Elección de los doce apóstoles
(Mc 3.13-19Lc 6.12-16)
1 Jesús reunió a sus doce discípulos, y les dio poder para expulsar a los espíritus impuros y para sanar toda enfermedad y toda dolencia.
2 Estos son los nombres de los doce apóstoles: primero Simón, llamado Pedro, y Andrés su hermano; luego Jacobo y su hermano Juan, hijos de Zebedeo;
3 Felipe, Bartolomé, Tomás, Mateo el cobrador de impuestos, Jacobo hijo de Alfeo, Tadeo,
4 Simón el cananista, y Judas Iscariote, que después lo traicionó.
Misión de los doce
(Mc 6.7-13Lc 9.1-6)
5 Jesús envió a estos doce, con las siguientes instrucciones: «No vayan por camino de paganos, ni entren en ciudad de samaritanos,
6 sino vayan más bien a las ovejas perdidas de la casa de Israel.
7 Vayan y prediquen: “El reino de los cielos se ha acercado.”
8 Sanen enfermos, limpien leprosos, resuciten muertos y expulsen demonios. Den gratuitamente lo que gratuitamente recibieron.
9 No lleven consigo oro ni plata ni cobre,
10 ni mochila para el camino, ni dos túnicas, ni calzado, ni bastón; porque el obrero es digno de su alimento.
11 En cualquier ciudad o aldea a la que lleguen, busquen a alguien que sea digno, y quédense allí hasta que salgan.
12 Al entrar en la casa, saluden.
13 Si la casa es digna, recibirá la paz que ustedes le deseen; pero si no es digna, ese deseo de paz se volverá a ustedes.
14 Si alguien no los recibe, ni oye sus palabras, salgan de aquella casa o ciudad, y sacúdanse el polvo de los pies.
15 De cierto les digo que, en el día del juicio, el castigo para la tierra de Sodoma y de Gomorra, será más tolerable que para aquella ciudad.
Persecuciones venideras
16 »Tengan ustedes en cuenta que los estoy enviando como a ovejas en medio de lobos; así que sean prudentes como serpientes y sencillos como palomas.
17 Cuídense de la gente, porque los entregarán a los tribunales, y los azotarán en las sinagogas;
18 y por causa de mí, incluso los harán comparecer ante gobernadores y reyes, para que den testimonio ante ellos y ante las naciones.
19 Pero cuando ustedes sean entregados, no se preocupen por lo que han de decir, ni por cómo habrán de decirlo, porque en ese momento se les dará lo que tienen que decir.
20 Porque no serán ustedes los que hablen, sino que el Espíritu de su Padre hablará por ustedes.
21 El hermano entregará a la muerte al hermano, y el padre al hijo. Los hijos se levantarán contra los padres, y los harán morir.
22 Por causa de mi nombre todo el mundo los odiará, pero el que resista hasta el fin será salvado.
23 Cuando los persigan en una ciudad, huyan a otra; porque de cierto les digo que no terminarán de recorrer todas las ciudades de Israel, antes que venga el Hijo del Hombre.
24 »El discípulo no es más que su maestro, ni el siervo más que su señor.
25 Al discípulo debe bastarle con ser como su maestro, y al siervo como su señor. Si al dueño de la casa lo han llamado Beelzebú, ¿cuánto más a los de su familia?
A quién se debe temer
(Lc 12.2-9)
26 »Así que, no los teman, porque no hay nada encubierto que no haya de ser manifestado, ni nada oculto que no haya de saberse.
27 Lo que les digo en las tinieblas, díganlo en la luz; y lo que oyen al oído, proclámenlo desde las azoteas.
28 No teman a los que matan el cuerpo, pero no pueden matar el alma. Más bien, teman a aquel que puede destruir alma y cuerpo en el infierno.
29 ¿Acaso no se venden dos pajarillos por unas cuantas monedas? Aun así, ni uno de ellos cae a tierra sin que el Padre de ustedes lo permita,
30 pues aun los cabellos de ustedes están todos contados.
