Derrota de los amorreos
1 Cuando Adonisedec, el rey de Jerusalén, supo que Josué había tomado la ciudad de Hai, y que la había dejado en ruinas (como lo había hecho con Jericó y con su rey, lo mismo que con Hai), y que los habitantes de Gabaón habían hecho la paz con los israelitas y que vivían entre ellos,
2 se llenó de temor. Y es que Gabaón era una ciudad real, mucho más grande que Hai, y sus hombres eran muy fuertes.
3 Por eso el rey Adonisedec envió mensajes a Hoán, Pirán, Jafía y Debir, que eran los reyes de Hebrón, Jarmut, Laquis y Eglón, en ese orden, en los que les decía:
4 «Vengan en mi ayuda. Vamos a combatir a Gabaón, porque ha hecho una alianza de paz con Josué y con el pueblo de Israel.»
5 Entonces los reyes de Jerusalén, Hebrón, Jarmut, Laquis y Eglón, que eran los cinco reyes de los amorreos, se aliaron y con todos sus ejércitos fueron y acamparon cerca de Gabaón, para pelear contra ella.
6 Por su parte, los habitantes de Gabaón enviaron mensajeros al campamento de Josué en Gilgal, para decirle:
«No nos niegues tu ayuda, pues somos tus siervos. Ven pronto a defendernos, pues todos los reyes de los amorreos, que habitan en las montañas, se han aliado contra nosotros.»
7 Josué salió entonces de Gilgal con su ejército de guerreros y con sus hombres más aguerridos.
8 Y el Señor le dijo a Josué:
«No les tengas miedo, que yo te los he entregado. Ninguno de ellos podrá vencerte.»
9 Josué avanzó toda esa noche desde Gilgal, y les cayó por sorpresa.
10 Cuando los reyes vieron al pueblo de Israel, el Señor hizo que ellos se llenaran de gran aflicción, y así el Señor los hirió de muerte en Gabaón y los persiguió por el camino que lleva a Bet Jorón, y hasta Azeca y Maceda.
11 Mientras estos reyes huían de los israelitas, el Señor hizo que en la bajada de Bet Jorón, y hasta Azeca, cayeran granizos tan grandes como piedras, y muchos murieron. Fueron más los que murieron por causa del granizo que los muertos a filo de espada por los hijos de Israel.
12 El día en que los amorreos fueron vencidos, Josué le habló al Señor en presencia de los israelitas, y dijo:

«Sol, deténte en Gabaón;
Y tú, luna, en el valle de Ayalón.
13 Y el sol y la luna se detuvieron.
Y el pueblo se vengó de sus enemigos.»
¿Acaso esto no está escrito en el libro de Jaser? El sol se detuvo en medio del cielo, y durante casi un día entero no se apresuró a ocultarse.
14 Nunca antes hubo un día como ese, ni lo habrá después, en que el Señor atendió a la voz de un hombre y peleó a favor de Israel, su pueblo.
15 Después de esto, Josué y el pueblo de Israel volvieron al campamento en Gilgal.
16 Los cinco reyes huyeron y se escondieron en una cueva en Maceda,
17 pero cuando le avisaron a Josué que habían hallado a los cinco reyes escondidos en esa cueva,
18 dijo:
«Tapen la entrada de la cueva con grandes piedras, y pongan guardias frente a ella.
19 Y ustedes, no se detengan; sigan a sus enemigos y atáquenlos por la retaguardia. No los dejen entrar a sus ciudades, porque el Señor nuestro Dios los ha entregado en sus manos.»
20 Josué y el pueblo de Israel hirieron a los amorreos hasta destruirlos, pero algunos de ellos lograron entrar en las ciudades fortificadas.
21 Después, todo el pueblo volvió sano y salvo al campamento en Maceda, donde estaba Josué, y no hubo nadie que hablara mal de los hijos de Israel.
22 Entonces Josué dijo:
«Abran la entrada de la cueva donde están los cinco reyes amorreos, y sáquenlos.»
23 Así lo hicieron, y sacaron a los reyes de Jerusalén, Hebrón, Jarmut, Laquis y Eglón,
24 y los llevaron ante Josué. Entonces él llamó a todos los hombres de Israel y a los jefes de los guerreros que lo habían acompañado, y les dijo:
«Pongan sus pies sobre el cuello de estos reyes.»
