Alimentación de los cinco mil
(Mt 14.13-21Mc 6.30-44Lc 9.10-17)
1 Después de esto, Jesús se dirigió al otro lado del lago de Galilea, el lago de Tiberias.
2 Y una gran multitud lo seguía, porque veía las señales que hacía en los enfermos.
3 Entonces Jesús subió a un monte, y se sentó allí con sus discípulos.
4 Ya estaba cerca la pascua, la fiesta de los judíos.
5 Cuando Jesús alzó la vista y vio que una gran multitud se acercaba a él, le dijo a Felipe: «¿Dónde compraremos pan, para que estos coman?»
6 Pero decía esto para ponerlo a prueba, pues él ya sabía lo que estaba por hacer.
7 Felipe le respondió: «Ni doscientos días de sueldo bastarían para que cada uno de ellos recibiera un poco de pan.»
8 Andrés, que era hermano de Simón Pedro y uno de sus discípulos, le dijo:
9 «Aquí está un niño, que tiene cinco panes de cebada y dos pescados pequeños; pero ¿qué es esto para tanta gente?»
10 Entonces Jesús dijo: «Hagan que la gente se recueste.» Había mucha hierba en aquel lugar, y se recostaron como cinco mil hombres.
11 Jesús tomó aquellos panes, y luego de dar gracias los repartió entre los discípulos, y los discípulos entre los que estaban recostados. Esto mismo hizo con los pescados, y les dio cuanto querían.
12 Cuando quedaron saciados, les dijo a sus discípulos: «Recojan los pedazos que sobraron, para que no se pierda nada.»
13 Entonces ellos recogieron los pedazos que de los cinco panes de cebada les sobraron a los que habían comido, y con ellos llenaron doce cestas.
14 Al ver aquellos hombres la señal que Jesús había hecho, dijeron: «Verdaderamente, este es el profeta que había de venir al mundo.»
15 Cuando Jesús se dio cuenta de que iban a venir para apoderarse de él y hacerlo rey, volvió a retirarse al monte él solo.
Jesús camina sobre el agua
(Mt 14.22-27Mc 6.45-52)
16 Al anochecer sus discípulos bajaron al lago,
17 y en una barca comenzaron a cruzar el lago hacia Cafarnaún. Ya estaba oscuro, y Jesús no había venido a reunirse con ellos.
18 Y el lago se agitaba con un gran viento que soplaba.
19 Habrían remado unos cinco kilómetros cuando vieron a Jesús caminar sobre el lago y acercarse a la barca. Y tuvieron miedo.
20 Pero él les dijo: «Yo soy; no teman.»
21 Entonces ellos gustosamente lo recibieron en la barca, y esta llegó enseguida a la tierra adonde iban.
La gente busca a Jesús
22 Al día siguiente, la gente que estaba al otro lado del lago vio que allí no había habido más que una sola barca, y que Jesús no había entrado en ella con sus discípulos, sino que estos se habían ido solos.
23 Pero otras barcas habían arribado de Tiberias, cerca del lugar donde habían comido el pan después de haber dado gracias al Señor.
24 Cuando la gente vio que ni Jesús ni sus discípulos estaban allí, entraron en las barcas y fueron a Cafarnaún, para buscar a Jesús.
Jesús, el pan de vida
25 Cuando lo hallaron al otro lado del lago, le dijeron: «Rabí, ¿cuándo llegaste acá?»
26 Jesús les respondió: «De cierto, de cierto les digo que ustedes no me buscan por haber visto señales, sino porque comieron el pan y quedaron satisfechos.
27 Trabajen, pero no por la comida que perece, sino por la comida que permanece para vida eterna, la cual el Hijo del Hombre les dará; porque a este señaló Dios el Padre.»
28 Entonces le dijeron: «¿Y qué debemos hacer para poner en práctica las obras de Dios?»
29 Jesús les respondió: «Esta es la obra de Dios: que crean en aquel que él ha enviado.»
30 Le dijeron entonces: «Pero ¿qué señal haces tú, para que veamos y te creamos? ¿Qué es lo que haces?
31 Nuestros padres comieron el maná en el desierto, tal y como está escrito: “Pan del cielo les dio a comer.”»
32 Y Jesús les dijo: «De cierto, de cierto les digo, que no fue Moisés quien les dio el pan del cielo, sino que es mi Padre quien les da el verdadero pan del cielo.
