Profecías contra los reyes de Judá
1 Así ha dicho el Señor:
«Ve ahora al palacio del rey de Judá, y pronuncia allí estas palabras
2 ante el rey de Judá: “Oigan la palabra del Señor, lo mismo tú que reinas sobre el trono de David, que tus siervos y el pueblo que entra por estas puertas.
3 Yo, el Señor, he dicho: ‘Practiquen la justicia y el derecho. Libren de sus opresores a los oprimidos. No engañen ni roben al extranjero, ni al huérfano ni a la viuda. No derramen sangre inocente en este lugar.’
4 Si en verdad obedecen mi palabra, los reyes que ahora ocupan el trono de David entrarán por las puertas de este palacio montados en carros y en caballos, junto con sus criados y su ejército.
5 Pero, si no obedecen mi palabra, juro por mí mismo que este palacio quedará en ruinas.”»
—Palabra del Señor.
6 Así ha dicho el Señor acerca del palacio del rey de Judá:
«Este palacio me parece tan bello como la región de Galaad y como la cumbre del monte Líbano. Sin embargo, lo convertiré en un desierto rodeado de ciudades deshabitadas.
7 Dispondré contra él un ejército, y cada uno de sus soldados lo destruirá con sus armas. ¡Derribarán sus bellas columnas de cedro, y las echarán en el fuego!
8 Mucha gente pasará junto a esta ciudad, y unos a otros se dirán: “¿Por qué hizo esto el Señor con tan imponente ciudad?”
9 Y la respuesta será: “Porque se apartaron del pacto del Señor su Dios, y adoraron y sirvieron a dioses ajenos.”»
10 No lloren al muerto, ni se compadezcan de él. Más bien, lloren amargamente por el que se va, porque jamás volverá a ver la tierra en que nació.
11 En efecto, el Señor ha dicho acerca de Salún hijo de Josías, rey de Judá, que sucedió en el trono a su padre Josías:
«Has sido expulsado de aquí, y nunca más volverás aquí.
12 Morirás en el país al que fuiste llevado cautivo, y nunca más volverás a ver esta tierra.
13 »¡Ay de ti, que eriges tu palacio sin justicia, y tus salas sin equidad! ¡Ay de ti, que explotas a tu prójimo y no le pagas el salario de su trabajo!
14 ¡Ay de ti, que dices: “Voy a construirme un palacio espacioso, con amplias salas”, y le abres ventanas, lo recubres de cedro y lo pintas de bermellón!
15 ¿Acaso el verte rodeado de cedro te convierte en rey? ¿Acaso a tu padre le faltó comida y bebida? ¡A él le fue bien porque practicó la justicia y el derecho!
16 ¡Le fue bien porque les hizo justicia a los pobres y menesterosos! ¡A eso le llamo conocerme!
—Palabra del Señor.
17 »Tú, en cambio, solo ves lo que te conviene; solo piensas en saciar tu avaricia, en derramar sangre inocente y en oprimir y agraviar a otros.»
18 Por lo tanto, así ha dicho el Señor acerca de Joacín hijo de Josías, rey de Judá:
«Nadie te llorará. Nadie dirá: “¡Ay, hermano mío!”, ni “¡Ay, hermana mía!” Nadie lamentará tu muerte, ni te dirá: “¡Ay, señor! ¡Ay, Su Majestad!”
19 Al contrario, te arrastrarán hasta fuera de la ciudad de Jerusalén, y te enterrarán como si fueras un asno.
