Jesús y la limosna
1 »Cuidado con hacer sus obras de justicia solo para que la gente los vea. Si lo hacen así, su Padre que está en los cielos no les dará ninguna recompensa.
2 »Cuando tú des limosna, no toques trompeta delante de ti, como hacen los hipócritas en las sinagogas y en las calles, para que la gente los alabe. De cierto les digo que con eso ya se han ganado su recompensa.
3 Pero cuando tú des limosna, asegúrate de que tu mano izquierda no sepa lo que hace la derecha;
4 así tu limosna será en secreto, y tu Padre que ve en lo secreto te recompensará en público.
Jesús y la oración
(Lc 11.2-4)
5 »Cuando ores, no seas como los hipócritas, porque a ellos les encanta orar en pie en las sinagogas y en las esquinas de las calles, para que la gente los vea; de cierto les digo que con eso ya se han ganado su recompensa.
6 Pero tú, cuando ores, entra en tu aposento, y con la puerta cerrada ora a tu Padre que está en secreto, y tu Padre que ve en lo secreto te recompensará en público.
7 »Cuando ustedes oren, no sean repetitivos, como los paganos, que piensan que por hablar mucho serán escuchados.
8 No sean como ellos, porque su Padre ya sabe de lo que ustedes tienen necesidad, antes de que ustedes le pidan.
9 Por eso, ustedes deben orar así:

»“Padre nuestro, que estás en los cielos,
santificado sea tu nombre.
10 Venga tu reino.
Hágase tu voluntad,
en la tierra como en el cielo.
11 El pan nuestro de cada día, dánoslo hoy.
12 Perdónanos nuestras deudas,
como también nosotros perdonamos a nuestros deudores.
13 No nos metas en tentación,
sino líbranos del mal.”
[Porque tuyo es el reino,
el poder, y la gloria,
por todos los siglos. Amén.]

14 »Si ustedes perdonan a los otros sus ofensas, también su Padre celestial los perdonará a ustedes.
15 Pero si ustedes no perdonan a los otros sus ofensas, tampoco el Padre de ustedes les perdonará sus ofensas.
Jesús y el ayuno
16 »Cuando ustedes ayunen, no se muestren afligidos, como los hipócritas, porque ellos demudan su rostro para mostrar a la gente que están ayunando; de cierto les digo que ya se han ganado su recompensa.
17 Pero tú, cuando ayunes, perfúmate la cabeza y lávate la cara,
18 para no mostrar a los demás que estás ayunando, sino a tu Padre que está en secreto, y tu Padre que ve en lo secreto te recompensará en público.
Tesoros en el cielo
(Lc 12.32-34)
19 »No acumulen ustedes tesoros en la tierra, donde la polilla y el óxido corroen, y donde los ladrones minan y hurtan.
20 Por el contrario, acumulen tesoros en el cielo, donde ni la polilla ni el óxido corroen, y donde los ladrones no minan ni hurtan.
21 Pues donde esté tu tesoro, allí estará también tu corazón.
La lámpara del cuerpo
(Lc 11.33-36)
22 »La lámpara del cuerpo es el ojo; así que, si tu ojo es bueno, todo tu cuerpo estará lleno de luz;
23 pero si tu ojo es malo, todo tu cuerpo estará a oscuras. Y si la luz que hay en ti es oscuridad, ¡cuán oscura no será la misma oscuridad!
Dios y las riquezas
(Lc 16.13)
24 »Nadie puede servir a dos amos, pues odiará a uno y amará al otro, o estimará a uno y menospreciará al otro. Ustedes no pueden servir a Dios y a las riquezas.
El afán y la ansiedad
(Lc 12.22-31)
25 »Por lo tanto les digo: No se preocupen por su vida, ni por qué comerán o qué beberán; ni con qué cubrirán su cuerpo. ¿Acaso no vale más la vida que el alimento, y el cuerpo más que el vestido?
26 Miren las aves del cielo, que no siembran, ni cosechan, ni recogen en graneros, y el Padre celestial las alimenta. ¿Acaso no valen ustedes mucho más que ellas?
27 ¿Y quién de ustedes, por mucho que lo intente, puede añadir medio metro a su estatura?