Ellos se acercaron y se pararon sobre su cuello,
25 y entonces Josué les dijo:
«No tengan miedo. No se atemoricen, sino sean fuertes y valientes, porque así hará el Señor con todos sus enemigos, contra quienes ustedes peleen.»
26 Después de eso, Josué los hirió de muerte e hizo que los colgaran en cinco árboles, en donde se quedaron colgados hasta que cayó la noche.
27 Cuando el sol estaba por ocultarse, mandó que los bajaran de los árboles y que los arrojaran dentro de la cueva donde se habían ocultado; luego se tapó la entrada de la cueva con grandes piedras, y estas permanecen hasta el día de hoy.
28 Ese mismo día Josué tomó Maceda y mató a su rey y a sus habitantes a filo de espada. Los destruyó por completo, y arrasó con todo lo que tenía vida; hizo con el rey de Maceda lo mismo que había hecho con el rey de Jericó.
29 Luego Josué y el pueblo de Israel salieron de Maceda y fueron a pelear contra Libna,
30 y el Señor también la entregó en sus manos, junto con su rey, y mataron a filo de espada todo lo que tenía vida, como antes lo habían hecho con el rey de Jericó.
31 Después salieron de Libna y se dirigieron a Laquis, y acamparon cerca de ella y también la combatieron.
32 Al día siguiente el Señor entregó a Laquis en manos de Israel, y la tomaron matando a filo de espada todo lo que tenía vida, como antes lo habían hecho con el rey de Libna.
33 Horán, el rey de Guézer, fue en ayuda de Laquis, pero él y su pueblo fueron derrotados por Josué, y ni uno solo de ellos quedó con vida.
34 De Laquis, Josué y todo Israel pasaron a Eglón y acamparon cerca de allí, y también la combatieron.
35 Ese mismo día la tomaron, y mataron a filo de espada todo lo que tenía vida, como lo hicieron en Laquis.
36 Después salieron de Eglón para combatir a Hebrón,
37 y ese mismo día la tomaron, matando a filo de espada a su rey y a sus habitantes, y a todo lo que tenía vida, como antes lo habían hecho con Eglón. Nada quedó con vida.
38 Cuando Josué y el pueblo de Israel volvieron, se dirigieron a Debir para atacarla,
39 y la tomaron junto con su rey y sus ciudades, matando a filo de espada todo lo que tenía vida, como antes lo habían hecho con los reyes de Hebrón y Libna.
40 Además, Josué asoló toda la región montañosa del Néguev, los llanos y las laderas, y mató a todos sus reyes. Tal y como el Señor Dios de Israel lo había ordenado, no dejó nada con vida:
41 desde Cadés Barnea hasta Gaza, y por toda la tierra de Gosén hasta Gabaón, mató a los reyes de esos lugares
42 y tomó posesión de sus tierras porque el Señor y Dios de Israel peleaba en su favor.
43 Después, Josué y todo el pueblo de Israel volvieron a su campamento en Gilgal.
Amorreos apmenxenamap
1-2 Awanhek axta ektamheykha apwáxok apleg'a amya'a Adonisédec, wesse' apwányam nak Jerusalén, apma Josué m'a tegma apwányam Ai tén han apmasséssekmo, keñe han apteméssesakxa m'a tegma apwányam nak yetlo wesse' apwányam apagkok, ekhawo apteméssesakxa axta sekxók ma'a yókxexma nak Jericó yetlo wesse' apwányam apagkok, keñe han apleg'a amya'a ekmassa apmáheyo elnapakpok énxet'ák Israel ma'a énxet'ák nak Gabaón, keñe s'e kaxwo' nak apkelásekhákpoho tén han apkelweynchámeyncha'a m'a nepyeseksa nak. Awanhek axta apyegwakto apleg'a xa amya'a nak, hakte cham'a tegma nak Gabaón apteme axta xama tegma apwányam apagko', mexnawok ma'a tegma nak Ai, hawók ma'a ektémakxal'a apxegkesso aptamheykha xama wesse' apwányam, hakte meleygkehek axta han elmahagkok eyesagkexa m'a gabaonitas. 3 Axta keñamak apcháphássesa amya'a Adonisédec ma'a apkelwesse'e apkelwányam nak, cham'a Hoham, wesse' apwányam nak Hebrón, Piram, wesse' apwányam nak Jarmut, Jafía, wesse' apwányam nak Laquis tén han ma'a Debir, wesse' apwányam nak Eglón: 4 “Kólmeyenta sa' se'e hélpásegwata sa' yaqwayam alnapaxchek ko'o sélenmexma m'a énxet'ák nak Gabaón, hakte apkelpaqhetcháseykpók hek ma'a Josué keñe han ma'a énxet'ák nak Israel.” 5 Keñe axta xa cinco apkelwesse'e apkelwányam nak amorreos, cham'a apkeleñama nak Jerusalén, Hebrón, Jarmut, Laquis, tén han Eglón, apchaqnákxeyk axta keñe apkelxega yetlo sẽlpextétamo apagkok yaqwayam yekhegwók ma'a keto' nak yókxexma Gabaón, keñe han ektamagkok.
