Jeremías y el remanente con Gedalías
1 La palabra del Señor vino a Jeremías después de que Nabuzaradán, el capitán de la guardia, lo liberó en Ramá, y de que él había estado encadenado y marchaba entre todos los cautivos de Jerusalén y de Judá que eran llevados a Babilonia.
2 El capitán de la guardia tomó a Jeremías y le dijo:
«El Señor, tu Dios, había anunciado este mal contra este lugar,
3 y ha cumplido con lo que había dicho. Esto les ha sucedido porque ustedes pecaron contra el Señor y no lo obedecieron.
4 Ahora yo te he quitado las cadenas que tenías en las manos. Si te parece bien venir conmigo a Babilonia, ven. Yo cuidaré de ti. Pero si no te parece bien venir conmigo a Babilonia, no vengas. Ahí está todo el país, delante de ti. Puedes ir a donde quieras, y a donde te parezca mejor.
5 Si prefieres quedarte, regresa a donde está Gedalías hijo de Ajicán, hijo de Safán, pues el rey de Babilonia lo ha puesto al frente de todas las ciudades de Judá. Puedes quedarte con él y vivir entre el pueblo; o ir a donde te parezca mejor.»
Dicho esto, el capitán de la guardia le dio provisiones y un regalo, y lo despidió.
6 Entonces Jeremías se fue a Mispá, donde estaba Gedalías hijo de Ajicán, y vivió allí, entre el pueblo que se había quedado en el país.
7 Cuando todos los jefes del ejército de Judá que no se habían rendido, y sus hombres, supieron que el rey de Babilonia había nombrado gobernador del país a Gedalías hijo de Ajicán, y que había dejado a su cargo a los hombres, las mujeres y los niños, y a los pobres de la tierra que no habían sido llevados a Babilonia,
8 fueron a Mispá para hablar con Gedalías. Ellos eran Ismael hijo de Netanías, Johanán y Jonatán hijos de Careaj, Seraías hijo de Tanjumet, los hijos de Efay el netofatita, y Jezanías, que era hijo de un macatita, más todos sus hombres.
9 A ellos y a sus hombres Gedalías hijo de Ajicán, hijo de Safán, les hizo este juramento:
«No teman servir a los caldeos. Quédense a vivir en el país y sirvan al rey de Babilonia, y les irá bien.
10 Yo me quedaré a vivir en Mispá para hablar con los caldeos cuando vengan a vernos. Ustedes pueden tomar el vino, los frutos de verano y el aceite, y ponerlo en sus almacenes, y quédense en las ciudades que han tomado.»
11 Todos los judíos que estaban en Moab, y entre los hijos de Amón y de Edom, y los que estaban en todas las tierras, se enteraron de que el rey de Babilonia había dejado a algunos en Judá, y que había nombrado gobernador a Gedalías hijo de Ajicán, hijo de Safán.
12 Entonces todos estos judíos regresaron de todos los lugares por donde habían sido esparcidos, y vinieron a la tierra de Judá para ver a Gedalías en Mispá, y para recoger vino y abundantes frutos.
Conspiración de Ismael contra Gedalías
13 Johanán hijo de Careaj y todos los jefes de los soldados que no se habían rendido fueron a ver a Gedalías en Mispá,
14 y le dijeron:
«¿Acaso no sabes que Baalís, el rey de los amonitas, ha enviado a Ismael hijo de Netanías para que te mate?»
Pero Gedalías hijo de Ajicán no les creyó.
15 Entonces allí en Mispá, Johanán hijo de Careaj habló en secreto con Gedalías y le propuso:
«Voy a ir en busca de Ismael hijo de Netanías, y lo mataré sin que nadie lo sepa. Si él llegara a matarte, ¡todos los judíos que se han reunido contigo se dispersarían, y el resto de Judá perecerá!»
16 Pero Gedalías hijo de Ajicán le dijo a Johanán hijo de Careaj:
«No lo hagas. Eso que dices de Ismael es una falsedad.»
Jeremías apheykekxa xamók Guedalías
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Jeremías, natámen axta apyenyeykekxa Nebuzaradán ma'a Ramá, cham'a Nebuzaradán apteme axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo apagkok ma'a wesse' apwányam. Apwetágweykmek axta Nebuzaradán Jeremías apmomap yetlo kélpextete nepyeseksa énxet'ák Jerusalén, tén han Judá kélnaqleykekxa axta m'a Babilonia.