31 Así que no teman, pues ustedes valen más que muchos pajarillos.
32 A cualquiera que me confiese delante de los hombres, yo también lo confesaré delante de mi Padre que está en los cielos.
33 Y a cualquiera que me niegue delante de los hombres, yo también lo negaré delante de mi Padre que está en los cielos.
Jesús, causa de división
(Lc 12.49-53Lc 14.26-27)
34 »No piensen que he venido para traer paz a la tierra; no he venido para traer paz, sino espada.
35 He venido para poner al hijo contra su padre, a la hija contra su madre, y a la nuera contra su suegra.
36 Los enemigos del hombre serán los de su casa.
37 El que ama a su padre o a su madre más que a mí, no es digno de mí. El que ama a su hijo o hija más que a mí, no es digno de mí.
38 El que no toma su cruz y me sigue, no es digno de mí.
39 El que halla su vida, la perderá; y el que pierde su vida por causa de mí, la hallará.
Recompensas
(Mc 9.41)
40 »El que los recibe a ustedes, me recibe a mí; y el que me recibe a mí, recibe al que me envió.
41 El que recibe a un profeta porque es profeta, recibirá igual recompensa que el profeta; y el que recibe a un justo porque es justo, recibirá igual recompensa que el justo.
42 De cierto les digo que cualquiera que dé a uno de estos pequeñitos aunque sea un vaso de agua fría, por tratarse de un discípulo, no perderá su recompensa.»
Jesús apkelyéseykha doce apkelápháseykha
(Mc 3.13-19Lc 6.12-16)
1 Apkelwóneyha axta Jesús doce apkeltáméséyak, apméssek axta nahan apkelmopwancha'a yaqwayam elántekkesek kelyekhama', tén han emasseksek ma'a ekyókxoho ektémakxa nak negháxamáxche', tén han nenlegeykegkoho ekmáske.
2 Keso apkelwesey axta doce apkelápháseykha s'e: Simón axta sekxo', apkeltamhomakpo axta Pedro, keñe axta anhan ma'a apyáxeg Andrés; Santiago yetlo apyáxeg Juan, Zebedeo axta apketchek; 3 Felipe tén han Bartolomé; Tomás tén han Mateo, cham'a Mateo apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólmések Roma; Santiago, Alfeo axta apketche, tén han Tadeo; 4 Simón apteme axta cananeo, tén han Judas Iscariote, cham'a appelakkassessama axta apkeltémo emakpok Jesús.
Jesús apkeláphasso doce apkelápháseykha
(Mc 6.7-13Lc 9.1-6)
5 Apkeláphássek axta Jesús xa doce nak yetlo apmésso appeywa ektéma nak se'e: “Nágkólmohok aqsa m'a yókxexma apheykegkaxa nak énxet'ák metnaha nak judíos, nágkólántaxnegwom nahan nepyeseksa tegma apwányam Samaria; 6 akke tásek kólya'ammok ma'a nepkések apkelxegányam nak ma'a énxet'ák Israel. 7 Kólxeg, kóllegés sa' eyágketwa'a m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. 8 Kóltaqmelchessem sa' ma'a apkelháxamap nak, kólnaqxétekhássem sa' nahan ma'a apkeletsapma nak, kóltaqmelchessem sa' nahan ma'a ektamhéyak nak negmasse ektepelchamáxche egyempehek, kólántekkes sa' nahan kelyekhama' énxet apwáxok. Meyke ekyánmaga kéxegke kélxawágkok xa kélmowána nak, nágkólma aqsa ekyánmaga eñama kélmeykha xa.
9 “Nágkólsow nahan sawo ekyátekto ekmomnáwa tén han sawo ekmope ekmomnáwa, selyaqye aktek élyexwase, 10 tén han nahápa kélxata kélto ámay. Nágkólsow nahan kélántaxno yaqwayam kólyaqmagkasek pók kéltaxno, tén han kéltéto kélmagkok, tén han ma'a kéltasqapeykha. Hakte énxet aptamheykha nak payhawók exkak apto.