33 Y el pan de Dios es aquel que descendió del cielo y da vida al mundo.»
34 Le dijeron: «Señor, danos siempre este pan.»
35 Jesús les dijo: «Yo soy el pan de vida. El que a mí viene, nunca tendrá hambre; y el que en mí cree, no tendrá sed jamás.
36 Pero yo les he dicho que, aunque me han visto, no creen.
37 Todo lo que el Padre me da, vendrá a mí; y al que a mí viene, no lo echo fuera.
38 Porque no he descendido del cielo para hacer mi voluntad, sino la voluntad del que me envió.
39 Y esta es la voluntad del que me envió: Que de todo lo que él me dio, yo no pierda nada, sino que lo resucite en el día final.
40 Y esta es la voluntad de mi Padre: Que todo aquel que ve al Hijo, y cree en él, tenga vida eterna; y yo lo resucitaré en el día final.»
41 Los judíos murmuraban acerca de él, porque había dicho: «Yo soy el pan que descendió del cielo.»
42 Y decían: «¿Acaso no es este Jesús, el hijo de José, cuyo padre y madre nosotros conocemos? Entonces ¿cómo puede decir: “Del cielo he descendido”?»
43 Jesús les respondió: «No estén murmurando entre ustedes.
44 Ninguno puede venir a mí, si el Padre que me envió no lo trae. Y yo lo resucitaré en el día final.
45 En los profetas está escrito: “Y todos serán enseñados por Dios.” Así que, todo aquel que ha oído al Padre, y ha aprendido de él, viene a mí.
46 No es que alguno haya visto al Padre, sino el que vino de Dios; este sí ha visto al Padre.
47 De cierto, de cierto les digo: El que cree en mí, tiene vida eterna.
48 Yo soy el pan de vida.
49 Los padres de ustedes comieron el maná en el desierto, y murieron.
50 Este es el pan que desciende del cielo, para que el que coma de él, no muera.
51 Yo soy el pan vivo que descendió del cielo. Si alguno come de este pan, vivirá para siempre; y el pan que yo daré es mi carne, la cual daré por la vida del mundo.»
52 Los judíos discutían entre sí, y decían: «¿Y cómo puede este darnos a comer su carne?»
53 Jesús les dijo: «De cierto, de cierto les digo: Si no comen la carne del Hijo del Hombre, y beben su sangre, no tienen vida en ustedes.
54 El que come mi carne y bebe mi sangre, tiene vida eterna; y yo lo resucitaré en el día final.
55 Porque mi carne es verdadera comida, y mi sangre es verdadera bebida.
56 El que come mi carne y bebe mi sangre, permanece en mí, y yo en él.
57 Así como el Padre viviente me envió, y yo vivo por el Padre, así también el que me come vivirá por mí.
58 Este es el pan que descendió del cielo. No es como el pan que comieron los padres de ustedes, y murieron; el que come de este pan, vivirá eternamente.»
59 Jesús dijo estas cosas en la sinagoga, cuando enseñaba en Cafarnaún.
Palabras de vida eterna
60 Al oír esto, muchos de sus discípulos dijeron: «Dura es esta palabra; ¿quién puede escucharla?»
61 Jesús, al darse cuenta de que sus discípulos murmuraban acerca de esto, les dijo: «¿Esto les resulta escandaloso?
62 ¿Pues qué pasaría si vieran al Hijo del Hombre ascender adonde antes estaba?
63 El espíritu es el que da vida; la carne para nada aprovecha. Las palabras que yo les he hablado son espíritu y son vida.
64 Pero hay algunos de ustedes que no creen.» Y es que Jesús sabía desde el principio quiénes eran los que no creían, y quién lo entregaría,
65 así que dijo: «Por eso les he dicho que ninguno puede venir a mí, si el Padre no se lo concede.»
