Parábola de la viuda y el juez injusto
1 Además, Jesús les contó una parábola en cuanto a la necesidad de orar siempre y de no desanimarse.
2 Les dijo: «En cierta ciudad había un juez que no temía a Dios ni respetaba a nadie.
3 En esa misma ciudad había también una viuda, la cual acudía a ese juez y le pedía: “Hazme justicia contra mi adversario.”
4 Pasó algún tiempo, y el juez no quiso atenderla, pero después se puso a pensar: “Aunque no temo a Dios ni respeto a nadie,
5 esta viuda me molesta tanto que voy a hacerle justicia, no sea que siga viniendo y me agote la paciencia.”»
6 Dijo entonces el Señor: «Presten atención a lo que dijo el juez injusto.
7 ¿Acaso Dios no les hará justicia a sus elegidos, que día y noche claman a él? ¿Se tardará en responderles?
8 Yo les digo que sin tardanza les hará justicia. Pero cuando venga el Hijo del Hombre, ¿hallará fe en la tierra?»
Parábola del fariseo y el cobrador de impuestos
9 A unos que a sí mismos se consideraban justos y menospreciaban a los demás, Jesús les dijo esta parábola:
10 «Dos hombres fueron al templo a orar: uno de ellos era fariseo, y el otro era cobrador de impuestos.
11 Puesto de pie, el fariseo oraba consigo mismo de esta manera: “Dios mío, te doy gracias porque no soy como los demás, que son ladrones, injustos y adúlteros. ¡Ni siquiera soy como este cobrador de impuestos!
12 Ayuno dos veces a la semana, y doy la décima parte de todo lo que gano.”
13 Pero el cobrador de impuestos, desde lejos, no se atrevía siquiera a levantar los ojos al cielo, sino que se golpeaba el pecho y decía: “Dios mío, ten misericordia de mí, porque soy un pecador.”
14 Yo les digo que este volvió a su casa justificado, y no el otro. Porque cualquiera que se enaltece, será humillado; y el que se humilla será enaltecido.»
Jesús bendice a los niños
(Mt 19.13-15Mc 10.13-16)
15 La gente llevaba los niños a Jesús, para que él los tocara. Cuando los discípulos vieron esto, los reprendieron;
16 pero Jesús los llamó y les dijo: «Dejen que los niños se acerquen a mí. No se lo impidan, porque el reino de los cielos es de los que son como ellos.
17 De cierto les digo: el que no recibe el reino de Dios como un niño, no entrará en él.»
El joven rico
(Mt 19.16-30Mc 10.17-31)
18 Un hombre importante le preguntó: «Maestro bueno, ¿qué debo hacer para heredar la vida eterna?»
19 Jesús le dijo: «¿Por qué me llamas bueno? No hay nadie que sea bueno, sino solo Dios.
20 Conoces los mandamientos: No adulterarás, no matarás, no hurtarás, no dirás falso testimonio, honra a tu padre y a tu madre.»
21 Aquel le dijo: «Todo esto lo he cumplido desde mi juventud.»
22 Al oír esto, Jesús le dijo: «Aún te falta una cosa: vende todo lo que tienes, y dáselo a los pobres; así tendrás un tesoro en el cielo. Después de eso, ven y sígueme.»
23 Cuando aquel hombre oyó esto, se puso muy triste, porque era muy rico.
24 Y al ver Jesús que se había entristecido mucho, dijo: «¡Qué difícil es para los ricos entrar en el reino de Dios!
25 Le es más fácil a un camello pasar por el ojo de una aguja, que a un rico entrar en el reino de Dios.»
26 Los que oyeron esto dijeron: «Entonces, ¿quién podrá salvarse?»
27 Y Jesús les respondió: «Lo que es imposible para los hombres, es posible para Dios.»
28 Pedro dijo entonces: «Nosotros hemos dejado nuestras posesiones, y te hemos seguido.»
29 Y Jesús les dijo: «De cierto les digo, que cualquiera que haya dejado casa, padres, hermanos, mujer, o hijos, por el reino de Dios,
30 recibirá mucho más en este tiempo, y en el tiempo venidero recibirá la vida eterna.»