2 Apxakkók axta nahan appaqhetchásak wesse' apwányam sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagkok ma'a Jeremías, axta aptáhak apcháneya s'e: “Apxeyenmeyk yáphaksek Dios Wesse' apagkok aqsok ekmaso s'e yókxexma nak, 3 apkelanak han kaxwo'. Temegkek kéxegke xa ektáha nak, hakte kélláneykegkek megkólya'assáxma kélenmexma m'a Wesse' kélagkok, megkólyeheykekxohok nahan. 4 Eklekkessek ko'o kaxwók xép kélpextete nak cadenas. Peyk sa' agkok hétlakxak Babilonia, exegma sa', ataqmelchesek sa' ko'o exchep. Sa' agkok epekheyha, exnekxa sa' aqsa. Apwanchek xép emok yókxexma apmakókxa enxoho emok: emhók sa' ma'a ekleyókxa enxoho apwáxok. 5 Apmakók sa' agkok etaqhoho', ey'ókxa sa' Guedalías, Ahicam nak apketche, Safán nak aptáwen, apteméssessama nak wesse' apwányam Babilonia apkeláneykha m'a apyókxoho nak tegma apkelyawe Judá, exa sa' xamók ma'a, yetlo apkelpeywomo xamo'. Emhók sa' ma'a ekleyókxa enxoho apwáxok.” Tén axta wesse' apwányam sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagkok apmésa Jeremías xama aqsok apmésso naqsa, yetlo nento, tén axta apcháphasa. 6 Apmeyákxeyk axta Jeremías ma'a Mispá aphakxa nak Guedalías, apheykekxeyk axta xamo' ma'a, yetlo m'a énxet'ák apkeleymomap axta m'a apchókxa nak.
Guedalías apxénamap emátog
(2 Re 25.23-24)
7 Xama axta apkelleg'a amya'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e, tén han sẽlpextétamo judíos, apheykha axta makham ma'a yókxexma, apteméssessama wesse' apwányam Babilonia apkeláneykha apchókxa m'a Guedalías, Ahicam axta apketche, tén han apteméssesa apkeltaqmelchesso m'a énxet'ák, kelán'ák, sakcha'álétkók, meyke agko' axta aqsok apagkok ma'a apchókxa nak, megkólnaqleykekxa axta m'a Babilonia, 8 apkelmeyákxeyk axta Mispá yetlo énxet'ák apagkok, apkelya'aweykxo m'a Guedalías. Apháha axta nahan nepyeseksa: cham'a Ismael, Netanías axta apketche, tén han Johanán, Jonatán, Caréah axta apketchek; Seraías, Tanhúmet axta apketche; tén han Efai axta apketchek, apkeleñama nak Netofá; tén han Jezanías, apketche axta xama énxet apkeñama Maacat, yetlo énxet'ák apagkok. 9 Axta aptáhak apkeláneya Guedalías apteméssesa naqsók appeywa s'e: “Nágkóle kólmésaxchek caldeos. Kólhekxa sa' se'e apchókxa nak, kólmésaxche sa' wesse' apwányam Babilonia, keñe sa' tásek katnehek kélheykha. 10 Sa' eyke ko'o axek ma'a Mispá, yaqwayam sa' altennássesek kéxegke caldeos apkelwa'akto sa' se'e. Kólyetmák sa' kéxegke vino tén han pexmok égmenek, kólnakxák sa' nahan yámet ekyexna, kóltaqmelchesek sa', keñe sa' kélwanchek kólhakha m'a tegma apkelyawe kélmomakxa axta.” 11 Keñe axta nahan ma'a judíos apkelhayam axta m'a Moab, Amón, Edom, tén han ma'a mók apchókxa nak, apkelleg'a amya'a apchahayo apkelheykmo nápakha judíos xapop apagkok ma'a wesse' apwányam Babilonia, tén han apteméssessama apkeláneykha apchókxa m'a Guedalías. 12 Keñe axta apkelmeyeykento makham ma'a Judá apkelenyékento m'a ekyókxoho apkelmaheykegkaxa axta chá'a apkexpánma, apkelwákxeyk axta aphakxa Guedalías ma'a Mispá. Apkelyetmeykegkek axta han ekyawe agko' vino m'a, tén han apnakxeykegko ekxámokma agko' yámet ekyexna apkeltaqmelchessama.
Ismael ekxeyenma apwáxok yaqhek Guedalías
13 Apkelmeyákxeyk axta Mispá m'a Johanán, Caréah axta apketche yetlo m'a apyókxoho apkelámha apmonye'e nak sẽlpextétamo apkelheykekxa axta m'a yókxexma, apkelya'aweykxo m'a Guedalías. 14 Axta aptáhak apcháneya s'e:
—¿Ya ey'ásegkok xép Baalís wesse' apwányam nak Amón apcháphasa Ismael, Netanías axta apketche, yaqwayam yaqhek xép?
Apya'ássekmek axta eyke Guedalías. 15 Keñe axta Johanán apyexákpoho aptáha apcháneya Guedalías se'e:
—Yoho ko'o ay'ókxak Ismael tén han waqhek. Méko sa' kay'asagkohok ektáha eyaqhe. Mogwanchek negko'o óghok yaqhek xép ma'a. Yexpaqnek katnehek ma'a apyókxoho judíos apwakhegweykta nak xép, enaqtawasakpok katnehek ma'a apkeleymomap nak makham ma'a Judá.
16 Aptáhak axta Guedalías apchátegmowágko s'e:
—¡Ná etne aqsa xa! Háwe naqsók ma'a aptáhakxa nak xép apxéna m'a Ismael.