La señal del alfarero y el barro
1 La palabra del Señor vino a mí, Jeremías, y me dijo:
2 «Levántate y ve a la casa del alfarero. Allí te daré un mensaje.»
3 Yo me dirigí a la casa del alfarero, y lo encontré trabajando sobre el torno.
4 La vasija de barro que él hacía se deshizo en su mano, así que él volvió a hacer otra vasija, tal y como él quería hacerla.
5 Entonces la palabra del Señor vino a mí, y me dijo:
6 «Casa de Israel, ¿acaso no puedo yo hacer con ustedes lo mismo que hace este alfarero? Ustedes, casa de Israel, son en mi mano como el barro en la mano del alfarero.
—Palabra del Señor.
7 »En cualquier momento puedo decir, de algún pueblo o reino, que lo voy a arrancar, derribar, o destruir.
8 Pero si ese pueblo o reino se aparta de su maldad, contra la cual hablé, yo desistiré del daño que había pensado hacerles.
9 »En cualquier momento puedo también decir, de algún pueblo o reino, que lo voy a edificar y plantar.
10 Pero si ese pueblo o reino hace lo malo ante mis ojos, y no me obedece, yo dejaré de hacerles el bien que había pensado hacerles.
11 »Así que ve y habla con todos los habitantes de Judá y de Jerusalén, y diles de mi parte que yo, el Señor, ya he tomado una decisión, y que ahora me dispongo a castigarlos. Que se aparten ya de su mal camino, y que mejoren su conducta y sus acciones.»
12 Pero ellos dijeron:
«No hay caso. Iremos en pos de nuestros ídolos, y cada uno de nosotros seguirá las intenciones de su malvado corazón.»
13 Por lo tanto, así ha dicho el Señor:
«Pregunten ahora entre las naciones, cuál de ellas ha sabido de algo parecido. ¡Lo que ha hecho la virginal Israel es horrible!
14 ¿Alguna vez falta la nieve del Líbano sobre las piedras del campo? ¿O llegan a faltar las heladas aguas que bajan de lejanas tierras?
15 En cambio, mi pueblo me ha olvidado y ha ofrecido incienso a dioses falsos; ha tropezado en sus caminos, en las sendas de siempre, y anda por atajos y no por el camino principal;
16 han convertido su país en un terreno desolado, del que todos se burlan; todos los que pasan mueven la cabeza y apenas dan crédito a lo que ven.
17 Cuando llegue el desastre, les daré la espalda, y como el viento solano los esparciré delante de sus enemigos.»
Conspiración del pueblo y oración de Jeremías
18 Ellos dijeron:
«Vengan y hagamos planes en contra de Jeremías. Sacerdotes que nos guíen no habrán de faltarnos, ni tampoco sabios que nos aconsejen ni profetas que nos hablen. Vengan, vamos a atacarlo de palabra, y no hagamos caso a lo que dice.»
19 Señor, posa tus ojos en mí, y escucha lo que dicen los que contienden conmigo.
20 Acuérdate de que yo intercedí ante ti en favor de ellos, para que tú no los castigaras. ¿Merezco que me paguen mal por hacerles bien? Sin embargo, ¡me han cavado una tumba!
21 Por eso, ¡deja que sus hijos se mueran de hambre! ¡Dispérsalos por causa de la guerra! ¡Que se queden viudas sus mujeres, y sin hijos! ¡Que sus maridos sean condenados a muerte, y que sus jóvenes mueran a filo de espada en la guerra!
22 ¡Que se oiga clamor en sus casas, cuando de pronto lances contra ellos un ejército! Porque, para atraparme, ellos cavaron un hoyo y me tendieron una trampa.
23 Pero tú, Señor, conoces todos sus planes para matarme; ¡no los perdones por su maldad, ni borres delante de ti su pecado! En tu enojo, ¡hazlos tropezar en tu presencia!
Énxet apkelane yátegwáxwa kélyetcháseykekxoho tén han yelpa'
1 Epaqhetchessek axta ko'o Wesse' egegkok, aptáhak axta seyáneya s'e: 2 “Emhók sa' apxagkok énxet apkelane nak yátegwáxwa, sa' altennássók xép sekpeywa m'a.” 3 Ekmahágkek axta ko'o m'a apxagkok nak apkelane yátegwáxwa, ko'o Jeremías, ekwetágwokmek axta apyeykesa yelpa' m'a apkeláneykxa nak chá'a yátegwáxwa. 4 Xama axta chá'a eyesagko aptekkesso apkelane, apkeláneykxók axta chá'a, apmáncha'a chá'a xa yelpa' nak, ekwokmoho aptekkesa m'a ekwánxa apmopmenyého etekkesek.
5 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha seyáneya s'e: 6 “Israelitas, ¿mowancheya ko'óxa atnéssesek kéxegke xa ektáha nak, ekhawo apteméssesakxa nak yelpa' xa apkelane nak yátegwáxwa? Máxa yelpa' ekteméssessók sélmeykencha'a emék kéxegke, ekhawo aptémakxa nak apkelmeykha apmék yelpa' xa énxet apkelane nak yátegwáxwa. Ko'o sekxeyenma xa, sektáha nak Wesse'. 7 Ekmanyehe agko' ko'o ewanchek axének alántekkesek énxet'ák, tén han alnápok, tén han amasséssók xama apchókxa, essenhan aptémakxa nak chá'a wesse' apwányam xama énxet. 8 Apkelwátesagkek agkok chá'a apkeláneyak aqsok ekmaso xa énxet'ák nak, keñe magwáphássesek chá'a m'a séllegassáseykegkoho séleyxchessama nak ko'o. 9 Ewanchek han chá'a ko'o axének anaqxétekhasegkokxa', tén han axátekhásekxak chá'a xama apchókxa, tén han aptémakxa nak chá'a wesse' apwányam xama énxet. 10 Apkelánegkek agkok chá'a aqsok ekmaso xa énxet'ák nak, melyahákxoho enxoho chá'a sélpaqhetchesso, magwaphássesek chá'a m'a aqsok éltaqmela ekxeyenma nak chá'a ewáxok wáphássesek.
