La Palabra hecha carne
1 En el principio ya existía la Palabra.
La Palabra estaba con Dios,
y Dios mismo era la Palabra.
2 En el principio, la Palabra estaba con Dios.
3 Por la Palabra fueron hechas todas las cosas.
Sin la Palabra nada fue hecho
de lo que ha sido hecho.
4 En la Palabra estaba la vida,
y la vida era la luz de la humanidad.
5 La luz resplandece en las tinieblas,
y las tinieblas no prevalecieron contra ella.
6 Hubo un hombre enviado de Dios, el cual se llamaba Juan.
7 Este vino por testimonio, para dar testimonio de la luz, a fin de que todos creyeran por él.
8 Él no era la luz, sino que vino para dar testimonio de la luz.
9 La Palabra, la luz verdadera,
la que alumbra a toda la humanidad,
venía a este mundo.
10 La Palabra estaba en el mundo,
y por la Palabra el mundo fue hecho,
pero el mundo no la conoció.
11 La Palabra vino a lo suyo,
pero los suyos no la recibieron.
12 Pero a todos los que recibieron la Palabra,
a los que creen en su nombre,
les dio la potestad de ser hechos hijos de Dios;
13 los cuales no son engendrados de sangre,
ni de voluntad de carne,
ni de voluntad de varón,
sino de Dios.

14 Y la Palabra se hizo carne,
y habitó entre nosotros, y vimos su gloria
(la gloria que corresponde al unigénito del Padre),
en plenitud de gracia y de verdad.
15 De la Palabra Juan dio testimonio, y clamó diciendo: «De aquel que es la Palabra es de quien yo decía: “Viene después de mí, pero es anterior a mí; porque ya existía antes que yo.”»
16 Ciertamente de su plenitud tomamos todos,
y gracia sobre gracia.
17 La ley fue dada por medio de Moisés,
pero la gracia y la verdad vinieron
por medio de Jesucristo.
18 A Dios nadie lo vio jamás;
quien lo ha dado a conocer es el Hijo unigénito,
que está en el seno del Padre.
Testimonio de Juan el Bautista
(Mt 3.11-12Mc 1.7-8Lc 3.15-17)
19 Este es el testimonio de Juan. Cuando los judíos enviaron desde Jerusalén sacerdotes y levitas para que le preguntaran: «Tú, ¿quién eres?»,
20 Juan confesó, y no negó, sino que confesó: «Yo no soy el Cristo.»
21 Y le preguntaron: «Entonces, ¿qué? ¿Eres Elías?» Dijo: «No lo soy.» «¿Entonces eres el profeta?» Y él respondió: «No.»
22 Le dijeron: «¿Quién eres, entonces? Para que demos respuesta a los que nos enviaron, ¿qué dices de ti mismo?»
23 Juan dijo: «Yo soy la voz que clama en el desierto: “Enderecen el camino del Señor”, como dijo el profeta Isaías.»
24 Los que habían sido enviados eran de los fariseos,
25 y le preguntaron: «Entonces, si tú no eres el Cristo, ni Elías, ni el profeta, ¿por qué bautizas?»
26 Juan les respondió: «Yo bautizo con agua; pero en medio de ustedes está uno, a quien ustedes no conocen.
27 Este viene después de mí, del cual no soy digno de desatar la correa de su calzado.»
28 Estas cosas sucedieron en Betábara, al otro lado del Jordán, donde Juan estaba bautizando.
El Cordero de Dios
29 El siguiente día Juan vio que Jesús venía hacia él, y dijo: «Este es el Cordero de Dios, que quita el pecado del mundo.
30 Él es de quien yo dije: “Después de mí viene un varón, el cual es antes de mí; porque era primero que yo.”
31 Yo no lo conocía; pero vine bautizando con agua para esto: para que él fuera manifestado a Israel.»
32 Juan también dio testimonio y dijo: «Vi al Espíritu descender del cielo como paloma, y permanecer sobre él.
33 Yo no lo conocía; pero el que me envió a bautizar con agua me dijo: “Aquel sobre quien veas que el Espíritu desciende, y que permanece sobre él, es el que bautiza con el Espíritu Santo.”
34 Y yo lo he visto, y he dado testimonio de que este es el Hijo de Dios.»
Los primeros discípulos
35 Al día siguiente, Juan estaba de nuevo allí con dos de sus discípulos.
36 Al ver a Jesús, que andaba por allí, dijo: «Este es el Cordero de Dios.»
37 Los dos discípulos lo oyeron hablar, y siguieron a Jesús.
38 Jesús se volvió y, al ver que lo seguían, les dijo: «¿Qué buscan?» Ellos le dijeron: «Rabí (que traducido significa “Maestro”), ¿dónde vives?»