Nuevamente Jesús anuncia su muerte
(Mt 20.17-19Mc 10.32-34)
31 Jesús llamó aparte a los doce, y les dijo: «Como pueden ver, ahora vamos camino a Jerusalén. Allí se cumplirá todo lo que los profetas escribieron acerca del Hijo del Hombre.
32 Este será entregado a los no judíos, los cuales se burlarán de él, lo insultarán y le escupirán,
33 y después de azotarlo, lo matarán. Pero al tercer día resucitará.»
34 Ellos no entendieron nada de esto, pues el mensaje no les resultaba claro ni podían comprenderlo.
Un ciego de Jericó recibe la vista
(Mt 20.29-34Mc 10.46-52)
35 Cuando Jesús estuvo cerca de Jericó, junto al camino estaba sentado un mendigo ciego.
36 Al oír este a la multitud que pasaba, preguntó qué era lo que sucedía,
37 y cuando le dijeron que Jesús de Nazaret estaba pasando por allí,
38 comenzó a gritar: «¡Jesús, Hijo de David, ten misericordia de mí!»
39 Los que iban al frente lo reprendían para que se callara; pero él gritaba más aún: «¡Hijo de David, ten misericordia de mí!»
40 Entonces Jesús se detuvo y mandó que lo llevaran a su presencia. Cuando el ciego llegó, Jesús le preguntó:
41 «¿Qué quieres que haga por ti?» Y el ciego respondió: «Señor, quiero recibir la vista.»
42 Jesús le dijo: «Ya la has recibido. Tu fe te ha sanado.»
43 Al instante, el ciego pudo ver y comenzó a seguir a Jesús, mientras glorificaba a Dios. Y al ver todo el pueblo lo sucedido, también alababa a Dios.
Jesús apyetcháseykekxoho kelán'a tampe' tén han énxet segyekpelchémo
1 Apkeltennáseykha axta Jesús apkeltáméséyak xama aqsok apyetcháseykekxoho yaqwayam enxoho elxekmósek eyéméxchexa chá'a etnahagkok aptamhágko enxoho chá'a nempeywa nélmaxnagko, meyke élleklágwayam. 2 Axta aptemék apkelanagkama s'e: “Aphegkek axta xama énxet segyekpelchémo xama tegma apwányam, megyeye axta Dios tén han melyaheykekxa axta apteméssesakxa m'a énxet'ák. 3 Hegkek axta anhan xama tampe' m'a tegma apwányam nak, ekye'eykekto axta ektéma eyenagkama s'e: Hélánekxés sa' ko'o amya'a setnéssessamakxa m'a sénmexma nak. 4 Wenaqtémok axta nahan memáheyo epasmok ma'a énxet segyekpelchémo nak, tén axta ektemegweykmo élchetamso apwáxok se'e: ‘Magwayék eykhe ko'o Dios, malyaheykekxak nahan chá'a aptémakxa seyenagkama m'a énxet'ák, 5 apasmok sa' eyke ko'o s'e tampe' nak, hakte megkalwátesseykmok chá'a sey'eykekta, yaqwayam sa' megkawaték chá'a, héleklágwók katnehek ektémakxa.’”
6 Axta aptemék nahan Wesse' egegkok se'e: “Cháxa aptémakxa axta appeywa m'a énxet segyekpelchémo ekmaso nak aptémakxa. 7 ¿Mepasmeheya nahan Dios ektáha nak apkelyéseykha, apwóneykha nak chá'a yókxoho ekhem tén han yókxoho axta'a? ¿Yánaya aqsa sekxók kólleyxek? 8 Éltennássek ko'o kéxegke megkatnehek mepasmo ekmanyehe agko'. Apkexyekmek sa' agkok makham ma'a aptáha nak Apketche énxet, ¿éteyágwataya sa' makham ekyetna magya'ásseyam keso náxop?”