28 ¿Y por qué se preocupan por el vestido? Observen cómo crecen los lirios del campo: no trabajan ni hilan,
29 y aun así ni el mismo Salomón, con toda su gloria, se vistió como uno de ellos.
30 Pues si Dios viste así a la hierba, que hoy está en el campo y mañana se echa en el horno, ¿no hará mucho más por ustedes, hombres de poca fe?
31 Por lo tanto, no se preocupen ni se pregunten: “¿Qué comeremos, o qué beberemos, o qué vestiremos?”
32 Porque la gente anda tras todo esto, pero su Padre celestial sabe que ustedes tienen necesidad de todas estas cosas.
33 Por lo tanto, busquen primeramente el reino de Dios y su justicia, y todas estas cosas les serán añadidas.
34 »Así que, no se preocupen por el día de mañana, porque el día de mañana traerá sus propias preocupaciones. ¡Ya bastante tiene cada día con su propio mal!
Jesús apkeltenneykha ektémakxa nak néltémo hẽllanha agmések aqsok egmók
1 “Nágkóllána chá'a kéltamheykha ektaqmela nápaqta'awók énxet'ák yaqwayam kólxekmóshok kéltáhakxa wánxa m'a énxet'ák nak. Kéltemék sa' agkok xa, megkések sa' ekyaqmageykekxa m'a Kélyáp apha nak néten.
2 “Kélpasmeyk agkok chá'a kéxegke m'a ekha nak chá'a eyéméxchexa aqsok, nágkóltekkesha chá'a amya'a ekyókxoho yókxexma, apkeltémakxal'a chá'a apchaqneykekxexa judíos tén han ámay ma'a énxet'ák apkelmeyókásamákpoho nak chá'a apkeltémakxa, yaqwayam enxoho kataqmalmakha chá'a apkelxéneykha m'a énxet'ák. Naqsók ko'o sekxéna apkelxawágko ekyaqmageykekxa eñama aptamhéyak xa. 3 Kélpasmeyk agkok chá'a kéxegke m'a ekha nak chá'a eyéméxchexa aqsok, nágkóltennasha nahan chá'a m'a kélxegexma'a kélagko' nak chá'a; 4 kólyexaxkoho chá'a kóltéhek xa, keñe sa' ma'a Kélyáp apweteykegkoho nak kélyexamaxkoho kéllane xa, egkések sa' ekyaqmageykekxa aqsok apmésso naqsa.
Jesús sẽlxekmósso ektémakxa nempeywa nélmaxnagko
(Lc 11.2-4)
5 “Kéltemék sa' agkok chá'a kéxegke nempeywa nélmaxnagko, nágkólteme chá'a m'a aptamheykegkaxal'a énxet'ák apkelmeyókásamákpoho nak apancha'awók apkeltémakxa, apkelmopmenyéhol'a chá'a yaqnaha etnahagkok nempeywa nélmaxnagko m'a kañe' apchaqneykekxexa nak judíos, tén han ma'a máséyak apheykegkaxal'a chá'a énxet'ák, yaqwayam enxoho elwetak chá'a aptamhágkaxa m'a énxet'ák. Naqsók eyke ko'o sekxéna, apkelxawágko ekyaqmageykekxa eñama aptamhéyak xa. 6 Kéltemék agkok chá'a kéxegke nempeywa nélmaxnagko, kólántaxnegwakxa chá'a kañe' kélxanák, kólápegkokxoho chá'a atña'ák kélagkok, kólmaxna chá'a kélxakkók ma'a Kélyáp. Keñe sa' ma'a Kélyáp apweteykegkoho nak kélyexamaxkoho kéllane xa, egkések sa' ekyaqmageykekxa aqsok apmésso naqsa.
