Jesús lava los pies de sus discípulos
1 Antes de la fiesta de la pascua, Jesús sabía que su hora había llegado para pasar de este mundo y volver al Padre. A los suyos que estaban en el mundo los había amado siempre, y los amó hasta el fin.
2 El diablo ya había puesto en el corazón de Judas Iscariote, hijo de Simón, que entregara a Jesús, así que mientras cenaban
3 Jesús, que sabía que el Padre había puesto en sus manos todas las cosas, y que había salido de Dios, y que a Dios volvía,
4 se levantó de la cena, se quitó su manto y, tomando una toalla, se la sujetó a la cintura;
5 luego puso agua en un recipiente y comenzó a lavar los pies de los discípulos, para luego secárselos con la toalla que llevaba en la cintura.
6 Cuando llegó a Simón Pedro, este le dijo: «Señor, ¿tú me lavas los pies?»
7 Respondió Jesús y le dijo: «Lo que yo hago, no lo entiendes ahora; pero lo entenderás después.»
8 Pedro le dijo: «¡Jamás me lavarás los pies!» Y Jesús le respondió: «Si no te los lavo, no tendrás parte conmigo.»
9 Simón Pedro le dijo: «Entonces, Señor, lávame no solamente los pies, sino también las manos y la cabeza.»
10 Jesús le dijo: «El que está lavado, no necesita más que lavarse los pies, pues está todo limpio. Y ustedes están limpios, aunque no todos.»
11 Y es que él sabía quién lo entregaría; por eso dijo: «No todos están limpios.»
12 Después de lavarles los pies, Jesús tomó su manto, volvió a la mesa, y les dijo: «¿Saben lo que he hecho con ustedes?
13 Ustedes me llaman Maestro, y Señor; y dicen bien, porque lo soy.
14 Pues si yo, el Señor y el Maestro, les he lavado los pies, también ustedes deben lavarse los pies unos a otros.
15 Porque les he puesto el ejemplo, para que lo mismo que yo he hecho con ustedes, también ustedes lo hagan.
16 De cierto, de cierto les digo: El siervo no es mayor que su señor, ni el enviado es mayor que el que lo envió.
17 Si saben estas cosas, y las hacen, serán bienaventurados.
18 No hablo de todos ustedes; yo sé a quiénes he elegido. Pero es para que se cumpla la Escritura: “El que come pan conmigo, levantó contra mí el talón.”
19 Les digo esto desde ahora, y antes de que suceda, para que cuando suceda crean que yo soy.
20 De cierto, de cierto les digo: El que recibe al que yo envío, me recibe a mí; y el que me recibe a mí, recibe al que me envió.»
Jesús anuncia la traición de Judas
(Mt 26.20-25Mc 14.17-21Lc 22.21-23)
21 Dicho esto, Jesús se conmovió en espíritu, y declaró: «De cierto, de cierto les digo, que uno de ustedes me va a entregar.»
22 Los discípulos se miraban unos a otros, dudando de quién hablaba.
23 Uno de sus discípulos, al cual Jesús amaba, estaba recostado al lado de Jesús.
24 A este, Simón Pedro le hizo señas, para que preguntara quién era aquel de quien Jesús hablaba.
25 Entonces el que estaba recostado cerca del pecho de Jesús, le dijo: «Señor, ¿quién es?»
26 Respondió Jesús: «Es aquel a quien yo le dé el pan mojado.» Enseguida, Jesús mojó el pan y se lo dio a Judas Iscariote, hijo de Simón.
27 Después del bocado, Satanás entró en él. Entonces Jesús le dijo: «Lo que vas a hacer, hazlo pronto.»
28 Pero ninguno de los que estaban a la mesa entendió por qué le dijo esto.
29 Y es que, como Judas tenía la bolsa, algunos pensaban que Jesús le decía que comprara lo necesario para la fiesta, o que diera algo a los pobres.
30 En cuanto Judas tomó el bocado de pan, salió. Era ya de noche.
El nuevo mandamiento
31 Después de que Judas salió, Jesús dijo: «Ahora el Hijo del Hombre es glorificado, y Dios es glorificado en él.
32 Si Dios es glorificado en él, Dios también lo glorificará en sí mismo, y lo glorificará sin tardanza.
33 Hijitos, aún estaré con ustedes un poco. Y me buscarán. Pero lo que les dije a los judíos, les digo a ustedes ahora: A donde yo voy, ustedes no pueden ir.
34 Un mandamiento nuevo les doy: Que se amen unos a otros. Así como yo los he amado, ámense también ustedes unos a otros.
35 En esto conocerán todos que ustedes son mis discípulos, si se aman unos a otros.»
Jesús anuncia la negación de Pedro
(Mt 26.31-35Mc 14.27-31Lc 22.31-34)
36 Simón Pedro le dijo: «Señor, ¿a dónde vas?» Jesús le respondió: «A donde yo voy, no me puedes seguir ahora; pero me seguirás después.»