11 “Eltennés sa' énxet'ák Judá, tén han ma'a apheykha nak Jerusalén, sektáha ko'o sélxéna, sektáha nak Wesse': ‘Éláneykxeyk ko'o sektáhakxa yaqwánxa atnéssesek kéxegke; xénchek ewáxok allegássesagkoho'. Kólwátésák kélláneyak aqsok ekmaso, kóltaqmelchásekxa kéltémakxa, tén han aqsok kéllánéyak nak chá'a.’ 12 Sa' etnehek elátegmowágkok xép se'e: ¡Kaqhok eyke exchep henlenxanmok! Egmenyeyk negko'o anlanagkok ma'a ekleklamókxa nak chá'a egwáxok, tén han ólyennaqtések egwáxok ólyetlakxak ma'a ekxeyenmakxa nak chá'a egwáxok.”

13 Cháxa keñamak aptáha nak
Wesse' egegkok se'e:
“Kólmaxneyha hana m'a
pók aptémakxa nak énxet'ák,
aplegayak kexa
xama xa ektéma nak aqsok.
¡Asagkók agko' apkeláneyak
aqsok ma'a énxet'ák Israel!
14 ¿Emassegwomhoya chá'a
yeyam appok ma'a
naw'ék nak egkexe
meteymog Líbano?
¿Keymawhoya chá'a yegmen
ektaqmalma ekteyapma nak ma'a
néten nak egkexe?
15 Kelwagqámeykegkek eyke ko'o
m'a énxet'ák ahagkok,
apkelméssegkek chá'a
aqsok ánek ekmátsa nak
ekpaqneyam éten agkok ma'a
aqsok kéláyókxa élmowancha'a amya'a nak.
Apkelyetnakhágweykmek ma'a
ámay apagkok nak,
cham'a nanók ámay nak,
apkelyetleykekxeyk ma'a
ámay melya'áseykegkaxa nak.
16 Cháxa apkeltémakxa
aptemessáseykekxo
yókxexma meykexa énxet
ma'a apchókxa nak,
tén han élyamasso
apkelwáxok ma'a énxet'ák.
Elyeykesha sa' chá'a apqatkok
elyegweyk elwetak ma'a ektáhakxa enxoho
chá'a apkelyeykhágwayam ma'a.
17 Máxa sa' ko'o
atnehek éxchahayam
eñama nak ekteyapmakxa ekhem
waxpánchesek ma'a énxet'ák Israel;
wának sa' emenxenek ma'a
apkelenmexma nak.
Wahekxak sa' éyapok,
malanók sa',
cham'a ekwa'a sa' ekhem
séllegassáseykegkoho.”
Kélláneykekxa amya'a yaqwánxa kólteméssesek Dios appeywa aplegasso
18 Aptáhak axta apkelpaqmeta énxet'ák se'e: “Anlánekxak sa' nentáhakxa yaqwayam agmasséssók Jeremías. Megkatnehek eyke chá'a meyke apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok yaqwayam hẽlxekmóssek, apxámok nahan ma'a apkelya'áseyak nak aqsok, yaqwayam hempékessesagkok, tén han Dios appeywa apkellegasso yaqwayam chá'a hẽltennaksek Dios appeywa. Ansexnenak sa', yaqwayam sa' emátog. Mageyxók sa' chá'a m'a aptáhakxa enxoho chá'a sẽláneya.”
Jeremías apkelmaxnagko
19 ¡Wesse', heyeyxho hana!
¡Yeyxho aptáhakxa nak
apkelpeywa m'a sélenmexma!
20 ¿Kólyaqmagkásekxohoya
chá'a aqsok ekmaso m'a
aqsok ektaqmela nak?
¡Apmetmeyk máxek
yaqwayam heyátawanyek!

Kaxénwakxoho apwáxok
sekpaqhetchessa'akto axta exchep,
séltamho epasmok
xa énxet'ák nak,
séltamho axta exchep elwataksek
apkeltaqnawéyak ma'a.
21 ¡Yána kaxwók eletsapok
apketchek meyk élnapma,
essenhan sókwenaqte kélyetxaqxo;
tampe sa' katnahagkok
ma'a apnaqteyegka'a nak,
tén han meyke étchek!
¡Yána kalnápok negmasse m'a
apkelennay'a nak énxet'ák apagkok,
keñe sa' wokma'ák eletsapok
kempakhakma!
22 Elpelakkasses
yahak ma'a énxet'ák
apkelmenyexmo nak;
¡kañexkohok sa' élpayheykha
apatña'ák apkelaye!
Hakte emétegkessegkek máxek
apmáheyo hemok,
epekkenchessegkek kelhanma
sekpéwomókxa nak chá'a.
23 Wesse',
apya'ásegkók eyke
exchep ekyókxoho
aqsok élxeyenma nak
apkelwáxok elanagkok,
apmáheyo ko'o heyaqhek.
¡Eyaqmagkásekxa m'a
aqsok ekmaso apkeláneyak nak,
nágkalwánaqma m'a
melya'assáxma nak!
¡Elyaqnegkesák ma'a
apmonye' nak xép,
ellegássesagkoho yetlo aplo!