Retorno del remanente
1 «¡Ay de los pastores que destruyen y dispersan a las ovejas de mi rebaño!»
—Palabra del Señor.
2 Por tanto, así ha dicho el Señor y Dios de Israel a los pastores que apacientan a su pueblo:
«Ustedes dispersaron a mis ovejas. No se hicieron cargo de ellas, sino que las espantaron. Por eso ahora voy a hacerme cargo de ustedes y de sus malas obras.
—Palabra del Señor.
3 »Yo mismo reuniré al resto de mis ovejas. Las haré venir de todos los países por los que las esparcí, para devolverlas a sus apriscos. Allí se reproducirán y se multiplicarán.
4 A cargo de ellas pondré pastores que las cuiden y alimenten, y nunca más volverán a tener miedo ni a asustarse, y ninguna de ellas se perderá.
—Palabra del Señor.
5 »Vienen días en que haré que un descendiente de David surja como rey. Y será un rey justo, que practicará la justicia y el derecho en la tierra.
—Palabra del Señor.
6 »Durante su reinado, Judá estará a salvo, e Israel podrá vivir confiado. Y ese rey será conocido por este nombre: “El Señor es nuestra justicia.”
7 »Por lo tanto, vienen días en que no volverá a decirse: “Viva el Señor, que sacó de la tierra de Egipto a los hijos de Israel”
—Palabra del Señor
8 »sino que se dirá: “Viva el Señor, que sacó de la tierra del norte a los descendientes de la casa de Israel, y los trajo de todos los países por donde los había dispersado, para que habiten en su propia tierra.”»
Denuncia contra los falsos profetas
9 Por causa de los profetas siento que el corazón se me hace pedazos. ¡Todos los huesos me tiemblan! Hasta parece que estoy ebrio y bajo los efectos del vino, por causa del Señor y de sus santas palabras.
10 En realidad, la tierra está llena de gente adúltera. Por causa de la maldición la tierra está desierta, los pastizales del desierto se han secado; la vida que llevan es depravada, y usan mal su valentía.
11 Tanto los profetas como los sacerdotes son unos malvados. ¡Hasta en el templo se les halla cometiendo su maldad!
—Palabra del Señor.
12 «Por eso su vida será semejante a un oscuro resbaladero: alguien los empujará, y ellos caerán en él. Cuando les llegue la hora de ser castigados, yo dejaré caer sobre ellos la calamidad.
—Palabra del Señor.
13 »He visto a los profetas de Samaria cometer desatinos. Profetizaban en nombre de Baal, e hicieron que mi pueblo Israel perdiera el rumbo.
14 Pero a los profetas de Jerusalén los he visto incurrir en grandes torpezas. Cometen adulterio, van en pos de la mentira, fortalecen las manos de los malvados, para que ninguno se aparte de su maldad. Para mí, todos ellos son como los habitantes de Sodoma y de Gomorra.»
15 Por lo tanto, así ha dicho el Señor de los ejércitos acerca de esos profetas:
«Voy a hacerlos comer ajenjo; voy a hacerlos beber agua amarga. Porque la hipocresía que hay en toda la tierra tiene su origen en los profetas de Jerusalén.»
16 Así ha dicho el Señor de los ejércitos:
«No hagan caso de las palabras que los profetas les anuncian. Solo alimentan en ustedes vanas esperanzas. Sus visiones nacen de su propio corazón, y no de mis labios.
17 Se atreven a decir a los que me desprecian, que yo he dicho que tendrán paz; y a todos los que siguen a su obstinado corazón, les dicen que no les sobrevendrá ningún mal.»
18 A decir verdad, ¿quién conoce los secretos del Señor? ¿Quién vio y oyó su palabra? ¿Quién ha estado atento a su palabra, y la ha escuchado?
19 ¡De parte del Señor viene una furiosa tempestad! ¡Esa tempestad está a punto de caer sobre la cabeza de los malvados!
20 El furor del Señor no cesará hasta haberlo hecho, hasta que haya cumplido los designios de su corazón. Pero esto lo entenderán ustedes claramente cuando ya sea demasiado tarde.
21 «Yo no envié a esos profetas, y sin embargo ellos se dieron prisa; yo jamás les hablé, pero ellos profetizaron.
22 Si ellos realmente se hubieran reunido conmigo, habrían hecho que mi pueblo atendiera mis palabras y se apartara de su mal camino y de sus malas obras.
