek axta yegmen ma'a wátsam, tekkek axta anhan éxchahayam ekyennaqte agko' ekmako kategkesek xa tegma nak, axta eyke etyekmok, hakte yetneyk axta apowhak ekyennaqtésso néten meteymog xa tegma nak. 26 Keñe kéxegke kéltáha nak kélháxenmo aqsa sekpeywa keñe megkóllanyek ma'a sektáhakxa enxoho sekpeywa, máxa kóltéhek ma'a énxet mey'áseyak aqsok la'a, cham'a apkeláneya axta apxagkok néten yagkamex. 27 Wakteyk axta mámeye, tekkek axta yegmen ma'a wátsam, tekkek axta anhan éxchahayam ekyennaqte agko', apteyekmek axta xa tegma nak, apketsagchawók apagko' axta nahan.”
28 Xama axta appenchesa apteme appeywa Jesús xa, pelakkassek axta apwet'a énxet'ák ektáhakxa apkelxekmósso Jesús, 29 hakte apkeltennáha axta yetlo ekyawe agko' kélyaheykekxoho, axta kaxnawok ma'a ektémakxa axta apkelxekmósso m'a apkelxekmósso nak ektémakxa segánamakxa.