Jesús apyetcháseykekxoho fariseo tén han ma'a apkelma nak chá'a selyaqye
9 Apkeltennáseykha axta nahan Jesús mók aqsok apyetcháseykekxoho nápakha m'a énxet'ák apkelxeyenma nak chá'a ektaqmalma apkeltémakxa, apkelwanyeykha nak chá'a m'a apnámakkok: 10 “Apkelmeyeykekxeyk axta apqánet énxet tegma appagkanamap yaqwayam etnahagkok nempeywa nélmaxnagko: fariseo axta m'a xama, keñe axta xama m'a énxet'ák apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólsakxak Roma. 11 Axta aptemék apkelmaxnagkama fariseo apkenmágkaxa s'e: ‘Oh Dios, ekméssek ko'o exchep ekxeyenma ewáxok, hakte maxnawok ko'o m'a nápakha énxet'ák nak, cham'a apkelmenyexeykegkoho nak, ekmaso apkeltémakxa, apkeláneyak megkatnahakxa apnaqteyegka'a, maxnawok nahan se'e énxet apkelmomo nak chá'a selyaqye yaqwayam kólsakxak ma'a Roma. 12 Ánet mato sekto nahan chá'a atnehek xama semána alpeykesho', agkéshok nahan chá'a xama aqsok ekwayam nak chá'a diez ekyókxoho m'a ekyánmaga sektamheykha.’ 13 Makhawók axta eyke apkenmeykha m'a énxet apkelmomo axta chá'a selyaqye, axta nahan emáheyók yenmexhok néten, aptekpageykha axta aqsa apnények, keñe aptéma appeywa s'e: ‘¡Oh Dios, kapyósho sa' hélanok ko'o, sekteme nak may'assáxma!’ 14 Éltennássek ko'o kéxegke, cháxa énxet apkelmomo axta chá'a selyaqye, ekpéwomo aptémakxa axta kélteméssessók aptaqheykekxo m'a apxagkok, keñe axta megkólteméssessama m'a fariseo. Hakte cham'a aptemessásamap apagko' nak ekyawe kéláyo, mékoho sa' kóltemessásekxa'; keñe sa' ma'a aptemessásamap nak mékoho, ekyawe kéláyo sa' kóltemessásekxa'.”
Jesús apkelmaxnéssesso aqsok éltaqmela sakcha'a létkók
(Mt 19.13-15Mc 10.13-16)
15 Kélnaqlókassegkek axta anhan Jesús sakcha'a létkók, yaqwayam enxoho elpaknegwomhok chá'a; xama axta apkelweteya m'a apkeltáméséyak, apkelpaqhetchessegkek axta apnókáseykencha'a m'a ektáha axta eknaqlókasso. 16 Tén axta apkelwóneykencha'a m'a Jesús, axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kólho hey'óták ko'o sakcha'a létkók, nágkólnókasha, hakte apagkok aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios aphémo nak se'e sakcha'a létkók nak. 17 Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke memà nak takha' aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, ektémól'a sakcha'a, metxehek sa' ma'a.
Xama énxet ekxámokma aqsok apagkok appaqhetchesso Jesús
(Mt 19.16-30Mc 10.17-31)
18 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Jesús xama apkemha apmonye' s'e:
—Sẽlxekmósso ektaqmalma aptémakxa, ¿yaqsa eyéméxko ko'o alának yaqwayam ótak ekyennaqte egkenyek?
19 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—¿Yaqsa ektáha séltáha nak ektaqmalma sektémakxa? Wánxa eyke aqsa apha xama m'a ektaqmalma nak aptémakxa: cham'a Dios. 20 Apya'ásegkók xép ma'a apkeltémókxa nak antéhek Dios ektéma nak se'e: ‘Ná etwasagkoho aptáwa' elának mók, nágyaqha pók, ná emenyex, ná etne apmopwána amya'a exének pók, etne apcháyo apyáp tén han ma'a egken.’
21 Axta aptemék apchátegmoweykegko énxet se'e:
—Nanók eyke ko'o sélane ekyókxoho xa sektémakxa axta wokma'ák.
22 Xama axta aplegaya Jesús xa, axta aptemék apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Xama aqsok akke kéméxcheyk makham xép: ekxeykxa sa' ekha ekyánmaga m'a ekyókxoho aqsok apagkok ekyetnakxa nak, elmésák sa' selyaqye m'a énxet'ák meyke aqsok nak. Keñe sa' kaxek aqsok apagkok ekxámokma m'a néten. Keñe sa' éxyók, hétlawha ko'o.