66 A partir de entonces muchos de sus discípulos dejaron de seguirlo, y ya no andaban con él.
67 Entonces, Jesús dijo a los doce: «¿También ustedes quieren irse?»
68 Simón Pedro le respondió: «Señor, ¿a quién iremos? Tú tienes palabras de vida eterna.
69 Y nosotros hemos creído, y sabemos, que tú eres el Cristo, el Hijo del Dios viviente.»
70 Jesús les respondió: «¿Y acaso no los he escogido yo a ustedes doce, y uno de ustedes es un diablo?»
71 Y se refería Jesús a Judas Iscariote, hijo de Simón, porque este era uno de los doce, y era el que lo iba a entregar.
Jesús apkelmeyáseyak aptéyak énxet apxámokma
(Mt 14.13-21Mc 6.30-44Lc 9.10-17)
1 Apmeyeykekxeyk axta Jesús neyp wátsam ekpayhegwayam Galilea, kéltéma nak han Tiberias, natámen xa. 2 Apxámok axta nahan énxet apyetleykekxa Jesús, hakte apkelweteyak axta apkeláneya aqsok sempelakkasso nak agweta', apkeltaqmelchesseykmo m'a apkelháxamap. 3 Apkenátweykmek axta néten egkexe Jesús, apheykmek axta nahan yetlo apkeltáméséyak ma'a. 4 Chágketweykmek axta nahan Pascua, ekhem melwagqayam axta chá'a m'a judíos. 5 Xama axta apsawheykencha'a exma Jesús, apweteyak axta énxet apxámokma apkelyetlo. Axta aptemék apkenagkama Felipe s'e:
—¿Háxko sa' antegyássók aptéyak xa énxet apxámokma nak?
6 Aptemegkek axta eyke aqsa apkenagkama xa ektáha nak, yaqwayam enxoho ey'asagkohok yaqwánxa etnehek apchátegmowéyak ma'a Felipe, hakte apya'áseykegkók axta Jesús yaqweykenxa etnéssesek xa énxet nak. 7 Axta aptemék apchátegmoweykegko Felipe s'e:
—Megkaxók doscientos ekhem nak ekyánmaga nentamheykha antegyek nento, yaqwayam enxoho kawakxohok chá'a ketsék ketsék xama xa apyókxoho nak.
8 Keñe axta Andrés, apteme axta anhan pók Jesús apkeltáméséyak, Simón Pedro axta apyáxeg aptéma apkenagkama Jesús se'e:
9 —Apheyk xeyk xama sakcha'a s'e, yetneyk xeyk cinco pan apkelánamap nak apho hótáhap tén han ánet kelasma, megkawakxók eyke apyókxoho énxet xa.
10 Keñe axta Jesús aptéma apkenagkama s'e:
—Kólána sa' exmakha apyókxoho énxet'ák. Xámok axta anhan pa'at xa yókxexma nak, apháha axta anhan ma'a. Cinco mil axta nahan apyókxoho apkelennay'a. 11 Apkelmomchek axta Jesús ma'a pan, keñe axta natámen apmésso ekxeyenma apwáxok Dios, kélmelásektegkek axta nepyeseksa m'a apheykencha'a m'a. Hawók axta anhan apteméssessamakxa m'a kelasma, apkelmeyáseykegkek axta chá'a ekwánxa enxoho chá'a yaqwayam etawagkok. 12 Xama axta apkelyaqkáneykmo énxet'ák, axta aptemék apkelanagkama apkeltáméséyak Jesús se'e:
—Kólmekxa sa' pan nápakha'a apkeleymomap nak, yaqwayam enxoho megkóltawasha xama enxoho.
13 Apkelmeykekxeyk axta nahan ma'a, doce kélxata axta nahan weykmok apkellánéseyak ma'a pan nápakha'a apkeleymomap axta m'a cinco pan apkelánamap axta apho nak hótáhap. 14 Xama axta apkelweteya énxet'ák xa aqsok sempelakkasso nak agweta' apkelane axta Jesús, axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—Naqso' neyke agkok Dios appeywa aplegasso apxénamakpo axta ewak náxop xa.
15 Apyekpelchegkek axta nahan Jesús ekmáheyo emakpok yaqwayam kólteméssesek wesse' apwányam, tén axta apxegeykekxo aqsa makham apkenátweykxo m'a néten egkexe yaqwayam exnakxak apxakkók ma'a.
