Ocasiones de caer
(Mt 18.6-7Mt 21-22Mc 9.42)
1 Jesús dijo a sus discípulos: «Es imposible que no vengan tropiezos, pero ¡ay de aquel por quien vengan!
2 Más le valdría que le colgaran al cuello una piedra de molino, y que lo arrojaran al mar, que servir de tropiezo a uno solo de estos pequeñitos.
3 Así que, ¡tengan cuidado! Si tu hermano peca contra ti, repréndelo; y si se arrepiente, perdónalo.
4 Si en un solo día peca siete veces contra ti, y siete veces vuelve a ti el mismo día y te dice: “Me arrepiento”, perdónalo.»
Auméntanos la fe
5 Los apóstoles le dijeron al Señor: «Auméntanos la fe.»
6 Entonces el Señor les dijo: «Si ustedes tuvieran fe del tamaño de un grano de mostaza, podrían decirle a este sicómoro: “Desarráigate, y plántate en el mar”, y el sicómoro los obedecería.
El deber del siervo
7 »Si alguno de ustedes tiene un siervo que ara o apacienta el ganado, ¿acaso cuando él vuelve del campo le dice: “Pasa y siéntate a la mesa”?
8 ¡No! Más bien, le dice: “Prepárame la cena, y arréglate la ropa para servirme mientras yo como y bebo. Después podrás comer y beber tú.”
9 ¿Y acaso se le agradece al siervo el hacer lo que se le ordena?
10 Así también ustedes, cuando hayan hecho todo lo que se les ha ordenado, digan: “Somos siervos inútiles, no hemos hecho más que cumplir con nuestro deber.”»
Diez leprosos son limpiados
11 En su camino a Jerusalén, Jesús pasó entre Samaria y Galilea.
12 Al entrar en una aldea, le salieron al encuentro diez leprosos, los cuales se quedaron a cierta distancia de él,
13 y levantando la voz le dijeron: «¡Jesús, Maestro, ten compasión de nosotros!»
14 Cuando él los vio, les dijo: «Vayan y preséntense ante los sacerdotes.» Y sucedió que, mientras ellos iban de camino, quedaron limpios.
15 Entonces uno de ellos, al ver que había sido sanado, volvió alabando a Dios a voz en cuello,
16 y rostro en tierra se arrojó a los pies de Jesús y le dio las gracias. Este hombre era samaritano.
17 Jesús dijo: «¿No eran diez los que fueron limpiados? ¿Dónde están los otros nueve?
18 ¿No hubo quien volviera y alabara a Dios sino este extranjero?»
19 Y al samaritano le dijo: «Levántate y vete. Tu fe te ha salvado.»
La venida del Reino
(Mt 24.23-28Mt 36-41)
20 Cuando los fariseos le preguntaron cuándo había de venir el reino de Dios, él les respondió: «El reino de Dios no vendrá con advertencia,
21 ni se dirá: “Aquí está”, o “Allí está”; porque el reino de Dios está entre ustedes.»
22 A sus discípulos les dijo: «Llegará el tiempo cuando ustedes querrán ver siquiera uno de los días del Hijo del Hombre, y no lo verán.
23 Les dirán: “Está aquí”, o “está allí”, pero no vayan ni los sigan.
24 Porque como el relámpago que al fulgurar resplandece de un extremo del cielo hasta el otro, así también será el día del Hijo del Hombre.
25 Pero primero es necesario que padezca mucho, y que sea desechado por esta generación.
26 Tal y como sucedió en los días de Noé, así también sucederá en los días del Hijo del Hombre.
27 La gente comía y bebía, y se casaba y se daba en casamiento, hasta el día en que Noé entró en el arca; entonces vino el diluvio y los destruyó a todos.
28 Lo mismo sucedió en los días de Lot: la gente comía y bebía, compraba y vendía, plantaba y edificaba casas;
29 pero cuando Lot salió de Sodoma, llovió del cielo fuego y azufre, y los destruyó a todos.
30 Así será el día en que el Hijo del Hombre se manifieste.
31 En aquel día, el que esté en la azotea y tenga sus bienes en su casa, que no baje a tomarlos; y el que esté en el campo, que no regrese a su casa.
32 ¡Acuérdense de la mujer de Lot!
33 Todo el que procure salvar su vida, la perderá; y todo el que la pierda, la salvará.
34 Yo les digo que esa noche, si dos están en una cama, uno de ellos será tomado, y el otro será dejado.
35 Si dos mujeres están moliendo juntas, una de ellas será tomada, y la otra será dejada.
36 Si dos están en el campo, uno de ellos será tomado, y el otro será dejado.»
37 Entonces le preguntaron: «Y eso, Señor, ¿dónde ocurrirá?» Y Jesús les respondió: «Donde está el cadáver, allí se juntan los buitres.»