6 Tén ma'a énxet'ák apheykha nak yókxexma Gabaón, apcháphássesa han appeywa m'a Josué, aphakxa m'a apkelpakxeneykegkaxa nak yókxexma Guilgal: “Elyahakxoho sa' xeyep. Hempásegwata sa', hakte negko'o nentáha apkeláneykha. Hẽlmeyágwata sa', apchaqnákxeyk apyókxoho apkelámha apmonye'e amorreos, apkeleñama nak ma'a egkexe élwenaqte nak yaqwayam hegketámegma'.” 7 Keñe axta aptepa Josué m'a yókxexma nak Guilgal, yetlo m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok megyeye nak elmahagkok eyesagkexa'. 8 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya s'e: “Nágye aqsa exchep ma'a, hakte ko'o sa' almések. Méko sa' xama énxet apwanchek yenmexekxak xép.”
9 Axta'a axta apxegak Josué apkeñama m'a yókxexma Guilgal, appelakkassek axta apketámeyak ma'a amorreos. 10 Wesse' egegkok axta apmeyásak ekyawe agko' apkelyegwakto amorreos apkelwet'a m'a énxet'ák nak Israel. Axta keñamak apkelnapa apxámokma apagko' énxet'ák Josué m'a Gabaón nak. Keñe axta apmenxena han ma'a ámay ekmahéyak nak Bet-horón. Apkelnápegkek axta amorreos ma'a ekweykmoho yókxexma nak Azecá tén han ma'a Maquedá. 11 Apkelántepók axta aqsa amorreos ma'a ekweyweykentamxa nak ma'a Bet-horón, neyseksa apmenxenma m'a énxet'ák Israel, keñe axta Wesse' egegkok apkexénto nepyeseksa yegmen élyennaqte élyawe agko', apxámok axta élnapa m'a amorreos, axta kaxnawok ekwánxa axta élnapma sókwenaqte apagkok ma'a énxet'ák nak Israel.
12 Cháxa ekhem nak apkelmallahanchesakxa axta Wesse' egegkok Israel apkelnapa m'a amorreos, tén axta Josué appaqhetchesa Wesse' egegkok nápaqta'awók ma'a énxet'ák nak. Aptáhak axta s'e:

“Ekhem,
nágkaltaqheykha aqsa
keytnamok néten Gabaón;
Pelten,
ná eltaqheykha aqsa
étnamok ma'a néten nak
ekyapwátegweykenxa
xapop ma'a Aialón.”

13 Keñe axta ekyetnakmo ekhem
tén han apyetnakmo m'a pelten
ekwokmoho apyaqmagkásekxo
apteméssesakxa israelitas ma'a
katnaha nak apnámakkok.

Cháxa ektémakxa ekxeyenma Weykcha'áhak apagkok Énxet Appéwomo xa. Yetnakmek axta ekhem ma'a neysekso nak néten, xegkessek axta kawomhok xama ekhem ekyetnayam. 14 Axta kótémaxchek katnehek ma'a nanók axta, megkatneheykekxohok makham se'e kaxwo' nak, cham'a apháxenmókxa axta appeywa Wesse' egegkok xama énxet, hakte Wesse' egegkok axta han apkelnápomákpok appasmoma m'a énxet'ák Israel.