7 “Kélmaxnakkek agkok chá'a kéxegke, nágkóltaqhawésekxa chá'a m'a kéltáhakxa enxoho kélpeywa, aptamheykegkaxal'a chá'a m'a énxet'ák melya'áseyak nak Dios, apkenagkamól'a chá'a yeyxhok Dios etnahagkok ekwenaqte m'a nempeywa nélmaxnagko. 8 Nágkólteme kéxegke aptamheykegkaxa nak xa énxet'ák nak, hakte nanók ey'asagkohok eyéméxchexa aqsok kéxegke m'a Kélyáp, cham'a amonye' enxoho yaqwayam kólmaxna'. 9 Akke payhawók chá'a kéxegke kóltéhek kéltáha enxoho chá'a nempeywa nélmaxnagko s'e:

“Egyáp negko'o apha nak néten,
kólteméssesek sa'
ekpagkanamaxche
apwesey exchep.
10 Yána kawak
yaqwayam kólteméssesek
Wesse' apwányam xép,
kalanaxchek sa' apmopmenyého
exchep keso náxop,
ekhawo nak élánamáxko
m'a néten.
11 Hegmés sa' chá'a negko'o
nento sakhem,
negmeykencha'awól'a chá'a.
12 Ná eyaqmagkásekxa aqsa
aqsok ekmaso
nenlánéyak negko'o,
ekhawo nentémakxa nak
chá'a negko'o
magyaqmagkáseykekxo
senteméssesakxa
ekmaso egmók.
13 Nágyoho aqsa
hegáhapwak negko'o
segyepkónma,
hegeys negko'o kelyekhama'.’

14 “Hakte agkok kéxegke kólyaqmagkáseykxak ekmaso apteméssesakxa kélmók, meyaqmagkásekxeyk sa' nahan kéxegkáxa kéltémakxa m'a Kélyáp apha nak néten. 15 Kélyaqmagkásekxeyk agkok apteméssesakxa ekmaso kélmók, eyaqmagkásekxak sa' nahan kéxegkáxa kéltémakxa megkólya'assáxma m'a Kélyáp apha nak néten.
Jesús apkelxekmósso ektémakxa nak nenlane manto nento ólpeykeshok Dios
16 “Agkok kéxegke kóltáwak kéltéyak kólpeykeshok Dios, nágkalyaqhapmakha chá'a kélwáxok, aptamheykegkól'a chá'a m'a énxet'ák apkelmeyókásamákpoho apancha'awo' nak apkeltémakxa, apkelyaqhakkáseykencha'awól'a chá'a apkelwáxok yaqwayam elwetak énxet'ák apkelánégko metéyak aptéyak elpeykeshok ma'a Dios. Naqsók eyke ko'o sekxéna apkelxawágko ekyaqmageykekxa eñama aptamhéyak xa. 17 Agkok kéxegke kóltókagkok kéltéyak kólpeykeshok Dios, kólyenyés chá'a kélnát yegmen, kóltaqmelchesho nahan chá'a kéláxñásamáxche', 18 yaqwayam enxoho melyekpelchek chá'a énxet'ák megkóltókagko kéltéyak kólpeykeshok ma'a Dios. Wánxa sa' aqsa ékpelkohok ma'a Kélyáp apha nak ma'a méteymakpexa nak, egkések sa' aqsok apmésso naqsa kéxegke Kélyáp apwetayo nak kélyexamaxkoho kéllane xa ektéma nak.
Nenxámáséyak aqsok egagkok ma'a néten
(Lc 12.33-34)
19 “Nágkólxámés chá'a aqsok kélagkok keso náxop, ektamakxa nak chá'a aqsok ma'a askok, tén han élmasagchamakxa nak chá'a aqsok, apkelántaxnamakxa nak han chá'a apkelmenyexma yaqwayam elmenyexek. 20 Akke tásek kólxámaksek aqsok kélagkok ma'a néten, megkatamakxa nak chá'a aqsok ma'a askok, tén han megkalesagchamakxa nak chá'a aqsok, tén han melántaxnamakxa nak chá'a apkelmenyexma yaqwayam elmenyexagkok. 21 Hakte, cham'a ekhágkaxa enxoho chá'a aqsok kélagkok ekxámokma kéxegke, cha'a kaxénmakha nahan chá'a kélwáxok ma'a.