39 Les dijo: «Vengan y vean.» Ellos fueron, y vieron dónde vivía, y se quedaron con él aquel día, porque ya eran como las cuatro de la tarde.
40 Andrés, el hermano de Simón Pedro, era uno de los dos que habían oído a Juan y habían seguido a Jesús.
41 Este halló primero a Simón, su hermano, y le dijo: «Hemos hallado al Mesías (que traducido significa “el Cristo”).»
42 Entonces lo llevó a Jesús, quien al verlo dijo: «Tú eres Simón, el hijo de Jonás; tú serás llamado Cefas (que quiere decir, Pedro ).»
Jesús llama a Felipe y a Natanael
43 Al día siguiente, Jesús quiso ir a Galilea, y halló a Felipe y le dijo: «Sígueme.»
44 Felipe era de Betsaida, la ciudad de Andrés y Pedro.
45 Y Felipe halló a Natanael y le dijo: «Hemos hallado a aquel de quien escribió Moisés en la ley, y también los profetas: a Jesús, el hijo de José, de Nazaret.»
46 Natanael le dijo: «¿Y de Nazaret puede salir algo bueno?» Y le dijo Felipe: «Ven a ver.»
47 Cuando Jesús vio que Natanael se le acercaba, dijo de él: «Aquí tienen a un verdadero israelita, en quien no hay engaño.»
48 Natanael le dijo: «¿Y de dónde me conoces?» Jesús le respondió: «Te vi antes de que Felipe te llamara, cuando estabas debajo de la higuera.»
49 Natanael le dijo: «Rabí, ¡tú eres el Hijo de Dios!; ¡tú eres el Rey de Israel!»
50 Jesús le respondió: «¿Crees solo porque te dije que te vi debajo de la higuera? ¡Pues cosas mayores que estas verás!»
51 También le dijo: «De cierto, de cierto les digo, que de aquí en adelante verán el cielo abierto, y a los ángeles de Dios subir y bajar sobre el Hijo del Hombre.»
Dios appeywa ektamheykekxa énxet
1 Aphegkek axta sekxók agko' ma'a ektáha nak Appeywa, aphegkek axta xamo' Dios ma'a ektáha nak Appeywa, Dios axta anhan ma'a. 2 Aphegkek axta nahan xamo' Dios ma'a sekxók agko' axta. 3 Axta keñamak apkeláneya Dios ekyókxoho aqsok ma'a, megkalanaxcheyk axta ekyókxoho aqsok ekheykegko nak, méko enxoho m'a ektáha nak Appeywa. 4 Yetnegkek axta nahan ekyennaqte egnények ma'a. Élseyéxma axta m'a ekyennaqte egnények nak, élsássesso exma m'a énxet'ák. 5 Chápogwatchek nahan neyseksa ekyáqtéssóxma xa élseyéxma nak, yawanchek nahan kaspanchesek ma'a ekyáqtéssóxma nak.
6 Aphegkek axta nahan xama énxet apwesey axta Juan, apteme axta Dios apcháphasso. 7 Apwayak axta yaqwayam enxoho exének ektémakxa m'a élseyéxma, yaqwayam enxoho melya'ássók apyókxoho énxet'ák eñama apkeltennasso m'a. 8 Háwe axta Juan élseyéxma, apcháphásamap axta eyke yaqwayam exének ektémakxa m'a élseyéxma. 9 Wayak axta eyke élseyéxma ekmámnaqsoho agko' keso náxop, élsássessama nak exma m'a apyókxoho énxet'ák.
10 Aphegkek axta náxop xa ektáha nak Appeywa; apkeláneyak axta eykhe anhan Dios keso náxop apmeykencha'a xa Appeywa nak, axta eyke elyekpelcheyk énxet'ák apheykha nak keso náxop. 11 Apwayak axta apheykegkaxa m'a énxet'ák apagkok, axta eyke emák takha' m'a ektáha nak énxet'ák apagkok. 12 Keñe m'a énxet'ák ektáha axta apmà takha', tén han apteme axta melya'ásseyam, apméssek axta yaqwayam etnahagkok Dios apketchek. 13 Dios apketchek xa énxet'ák nak, háwe eyke m'a ektémakxal'a appalleyam kélketchek, háwe nahan ma'a ektémakxal'a apwete apketchek énxet, Dios akke keñamak apteméssesso yaqwayam etnahagkok apketchek.