15 Keñe axta Josué tén han ma'a énxet'ák Israel, apkelmeyákxo makham ma'a apkelpakxeneykegkaxa axta m'a yókxexma Guilgal, 16 keñe apkenyahágko m'a cinco apkelwesse'e nak. Axta apkelyexánegwokmok ma'a kañe' meteymog áxwa yókxexma nak Maquedá. 17 Yáma wenaqtémók axta eyke apkelwetákpekxo xa, cham'a kañe' meteymog áxwa nak, tén axta kéltennássekxo m'a Josué. 18 Tén axta Josué aptáha apkeláneya s'e: “Kólyegák sa' meteymog ekweykmoho m'a átog nak keñe sa' kólápekxa', tén sa' han kólának yaqnaha aptaqmelchesso m'a nentaxnamakxa nak yaqwayam elanha. 19 Nágkólchaqnaha aqsa kéxegke m'a. Kólemhagkokxa sa' ma'a katnaha nak kélnámakkok, apmonye'e sa' kóltégwagkokxak kólchetamagkok. Nágkólho aqsa elwakxak ma'a tegma apwányam apagkok nak, hakte appasmeyk kéxegke yaqwayam kólnápok ma'a Wesse' egegkok, Dios kélagkok nak.”
20 Apkenyahágkek axta apkelyexánegwákxo tegma apwányam apagkok amorreos ektáha axta metekyawa, natámen axta apkelnapma m'a Josué tén han ma'a énxet'ák Israel. Apxámok apagko' axta han apkelnapma. 21 Wánxa agkok ma'a énxet'ák nak Israel apkelwákxeyk axta aphakxa Josué, ekpayho nak apkelpakxeneykegkaxa m'a yókxexma Maquedá, méko axta ektamhágkaxa. Méko axta chá'a eyewagko kaxének ekmaso m'a énxet'ák nak Israel.
22 Keñe axta Josué aptáha s'e: “Kóllekwakxa sa' átog nentaxnamakxa nak ma'a meteymog áxwa, keñe sa' kólántekkesek ma'a cinco apkelwesse'e nak.” 23 Apkelyahákxók axta m'a énxet'ák nak Israel, apkelántekkessákxeyk axta kañe' meteymog áxwa m'a apkelwesse'e apkelwányam apkeleñama nak Jerusalén, Hebrón, Jarmut, Laquis tén han ma'a Eglón. 24 Kélnaqlánteyk axta aphakxa Josué keñe apkeláneyáncha'a apyókxoho énxet'ák Israel, aptáhak axta han apkeláneya m'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e ektáha nak apkelxegexma: “Kólyepetchegwatámho, kólteyágkas sa' chá'a apyespok xa apkelwesse'e nak.” Apkelyahákxók axta han xa énxet'ák nak, 25 keñe axta aptáha apkeláneya Josué s'e: “Nágkóle aqsa, nágkólyelqaxche han; kólwasqápekxoho aqsa tén han kólyennákxoho, hakte sa' kaxhok han apteméssesakxa Wesse' egegkok ma'a apyókxoho katnaha nak kélnámakkok kéxegke.”
26 Natámen apkelnapma axta Josué m'a apkelwesse'e nak, tén axta apkeltamho kólmakhésha chá'a xama m'a néten yámet. Axta kélchexakhagwomhok ma'a ekwokmoho ektaxnakmo. 27 Xama axta ekmako katxek ekhem, apkelaphássek axta makham Josué apkeltamho kólhexyawássekxak ma'a néten yámet, tén axta kélchexakhagweykxo m'a kañe' meteymog áxwa apkelyexánegweykenxa axta. Natámen axta apchápeykxoho han ma'a átog meteymog áxwa, cham'a meteymog élyawe agko' nak, makhemek makham ma'a.
Josué apkelma makham pók tegma apkelyawe
28 Cháxa ekhem nak apmakxa axta makham Josué m'a tegma apwányam nak Maquedá, keñe axta han apmasséssekmo apyókxoho m'a. Sókwenaqte axta chá'a apkelyetxeyk apkelnapa m'a apyókxoho apheykha nak ma'a, méko axta xama apcháyam enxoho. Axta aptemessásak wesse' apwányam nak Maquedá ekhawo apteméssessamakxa axta m'a wesse' apwányam nak Jericó.
29 Aptekkek axta makham Josué apkeñama m'a yókxexma Maquedá yetlo énxet'ák Israel apkelmahágko m'a tegma apwányam nak Libná, apketámegkek axta. 30 Apméssek axta han Wesse' egegkok ma'a tegma apwányam nak yetlo wesse' apwányam apagkok. Méko axta xama énxet apkeymomap ma'a, apheyásawók axta apteméssesakxa wesse' apwányam nak Libná m'a apteméssessamakxa axta han ma'a wesse' apwányam nak Jericó.