23 »¿Acaso soy Dios solo de cerca? ¡No! ¡También a la distancia soy Dios!
—Palabra del Señor.
24 »¿Podrá alguien esconderse donde yo no pueda verlo? ¿Acaso no soy yo el Señor, que llena el cielo y la tierra?
—Palabra del Señor.
25 »Yo sé bien que esos profetas mienten cuando profetizan en mi nombre y aseguran que han tenido un sueño.
26 ¿Hasta cuándo albergarán esos profetas tales mentiras en su corazón? ¡Lo que anuncian solo existe en su mente!
27 ¿Acaso creen que esos sueños que se cuentan harán que mi pueblo se olvide de mí? ¿Acaso creen que los harán olvidarme, como antes sus padres me olvidaron por seguir a Baal?
28 Si algún profeta tiene un sueño, que cuente su sueño. Pero si yo envío mi palabra a alguno de ellos, tiene que anunciar mi palabra verdadera. Una cosa es la paja, y otra cosa es el trigo.
—Palabra del Señor.
29 »Mi palabra es como el fuego; ¡es como un mazo que parte las piedras!
—Palabra del Señor.
30 »Por eso estoy en contra de los profetas que se roban entre sí sus palabras, y luego dicen que son mías.
—Palabra del Señor.
31 »Yo estoy en contra de los profetas que hablan con dulzura, y luego afirman que yo he hablado.
—Palabra del Señor.
32 »Yo estoy en contra de los que profetizan sueños mentirosos, pues con sus profecías mentirosas y lisonjeras hacen que mi pueblo pierda el camino. Yo no los envié a profetizar. ¡Ningún bien le hacen a mi pueblo!
—Palabra del Señor.
33 »Y cuando este pueblo, o el profeta o el sacerdote, te pregunte y te diga “¿Cuál es, entonces, la profecía del Señor?”, tú les contestarás: “Esta es la profecía: ¡Voy a deshacerme de ustedes!”
—Palabra del Señor.
34 »Y si algún profeta, o sacerdote, o alguien del pueblo afirma profetizar en mi nombre, yo castigaré a ese hombre y a su casa.
35 Ustedes deben responder así a sus hermanos y amigos: “¿Qué ha dicho el Señor? ¿Qué ha respondido?”
36 Y nunca más se acordarán de decir: “Profecía del Señor”, pues lo que cada uno de ustedes diga le servirá de profecía, ya que ustedes pervirtieron las palabras del Dios vivo, nuestro Dios, el Señor de los ejércitos.
37 »Al profeta le dirás: “¿Qué te respondió el Señor? ¿Qué te dijo?”
38 Pero si le dices: “Profecía del Señor”, entonces el Señor declara: “Por haber pronunciado la frase ‘Profecía del Señor’, siendo que yo les ordené que no la pronunciaran,
39 yo los echaré al olvido; a ustedes y a la ciudad que les di, a ustedes y a sus padres, los borraré de mi presencia.
40 Los haré sufrir una afrenta perpetua y una confusión sin fin, que el olvido jamás podrá borrar.”»
Nélhaxneykha kataqmelekxak negheykha
1 Aptáhak Wesse' egegkok se'e: “¡Keláneykha nepkések la'aye, apchahayo nak aqsa chá'a elxeganmok seknaqtósso nepkések, tén han yexpaqnek!”
2 Aptáhak Wesse' egegkok, Dios apagkok nak Israel apkeláneya keláneykha nepkések, apkeláneykha nak chá'a m'a énxet'ák apagkok: “Kélhayók kéxegke aptekyóma m'a nepkések seknaqtósso, kélmenxenme', megkólláneykha. Ataqmelchesagkohok sa' ko'o allegássesagkohok kéxegke, eñama ekmaso aqsok kélláneyak. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 3 Ko'o ahagko' sa' nahan anaqlanták apkeleymomap nak nepkések seknaqtósso apkeleñama m'a apkelókxa sélya'assamakxa axta sekmenxenma, wánchásekxak sa', keñe sa' alya'ásenták makham ma'a apteykegkaxa axta chá'a pa'at, yaqwayam sa' exámekxak makham apketkók. 4 Ategyeksek sa' apkeláneykha yaqwayam sa' elanha, yaqwayam sa' megkaxek apkekakxa xama aqsok enxoho, tén han mexyenmek xama enxoho. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.”