Jesús apxega néten yegmen
(Mt 14.22-27Mc 6.45-52)
16 Xama axta ekyáqtéssama apkelmeyeykekxeyk axta Jesús apkeltáméséyak ma'a wátsam ekpayhegwayam, 17 apkelchenátweykekxeyk axta yántakpayhe apmáheyo elyeykhekxak ma'a wátsam ekpayhegwayam yaqwayam enxoho elwakxak ma'a Cafarnaúm. Yáqtéssamók agko' axta nahan kaxwók ma'a, axta nahan eweykekxak makham Jesús ma'a apheykegkaxa. 18 Pelakkassegkek axta nahan ekteyapma éxchahayam ekyennaqte agko' neyseksa wátsam ekpayhegwayam, kelnextegkek axta néten élyaqyahayam. 19 Xama axta ekweykmo cinco essenhan seis kilómetros apkelxega, apkelweteyak axta apxegeykmo Jesús néten yegmen apya'áya m'a yántakpayhe. Apkeláyak axta anhan. 20 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—¡Ko'o s'e, Náhéle'!
21 Apmakók axta eykhe yenátchesek yántakpayhe apkeltáméséyak, ñohok axta eyke apkelweykekxo m'a apkelmeyeykekxexa axta.
Énxet'ák apketamso Jesús
22 Keñe axta mók hem, apkelya'ásegweykmo énxet'ák apkelheykekxa axta m'a neyp wátsam ekpayhegwayam apkelchántama Jesús apkeltáméséyak ma'a yántakpayhe ekyetnama axta xama agko' ma'a, tén han melyetlama m'a Jesús. 23 Kelweykekxeyk axta nahan mók yántakpayhe éleñama axta Tiberias xama yókxexma ketók axta m'a aptókakpexa axta pan natámen apmésso ekxeyenma apwáxok Dios ma'a Wesse' egegkok. 24 Xama axta apkelweteya énxet'ák méko Jesús ma'a, tén han ma'a apkeltáméséyak, apkelchántegkek axta nahan yántakpayhe apkelmeyeykekxo m'a Cafarnaúm yaqwayam ektamok ma'a Jesús.
Jesús apteme pan apyennaqtéssamo nak egnények
25 Xama axta apkelweykekxo m'a neyp wátsam ekpayhegwayam, apwetágweykekxeyk axta nahan Jesús ma'a. Tén axta aptéma apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—Sẽlxekmósso, ¿Yaqsa axta ekhem apwa'akto s'e?
26 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—Naqsók ko'o sekxéna kéxegke sélchetama, hakte kéltókagkek axta ekwokmoho kélyaqkanakmo, háwe eñama kélya'áseyak ektémakxa m'a aqsok sempelakkasso nak agweta' séláneya axta ko'o. 27 Nágkóltemeykha chá'a yaqwayam kóltegyek ma'a nento eksawhomáxkohol'a, akke tásek chá'a kóltemeykha yaqwayam kóltegyek ma'a nento megkamassegwayam la'a tén han ekyennaqtéssamól'a egnények. Cháxa nento apmáheyo nak elmésagkok kéxegke m'a aptáha nak Apketche énxet, hakte apkelqahassegkek nahan Dios Egyáp xa.
28 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Háxko antéhek yaqwayam enxoho anlának ma'a nentamheykha apkeltémo nak anlának ma'a Dios?
29 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Wánxa eyke aqsa apkeltémo kéxegke megkólya'ássók Dios ma'a ektáha axta apcháphasso.
30 Tén axta aptéma énxet'ák apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa aqsok sempelakkasso agwetak apwanchek henxekmósek xép, yaqwayam enxoho negko'o agweta', keñe magya'ássemek xép? ¿Háxko ektémakxa aptamheykha exchep? 31 Apteykegkek axta ẽlyapmeyk nanók maná m'a yókxexma meykexa nak énxet, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche s'e: ‘Apkeleykegkek axta pan apkeleñama nak néten.’
32 Axta aptemék Jesús apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke, háwe axta Moisés apkelmeyáseyak kéxegke m'a pan apkeleñama axta néten, Táta eyke m'a apméssamól'a chá'a pan apmámnaqsoho apkeñama nak néten. 33 Hakte cham'a pan apméssamól'a chá'a m'a Dios, néten axta apkeñamak apwéweykento, apméssegkek nahan élyennaqte apnénya'ák énxet'ák apheykha nak keso náxop.
34 Keñe axta aptéma apkelmaxnagkama s'e:
—Wesse' hegmés chá'a negko'o xa pan apxéna nak.