31 Apkelyeyk'ak axta yókxexma Libná m'a énxet'ák Israel yetlo Josué apkelmeyákxo m'a yókxexma nak Laquis, apkelpakxenwokmek axta m'a keto' nak tegma apwányam, tén han apketámegko. 32 Mók ekhem axta entáhak apmeyásekxo makham Wesse' egegkok ma'a yókxexma nak Laquis, ekhawo apteméssesakxa axta m'a Libná, sókwenaqte axta chá'a apkelyetxeyk énxet'ák Israel apkelnapa m'a apyókxoho énxet'ák nak, apkelnáhakkassek axta han ma'a aqsok apnaqtósso élleykencha'a axta m'a. 33 Yahamok axta han apkelanyexakmo m'a Horam, wesse' apwányam nak Guézer yetlo sẽlpextétamo apagkok, apmako elmeyók ma'a énxet'ák nak Laquis, apsawhawók axta eyke han apkelnapa Josué m'a énxet'ák nak, axta yeykmok xama enxoho.
34 Apkelyeyk'ak axta énxet'ák Israel ma'a yókxexma nak Laquis tén han Josué. Axta apkelmeyákxak ma'a tegma apwányam Eglón, apwakhegwokmek axta m'a tegma apwányam nak keñe apketámegko. 35 Cháxa ekhem nak apmakxa axta m'a tegma apwányam nak, keñe han apkelnapa m'a apyókxoho apheykha nak ma'a, sókwenaqte axta chá'a apkelyetxeyk. Apsawhawók axta apmasséssekmo m'a apyókxoho énxet'ák nak, ekhawo apteméssesakxa axta m'a Laquis.
36 Apkelyeyk'ak axta m'a Eglón apkelmahágko tegma apwányam nak Hebrón, keñe axta han apketámegko m'a. 37 Xama axta apma m'a tegma apwányam nak, apmasséssekmek axta ekyókxoho aqsok, sókwenaqte axta apkelyetxeyk apchaqha m'a wesse' apwányam apagkok nak, tén han ma'a apyókxoho énxet'ák, keñe han ma'a apnaqtósso élleykencha'a axta m'a, kenhan ma'a énxet'ák apheykha nak ketók apheykegkaxa, ekhawo apteméssessamakxa axta m'a Eglón.
38 Apkeltaqhegwokmek axta énxet'ák Israel tén han Josué, apkelmeyákxo m'a tegma apwányam nak Debir tén han apketámegko, 39 sókwenaqte axta apkelyetxeyk apchaqha m'a wesse' apwányam apagkok nak, tén han ma'a énxet'ák ektáha axta apheykha m'a keto' nak apheykegkaxa. Méko axta xama énxet apkeymomap ma'a yókxexma nak Debir; kélsawhawók axta apyókxoho, ekhawo kélteméssesakxa axta m'a yókxexma Hebrón, keñe han ma'a yókxexma nak Libná, yetlo apkelwesse'e apagkok.
40 Apkelmomchek axta Josué m'a ekyókxoho apheykegkaxa nak. Apmallanegkek axta apkelnapma m'a apkelwesse'e apheykencha'a axta neyseksa nak meteymog élekhahéyak, keñe han ma'a yókxexma nak Négueb, tén han ma'a ekpayhegweykenxa nak xapop, keñe han ma'a egkexe étkók neyáwa nak. Apmassésseykmek axta ekyókxoho aqsok, apkelnapmeyk axta han ma'a apyókxoho énxet'ák; méko axta apcháyam xama enxoho, méko axta han xama énxet apkeymomap, apkeltémókxa axta etnehek ma'a Dios Wesse' apagkok nak ma'a Israel. 41-42 Xama apketámeyak axta aptemék apkelnapma m'a apkelwesse'e nak, tén han apmoma m'a ekyókxoho xapop apagkok, cham'a Cadés-barnea, Gaza, tén han ma'a ekyókxoho apheykegkaxa nak ma'a Gosen, ekweykmoho m'a tegma apwányam nak Gabaón, hakte appasmomchek axta apkelnápomákpo m'a Dios Wesse' apagkok nak énxet'ák Israel. 43 Tén axta Josué apmeyákxo makham ma'a apkelpakxeneykegkaxa axta yókxexma nak Guilgal, yetlo m'a apyókxoho énxet'ák Israel.