5 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Kammok sa' ekhem
yaqwánxa exek xama
aptáwen neptámen
apagko' ma'a David,
xama wesse' apwányam
ekpéwomo aptémakxa,
etnehek sa' wesse' apwányam
yetlo apya'áseykegkoho,
elánekxések sa' chá'a apheykha énxet'ák,
yetlo ekpéwomo aptémakxa
tén han ekpayhawo nak chá'a etnehek
se'e apchókxa nak.
6 Méko sa' katnehek apheykha
énxet'ák Judá
neyseksa apteme wesse' apwányam,
méko sa' nahan katnehek ektáhakxa
apheykha m'a énxet'ák Israel.
Keso yaqwánxa sa'
kólteméssesek apwesey s'e:
‘Wesse' egegkok segmallahanchesso.’”

7 Aptáhak Wesse' egegkok se'e: “Kawak sa' ekhem yaqwánxa kamaskok kéltáha ekmámnaqsoho kélpeywa hélxének se'e: ‘Memassegwomek sa' chá'a Wesse' egegkok, apkelántekkesso axta israelitas ma'a Egipto’, 8 sa' aqsa chá'a kóltéhek naqsók kélpeywa s'e: ‘Memassegwomek sa' chá'a Wesse' egegkok, apkelántekkesso axta israelitas ma'a apchókxa ekpayho nak nexcheyha, tén han ma'a ekyókxoho apkelókxa apkelya'assamakxa axta chá'a apkexpánchessama.’ Kólhakha sa' chá'a m'a xapop kélagkok kélagko' nak.”
Amya'a ekxeyenma nak Dios appeywa apkellegasso
9 Amya'a ekxeyenma nak
Dios appeywa apkellegasso:
Awanhók agko' ko'o
ektamheykha ewáxok;
kelpexyennegkek ekyókxoho
émpehek;
máxa anmen áto' ektemék,
ektémól'a énxet eyaqhél'a
chá'a vino,
Wesse' egegkok keñamak
setnama xa
tén han ma'a appeywa
ekpagkanamaxche nak.
10 Apxámok énxet
apnaqtawáseykegkoho nak chá'a
apnaqteyegka'a apkelane chá'a
mók se'e apchókxa nak,
énxet'ák ekmanyehe nak
chá'a elanagkok aqsok ekmaso,
apchásenneykekxa nak chá'a
apkelyennaqte yaqwayam
melánekxések apheykha énxet'ák.
Cháxa keñamak apyamanma nak
Wesse' egegkok ma'a xapop,
keñe ekyamáya,
kelyameykegkek nahan pa'at ma'a
yókxexma meykexa nak énxet.
11 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Weykmok meheyáyo m'a
apkellegasso nak sekpeywa
tén han ma'a apkelmaxnéssesso
nak chá'a énxet'ák ahagkok,
ekweteyak han chá'a apkeláneykegko
aqsok ekmaso m'a
tegma appagkanamap ahagkok
ahagko' nak.
12 Cháxa keñamak peya nak
katnehek ekyáqtessóxma m'a
ámay apagkok,
tén han éláxñe agko':
wának sa' ko'o kólyohog,
tén sa' elyaqnenagkok.
Ekyaqmagkásekxeyk sa' agkok ko'o
melya'assáxma m'a,
wahak sa' ko'o ekmaso apheykha.
Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.

13 “Ekweteyak axta ko'o
apkeláneykegko aqsok
sektaqnagkamo nak ko'o m'a
apkellegasso axta sekpeywa
apheykha axta m'a Samaria:
apkelxeyenmeyk axta chá'a
m'a amya'a
ekxeyenma nak ekwesey Baal,
apkelyetnakhásseykmek axta m'a
énxet'ák ahagkok Israel.
14 Ekweteyak axta ko'o
apkeláneykegko aqsok
ekmaso agko' ma'a
apkellegasso axta sekpeywa
apheykha axta m'a Jerusalén:
apnaqtawáseykegkók axta apnaqteyegka'a
apkeláneykegko chá'a mók,
apkelyexancháseykha axta
nahan chá'a apnámakkok,
elyáteyagkohok axta chá'a
megyánhek elwátesagkok
apkeltémakxa ekmaso m'a
élmasagcha'a nak apkeltémakxa.
Ekhéssamok ko'o Sodoma
tén han Gomorra
xa énxet'ák nak,
tén han ma'a apheykha nak
tegma apwányam.
