La viña y los viñadores
1 »El reino de los cielos es semejante al dueño de una finca, que salió por la mañana a contratar trabajadores para su viña.
2 Convino con ellos en que les pagaría el salario de un día, y los envió a su viña.
3 Como a las nueve de la mañana, salió y vio en la plaza a otros que estaban desocupados,
4 y les dijo: “Vayan también ustedes a mi viña, y les pagaré lo que sea justo.” Y ellos fueron.
5 Cerca del mediodía volvió a salir, y lo mismo hizo a las tres de la tarde,
6 y cuando salió cerca de las cinco de la tarde halló a otros que estaban desocupados, y les dijo: “¿Por qué se han pasado todo el día aquí, sin hacer nada?”
7 Le respondieron: “Es que nadie nos ha contratado.” Él les dijo: “Vayan también ustedes a la viña.”
8 Cuando llegó la noche, el dueño de la viña dijo a su mayordomo: “Llama a los trabajadores y págales su jornal. Comienza por los últimos y termina por los primeros.”
9 Los que habían llegado cerca de las cinco de la tarde pasaron y cada uno recibió el salario de un día de trabajo.
10 Cuando pasaron los primeros, pensaron que recibirían más, pero cada uno de ellos recibió también el salario de un día de trabajo.
11 Al recibirlo, comenzaron a murmurar contra el dueño de la finca.
12 Decían: “Estos últimos han trabajado una sola hora, y les has pagado lo mismo que a nosotros, que hemos soportado el cansancio y el calor del día.”
13 El dueño le dijo a uno de ellos: “Amigo mío, no te estoy tratando injustamente. ¿Acaso no te arreglaste conmigo por el salario de un día?
14 Esa es tu paga. Tómala y vete. Si yo quiero darle a este último lo mismo que te doy a ti,
15 ¿no tengo el derecho de hacer lo que quiera con lo que es mío? ¿O acaso tienes envidia, porque yo soy bueno?”
16 Así que los primeros serán los últimos, y los últimos serán los primeros.»
Nuevamente Jesús anuncia su muerte
(Mc 10.32-34Lc 18.31-34)
17 Mientras Jesús subía a Jerusalén, en el camino llevó aparte a sus doce discípulos, y les dijo:
18 «Como pueden ver, ahora vamos camino a Jerusalén, y el Hijo del Hombre será entregado a los principales sacerdotes y a los escribas, y lo condenarán a muerte.
19 Lo entregarán a los no judíos, para que se burlen de él y lo azoten, y lo crucifiquen; pero al tercer día resucitará.»
Petición de Santiago y de Juan
(Mc 10.35-45)
20 En ese momento la madre de los hijos de Zebedeo se acercó con sus hijos a Jesús, y se postró ante él para pedirle algo.
21 Él le dijo: «¿Qué es lo que quieres?» Ella le respondió: «Manda que en tu reino mis dos hijos se sienten, uno a tu derecha y el otro a tu izquierda.»
22 Jesús le respondió: «Ustedes no saben lo que piden. ¿Acaso pueden beber del mismo vaso del que yo he de beber?» Y ellos le dijeron: «Sí podemos.»
23 Él les dijo: «A decir verdad, beberán de mi vaso; pero el sentarse a mi derecha y a mi izquierda no me corresponde concederlo, pues ya es de aquellos para quienes mi Padre lo ha preparado.»
24 Cuando los otros diez oyeron esto, se enojaron contra los dos hermanos.
25 Entonces Jesús los llamó y les dijo: «Como ustedes saben, los gobernantes de las naciones las dominan, y los poderosos les imponen su autoridad.
26 Pero entre ustedes no debe ser así. Más bien, aquel de ustedes que quiera hacerse grande será su servidor;
27 y aquel de ustedes que quiera ser el primero, será su esclavo.
28 Imiten al Hijo del Hombre, que no vino para ser servido, sino para servir y para dar su vida en rescate por muchos.»
Dos ciegos reciben la vista
(Mc 10.46-52Lc 18.35-43)
29 Cuando ellos salieron de Jericó, una gran multitud seguía a Jesús.
30 Junto al camino estaban sentados dos ciegos que, al oír que Jesús pasaba, gritaron: «¡Señor, Hijo de David, ten misericordia de nosotros!»
31 La gente los reprendía para que se callaran, pero ellos gritaban aún más: «¡Señor, Hijo de David, ten misericordia de nosotros!»