11 “Kélwokmek sa' agkok chá'a kéxegke xama tegma apwányam, essenhan tegma apheykegkaxa enxoho énxet, kóltegyaha sa' chá'a m'a énxet ekpayhawo nak chá'a yaqwayam elmok takha', kólhakha sa' chá'a apxagkok ekwokmoho kélxegákxo makham ma'a. 12 Kélántaxnegwokmek sa' agkok tegma, kólpeykesák sa' chá'a ektáha nak apheykha m'a kañe'. 13 Tásek sa' agkok apkelma takha' kéxegke apxagkok enxoho m'a tegma, keytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok kélagkok kéxegke xa tegma nak, keñe sa' eyesagko enxoho kélmomaxche takha', megkeytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok ma'a. 14 Sa' agkok elmak takha' énxet kélwayam apxagkok, tén han memako enxoho yeyxhok kéltenneykha, kólántép sa' ma'a tegma nak, essenhan ma'a nepyeseksa tegma apwányam nak, kólpalches sa' nahan xóp ánek élyepetche kélmagkok. 15 Naqsók ko'o sekxéna ekhem nélyekpelchámáxchexa sa', asagkók agko' sa' katnehek kéllegassáseykegkoho énxet'ák apheykha nak xa tegma apwányam nak, megkaxók sa' ma'a ekweykenxa axta kéllegassáseykegkoho m'a énxet'ák apheykha axta yókxexma Sodoma, tén han ma'a Gomorra.
Sẽlmenxeneykha
16 “¡Kóllano, máxa nepkések ko'o ektemessásak kéxegke séláphasa neyseksa m'a aqsok nawha'ák éllo! Kólteme sa' kélmowána kéltáhakxa ektémól'a yéwa, kólteme sa' nahan megkólmeymente aptémól'a wáx'ay. 17 Katneykha sa' kélwáxok, hakte kólmések sa' kéxegke m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, kóltekyawha sa' ma'a kañe' apchaqneykekxexa nak chá'a judíos, 18 kawomhok sa' kélnaqlo m'a nápaqta'awo' nak kelwesse'e apkeltaqmelchesso nak apkelókxa tén han kelwesse'e apkelwányam, ko'o éñamakxa; keñe sa' kólewának hélxének ko'o nápaqta'awók xa énxet'ák nak, tén han nápaqta'awók ma'a melya'áseyak nak Dios. 19 Kélnaqlókek sa' agkok kéxegke aphágkaxa m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, nágkeytnakhoho aqsa kélwáxok kéxegke yaqwánxa enxoho kóltéhek kélpeywa, essenhan ma'a kélmakókxa enxoho chá'a kólxének. Wokmek sa' agkok yaqwánxa kólpaqmétek, Dios sa' egkések yaqwánxa kóltéhek kélpeywa. 20 Hakte háwe sa' kéxegke yaqwayam kólpaqmétek, Espíritu apkeñama Dios Egyáp sa' eyke epaqmétek kélpaqmeta enxoho kéxegke.
21 “Yának sa' chá'a etekyók apkelyáxeg énxet, keñe sa' apyapmeyk yának chá'a etekyók apketchek; elenmexekxak sa' han apyapmeyk ma'a kélketchek, ennápekxak sa' han. 22 Apyókxoho énxet sa' etaqnók kéxegke ko'o éñamakxa; ewagkasakpok sa' eyke teyp énxet apkelenxáneykmoho nak apyennaqtéssamo apteme mey'ásseyam ekweykmoho néxa'. 23 Kélmenxenáha sa' agkok kéxegke xama tegma apwányam, kólmohok sa' kólenyahagkok pók tegma apwányam; hakte naqsók ko'o ekteméssásak peya ewaták aptáha nak Apketche énxet neyseksa megkólsawhomo kélweynchámeykha kéxegke apyókxoho tegma apkelyawe nak ma'a Israel.
24 “Méko xama enxoho kélxekmósso apyeykhágweykmoho m'a ektáha nak chá'a apkelxekmósso, méko nahan xama kélásenneykha eyeykhágwomhok ma'a wesse' apagkok. 25 Énxet ektáha nak kélxekmósso kéméxcheyk kapayhekxak aqsa apwáxok aphágweykxoho enxoho m'a ektáha nak apkelxekmósso, keñe han kélásenneykha aphágweykxoho enxoho wesse' apagkok. Kéltemék agkok Beelzebú m'a ektáha nak apxagkok tegma, ¿háxko kóltéhek han kólxének ma'a ekheykha nak apxagkok?