15 Cháxa keñamak sektáha nak ko'o
sélxéna sektáha nak Wesse'
ekha sekyennaqte
xa apkellegasso nak sekpeywa:
Alagkok sa' ko'o aqsok ekmáske agko',
alagkok sa' ma'a yegmen
kélencheheykekxa nak pánaqte segaqhamo,
hakte appeykeseykekxeyk ekyókxoho
apchókxa nentémakxa ekmaso m'a
apkellegasso nak sekpeywa
apheykha nak Jerusalén.”

16 Aptáhak Wesse' ekha apyennaqte s'e:
“Israelitas, nágkóleyxho aqsa chá'a
aptáhakxa enxoho apkeláneya m'a
apkelxeyenma nak chá'a
apkellegasso sekpeywa.
Wanchek amya'a m'a
apkeltémakxa nak chá'a
apkelanagkama,
élchetámeykha agko'
apkelwáxok chá'a apkelxeyenmak,
megkatnaha nak chá'a ko'o séltennasso.
17 Etnehek chá'a elának
apkelwanyeykha nak
chá'a sekpeywa s'e:
‘Méko sa' katnehek ektáhakxa
kélheykha kéxegke.’
Keñe m'a apkelyennaqtésso
nak chá'a apkelwáxok
apkelyetleykekxa m'a
ektémakxa élchetámeykha apkelwáxok,
etnehek chá'a elának se'e:
‘Megkáhapweyk sa' xama enxoho
aqsok ekmaso.’”
Jeremías apkelpáxameykha
18 ¿Yaqsa eyke ekya'áseykegkoho m'a
ektémakxa nak élchetámeykha
apwáxok ma'a Wesse' egegkok?
¿Yaqsa ekweteya essenhan
eklegaya m'a appeywa?
¿Yaqsa ekháxenmo m'a appeywa?
19 Máxa éxchahayam ekyennaqte m'a
Wesse' egegkok aplo,
máxa m'a segyettekhane ekyennaqte
ekyeyhegwayam nak chá'a
takhapxet ma'a
élmasagcha'a nak apkeltémakxa.
20 Megkamassehek sa'
Wesse' egegkok aplo
ekwokmoho apkelana m'a
ekxeyenma nak apwáxok elána'.
Kawak sa' ekhem yaqwánxa
kalchetamsók kélwáxok kéxegke
tén han kólya'ásegwók xa aqsok nak.
Wesse' egegkok apkelxeyenma apkellegasso nak chá'a appeywa apkelmopwancha'a amya'a
21 “Malápháseykha ko'o xa
apkelxeyenma nak chá'a
apkellegasso sekpeywa,
malpaqhetchessók nahan,
apkelánteyepmeyk aqsa chá'a
apkenyaheykegko apkelxeyenma
apkelseykencha'a m'a sekpeywa.
22 Kaxtemeyk axta apkelya'áseykegkoho m'a
ektémakxa nak élchetámeykha ewáxok
megkólya'áseyak nak,
ellegaksek axta sekpeywa m'a
énxet'ák ahagkok;
yának axta eltaqhegwók ma'a
ámay apagkok ekmaso apkelyetlama nak,
tén han elwátésagkok
apkeláneyak ma'a aqsok ekmaso.”

23 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Ko'o sekteme Dios,
cham'a makhawo nak,
tén han ma'a keto nak.
24 ¿Yaqsa awanchek ko'o
héxánegkesek?
Eksawheykekxók ko'o
néten tén han keso náxop,
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.

25 “Eklegayak ko'o ektémakxa apkelmopwancha'a amya'a xa apkelxeyenma nak chá'a apkellegasso sekpeywa, apkelxeyenma nak chá'a sélpaqhetchásamáxkoho ko'o apkelwanmagko. 26 ¿Háxko sa' ekwánxa katnégwók néxa apkellenxáneykmoho apkellegasso aqsok ekmowána amya'a xa apkelxeyenma nak chá'a apkellegasso sekpeywa, apkellegasso nak chá'a eñama élchetámeykha agko' apkelwáxok? 27 Eltennasha chá'a pók ma'a aqsok ekwanmésso, apkeltémo elwátéssesagkok élxeyenma apkelwáxok ko'o m'a énxet'ák ahagkok, ektéma axta ekmassama ko'o élxeyenma apkelwáxok ma'a apyapmeyk nano', apkelyetleykekxo m'a Baal. 28-29 ¡Wanméssek agkok chá'a xama aqsok ma'a aplegasso nak sekpeywa, tásek exének chá'a m'a apwanmagko, apxakak agkok han ma'a sekpeywa nak, tásek exének chá'a meyke apyetnakhásseyam! Megkólwanchek kólhéshok pa'at apák ma'a hótáhap apaktek. Máxa táxa ko'o m'a sekpeywa, hawók ma'a sawo ekyentaxno ekteméssessamól'a nekha'a étkók ma'a meteymog. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.
