Prólogo
1 En el país de Uz vivía un hombre llamado Job. Era un hombre recto, que amaba y honraba a Dios y no hacía ningún mal a nadie.
2 Tenía siete hijos y tres hijas.
3 Era el hombre más rico del oriente, pues tenía siete mil ovejas, tres mil camellos, quinientas yuntas de bueyes, quinientas asnas y muchísimos criados.
4 Todos los días sus hijos se turnaban para hacer banquetes en sus casas, e invitaban a sus hermanas para que se les unieran a comer y beber.
5 Una vez terminados los banquetes, Job los mandaba a purificarse; se levantaba muy temprano y le ofrecía un sacrificio al Señor, de acuerdo al número de sus hijos, pues pensaba que tal vez en su interior ellos habrían ofendido al Señor. Esto lo hacía todos los días.
6 Pero un día se presentaron ante el Señor sus servidores, y entre ellos llegó también Satanás.
7 Cuando el Señor lo vio, le preguntó:
«¿De dónde vienes?»
Y Satanás le contestó:
«Vengo de andar recorriendo la tierra.»
8 Entonces el Señor le preguntó:
«¿Y no has pensado en mi siervo Job? ¿Acaso has visto alguien con una conducta tan intachable como él? ¡No le hace ningún mal a nadie, y es temeroso de Dios!»
9 Pero Satanás le respondió al Señor:
«¿Y acaso Job teme a Dios sin recibir nada a cambio?
10 ¿Acaso no lo proteges, a él y a su familia, y a todo lo que tiene? Tú bendices todo lo que hace, y aumentas sus riquezas en esta tierra.
11 Pero pon tu mano sobre todo lo que tiene, y verás cómo blasfema contra ti, y en tu propia cara.»
12 Entonces el Señor le respondió a Satanás:
«Ahí está Job. Haz lo que quieras con todas sus riquezas. Pero te prohíbo que a él le hagas daño.»
Y dicho esto, Satanás salió de la presencia del Señor.
13 Un día, mientras los hijos y las hijas de Job comían y bebían en la casa del hermano mayor,
14 llegó un mensajero a la casa de Job y le dijo:
«Estábamos arando el campo con los bueyes, y las asnas pacían cerca,
15 cuando de pronto llegaron los sabeos y nos atacaron, y mataron a los pastores y se llevaron los animales. Solo yo pude escapar para traerte la noticia.»
16 Todavía estaba hablando el mensajero, cuando llegó otro y dijo:
«Dios permitió que del cielo cayera un fuego destructor, que fulminó a tus ovejas y a los pastores. ¡Todo lo consumió! Solo yo pude escapar para traerte la noticia.»
17 Enseguida llegó otro mensajero con otra mala noticia:
«Tres escuadrones de caldeos llegaron y atacaron a los criados, y se llevaron los camellos. Solo yo pude escapar para traerte la noticia.»
18 Aún no terminaba de hablar este hombre, cuando llegó otro con esta noticia:
«Tus hijos y tus hijas estaban comiendo y bebiendo en casa de su hermano mayor,
19 cuando del desierto llegó un fuerte tornado, y azotó la casa, y esta se derrumbó sobre tus hijos y los mató. Solo yo pude escapar para darte la noticia.»
20 Entonces Job se levantó y se rasgó las vestiduras, se rapó la cabeza en señal de luto, y con el rostro en tierra adoró al Señor,
21 mientras decía:
«Desnudo salí del vientre de mi madre, y desnudo volveré al sepulcro. El Señor me dio, y el Señor me quitó. ¡Bendito sea el nombre del Señor!»
22 Y en todo esto Job no pecó ni le atribuyó al Señor ninguna mala intención.
Dios apchahayo káhapwak ekmaso apha Job
1 Aphegkek axta xama énxet ma'a yókxexma Us apwesey axta Job. Péwók axta aptémakxa, méko axta aqsok ekmaso apkelane, apteme axta meyenyaweykha apkeláneykha m'a Dios, apkeláneykegkoho aptémakxa yaqwayam melanyehek xama aqsok ekmaso. 2 Siete axta apketchek apkelennay'a m'a Job, keñe ántánxo m'a apketchek kelwán'ák, 3 siete mil axta apyókxoho apnaqtósso nepkések, tres mil yányátnáxeg, mil axta weyke kéltéteykekxa mók, tén han quinientos yámelyeheykok kelwán'ák. Apxámok apagko' axta han apkelásenneykha naqsa. Apyeykhásseykmók axta ekxámokma aqsok apagkok ma'a apyókxoho énxet'ák apheykha axta m'a ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem.
4 Elanagkohok axta chá'a ektámáxche ekyawe xama apxagkok apagko' ma'a Job nak apketchek, ekwákxexa enxoho chá'a ekhem yaqwayam elána', eláneyha axta han chá'a m'a ántánxo nak apkelyáxeg kelwán'ák. 5 Wokmek axta agkok chá'a néxa ekhem apkeláneyak ektámáxche ekyawe, keñe eláneyha chá'a apketchek ma'a Job, axto'ók agko' axta chá'a exatakhak egkések aqsok kéltósso ekwatnamáxche', yaqwayam emasséssesek apkeltémakxa melya'assáxma xama chá'a xa apketchek nak. Axta aptemék chá'a Job xa ektáha nak, eyáyo apnények elanagkok melya'assáxma apketchek, kalyemnaha apkelwáxok ma'a Dios.