Cháléwasso ekyetno nak negyókxa
(Lc 11.34-36)
22 “Egaqta'ák ekteme cháléwasso ekyetno negyókxa negko'o; keltásek agkok kélaqta'ák kéxegke, keytek sa' élseyéxma agkok ekyókxoho kélyókxa'; 23 asagcha'ak sa' agkok kélaqta'ák kéxegke, kasawhekxohok sa' ekyaqtéssóxma ekyókxoho kélyókxa. Peysakmek sa' agkok eyápogwate m'a cháléwasso ekyetno nak kélyókxa kéxegke, ¡kayágwomhok agko' sa' ekyaqtéssóxma!
Dios tén han selyaqye
(Lc 16.13)
24 “Méko kawának katnehek apqánet wesse' agkok, hakte kataqnók ma'a xama, keñe kalkohok awáxok ma'a pók, essenhan katnehek megkayenyaweykha m'a pók, keñe kawanyohok ma'a pók. Megkólwanchek kéxegke kólhéshok mók kélyetlo xa ánet nak, Dios tén han selyaqye.
Dios apkeltaqmelchesso apketchek
(Lc 12.22-31)
25 “Cháxa keñamak sektáha nak ko'o séláneya kéxegke s'e: Nágkalyetnakhoho chá'a kélwáxok, ekxéna enxoho chá'a kélwáxok yaqsa sa' kexaha kóltók, essenhan kólyenek yaqwayam enxoho kólweynchamha chá'a, tén han ma'a apáwa yaqwayam enxoho kólántaxnekxak chá'a neyseksók kélheykha. Hakte ennókek negyennaqte megkaxnawok ma'a nento nak, keñe han ma'a negyókxa nak megkaxnawok ma'a apáwa. 26 Kóllano náta élchampeykencha'a nak néten, megkakneykekxak aqsok aktek, megkanakxeykegkok nahan ekyexna, megkaxatmeykegkok nahan aqsok eknakxo m'a kélxátamakxa nak chá'a; akke apkeléyak chá'a ektéyak ma'a Kélyáp nak kéxegke, apha nak néten. Ennókek eyke kéxegke, kaxnók ma'a náta. 27 Méko kélxama kéxegke kélwanchek kólwenaqtéshok ketsék néten kélha keso náxop, xámok eykhe katnehek ekyetnakhayo chá'a kélwáxok.
28 “¿Yaqsa ektéma ekxéneykencha'a nak chá'a kélwáxok kéxegke m'a apáwa? Kóllano ektémakxa nak éktega pánaqte exnók yókxexma: megkaltamheykha, megkalnexpageykegkok nahan. 29 Ektáhak ko'o séláneya kéxegke s'e, axta exnágweykekxohok wesse' apwányam Salomón ektémakxa axta apcheymákpoho, apkelántaxneykekxo chá'a apkelnaqta xama enxoho xa pánaqte exnók nak. 30 Apteméssessek agkok aptaxneyáseykekxa ektaxno Dios pánaqte exnók xa ektáha nak, cham'a élaqnágko nak yókxexma s'e ekhem nak, keñe mók ekhem kólchexák nátex, ¡kéxegke sa' eyke ekyágwánxa agkok etnéssesek Dios xa ektáha nak, énxet'ák ekmasextoho nak kélteme megkólya'ásseyam! 31 Nágkaxén aqsa kélwáxok kóltéhek kélpeywa s'e: ‘¿Yaqsa sa' antók?’ essenhan ‘¿Yaqsa sa' agyenek?’ essenhan ‘¿Yaqsa sa' ólántaxnekxa'?’ 32 Cháxa ekyetnakhassamo nak chá'a apkelwáxok énxet'ák melya'áseyak nak Dios ekyókxoho xa aqsok, yetneyk eyke kéxegke Kélyáp apha nak néten, apya'áseykegkoho nak eyéméxko kéxegke xa aqsok nak. 33 Kólchetam sekxók amonye' m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, tén han kóllának ma'a ekpéwo nak kóllának nápaqto', keñe sa' kólxawak nahan kéxegkáxa ekyókxoho xa aqsok nak. 34 Nágkaxénmakha chá'a kélwáxok yaqwánxa katnehek mók ekhem, hakte keytek sa' makham yaqwayam keytnakhohok kélwáxok mók ekhem. Yókxoho ekhem chá'a ekyetno ekxámokma ekyentaxno negha.