30 “Cháxa keñamak sekxéna nak ko'o alenmexek xa apkelxeyenma nak chá'a apkellegasso sekpeywa, apkelmeñexchesso nak chá'a pók ma'a sekpeywa. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 31 Ekxénchek ko'o alenmexek xa apkelxeyenma nak chá'a apkellegasso sekpeywa, apteméssáseykekxa nak chá'a ko'o sekpeywa m'a, ektémakxa nak chá'a élchetámeykha agko' apkelwáxok. 32 Ekxénchek ko'o alenmexek xa apkelxeyenma nak chá'a apkellegasso sekpeywa, apkelxeyenma nak chá'a apkelwanmagko ekmowána amya'a; apkeltémo nak chá'a elyetnakhássók énxet'ák ahagkok eñama apkelmopwancha'a amya'a, tén han apkelpaqméteykha naqsa. Malapháseykha ko'o, magkéssók han sekpeywa xama enxoho séltémókxa etnahagkok, mopwanchek epasmok énxet'ák ma'a. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.
Ektémakxa nenxeyenma amya'a eñama nak Wesse' egegkok
33 “Jeremías, aptemék sa' agkok xama énxet, essenhan aplegasso nak sekpeywa, essenhan apkelmaxnéssesso nak énxet'ák ahagkok elmaxneyha s'e: ‘¿Háxko apkeltémókxa antéhek Wesse' egegkok?’ Etne sa' elának se'e: ‘Apxénchek kéxegke Wesse' egegkok kéltáha apseykha ekyentaxno, peyk han yohok kólpallamok.’ 34 Yetneyk sa' agkok xama aplegasso sekpeywa, essenhan apkelmaxnéssesso énxet'ák ahagkok, essenhan xama énxet apteme appeywa s'e: ‘Wesse' egegkok appeywa xa,’ ko'o sa' añássesagkoho', ekweykekxoho m'a apnámakkok. 35 Aptemék sa' agkok chá'a xama énxet elmaxneyha xama apxegexma, essenhan apnámakkok apagko' nak chá'a, sa' etnehek chá'a yának se'e: ‘¿Háxko exchek aptáhakxa apchátegmowéyak Wesse' egegkok? ¿Háxko exchek aptáhakxa apcháneya?’ 36 Eyke nágkólmaha kaxwók ma'a amya'a ektéma nak se'e: ‘Wesse' egegkok appeywa xa,’ hakte apmáha sa' agkok chá'a xama énxet xa, aqsok ekyentaxno sa' ko'o atnessásekxak ma'a appeywa nak. Kéltawáseykha chá'a kéxegke m'a ektémakxa nak chá'a ekxeyenma m'a Dios memassegwayam nak appeywa, Dios kélagkok nak kéxegke, Wesse' ekha nak apyennaqte.
37 “Jeremías, etne sa' elmaxneyha apkellegasso nak sekpeywa s'e: ¿Háxko aptáhakxa apchátegmowéyak Wesse' egegkok? ¿Háxko aptáhakxa apkeláneya? 38 Aptemék sa' agkok apkelátegmowéyak se'e: ‘Wesse' egegkok appeywa xa,’ etne sa' yátegmowagkokxak se'e: ‘Aptáhak Wesse' egegkok se'e: Megkólwátesseykmok kéxegke kélmeykha m'a amya'a sekmasma axta ko'o kólmaha, 39 alpatmekxak sa' ko'o kéxegke ektémól'a nempata ekyentaxno, yetlo tegma apwányam sekmésso axta ko'o kéxegke, tén han ma'a kélyapmeyk nano' axta, keñe sa' akxakhagwók makhawók agko'. 40 Meyke néxa sa' ko'o atnéssesek kéxegke sekteméssesso mékoho tén han kélmegqakto, megkalwagqamagkehek sa' xa aqsok nak.’”