Meyke negaye ampaqmétek
(Lc 12.2-7)
26 “Nágkólé' aqsa chá'a énxet. Hakte méko xama aqsok enxoho ekyexamaxche, megkatnehek chá'a megkóteyamaxche', méko nahan xama enxoho aqsok ekpowásamaxche' megkatnehek chá'a megkólya'áseyak. 27 Keso sektáhakxa nak séláneya ekyáqtésakxaxma, kólxén sa' kéxegke m'a élsakókxa nak exma; keñe sa' sekyexamaxkoho nak séltennasso, kólpáxamha sa' kóllegaksek ma'a néten kélxanák nak. 28 Nágkólè chá'a m'a apchaqhamo nak chá'a negyókxa, megkamopwána nak yaqhek ma'a eghagák; akke tásek kóleyk ma'a apmopwána nak yaqhek negyókxa tén han eghagák ma'a sẽlmassésseykenxa nak.
29 “Megkólchexayhek chá'a ánet nátétkók meyke ekmomnáwa. Megkatyemek eyke chá'a náxop megya'awo enxoho m'a Kélyáp apha nak néten. 30 Keñe kéxegke weykmók apkelyetsetchesso xama xama m'a kélwa' nak. 31 Nágkólè'; ennókek kéxegke, megkólhawok ma'a nátétkók ekxámokma nak.
Nenxeyenma negya'áseykegkoho Jesucristo nápaqta'awók énxet'ák
(Lc 12.8-9)
32 “Apxénchek agkok xama énxet aptáha ko'o sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, axének sa' nahan ko'óxa aptáha naqsók sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten; 33 keñe sa' ma'a mehexeyenma nak ko'o aptáha sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, maxének sa' nahan ko'o xa aptáha sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten.
Jesús keñamak apkexpanchásamap énxet
(Lc 12.51-53Lc 14.26-27)
34 “Nágkólána aqsa asáyekmok ko'o meyke ektáhakxa egwáxok sekwaya keso náxop; maxñeykmok ko'o yaqwayam asógmak meyke ektáhakxa egwáxok, wánxa m'a apkelnápomap énxet. 35 Ekwayak axta ko'o yaqwayam wanmexchásekxak apyáp ma'a énxet, tén han étche kelwána m'a egken, tén han atánegken ma'a yepyámog; 36 yaqwayam sa' etnekxak chá'a apkelenmexma apnámakkok apancha'awók xama énxet.
37 “Kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélyáp essenhan egken, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélketche apkenna' essenhan kelwána, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; 38 keñe kéxegke ektáhakxa enxoho megkólpata aqsok ektegyésso kélagkok, tén han mehétlo ko'o, megkapayhawok atnehek ahagkok. 39 Hakte kéxegke ektáhakxa enxoho kélmasma ektémakxa nak kélyennaqte, kólmassegwók sa', keñe sa' kéxegke ektáhakxa enxoho kéletsapma eñama ko'o, kólwetágwók sa' kélyennaqte.
Aqsok nenxawe naqsa
(Mc 9.41)
40 “Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' kéxegke, hemok nahan ko'óxa takha'; keñe m'a sema nak takha' ko'o, emok takha' m'a seyáphasso nak ko'o. 41 Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' xama aplegasso Dios appeywa, eñama apteme Dios appeywa aplegasso, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a Dios appeywa aplegasso; keñe sa' ma'a apma nak takha' m'a énxet appéwomo, eñama apteme appéwomo, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a énxet appéwomo nak. 42 Kéxegke ektáhakxa enxoho kélmésso xama egheykok ekláneyo yegmen ekmáxaqxo m'a énxet ekmasextoho nak kéláyo sétleykha ko'o, naqsók ko'o sekxéna peya kólxawak ekyánmaga.”