32 Entonces Jesús se detuvo, llamó a los ciegos y les preguntó: «¿Qué quieren que les haga?»
33 Ellos le dijeron: «Señor, ¡que se abran nuestros ojos!»
34 Jesús se compadeció de ellos y les tocó los ojos, y en ese mismo instante ellos recibieron la vista y lo siguieron.
Jesús apyetcháseykekxoho apkeltamheykha nak neyseksa anmen yámet
1 “Hawók aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios ma'a wesse' namyep, apxegama axta axto'ók agko' aptegyeyncha'a énxet yaqwayam eltemeykha neyseksa anmen yámet apkeneykekxa. 2 Appenchessegkek axta aphéssamo mók apkelpaqmeyesma yaqwayam eyánmagkasek ma'a ekweykenxal'a ekyánmaga xama ekhem nentamheykha, tén axta apkeláphassama apkeltémo eltemeykha m'a neyseksa anmen yámet apkeneykekxa'. 3 Apxegeykekxeyk axta makham, axto'o las nuevel'a, apwetágweykmek axta makham apheykencha'a énxet meyke apkeltamheykha m'a apheykegkaxal'a chá'a énxet'ák. 4 Axta aptemék apkelanagkama s'e: ‘Kólmohok sa' kéxegkáxa kóltemeykha m'a séneykekxexa nak anmen yámet, ayánmagkasek sa' ma'a ekpayhawo nak ekwánxa ayánmagkasek kéltamheykha.’ Apkelxegamchek axta nahan ma'a. 5 Tén axta apxegeykekxo makham ma'a wesse' nak, yetseksókhem axta kaxwo', keñe axta apxegeykekxo makham las tres taxnám, aptemegkek axta makham ma'a aptémakxa axta. 6 Las cinco taxnám axta apmeyeykekxo makham ma'a apheykegkaxal'a chá'a énxet, apkelwetágweykekxeyk axta makham énxet meyke apkeltamheykha. Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e: ‘¿Yaqsa ektéma kélheykencha'a aqsa chá'a kéxegke yókxoho ekhem meyke kéltamheykha s'e?’ 7 Axta aptemék apkelátegmoweykegko s'e: ‘Méko eyke segméssama negko'o néltamheykha.’ Tén axta aptéma apkelanagkama s'e: ‘Kólmohok kéxegkáxa kóltemeykha m'a séneykekxexa nak anmen yámet.’
8 “Xama axta ekyáqtéssama, axta aptemék apkenagkama wesse' m'a apkemha apmonye' axta apkeláneykha: ‘Elwónmakha sa' énxet'ák apkeltamheykha, yeynho sa' apmonye'e eyánmagkasek apkeltamheykha m'a axayók xeyk apma apkeltamheykha, keñe sa' axayók eyánmagkasek ma'a apmonye'e exchek apma apkeltamheykha.’ 9 Apkelweykekxeyk axta m'a apcheynamo axta apma apkeltamheykha las cinco taxnám, xama xama axta anhan chá'a apkelxaweykegkok ekyánmaga apkeltamheykha m'a ekweykenxal'a kélyánmagkasso xama ekhem nentamheykha. 10 Tén axta ekweykekxo m'a apmonye'e axta apma apkeltamheykha, apkenagkamchek axta nahan elxawagkok néten ekyánmaga apkeltamheykha m'a; apkelxaweykegkek axta eyke nahan chá'a xama xama m'a ekweykenxal'a chá'a xama ekhem kélyánmagkasso nentamheykha. 11 Xama axta apkelmeykegko selyaqye, apkelpaqméteykha axta apxéneykencha'a ekmaso m'a wesse'. 12 Axta aptemék apkenagkama s'e: ‘Xama hora agko' neykhe apkeltamheykha m'a axayók xeyk apkelwe, keñe exchep apheyásawo apyánmagkasso apkeltamheykha m'a ekwánxa nak negko'o apyánmagkasso néltamheykha, néltamháha exchek negko'o yókxoho ekhem neyseksa ekmexanma mayáhat.’ 13 Keñe m'a ektáha axta apagkok namyep aptéma apchátegmoweykegko xama xa énxet'ák nak: ‘Émók, matnéssásak ko'o exchep ma'a megkapayhawo nak atnéssesek. ¿Ya exchek agheyásawok mók nélpaqmeyesma anxének yaqwayam emok ma'a ekweykenxal'a chá'a xama ekhem ekyánmaga nentamheykha? 14 Ema xa selyaqye apxawe nak, etaqhekxa'. Ekmakók agkok ko'o axnéshok sekmésso ekyánmaga aptamheykha apwe exchek axayók ma'a ekwánxa nak sekmésso exchep, 15 payhawók ko'o atnéssesek selyaqye ahagkok ma'a sekmakókxa enxoho atnéssesek. ¿Enatha'ak enxeykel'a exchep eñama sekteme mamasma aqsok ahagkok?’
16 “Cháxa keñamak aptamhéyak nak axayók agko' se'e kaxwo' nak, apmonye'e sa' kóltemessásekxa'; keñe sa' aptamhéyak nak apmonye'e s'e kaxwo' nak, axayók agko' sa' kóltemessásekxa'.”