23 Xama axta aplegaya énxet xa, yaqhápeykekxók agko' axta apwáxok, hakte xámok axta aqsok apagkok. 24 Xama axta apwetaya Jesús ektéma xa ektáha nak, axta aptemék se'e:
—¡Askehek yaqwayam elántexek aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios ma'a énxet'ák ekxámokma nak aqsok apagkok! 25 Yeskohok eyke etxek yányátnáxeg ma'a sókketáma aqtek nak, kaxnók yaqwayam etxek énxet ekxámokma nak aqsok apagkok ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
26 Tén axta aptéma apkelmaxneyeykencha'a m'a ektáha axta apkellege:
—¿Yaqsa sa' eyke kawának kawagkasaxchek teyp?
27 Axta aptemék apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Yeskohok eyke elának Dios ma'a ekmáske nak elának énxet.
28 Axta aptemék apkenagkama Pedro s'e:
—Wesse', negnegkeneykekxeyk axta negko'o ekyókxoho aqsok egagkok axta, keñe negyetlama exchep.
29 Tén axta aptéma apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke, kélxama kélyamasma enxoho kélxagkok, kéltáwa', essenhan kélyáxeg'a, kélyapmeyk essenhan kélketchek, eñama kélyetlo m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, 30 kayeykhágwomhok sa' kélxaweykekxa aqsok se'e kaxwo' nak, kólxawak sa' nahan ekyennaqte kélnénya'ák megkatnégwayam néxa m'a ekxegakmo nak egmonye'.
Jesús ekteme ántánxo apxéneykekxoho yaqwayam yetsapok
(Mt 20.17-19Mc 10.32-34)
31 Apkelpaqhetchessegkek axta apxakcha'awók doce apkeltáméséyak ma'a Jesús. Axta aptemék apkelanagkama s'e: “Jerusalén kaxwók nélmeyákxa', yaqwánxa sa' katnehek ekyókxoho m'a ektémakxa axta apnaqtáxéséyak Dios appeywa apkellegasso apxeyenma m'a aptáha nak Apketche énxet. 32 Kólmések sa' ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók nekha, yesmaksek sa' nahan ma'a, ewanyaha sa', yexpaqhak sa' nahan apyamánog. 33 Etekpogmakha sa', yaqhek sa' nahan; ántánxo ekhem sa' eyke kammok exátekhágwók makham.”
34 Axta eyke elya'áseykegkok Jesús apkeltáméséyak xa, axta nahan elya'áseykegkok yaqsa aqsok apkeltennassama, hakte aqsok melya'áseyak axta makham apkeltennassók ma'a.
Jesús aptaqmelchesseyam xama énxet meyke apaqta'ák ma'a Jericó
(Mt 20.29-34Mc 10.46-52)
35 Xama axta apweykmo Jesús ketók Jericó, aphegkek axta nahan xama énxet meyke apaqta'ák ma'a nekha ámay apkelmaxneyeykencha'a aqsok ma'a énxet'ák. 36 Xama axta apyekpelchama apkelyeykhágweykmo énxet apxámokma m'a, aptegyeykha axta amya'a yaqsa ektéma. 37 Kéltennassegkek axta apyeykhágweykmo Jesús apkeñama Nazaret ma'a, 38 tén axta aptéma apyennaqtéssamo appeywa s'e:
—¡Jesús, David apketche, kapyósho hélanok ko'o!
39 Apnókáseykha axta eyke apkeltémo ewanmak ma'a énxet'ák apkelxega axta apmonye'e, apyánchesseykmok axta eyke aqsa apteme apyennaqtéssamo appeywa s'e:
—¡David apketche, kapyósho hélanok ko'o!
40 Apkenegweykmek axta m'a Jesús, tén axta apkeltémo kólyentegkásegma. Xama axta apweykmo ketók apkenmeykegkaxa, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
41 —¿Háxko apkepmenyéxa atnéssesek xép?
Axta aptemék apchátegmoweykegko énxet meyke apaqta'ák se'e:
—Wesse', émenyeyk ko'o ótekxaxma.
42 Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
¡Éteyekxaxma! Mey'ásseyam xeyep keñamak aptaqmelwokmo.
43 Yetlómók axta anhan apweteykekxaxma m'a énxet meyke apaqta'ák axta, tén axta apyetlama Jesús apkelteméssessama apcheymákpoho m'a Dios. Apkelteméssessegkek axta anhan apcheymákpoho Dios apyókxoho énxet'ák ektáha axta apweteykegkoho xa.