35 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—Ko'o sekteme pan apyennaqtéssamo nak apnények énxet. Énxet ektáhakxa enxoho chá'a sey'eykekta ko'o, megkaqhekxeyk sa' chá'a meyk, keñe m'a ektáhakxa enxoho chá'a mehey'ásseyam ko'o, megkaqhekxeyk sa' chá'a ekhem. 36 Ektemék xeyk eyke ko'o séláneya kéxegke, élweteyók eykhe kéxegke, élya'ásseykmek eyke. 37 Apyókxoho ektáha nak sélmésso ko'o m'a Táta, hélyo'óták chá'a; keñe m'a ektáha nak chá'a sélye'eykekta', maltaqheksók sa' nahan chá'a. 38 Hakte axta ko'o awéweykenták séñama néten yaqwayam alánegwak ma'a sekmámenyého ahagko' nak alána', wánxa axta aqsa yaqwayam alának ma'a apmopmenyého nak ma'a Táta, aptáha axta seyáphasso. 39 Wánxa aqsa apmopmenyého aptáha axta ko'o seyáphasso maxñánegkesek xama enxoho m'a sélmésso axta ko'o, anaqxétekhassók aqsa m'a ekwokmo sa' néxa ekhem. 40 Keso apmopmenyého nak Táta s'e: Apyókxoho énxet apwete enxoho m'a Apketche tén han apteme enxoho mey'ásseyam, keytek ekyennaqte apnénya'ák megkatnégwayam néxa; ko'o sa' nahan anaqxétekhassók ma'a ektemégwokmo sa' néxa ekhem.
41 Yetlómók axta nahan apxéneykha ekmaso judíos ma'a Jesús, axta ñémekxa aptéma appeywa: “Ko'o sekteme pan apwéweykento axta apkeñama néten.” 42 Axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—¿Háweya Jesús xa, José apketchel'a? Negya'ásegkók negko'o m'a apyáp tén han egken. ¿Yaqsa ektáha apxéna nak apwéweykento apkeñama m'a néten?
43 Keñe axta Jesús aptéma apkelanagkama s'e:
—Kólwátésák kélpaqméteykha ekmaso. 44 Méko kawának hey'ótak ko'o mehéntegkásento enxoho m'a Táta aptáha axta seyáphasso ko'o; axátekhássók sa' ko'o ektemégwokmo sa' néxa ekhem. 45 Temék ekxeyenma Dios appeywa apkellegasso weykcha'áhak apagkok se'e: ‘Dios sa' elxekmósek apyókxoho énxet'ák.’ Apyókxoho ektáhakxa nak apháxenmo appeywa m'a Táta, tén han éltámeye nak eñama m'a, hey'ótak chá'a ko'o.
46 “Méko ekweteya xama enxoho m'a Dios; wánxa apwetaya m'a aptáha axta apkeñama Dios. 47 Naqsók ko'o sektáhakxa nak séláneya kéxegke ektáhakxa enxoho megkay'ásseyam, yetneyk ekyennaqte agkenyek. 48 Ko'o sekteme pan apyennaqtéssamo nak apnények énxet. 49 Apteykegkek axta maná kélyapmeyk nanók axta kéxegke m'a yókxexma meykexa nak énxet, axta eyke kahaxanmak apkeletsapma; 50 éltennássek eyke ko'o kéxegke m'a pan apwéweykenta axta apkeñama néten; énxet ektáhakxa enxoho apto xa, megyetsepe'. 51 Ko'o sekteme xa pan memassegwayam nak apwéweykento axta apkeñama néten; énxet ektáhakxa enxoho apto xa pan nak, eweynchamha sa' chá'a meyke néxa. Sekyókxoho ahagko' ko'o m'a pan peya nak agkések kéxegke, yaqwayam enxoho almések élyennaqte apnénya'ák apyókxoho énxet'ák apheykha nak keso náxop.”
52 Apkelpaqhetchásamákpók axta énxet'ák judíos. Axta aptemék se'e:
—¿Háxko etnehek hegmések negko'o aphápetek yaqwayam antók xa énxet nak?
