Job responde a Sofar
1 Job tomó la palabra y dijo:

2 «¡No hay duda! ¡Ustedes son la voz del pueblo!
¡Cuando ustedes mueran, morirá la sabiduría!
3 Pero yo también tengo un poco de sesos,
y no me siento inferior a ustedes.
¿Quién no sabe todo lo que han dicho?

4 »Yo invocaba a Dios, y él me respondía;
¡pero ahora hasta mis amigos se burlan de mí!
¡Por ser honesto soy objeto de burlas!
5 “El que está por caer, ¡que se caiga!”
Eso piensan quienes se sienten seguros.
6 En esta vida los ladrones prosperan,
Y se sienten seguros los que ofenden a Dios.
¡Creen que Dios mismo les ha dado todo!

7 »Observa a los animales, y aprende de ellos;
Mira a las aves en los cielos, y oye lo que te dicen.
8 Habla con la tierra, para que te enseñe;
hasta los peces te lo han de contar.
9 ¿Habrá entre estos alguien que no sepa
que todo esto lo hizo la mano del Señor?
10 La vida de todo ser está en sus manos;
¡él infunde vida a toda la humanidad!

11 »El oído distingue las palabras,
el paladar reconoce los sabores,
12 los ancianos poseen sabiduría,
y una larga vida acumula entendimiento;
13 pero la sabiduría y el poder son de Dios,
y suya también la decisión inteligente.
14 Lo que Dios destruye, nadie lo reconstruye;
a quien él encierra, nadie puede liberarlo;
15 si él detiene las aguas, viene la sequía;
si envía lluvias torrenciales, la tierra se inunda.
16 Suyos son la sabiduría y el poder;
suyos son los que yerran y los que hacen errar.
17 Él despoja de buen juicio a los consejeros,
y entorpece el criterio de los jueces;
18 deshace las cadenas de los tiranos,
y los manda en cadena al cautiverio;
19 despoja de su poder a los sacerdotes,
y derriba del trono a los poderosos;
20 arrebata la palabra a los consejeros,
y deja a los ancianos sin inteligencia;
21 cubre de ignominia a los príncipes,
y expone a la vergüenza a los poderosos;
22 saca a la luz las fuerza ocultas,
y pone al descubierto las más densas tinieblas.
23 Por él las naciones prosperan o son destruidas;
es él quien las dispersa o las vuelve a reunir;
24 él entorpece el juicio de los gobernantes,
y los hace vagar sin rumbo por el desierto;
25 y estos caminan a tientas, como ciegos sin guía,
y van dando traspiés, como todo borracho.
Job
1-2 ¡Naqsók kéxegke
kélteme chá'a
apháxenmo kélpeywa
m'a énxet'ák,
kéletsekkek sa'
agkok kéxegke,
méko sa' etnehek ma'a
apkelya'áseykegkoho nak aqsok!
3 Yetneyk eyke
ko'óxa sekya'áseyak,
ekhawok ko'o kéxegke,
méko megkay'ásegkaxa
xa aqsok nak.

4 Meyke sektémakxa eykhe ko'o
méko han aqsok ekmaso sélane,
hésmaksek aqsa chá'a
m'a sélxegexma'a nak,
yeyxhok axta han chá'a
sélmaxnagko sélmaxneya
enxoho m'a Dios.
5 Énxet ektaqmalmo nak apha,
ewanyohok aqsa chá'a
m'a ekmaso nak apha;
eyhog aqsa chá'a m'a ketók
apyaqnenmakxa nak.
6 Méko katnehek
ektáhakxa apheykha
apxanák ma'a
apkelmenyexma nak;
tásek katnehek
apheykha m'a
apkelenmexeykha
nak chá'a Dios,
yáwhok chá'a m'a
ektémakxa ekha apkelyennaqte.
7 Elmaxneyha kaxwók
ma'a aqsok nawha'ák éllo,
sa' kaltamaksek ma'a,
elmaxneyha kaxwók ma'a náta,
sa' kalxekmósek ma'a.
8 Elmaxneyha kaxwók xapop,
sa' kaltamaksek ma'a,
elmaxneyha kaxwók
ma'a kelasma élleykha
nak wátsam ekwányam,
sa' kalxekmósek ma'a.
9 Apyókxoho énxet'ák
apkelya'ásegkók aptáha
Dios apkelane xa ekyókxoho nak.
10 Dios apmeykha
élyennaqte ekyókxoho
aqsok ekha nak élennama.
11 Agyekpelkohok
amya'a m'a egheyk'ák,
ekhawo han ma'a
ektémakxa nak egátog
agyekpelkohok ekmátsa nento.

12 Yetneyk ektémakxa
apkelya'áseykegkoho aqsok
ma'a apkelwányam nak;
ekwenaqte apkelweynchámeykha
ekmésso apkelya'ásegwayam.
13 Dios akke m'a ekha
nak apya'áseykegkoho,
tén han apyennaqte;
cha'a apkeláneykekxa han
chá'a yaqwánxa etnehek ma'a,
keytlawhok han chá'a apkelane,
14 Dios nak
apmassésseyam aqsok,
méko kawának
kaxátekhásekxak makham;
Dios nak apkelma,
méko kawának kalántekkesek.
15 Apmágkek agkok ekmámeye,
keymeyk ekyókxoho;
apyenyeykxeyk agkok ma'a,
kápok yegmen ma'a xapop.
16 Apmopwána
chá'a keñamak
ekmallahanchesso m'a.
Apkeláneykha han ma'a
kélyexancháseykha nak chá'a,
tén han ma'a
apkelyexancháseykha
nak chá'a pók.
17 Emassésseshok nahan
chá'a apkelya'áseykegkoho
aqsok ma'a apmopwancha'a nak aqsok,
élyeyháxma chá'a etnéssesek ma'a
énxet'ák segyekpelchémo.
18 Meyke kéláyo chá'a
etnessásekxak ma'a
kelwesse'e apkelwányam,
yának chá'a elmakpok
kólnaqlakxak meyke apáwa.
19 Elwátésseshok chá'a
ektémakxa aptamheykha
m'a apkelmaxnéssesso
nak énxet'ák apagkok,
kóneg chá'a etnessásekxak
ma'a ekha nak kéláyo.
20 Elwanmeyásekxak chá'a
m'a apkelpaqhetcháseykha
nak chá'a apnámakkok ekha kéláyo,
emassésseshok chá'a
ektémakxa ektaqmalma
apkelyekpelchémo m'a
apkelwányam nak.
21 Meyke kéláyo
chá'a etnessásekxak
ma'a kelwesse'e nak,
elyélaqtéshok han chá'a m'a
ekha nak apkelyennaqte.
22 Henxekmóshok
han chá'a m'a aqsok
ekpowásamáxkoho agko' nak,
yáxña'akxoho chá'a
enegkenekxak ma'a
ekhéyak nak
ekyáqtésakxa exma.
23 Exátekhaksek nahan
chá'a apkelókxa m'a,
keñe emasséssók han chá'a,
yexpánchesek han
chá'a énxet'ák,
keñe yánchásekxak
nahan chá'a.
24 Emasséssesek chá'a
apkelmopwancha'a aqsok
apkelámha apmonye'e
xama apchókxa',
ey'aksek chá'a
meykexa énxet
yának elweynchamha aqsa
m'a meyke apkelya'áseyak,
25 apkelpaknameykegkaxa
nak chá'a elxog
neyseksa ekyáqtessóxma,
elyawheykha chá'a
aptémól'a anmen át'ák.