6 Xama ekhem axta ekwokmo yaqwánxa yaqnekxak nápaqtók Wesse' egegkok ma'a apkeláneykha apheykha nak néten, keñe ekwokmo han nepyeseksa m'a aqsok ekmowána nak hensexnena'. 7 Apkelmaxneyáha axta Wesse' egegkok:
—¿Háxko eñamakxa'?
Chátegmowágkek axta m'a aqsok ekmowána nak hensexnena':
—Ekweynchámeykha aqsa ko'o s'e ekyókxoho yókxexma nak.
8 Tén axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya s'e:
—¿Wet'aya m'a séláneykha apwesey nak Job? Méko xama énxet aphawo s'e náxop nak, meheyenseykmok apteme séláneykha, péwók agko' nahan aptémakxa, méko ekmaso enxoho aptémakxa, apkeláneykegkók aptémakxa yaqwayam melanyek xama aqsok ekmaso.
9 Chátegmowágkek axta aqsok ekmowána nak hensexnena':
—Naqsók xép meyenseykmo apkeláneykha m'a, hakte appasmomchek chá'a. 10 Megyahayók xép kólteméssessamhok exma ekmaso m'a, tén han apketchek ekweykekxoho m'a aqsok apagkok nak; epasmok nahan chá'a ekyókxoho aqsok apkelanakxa enxoho, xámok agko' nahan apnaqtósso, méko ekhawo s'e ekyókxoho apkelókxa nak. 11 Elyementemekxa hana ekyókxoho aqsok apagkok, keñe sa' étak eyemnaha nápaqtók xép ma'a.
12 Apchátegmowágkek axta Wesse' egegkok ma'a aqsok ekmowána nak hensexnena':
—Táse'. Katnésses sa' ekmakókxa enxoho katnéssesek ma'a ekyókxoho aqsok apagkok nak Job, eyke maltamhók katnéssessamhok exma ekmaso m'a Job.
Tén axta ektepa aphakxa Wesse' egegkok ma'a aqsok ekmowána nak hensexnena'.
13-14 Xama ekhem axta apwákxo xama énxet ma'a Job apxagkok, neyseksa apkeláneyak ektámáxche ekyawe m'a Job apketchek, yetlo m'a kelwán'ák apketchek, apxagkok axta m'a apketche átnaha apketkok. Apkeltennássek axta s'e amya'a nak:
—Nempeynchekmek axta negko'o xapop nélchekha nélchakkasa weyke, tókagkek axta aqsa han pa'at yámelyeheykok keto' nak; 15 pelakkassek aqsa apkelwa'a sabeos apkelmenyexma, apkelmenyexágkek axta kélnaqtósso, sawo han chá'a apkelyetxeyk apkelnapa m'a énxet'ák. Ko'o aqsa exakkók seyewagko sekxeganakmo, yaqwayam enxoho ay'óták xép altennásseta'.
16 Axta epenchásawok appeywa xa énxet nak, apwákxo makham pók, keñe han aptáha apcháneya s'e:
—Takha' apkelnápak nepkések tén han ma'a apkeltaqmelchesso nak. Ko'o aqsa exakkók seyewagko sekxeganakmo, yaqwayam enxoho ay'óták xép altennásseta'.
17 Axta han epenchásawok appeywa xa énxet nak apwákxo makham pók, tén axta aptáha apcháneya s'e:
—Apqántánxo appasmeykekxa caldeos egketamakmok negko'o, apkelmenyexágkek ma'a yányátnáxeg, sawo han chá'a apkelyetxeyk apkelnapa m'a énxet'ák. Ko'o aqsa exakkók seyewagko sekxeganakmo, yaqwayam enxoho ay'óták xép altennásseta'.
18 Axta han epenchásawok appeywa xa énxet nak, apwákxo makham pók, tén axta aptáha apcháneya s'e:
—Apkelánegkek axta ektámáxche ekyawe m'a apketchek apkelennay'a tén han kelwán'ák ma'a apketche átnaha apketkok nak apxagkok, 19 pelakkassek aqsa ekwa'a éxchahayam ekyennaqte eñama meykexa énxet, sawhawók nahan élyawheyásencha'a m'a tegma nak, keñe ektegkesa apchápékxo tegma m'a apketchek nak. Apsawhékpók nahan apkeletsapa. Ko'o aqsa exakkók seyewagko sekxeganakmo, yaqwayam enxoho ay'óták xép altennásseta'.
20 Tén axta apchampákxo néten Job, apkelyepteyk axta aptaxno aplegágkoho ekyentaxno apwáxok, apmópesawók axta apqátek aptegya'a apyese, keñe apháxahánto apkelpeykásawo m'a Dios. 21 Aptáhak axta s'e:
—Méko axta xama aqsok sekseykha sekwaya s'e nélwanmeygkaxa', méko sa' han xama aqsok asakxak ataqhoho'. Wesse' egegkok axta sélmésso ekyókxoho, keñe sélyementamákxo makham; ¡eyeymáxkoho sa' kólteméssesek apwesey Wesse' egegkok!
22 Neyseksa ekteme axta eykhe Job xa ekyókxoho aqsok nak, axta eyke elaneyk mey'assáxma énmexma nak Dios.