37 Pedro le dijo: «Señor, ¿por qué no te puedo seguir ahora? ¡Por ti daré mi vida!»
38 Jesús le respondió: «¿Tú darás tu vida por mí? De cierto, de cierto te digo, que no cantará el gallo sin que me hayas negado tres veces.»
Jesús apkelyenyessáseyak apmagkok apkeltáméséyak
1 Chaqhémók axta amonye' élánamáxche ekhem Pascua, apya'áseykegkoho Jesús ekweykmo ekhem yaqweykenxa kamaskok apha keso náxop, yaqwayam enxoho exnakxak makham xamo' ma'a Apyáp. Apkelásekhayók axta chá'a Jesús ma'a ektáha axta chá'a apkelxegexma'a keso náxop, axta kamassegweykmok apkelásekhayo ekweykmoho ektemégweykmo néxa apha.
2-4 Pekkenchessegkek axta eyke apwáxok kelyekhama' Judas, yaqwayam yának kólpelakkassesek emakpok ma'a Jesús, cham'a Judas, Simón Iscariote axta apketche. Apya'áseykegkók axta nahan Jesús apkeñama m'a Dios tén han apmáheyo emyekxak makham ma'a aphakxa nak Dios, apya'áseykegkók axta anhan apméssama Apyáp apmopwána elának ekyókxoho aqsok; apkempeykekxeyk axta néten Jesús nekha mésa neyseksa aptéyak, apleklegkek axta apchaqlamap keñe aptehetma nepxet ma'a nenleklamól'a egyempehek. 5 Tén axta apyátama yegmen sokpayhe ekwányam, apkelyenyessáseykegkek axta apmagkok apkeltáméséyak, apkelyamassáseykegkek axta nahan apmagkok apmeyncha'a m'a apáwa nenleklamól'a egyempehek aptehetma axta m'a nepxet.
6 Xama axta ekweykekxo yaqwayam elyenyéssesek apmagkok ma'a Simón Pedro, axta aptemék apkenagkama s'e:
—¿Wesse', peya ko'óxa hélyenyéssesek emagkok?
7 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Mey'ásegkok makham xép se'e sélana nak, ey'asagkohok sa' eyke natámen.
8 Keñe axta Pedro aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—¡Magwohok ko'o xama enxoho hélyenyéssesek emagkok xép!
Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Agkok alyenyessásak xép apmagkok, mopwanchek etnehek séltáméseyak.
9 Keñe axta Simón Pedro aptéma apkenagkama s'e:
—Hoy Wesse', náhélyenyésses aqsa wánxa emagkok, hélyenyésses sa' nahan emék tén han épátek.
10 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Énxet ektáhakxa enxoho kaxwók appenchesso apyaqpasso yegmen, apmagkok aqsa megkatnehek melyenyeyáseykekxoho, hakte káxñekxohok ma'a ekyókxoho apyempehek. Kéláxña'awók kéxegke, háwe eyke kélyókxoho kéláxñeyo.
11 Axta aptemék appeywa Jesús se'e: “Háwe kélyókxoho kéláxñeyo”, hakte apya'áseykegkók axta m'a apmáheyo axta etlakkassesek yának emakpok.
12 Xama axta appenchessama apkelyenyessáseyak apmagkok, apchaqlamakpekxeyk axta makham Jesús ma'a apchaqlamap, apheykekxeyk axta makham nekha mésa. Tén axta aptéma apkelanagkama s'e:
—¿Kélya'ásegkoya kéxegke sekteméssesakxa nak? 13 Sẽlxekmósso chá'a ko'o héltéhek kéxegke tén han Wesse', payhawók ko'o héltéhek xa ektáha nak, hakte naqsók ko'o sekteme. 14 Élyenyessásegkek ko'o kélmagkok kéxegke, sektáha nak Sélxekmósso, tén han Wesse', kéxegke nahan payhawók kólyenyéssesagkok chá'a apmagkok kélnámakkok. 15 Ekxekmóssek ko'o kéxegke eyeyméxchexa kóltéhek, yaqwayam enxoho kóllának ekhawo sekteméssesakxa exchek. 16 Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke xama énxet kélásenneykha nak metnehek chá'a apyeykhágweykmoho m'a wesse' apagkok, keñe nahan xama énxet kélápháseykha nak metnehek chá'a apyeykhágweykmoho m'a ektáha nak chá'a apchápháseykha. 17 Kélya'ásegkók agkok kéxegke xa aqsok nak, tén han kéllana enxoho, kéleñémo sa' kóltéhek kéxegke.
18 “Akke axénak ko'o kélyókxoho kéxegke; ekya'áseykegkók eyke ko'o m'a ektáha nak sélyéseykha. Megkatnehek eyke megkatne m'a ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche s'e: ‘Énmexeykekxeyk ko'o m'a énxet sektóko nak xamo' sekto.’ 19 Ekpenchásawók eyke ko'o séltennasa kéxegke xa yaqwayam sa' mehelya'assók Sekteme Ko'o, ektáha enxoho xa. 20 Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke énxet apmà enxoho takha' m'a ektáha axta ko'o seyáphasso, hemok nahan ko'óxa takha'; énxet ektáhakxa enxoho semà takha' ko'o, emok nahan takha' m'a ektáha axta ko'o seyáphasso.”