20 »¡Sube al monte Líbano y grita! ¡Ve a Basán y deja oír tu voz! ¡Grita desde Abarín! Porque todos tus aliados van a ser destruidos.
21 Te hablé cuando gozabas de prosperidad, pero dijiste: “No quiero escuchar.” Y desde que eras joven te has portado así. Nunca has querido hacerme caso.
22 Por eso todos tus dirigentes serán arrastrados por el viento, y todos tus aliados serán llevados al cautiverio. Entonces tu ciudad quedará en vergüenza y confundida por causa de toda tu maldad.
23 Ahora habitas en el nido que te hiciste con los cedros del Líbano; pero ya te vendrán dolores, como de parturienta, ¡y entonces gemirás!
24 »Conías, hijo de Joacín y rey de Judá, yo te juro que voy a deshacerme de ti, aun cuando seas como un anillo en mi diestra.
—Palabra del Señor.
25 »Voy a entregarte en manos de los que quieren matarte; en manos de aquellos que al verlos te hacen temblar. ¡Sí, voy a ponerte en manos de Nabucodonosor, rey de Babilonia, y en manos de los caldeos!
26 Voy a hacer que a tu madre y a ti se los lleven cautivos, a un país extraño en donde no nacieron. ¡Allí morirán!
27 Con toda el alma querrán ustedes volver a su propio país, pero jamás volverán.»
28 Y este Conías, ¿es acaso una vasija rota y despreciada? ¿Es acaso un trasto que a nadie le importa? ¿Por qué fueron expulsados él y los suyos a un país que nunca antes conocieron?
29 ¡Tierra, tierra, tierra!, ¡oye la palabra del Señor!
30 Así ha dicho el Señor:
«Pongan por escrito que este hombre se quedó sin hijos, y que nada próspero le espera por el resto de su vida. Porque ninguno de sus hijos llegará a ocupar el trono de David, ni reinará sobre Judá.»
Wesse' egegkok apcháphássesso appeywa wesse' apwányam Judá apnámakkok
1 Aptáhak axta ko'o seyáneya Wesse' egegkok se'e: “Emyekxa sa' ma'a wesse' apwányam apxagkok nak, exén sa' se'e amya'a nak 2 nápaqtók wesse' apwányam Judá, aphama nak chá'a m'a apheykegkaxa nak chá'a David aptawán'ák neptámen nak, tén han nápaqta'awók ma'a apkeláneykha, tén han ma'a énxet'ák apheykha nak ma'a tegma apwányam: ‘Kóleyxho Wesse' egegkok appeywa. 3 Kóllána chá'a ektaqmalma kéllánekxésso apheykha énxet'ák se'e yókxexma nak, tén han ekpayhawo nak chá'a kóltéhek, kólwagkas sa' chá'a teyp neyseksa apmáheyo enaqtawasagkohok ma'a apkelyennaqtésamakpoho nak chá'a, nágkólyennaqtésha chá'a kélyempe'ék kóllának ma'a apkeleñama mók nekha, tén han ma'a élyéheykha nak, tén han ma'a xentampe'e nak. Nágkólaqha chá'a énxet apkeñama mók nekha s'e yókxexma nak. 4 Naqsók agkok chá'a kéllana kéxegke s'e séltémókxa nak chá'a kóltéhek, etepagkok sa' chá'a kelwesse'e apkelwányam apyaqmagkasso m'a David, elántaxnegwaták sa' chá'a yetlo apkelchánte yátnáxeg apkelyenyawasso tén han yátnáxeg ma'a atña'ák nak tegma apyawe, yetlo apkelxegexma'a m'a apkeláneykha, tén han énxet'ák. 5 Keñe sa' megkólyahákxoho enxoho s'e séltennasso nak, nápakha'a apketkók sa' etnekxak se'e tegma apyawe nak. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.’”
6 Hakte aptáhak apxéna Wesse' egegkok ma'a wesse' apwányam Judá nak apxagkok:

“Aphawók ko'o sélányo exchep ma'a
egkexe Galaad,
aphawók ma'a egkexe nak Líbano,
naqsók eyke ko'o sekxéna exchep
peya atnessásekxak
meyke xama aqsok,
yókxexma meyke xama énxet apha.
7 Wának sa' ko'o exchep
ey'áwak ma'a apkelempakhayo nak chá'a,
yaqwayam emasséssók xép.
Elyaqténchesek sa' ma'a
yámet élámha éltaqmalma,
élánamáxche nak yámet cedro,
keñe sa' ekxák nátex.

8 “Apxámok sa' pók aptémakxa énxet elyeykhágwak se'e tegma apwányam nak, natámen ekteme xa. Sa' etnehek chá'a elmaxneyha pók se'e: ‘¿Yaqsa ektéma apteméssessama nak Wesse' egegkok se'e tegma apwányam nak?’ 9 Keñe sa' etnehek chá'a yátegmowagkok pók se'e: Ñémékxa apkelyamasma m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, apkelánesso axta m'a Dios Wesse' apagkok, apkelpeykessamók ma'a mók aqsok kéláyókxa nak.’”
Jeremías apkeltenneykha apxeyenma m'a Salum (Joacaz)
10-11 Nágkóllekxagwaha aqsa
kóllanok ma'a wesse' apwányam Josías;
nágkóllekxagwaha aqsa
eñama apketsapma;
eyke kóllekxagwaha kóllanok
ma'a apketche Salum,
peya nak exog meyke apweyktamho;
méteyekxók sa' chá'a m'a
xapop apteyeykemxa axta.

Hakte aptáhak apxéna Wesse' egegkok Salum, cham'a Josías apketche nak, wesse' apwányam nak ma'a Judá, apyaqmagkassama nak apteme wesse' apwányam ma'a apyáp nano', apteyapma nak se'e yókxexma nak: “Mewatamók sa' chá'a, 12 yetsapwók sa' ma'a apchókxa kélya'assamakxa axta, méteyekxók sa' chá'a s'e apchókxa nak.
Amya'a ekxeyenma nak Joaquim
13 “¡Xép laye,
apkelane nak chá'a
apxagkok apyawe,
yetlo aptémakxa ekmaso,
tén han apkelane nak chá'a
tegma netna'awo',
yetlo megkapéwomo aptémakxa,
apkeltemessáseykha nak
aqsa chá'a apnámakkok,
meyke apyánmagkasso apkeltamheykha!
14 Apteme nak chá'a epaqmésmakha s'e:
‘Alának sa' exagkok apyawe apagko',
yetlo élyawe apwáxok ma'a néten nak.’
Elanaksek chá'a atña'ák étkók,
keñe chá'a ewakhaksek
elyepetchesek yámet cedro m'a
nápakhaw'ék nak,
keñe elyexwasaksek chá'a.
15 ¿Apkenagkamcheya anxek aqsa
segwakhe yámet cedro
nenteme nak wesse' apwányam?
Payheykekxeyk axta apwáxok
neyseksa apha m'a apyáp nano',
apkeláneyak axta eyke chá'a aqsok
yetlo ekpéwomo aptémakxa,
tén han ekpayhawo nak chá'a etnehek,
axta keñamak ektaqmalma
chá'a aqsok apkelane.
16 Etaqmelchessásekxak axta chá'a
apheykha m'a meyke nak aqsok apagkok,
tén han ma'a kélnaqtawáseykegkoho nak,
axta keñamak ektaqmalma
chá'a aqsok apkelane.
Cháxa magkenatchesso
ektáha ko'o sey'áseyak xa.
Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'.

17 “Wánxa eyke aqsa chá'a exchep
ekxéneykencha'a apwáxok ma'a
apxámáseyak nak aqsok apagkok
eñama apmenyexeykha;
apkelnapmeyk chá'a m'a
meyke nak apkeltémakxa,
apnaqtawáseykegkok chá'a
énxet'ák apagkok.”