Sẽlésso anlának mólya'assáxma
(Mt 18.6-7Mt 21-22Mc 9.42)
1 Axta aptemék apkelanagkama apkeltáméséyak Jesús se'e: “Megkatnehek sa' chá'a megkeytno éltémo nak chá'a elanagkok melya'assáxma énxet'ák; ¡énxet sa' laye apkelánesso nak chá'a melya'assáxma apnámakkok! 2 Tásek kólyenyók kañe' wátsam ekwányam yetlo kéltehetchesso apyespok meteymog ekyawe kéltekxekxo nak chá'a aqsok aktek, kaxnók kólhok elanaksek mey'assáxma xama s'e sakcha'a apketcheyetse nak. 3 ¡Kóláwho sa' kéxegkáxa!
“Apkelanak sa' agkok chá'a mey'assáxma kélyáxeg, kólpaqhetches; apyaqmagkassekmek sa' agkok nahan aptémakxa, kólásekhekxoho sa'. 4 Siete sa' eykhe katnehek apteméssesseykmoho exma ekmaso kéxegke xama ekhem, siete sa' agkok nahan táhak apya'eykekta etnehek yának se'e: ‘Matnekxeyk sa' chá'a kaxwo'’, kólásekhekxoho sa'.”
Magya'ásseyam ekha ekmowána
5 Axta aptemék apkenagkama apkelápháseykha Wesse' egegkok s'e:
—Hegmés sa' makham negko'o mók néten magya'ásseyam.
6 Axta aptemék apchátegmoweykegko Wesse' egegkok se'e:
—Kaxtemék kéxegke ekha megkólya'ásseyam, kaxhok eykhe m'a ekweykenxal'a mostaza aktek, kélwanchek kóltéhek kólának se'e yámet ekyawe nak: ‘Kapatyep xa, katnegwom wátsam ekwányam awáxok’, kalyahakxohok nahan.’
Apchánémap nak chá'a elának ma'a Dios apkeláneykha
7 “Yetneyk agkok kélxama kéxegke kélláneykha apweykta enxoho yenyenták ma'a namyep natámen appeyncheyam xapop, essenhan natámen apkeláneseykha kélnaqtósso weyke, ¿kóltéheya kólának se'e: ‘Emyenta s'e, exa, etwok sa' apto’? 8 Ma' megkóltéhe', wánxa aqsa kóltéhek kólának se'e: ‘Hélanés sa' sekto taxnám, epenchesho sa nahan aptáhakxa yaqwayam hélanha neyseksa sekto sekto tén han neyseksa sekya s'e sekya nak. Keñe sa' xép etwok axayo'.’ 9 Megkólmések nahan ekxeyenma kélwáxok kéxegke kélláneykha eñama apteméssesso m'a kéltamhókxa enxoho etnéssesek. 10 Hawók nahan kéxegkáxa, kéllanak agkok chá'a ekyókxoho m'a apkeltémókxa nak chá'a kóltéhek ma'a Dios, kéméxcheyk chá'a kóltéhek kélpeywa s'e: ‘Negko'o nenteme kélásenneykha mékoho, hakte wánxa aqsa chá'a negko'o nenláneykegko m'a nélánémaxko nak chá'a anlána'.’”
Jesús apkeltaqmelchesseyam diez negmasse ektepelchamáxche egyempehek ektamhéyak
11 Axta appéwomók Jesús apmeyeykekxo Jerusalén ma'a neyseksa nak Samaria, tén han ma'a Galilea. 12 Apweykmek axta xama apheykegkaxa énxet, apkelánteyapmakxa axta apmonye' apkelanyexeykegko diez énxet'ák ektamhéyak axta negmasse ektepelchamáxche egyempehek, makhawók axta nahan apchaqnágweyk apkenmeykegkaxa m'a Jesús. 13 Axta aptemék apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e:
—¡Jesús, sẽlxekmósso, kapyósho henlanok negko'o!
14 Xama axta apkelweteya m'a Jesús, axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kólmeyekxa sa' ma'a apheykegkaxa nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok.
Keláxñeykekxeyk axta aqsa nahan apyempe'ék ektémakxa axta apkelháxamap neyseksa apkelxega. 15 Xama axta apweteya eyáxñeykekxo apyempehek ma'a xama, aptaqhémok axta yetlo apyennaqtéssamo appeywa apkelteméssessama apcheymákpoho m'a Dios. 16 Apkeltekxekweykekxeyk axta nahan aptapnák apmonye' m'a Jesús, aphaxegkek axta ekweykmoho náxop yaqwayam egkések ekxeyenma apwáxok. Samaria axta apkeñamak xa énxet nak. 17 Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—¿Háweya exchek diez kélyókxoho eyáxñákxo exchek kélyempe'ék ma'a ektémakxa axta kélháxamáxche? ¿Háxko apkelmahágkaxa m'a nueve exchek? 18 ¿Wánxaya aqsa aptaqhegwokmo s'e énxet apkeñama nak mók nekha yaqwayam egkések ekxeyenma apwáxok ma'a Dios?