14 Énxet apagko' axta aptamheykekxak ma'a ektáha nak Appeywa, aphegkek axta nahan negyeseksa. Negweteyak axta anhan negko'o ektémakxa apcheymákpoho, cham'a apcheymákpoho apmésso axta m'a Apyáp eñama apteme wánxa xama apagko' Apketche. Láneyók axta apwáxok segemleykekxoho tén han ma'a ekmámnaqsoho nak. 15 Apkeltenneykha axta Juan apxeyenma aptémakxa m'a. Axta aptemék chá'a apxeyenma s'e: “Cháxa sekxeyenma axta chá'a ko'o xa, sektéma axta chá'a sekpeywa s'e: Énxet apxegakmo nak netámen, maxnawo ko'o m'a, hakte aphegkek axta m'a meykexa axta ko'o.”
16 Tekxeyeykegkók mók nenxawe Dios segemleykekxoho eñama m'a ektémakxa nak ekyawe ektaqmeleykha apwáxok henlano'. 17 Egméssegkek axta negko'o Dios segánamakxa eñama apchásenneykekxa m'a Moisés, Cristo axta eyke keñamak segmésso m'a segemleykekxoho nak tén han ma'a ekmámnaqsoho. 18 Méko ekwetaya xama enxoho m'a Dios; axta eyke segyekpelchássesseyam negko'o m'a Apketche apteme nak wánxa xama, cham'a Dios, aphama nak chá'a ketók aphakxa m'a Apyáp.
Juan el Bautista apxeyenma Jesucristo
(Mt 3.11-12Mc 1.7-8Lc 3.15-17)
19 Keso apxeyenma axta Juan, apkeláphassama axta apkelámha apmonye'e judíos apkeleñama axta Jerusalén ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a levitas yaqwayam etnehek elmaxneyha Juan se'e: ¿Yaqsa exchep? 20 Axta aptemék appékessessamo apkeltennasso s'e:
—Háwe ko'o Mesías.
21 Axta aptemék apkelmaxneyeykekxoho makham se'e:
—¿Yaqsa eyke exchep? ¿Elías enxeykel'a, apteme axta Dios appeywa aplegasso?
Axta aptemék Juan se'e:
—Háwe.
Apkelenxáneykmók axta apteme apkelmaxneyeykha s'e:
—¿Xeyepya Dios appeywa aplegasso apxénamakpo nak ewa'?
—Háwe'.
22 Keñe axta kéltéma kélanagkama s'e:
—¿Yaqsa eyke exchep? Egmenyeyk negko'o ansakxések amya'a m'a énxet'ák ektáha axta sẽláphasso negko'o.
—¿Háxko sa' etnehek hẽltennaksek aptémakxa exchep?
23 Axta aptemék Juan apchátegmoweykegko s'e:
—Ko'o m'a sektéma nak chá'a sélpáxameykencha'a yókxexma meykexa énxet se'e: ‘Kóllanés Wesse' egegkok ámay ekpéwomo’, ekhawo aptémakxa axta chá'a appeywa m'a Isaías, apteme axta Dios appeywa aplegasso.
24 Keñe axta m'a apkeláphasso axta fariseos yaqwayam elpaqhetchesakpohok ma'a Juan, 25 aptéma apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—Háwe agkok xép Mesías, essenhan Elías, tén han ma'a Dios appeywa aplegasso, ¿Yaqsa eyke ektéma apyaqpassáseykegko nak yegmen énxet'ák?
26 Axta aptemék Juan apchátegmoweykegko s'e:
—Yegmen chá'a ko'o ayaqpássesagkok énxet'ák, apheyk eyke kélnepyeseksa kéxegke xama megkólya'áseykegko nak, 27 cham'a apxegakmo nak netámen ko'o. Megkapayhawok nahan ko'o alhexyawássesek axát'ák ma'a apkeltéto apmagkok.
28 Betania axta nahan payhémók ektéma xa, ekpayho nak neyp wátsam Jordán, apyaqpassáseykegkaxa axta yegmen énxet'ák ma'a Juan.
Jesús Dios Nepkések Apketkok apagkok
29 Mók ekhem axta entemék apweteya Juan apxegeykmo Jesús apya'áya, axta aptemék apkenagkama s'e: “¡Kóllano, keso Dios Nepkések Apketkok apagkok, apyenyókasso nak melya'assáxma énxet'ák keso náxop! 30 Cháxa sekxeyenma axta chá'a ko'o xa sektéma axta chá'a sekpeywa s'e: ‘Apxegakmek netámen xama maxnawo nak ko'o, hakte aphegkek axta m'a meykexa axta ko'o.’ 31 Axta ko'óxa ay'áseykegkok ma'a; ekwayak axta eyke ko'o sekyaqpassáseykegko yegmen énxet, yaqwayam enxoho elyekpelchágwók énxet'ák Israel exekmósakpohok ma'a.”