Jesús ekteme ántánxo apxéneykekxoho yaqwayam yetsapok
(Mc 10.32-34Lc 18.31-34)
17 Apxegamchek axta Jesús ámay apmeyeykekxo Jerusalén, apkelwóneykha axta doce apkeltáméséyak apkelmoma apxakcha'awo' apkelpaqhetchessama. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
18 —Kélwet'ak kéxegke nélmeyákxo kaxwók Jerusalén, yaqwánxa sa' kólmések aptáha nak Apketche énxet ma'a apkelámha apmonye'e nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a apkelxekmósso nak apnámakkok ektémakxa segánamakxa, yának sa' nahan emátog, 19 egkések sa' nahan ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók nekha yaqwayam enxoho yesmaksek, etekpogmakha sa', tén sa' épetchesek aqsok ektegyésso; ántánxo ekhem sa' eyke kammok exátekhágwók makham.
Santiago tén han Juan egken élmaxnagko aqsok Jesús
(Mc 10.35-45)
20 Ya'áyekmek axta Jesús ma'a Zebedeo aptáwa', yetlo étchek, keltekxekweykmek axta atapnák apmonye' yaqwayam enxoho kalmaxnak xama aqsok. 21 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Jesús se'e:
—¿Yaqsa amenye'?
Tén axta ektéma eyenagkama s'e:
—Yána sa' exmakha ko'o étchek ma'a aptémakxa nak xép Wesse' apwányam, xama sa' ma'a ekpayhókxa nak apkelya'assamakxa, keñe sa' nahan pók ma'a ekpayhókxa nak nepsagqalwa.
22 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Megkólya'ásegkok kéxegke m'a aqsok sélmaxneya nak ko'o. ¿Kélwancheya kólyenagkok kéxegke m'a negyà ekmáske sekmáheyo nak ko'o eynek?
Axta aptemék apkelátegmoweykegko s'e:
—Egwanche'.
23 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Kólyenagkok sa' kéxegke s'e negyà ekmáske nak, háwe eyke ko'o sepayhémo chá'a yaqwayam agkések yaqwayam exek ekpayhókxa sélya'assamakxa tén han nésagqalwa m'a apmáheyo nak chá'a exek, sa' eyke kólmésagkok yaqwayam exmakha m'a apkelánéseykekxa axta Táta yaqwayam exmakha.
24 Xama axta apkellegaya nahan ma'a pók diez axta Jesús apkeltáméséyak, aptaqnagkamchek axta m'a apqánet apyáxeg axta. 25 Apkelwóneykha axta eyke m'a Jesús. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kélya'ásegkók kéxegke ektémakxa nak nepyeseksa m'a énxet'ák melya'áseyak nak Dios, elanha chá'a appeywomo xamók yetlo apkelyennaqtésamakpoho m'a apkelámha apmonye'e nak, yának nahan chá'a kóltéhek kéláyo énxet'ák ekyawe nak kéláyo nepyeseksa xa énxet'ák nak. 26 Akke kapayhawok katnehek kélnepyeseksa kéxegke xa ektáha nak. Kélxama apkeltémo nak etnehek ekyawe kéláyo kélnepyeseksa kéxegke, kéméxcheyk etnehek apkelánésso aqsok ma'a apnámakkok; 27 kélxama apmáheyo nak etnehek apmonye' kélnepyeseksa kéxegke, kéméxcheyk etnehek kélásenneykha naqsa kélagkok kéxegke. 28 Hakte hawók nahan ektémakxa nak ma'a aptáha nak Apketche énxet, axta eweyk yaqwayam kóllanaksek aqsok, wánxa axta aqsa yaqwayam elanaksek aqsok ma'a énxet'ák, tén han yaqwayam eyenyók apyennaqte yaqwayam elwagkasek teyp apxámokma apagko' énxet.
Jesús apkeltaqmelchesseyam apqánet énxet meyke apaqta'ák
(Mc 10.46-52Lc 18.35-43)
29 Xama axta apteyapma Jesús yetlo apkeltáméséyak ma'a Jericó, apxámok axta énxet apyetlo m'a Jesús. 30 Xama axta apkellegaya amya'a apqánet énxet meyke apaqta'ák apheykha axta m'a ámay apyeykhágweykmo m'a Jesús, axta aptemék apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e:
—¡Wesse', David Apketche, yepyósho henlanok negko'o!
31 Apnókáseykha axta nahan énxet'ák apkeltémo elwanmeyekxa', apyánchesseykmók axta aqsa apteme apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e:
—¡Wesse', David Apketche, yepyósho henlanok negko'o!
32 Tén axta apkenegweykmo Jesús, apkelwóneykha axta m'a énxet'ák meyke apaqta'ák nak. Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Háxko kélámenyéxa atnéssesek kéxegke?
33 Axta aptemék apkelátegmoweykegkokxo s'e:
—Wesse', egmenyeyk negko'o agwetekxaxma.
34 Apyósekak axta apkelányo Jesús xa, tén axta apkelpaknegkesseykmoho apaqta'ák. Yetlómók axta nahan apkelweteykekxaxma m'a énxet meyke apaqta'ák, tén axta apkelyetleykekxo nahan ma'a Jesús.