18 Aptáhak apxéna Wesse' egegkok Joaquim, wesse' apwányam nak Judá, Josías nak apketche:

“Méko sa' kalekxagwaha
apketsapa enxoho.
Méko sa' kalekxagwaha
tén han katnehek ekpeywa s'e:
‘¡Asagke nak la'a ektáhakxa egmók!,
¡Asagke nak la'a ektáhakxa, wesse'!’
19 Máxa yámelyeheykok sa'
kólteméssesek kólátawanyek:
kólyenyawaksek sa',
kóltekkesek sa' yókxexma Jerusalén.”
Amya'a ekxeyenma nak Jerusalén
20 “¡Énxet'ák Judá, kólchenát sa'
néten egkexe Líbano,
tén sa' kólyennaqtések kélpeywa!
¡Kólpáxamha sa' ma'a ekpayho nak
élámhakxa meteymog Basán!
Kólwónches sa' ma'a ekpayho nak
naw'ék egkexe Abarim,
hakte apmenxenákpek ma'a
appasmeykekxa axta kéxegke!
21 Élpaqhetchessegkek axta eykhe
kéxegke m'a ektaqmalmakxa axta
kélheykha,
axta eyke hélháxenmo'.
Cháxa kéltémakxa axta
kéxegke xa, eyeynamo m'a
kéltémakxa axta kélketkók:
¡megkólmenyeyk axta kóleyxhok sekpeywa!
22 Éxchahayam sa'
kalsók ma'a apyókxoho apkelámha
apmonye'e kélagkok,
kólnaqlakxak sa' megkatnahakxa
apkelókxa m'a
appasmeykekxa axta chá'a kéxegke.
Kólmegqágwakxohok kélagko' sa',
eñama m'a ekyókxoho kéltémakxa
ekmaso nak.
23 Tásek eyke kaxwók kéxegke
kélheykha neyseksa yenta'a,
neyseksa m'a yámet cedro
éleñama nak kélseykenta m'a Líbano,
¡kóllegagkohok sa' eyke,
ekwa'a sa' kéllegeykegkoho ekmáske,
kóllegagkohok sa' ekmáske
ektémól'a kelán'a katnehek naqláwa!”
Dios apcháphássesso appeywa wesse' apwányam Jeconías
24 Aptáhak apcháneya Wesse' egegkok Jeconías, wesse' apwányam nak Judá, Joaquim apketche nak: “Naqsók ko'o sektáha sekxéna exchep se'e, sektáha nak Dios mamassegwayam: Naqsók eykhe exchep apteme sétchesso ephék sélqahasso nak chá'a, sétchessama nak sélya'assamakxa', magweyxek sa' eyke alkok, 25 yaqwayam agkések ma'a apkelenmexma apkeltaqnagkamo apagko' nak chá'a, apcháyo apagko' nak chá'a exchep. Agkések sa' ko'o exchep ma'a Nabucodonosor wesse' apwányam nak Babilonia, tén han ma'a caldeos. 26 Ayensók sa' xép ma'a xapop megkatnahakxa axta apteyeykemxa, yetlo egken, sa' kóletsapwók kélqánet ma'a.” 27 Megkalwatamók sa' chá'a s'e xapop élpekheykegkaxa agko' nak chá'a kalmeyenta'.
Dios appeywa aplegasso appaqméteykha
28 ¿Jeconías ya apteme xama
yátegwáxwa appaqxo
megkólmowánal'a kólmaha,
enxeykel'a nahan ma'a aqsok
élpaqxo megkólmámenyéhol'a?
¿Yaqsa ektéma kélyenseykmo nak
yetlo apketchek ma'a
xapop megkólya'áseykegkaxa nak?
29 ¡Xapop; keyxho Wesse' egegkok appeywa!

30 Aptáhak Wesse' egegkok se'e:
“Kólteme sa' énxet
meyke apketchek xa énxet nak,
kólxén sa' apteme énxet
megkatyapma aqsok
apkelane neyseksa apha.
Metepagkek sa' aptawán'ák neptámen
yaqwayam etnahagkok
kelwesse'e apkelwányam
apyaqmagkasso m'a David,
yaqwayam enxoho etnahagkokxak
kelwesse'e apkelwányam ma'a Judá.”