Jesús apxeyenma Judas etlakkassesek yának emakpok
(Mt 26.20-25Mc 14.17-21Lc 22.21-23)
21 Axta keynnaqteyk agko' apwáxok Jesús natámen apteme appeywa xa. Tén axta aptéma appékessessamo apkeltennasso apkeltáméséyak se'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke kélxama sa' hetlakkassesek ko'o yának amaxche'.
22 Yetlómók axta nahan apkelányo chá'a pók apkeltáméséyak apkellegaya xa, meyke apkelya'áseyak yaqsa kexaha énxet apxeyenma. 23 Apyepetcheyók axta nahan xama apkeltáméséyak Jesús neyseksa aptéyak, cham'a ektáha axta apchásekhayókxa, 24 axta aptemék apya'ássessama apmék Simón Pedro apkeltémo elmaxneyha Jesús yaqsa énxet apxéna m'a. 25 Apyepetcheykegkók apagko' axta nahan Jesús ma'a ektáha axta apchásekhayókxa, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—Wesse' ¿yaqsa énxet ma'a?
26 Axta aptemék Jesús apchátegmoweykegko s'e:
—Ayássesek sa' ko'o pan nápakha, keñe sa' ma'a sekmésakxa enxoho, cháxa apteme xa.
Yetlómók axta apyássesso pan nápakha, keñe apméssama Judas, Simón Iscariote axta apketche. 27 Yetlómók axta nahan ektaxno apwáxok Satanás Judas apxawáya m'a pan nápakha. Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—Epekhaksoho sa' elának ma'a aqsok apmáheyo nak elána'.
28 Axta eyke elya'áseykegkok yaqsa ektéma aptéma nak apkenagkama xama enxoho m'a aptómo axta xamo' nekha mésa. 29 Nápakha axta nahan apkenagkók emáheyók yának etegyek aqsok Jesús kélmeykha kélessawássessamo m'a Judas, hakte selyaqye axagkok apmeykha axta m'a, essenhan yának elmésagkok aqsok ma'a énxet'ák meyke nak aqsok apagkok.
30 Yetlómók axta nahan apteyapma Judas apxawáya m'a pan nápakha. Yáqtéssegkek axta nahan ma'a.
Axnagkok kéltémókxa antéhek
31 Axta aptemék apkelanagkama Jesús natámen axta apteyapma Judas se'e:
—Wetáxcheyk kaxwók ektémakxa apcheymákpoho m'a ektáha nak Apketche énxet, wetáxcheyk nahan Dios apcheymákpoho apwetákpo enxoho m'a Apketche. 32 Apxekmóssek agkok ektémakxa apcheymákpoho Dios ma'a ektáha nak Apketche énxet, Dios sa' nahan exekmósek apcheymákpoho m'a ektáha nak Apketche; kaxwo' sa' nahan exekmósek. 33 Étchek sélásekháyo, maxek sa' ko'o kaxwók ekwenaqte kélnepyeseksa kéxegke. Hélchetmok sa' kéxegke, ektemék eyke ko'o séláneya kéxegke m'a sektémakxa axta sélanagkama judíos sektéma axta s'e: Megkólwanchek sa' kólmahagkok ma'a yaqwánxa nak ko'o amhagkok. 34 Ekméssek ko'o kéxegke s'e axnagkok séltémókxa nak kóltéhek: Kólásekhaxkoho chá'a. Kólteme chá'a kólásekhaxkohok ma'a sektémakxa nak chá'a ko'o sélásekhayo kéxegke. 35 Kélásekháxkók agkok chá'a, apyókxoho énxet sa' elya'ásegwók kélteme kéxegke séltáméseyak.
Jesús apxeyenma Pedro peya mexének apya'áseykegkoho
(Mt 26.31-35Mc 14.27-31Lc 22.31-34)
36 Axta aptemék Simón Pedro apkelmaxneyeykencha'a Jesús se'e:
—Wesse', ¿háxko yaqwánxa emhagkok?
Keñe axta aptéma apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Mopwanchek xép hétlók yaqwánxa nak amhagkok se'e kaxwo' nak, sa' eyke m'a natámen sa'.
37 Axta aptemék Pedro apkenagkama s'e:
—Wesse', ¿yaqsa ektáha apxéna nak mowanchek eytlók se'e kaxwo' nak? Ekpenchessek ko'o yaqwayam watsapok eñama sekmasma exchep.
38 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—¿Naqsóya appenchesa exchep yaqwayam yetsapok eñama semasma ko'o? Naqsók ko'o sektáha seyáneya exchep amonye' sa' ekpáwà tat'a, ántánxo sa' katnehek sexeyenma exchep mehey'áseyak.