53 Keñe axta Jesús aptéma apkelanagkama s'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke megkóltawa enxoho aphápetek ma'a ektáha nak Apketche énxet tén han megkólyenágko enxoho m'a éma apagkok nak, méko katnehek ekyennaqte kélnénya'ák. 54 Énxet ektáhakxa enxoho apto ehápetek, tén han apyà enxoho éma ahagkok, yetneyk katnehek ekyennaqte apnények megkatnégwayam néxa; ko'o sa' nahan axátekhássók ma'a ektemégwokmo sa' néxa ekhem. 55 Hakte nento ekmámnaqsoho m'a ehápetek nak ko'o, negyà ekmámnaqsoho nahan ma'a éma ahagkok nak. 56 Énxet ektáhakxa enxoho apto ehápetek ko'o, tén han apyà enxoho m'a éma ahagkok, hépetkohok chá'a ko'o, eypetkohok nahan chá'a ko'óxa m'a. 57 Yetneyk ekyennaqte apnények ma'a Táta aptáha axta ko'o seyáphasso, cha'a keñamak ko'óxa ekyennaqtama egkenyek ma'a; ekhawo nahan ma'a ektémakxa nak énxet apto enxoho m'a ehápetek, étak sa' ekyennaqte apnények eñama ko'o. 58 Keso pan se'e apwéweykento axta apkeñama néten. Keso pan nak, mexnawok ma'a maná apteykegko axta kélyapmeyk nanók kéxegke, megkahaxanma axta apkeletsapma apteykegko; énxet ektáhakxa enxoho apto xa pan nak, megkatnégwomek sa' néxa ekyennaqte apnények.
59 Apkelxekmóssegkek axta Jesús apchaqneykekxexa judíos Cafarnaúm xa aqsok nak.
Amya'a segméssamo nak ekyennaqte egnények megkatnégwayam néxa
60 Xama axta apkellegaya xa, axta aptemék apkelpaqmeyesma apkelyetlo axta Jesús se'e:
—Askehek agmok takha' xa aptáhakxa nak appeywa; ¿yaqsa awanchek kalyahakxoho'?
61 Xama axta apyekpelchama Jesús apkelpaqméteykencha'a ekmaso, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yagkalchak kélwáxok xa? 62 ¿Háxko sa' katnehek kélwet'a enxoho makham emyekxak ektáha nak Apketche énxet ma'a apkeñémekxa axta, cham'a néten nak? 63 Espíritu apteme segmésso ekyennaqte egnények; yawanchek agko' eyke hegmések ekyennaqte egnények ma'a énxet apyókxa nak. Espíritu m'a séltennasa exchek kéxegke tén han ma'a ekyennaqte egnények. 64 Apyetneyk eyke makham kélnepyeseksa kéxegke apkelya'ásseyam nak makham xa.
Nanók axta apya'áseykegkoho Jesús ma'a énxet'ák ektáha axta apkelya'ásseyam, tén han ma'a énxet apmáheyo axta etlakkassesek yának emakpok. 65 Tén axta aptéma appeywa Jesús se'e:
—Axta keñamak sektéma axta sélanagkama kéxegke, mopwanchek hey'ótak ko'o énxet mehéntegkásento enxoho Táta.
66 Cháxa eyeynókxa axta apkelwátéseyak apkelyetlo Jesús nápakha énxet'ák xa, massegkek axta apkelyetleykha. 67 Axta aptemék nahan Jesús apkelmaxneyeykencha'a doce apkeltáméséyak se'e:
—¿Kélmakóya kéxegkáxa kólxog?
68 Tén axta Simón Pedro aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Wesse', ¿yaqsa agya'ammok negko'o? Xép appeywa ekteme amya'a ekyennaqtéssamo egnények megkatnégwayam néxa. 69 Magya'ásseykmok nahan negko'o. Negya'ásegkók nahan negko'o apteme exchep Dios Appagkanma.
70 Axta aptemék Jesús apchátegmoweykegko s'e:
—Ko'o axta sélyéseykha kéxegke xa doce nak. Kelyekhama' eyke kélxama nak kéxegke.
71 Judas axta apxeyenmak Jesús aptéma axta appeywa xa, apketche axta m'a Simón Iscariote, hakte Judas axta m'a apmáheyo etlakkassesek yának emakpok Jesús, axta eykhe apteme xama apkeñama nepyeseksa m'a doce apkeltáméséyak nak.