32 Axta aptemék nahan Juan apxeyenma s'e: “Ekweteyak axta ko'o Espíritu Santo apwéweykento apkeñama néten, máxa wáx'ay axta aptemék apwéweykento takhapxet. 33 Axta ko'o ay'áseykegkok makham ma'a; keñe m'a seyáphasso axta ayaqpássesagkok yegmen énxet'ák aptéma seyenagkama s'e: ‘Apwet'ak sa' agkok xép apwéweynto Espíritu takhapxet tén han apyetna'a enxoho apyetseksek xama énxet, cháxa apyaqpassáseyak yegmen yetlo Espíritu Santo xa.’ 34 Ekweteyak axta ko'o m'a. Ko'o nahan sekwete apteme Dios Apketche m'a.”
Apmonye'e axta Jesús apkeltáméséyak
35 Mók ekhem axta entemék, aphegkek axta makham Juan yetlo apqánet apkeltáméséyak ma'a. 36 Xama axta apweteya apyeykhaya Jesús, axta aptemék Juan se'e:
—¡Kóllano, cháxa Dios Nepkések Apketkok apagkok xa!
37 Xama axta apkellegaya aptémakxa appeywa Juan ma'a apqánet apkeltáméséyak, apkemheykegkek axta m'a Jesús. 38 Appeynchamakpók axta neptámen Jesús apkelweteya apkemheykegko. Keñe aptéma apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa kélchetama?
Axta aptemék apkelátegmoweykegko s'e:
—Sẽlxekmósso, ¿háxko aphakxa exchep?
39 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Kólchempoho, kólteyánegwoho.
Apkelxegamchek axta apteyánegweykmoho, apkelweteyak axta m'a aphamakxa axta, apkelheykmek axta nahan xamo' xa ekhem nak, hakte las cuatro taxnám axta entemék.
40 Andrés axta nahan ma'a apyetlama axta Jesús, xama axta m'a apqánet apkellegaya axta aptémakxa appeywa m'a Juan, cham'a Andrés, Simón Pedro axta apyáxeg. 41 Apketamsegkek axta sekxók apepma Simón ma'a Andrés, axta aptemék apkenagkama s'e:
—Negwetákxeyk negko'o Mesías, kéltéma nak Cristo.
42 Keñe axta Andrés apyentameykekxo Simón ma'a aphakxa axta Jesús; xama axta apweteya m'a Jesús, axta aptemék apkenagkama s'e:
—Simón apwesey exchep, Juan apketche, Cefas sa' eyke eltamhakpok (nenteme nak nempeywa: Pedro).
Jesús apwóneykha Felipe tén han Natanael
43 Mók ekhem axta entemék ekxeyenma apwáxok emhagkok Jesús ma'a yókxexma Galilea. Apwetágweykmek axta nahan Felipe m'a. Axta aptemék apkenagkama s'e:
—Hétlawha ko'o.
44 Betsaida axta nahan apkeñamak ma'a Felipe, tegma apwányam apkeleñémékxa axta nahan ma'a Andrés tén han Pedro. 45 Apya'eykekxeyk axta nahan Felipe apketamsama m'a Natanael. Keñe axta aptéma apkenagkama s'e:
—Negwet'ak negko'o m'a apxeyenma axta chá'a Moisés aptáxéssama axta m'a weykcha'áhak segánamakxa nak, tén han apnaqtáxeseykegko axta m'a Dios appeywa apkellegasso. Cham'a Jesús, José apketche, apkeñama nak Nazaret.
46 Axta aptemék Natanael se'e:
—¿Awancheya katyapok aqsok ektaqmela m'a Nazaret?
Axta aptemék Felipe apchátegmoweykegko s'e:
—Émpoho, étak sa'.
47 Xama axta apweteya Jesús apxegeykmo Natanael, axta aptemék apxeyenma s'e:
—Cháxa apxegakmo apteme nak naqsók israelitas xa, apteme nak meyke agko' aptémakxa.
48 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Natanael se'e:
—¿Háxko seteykxa exchep?
Axta aptemék apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Ekwet'ak xeyk ko'o exchep amonye' exchek apyentaweykekxa Felipe, apha exchek kóneg higo yámet. 49 Keñe axta Natanael aptéma apkenagkama s'e:
—Sẽlxekmósso, ¡xép apteme Dios Apketche, xép apteme Wesse' apwányam apagkok ma'a Israel!
50 Axta aptemék Jesús apchátegmoweykegkokxo s'e:
—¿Wánxaya aqsa aptáha exchep mehey'ásseyam sekxéna exchek sekwet'a apha kóneg higo yámet? Étak sa' xép aqsok megkaxnawo nak xa.
51 Axta aptemék nahan appeywa Jesús se'e:
—Naqsók ko'o séltennasa kéxegke peya kólwetak kamayhekxak ma'a néten, kólwetak sa' nahan elweywenták chá'a Dios apkelásenneykha, tén han elmeyekxak chá'a m'a néten, takhapxet ma'a ektáha nak Apketche énxet.