19 Tén axta aptéma apkenagkama m'a énxet nak:
—Etnamha, etaqhekxa'; mey'ásseyam xeyep keñamak aptaqmelwokmo.
Yaqwánxa sa' katnehek kawak ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios
(Mt 24.23-28Mt 36-41)
20 Apkelmaxneyeykha axta fariseos ekwánxa ekhem kawak Jesús ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, tén axta aptéma apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Háwe apyókxoho énxet yaqwayam elwetak ekwa'a sa' ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. 21 Megkatnehek sa' amya'a kólánéxchek se'e: ‘Keso ekyetna s'e’, essenhan, ‘Cha'a ekyetna á’; hakte wayak kélnepyeseksa kéxegke m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
22 Tén axta aptéma apkelanagkama apkeltáméséyak se'e:
—Kammok sa' ekhem kélmakókxa eykhe kólwetak kéxegke xama ekhem apagkok ma'a aptáha nak Apketche énxet, megkólwetyehek sa' eyke. 23 Sa' etnehek apkelpeywa nápakha énxet'ák se'e: ‘Keso apha s'e’, essenhan, ‘cha'a apha á’; nágkólmohók aqsa, nágkólyetlakxa nahan. 24 Hakte cham'a ektémakxal'a takha' apkelyenma elyenmok, eltátchesek xama nekha m'a yaphope ekweykekxoho m'a mók nekha nak, sa' katnehek nahan ekhem apwa'akto sa' makham ma'a aptáha nak Apketche énxet. 25 Kéméxcheyk eyke sekxók eñegkohok ekyentaxno agko', tén han etaqnók énxet'ák apheykencha'a nak se'e kaxwo' nak. 26 Sa' katnehek nahan ekwokmo sa' ekhem apweyktamxa aptáha nak Apketche énxet ma'a ektémakxa axta m'a ekhem aphamakxa axta m'a Noé. 27 Apteykegkek axta aptéyak énxet, apyeneykegkek axta nahan apyenéyak, kelyamhápeykegkek axta nahan, ekweykmoho m'a ekhem aptaxnama axta kañe' yántakpayhe m'a Noé, wayak axta mámeye ekyawe agko', apkeletsepmeyk axta anhan apyókxoho énxet. 28 Hawók axta anhan ektémakxa m'a aphamakxa axta Lot; apteykegkek axta aptéyak énxet, apyeneykegkek axta anhan apyenéyak, apkelmeykegkek axta nahan aqsok, apkexeykekxeyk axta nahan chá'a, apkeneykekxeyk axta nahan chá'a aqsok aktek, apkeláneykegkek axta anhan chá'a tegma; 29 xama axta apteyapma Lot ma'a tegma apwányam Sodoma, palleykenteyk axta táxa éleñama néten, yetlo m'a aqsok ánek ekyátekto eyáléwomól'a, apkeletsepmeyk axta anhan apyókxoho énxet. 30 Sa' katnehek nahan ekhem apxekmowáseykpoho sa' ma'a aptáha nak Apketche énxet.
31 “Énxet apha enxoho néten apxagkok xa ekhem nak, tén han ekhéyak enxoho aqsok apagkok ma'a kañe' tegma, tásek sa' metyepek elhaxyawássekxak aqsok apagkok; keñe sa' ma'a apweynchámeykha nak yókxexma, tásek sa' memyekxeyk ma'a apxagkok. 32 Kaxénwakxoho kélwáxok ma'a ektémakxa axta Lot aptáwa'. 33 Kéxegke ektáhakxa enxoho kélmasma ektémakxa nak kélyennaqte, kólmassegwók sa'; keñe sa' ektáhakxa enxoho kéletsapma, kólwetágwók sa' kélyennaqte.
34 “Éltennássek ko'o kéxegke, cham'a axta'a ektáha sa' xa, apqánet aphéyak enxoho xama taháno, xama sa' kólyentemekxa', keñe sa' pók kólheyásekxa'. 35 Ánet kelán'a sa' agkok nahan éltekxeyéyak xamo' mók aqsok aktek, xama sa' kólyentemekxa', keñe sa' mók kólheyásekxa'. 36 Apqánet énxet sa' agkok nahan apkelweynchámeykha m'a yókxexma, xama sa' kólyentemekxa', keñe sa' pók kólheyásekxa'.”
37 Tén axta kéltéma kélmaxneyeykencha'a Jesús se'e:
—Wesse', ¿háxko sa' kapayhohok katnehek xa?
Axta aptemék apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Sa' yaqnekxak máma m'a ekyetnakxa enxoho kélhápak.