La implacable ira de Dios contra Judá
1 El Señor me dijo:
«Aun si Moisés y Samuel me rogaran en favor de este pueblo, no me moverían a compasión. ¡Aléjalos de mi vista! ¡Que se vayan de aquí!
2 Y si acaso te preguntan: “¿Y a dónde iremos?”, diles esto de mi parte: “El que tenga que morir, marchará a la muerte; el que tenga que morir por la espada, por la espada morirá; el que deba morir de hambre, de hambre morirá; y el que deba marchar al cautiverio, al cautiverio marchará.”
3 »Voy a enviar sobre ellos cuatro clases de castigo: espadas que los maten, perros que los despedacen, aves de rapiña que los devoren, y fieras salvajes que los hagan pedazos.
—Palabra del Señor.
4 »Por culpa de Manasés, rey de Judá e hijo de Ezequías, y por lo que hizo en Jerusalén, yo haré que todos los reinos de la tierra se horroricen al verlos.
5 »¿Quién va a compadecerse de ti, Jerusalén? ¿Quién se entristecerá por causa tuya? ¿Quién se preocupará por tu bienestar?
6 Tú me dejaste, te volviste atrás. Por eso yo extenderé mi mano contra ti, y te destruiré. ¡Ya estoy cansado de cambiar de parecer!
—Palabra del Señor.
7 »Yo los lancé por los aires, hasta las puertas de la tierra. Dejé sin hijos a mi pueblo; ¡lo desbaraté! Pero ellos no se volvieron de sus caminos.
8 Sus viudas se multiplicaron más que la arena del mar; a plena luz del día lancé un destructor contra ellos, contra las madres y contra los hijos; de repente hice que el terror cayera sobre la ciudad.
9 La que dio a luz siete hijos fue muriendo poco a poco; su ánimo fue llenándose de dolor y, aunque aún era de día, para ella el sol ya se había puesto. Quedó avergonzada y llena de confusión, y a sus sobrevivientes los entregué a la espada de sus enemigos.»
—Palabra del Señor.
10 ¡Ay de mí, madre mía! ¡Me engendraste como un hombre de contienda y de discordia para toda la tierra! ¡Nunca he pedido ningún préstamo, ni tampoco me lo han dado, y sin embargo todos me maldicen!
11 ¡Dime, Señor, si no te he rogado por su bien, si en tiempos de aflicción y de angustia no he suplicado ante ti en favor del enemigo!
12 «¿Puede alguien quebrar el hierro del norte y el bronce?
13 Por causa de todos tus pecados, voy a entregar a la rapiña, sin recibir nada a cambio, todas las riquezas y los tesoros que hay en tu territorio.
14 Mi furor se ha encendido como un fuego, y arderá sobre ustedes. Voy a hacer que ustedes sirvan a sus enemigos en una tierra que no conocen.»
Queja de Jeremías
15 Señor, tú lo sabes. Tú bien sabes que por amor a ti soporto que me insulten. Acuérdate de mí, y ven a visitarme. ¡Véngame de mis enemigos! ¡No demores más tu enojo!
16 Señor, Dios de los ejércitos, cuando hallé tus palabras, literalmente las devoré; tus palabras son el gozo y la alegría de mi corazón, porque tu nombre ha sido invocado sobre mí.
17 Jamás me he sentado en compañía de gente burlona, ni me he sentido importante por causa de tu profecía; al contrario, me siento aparte, porque tú me has llenado de indignación.
18 ¿Por qué mi dolor no tiene fin, ni mi desahuciada herida admite ser sanada? ¿Seguirás siendo para mí tan ilusorio como las aguas de un espejismo?
Respuesta del Señor
19 Por eso, así ha dicho el Señor:
«Si te vuelves a mí, yo te restauraré, y tú estarás delante de mí. Si entresacas lo precioso de lo vil, serás como mi boca. ¡Haz que ellos se vuelvan a ti, pero tú no te vuelvas a ellos!
20 Entonces yo te pondré en este pueblo como un fuerte muro de bronce. Ellos pelearán contra ti, pero no te vencerán, porque yo estoy contigo. Yo te protegeré y te defenderé.
—Palabra del Señor.
21 »Yo te libraré del poder de los malvados. ¡Yo te libraré del poder de los violentos!»
Énxet'ák kéltennasso kóllegássesagkoho'
1 Aptáhak axta ko'o seyáneya Wesse' egegkok se'e: “Elwaták sa' eykhe Moisés tén han Samuel se'e sekhakxa nak ko'o, megkalepyóshek sa' eyke ko'o alanok xa énxet'ák nak. Yána sa' elántépok se'e sekhakxa nak, tén han elxog. 2 Apkelmaxneyáha sa' agkok háxko elmahagkok, eltennés sa' sektáha ko'o sekpeywa s'e:

“Énxet apkelxénamap nak
eletsapok negmasse ekmaso,
negmasse ekmaso sa' kalnápok;
énxet apkelxénamap nak
eletsapok kempakhakma,
kempakhakma sa' eletsapok;
énxet apkelxénamap nak
eletsapok meyk élnapma,
meyk élnapma sa' eletsapok;
énxet apkelxénamap
nak kólnaqlakxak
megkatnahakxa apkelókxa,
kólnaqlakxak sa'
megkatnahakxa apkelókxa'.’

3 “Ektáhak ko'o sekpeywa s'e, sektáha nak Wesse': Wahak sa' ko'o cuatro ektémakxa apkellegeykegkoho: etekyók sa' kempakhakma, semheg sa' kalyenyawasha, máma sa' etawagkok aphápetek, tén han aqsok nawha'ák éllo. 4 Wának sa' elpexyennók apkelaye elanok apyókxoho énxet'ák apheykha nak ekyókxoho keso náxop yaqwánxa sa' ko'o atnéssesek ma'a, eñama apteméssessamakxa axta Jerusalén ma'a Manasés, wesse' apwányam axta m'a Judá, Ezequías axta apketche.

5 “¿Yaqsa sa' kapyóshok
kalanok xép Jerusalén?
¿Yaqsa sa' kaqhek awáxok xép kalano'?
¿Yaqsa sa' keytnakhaksohok awáxok
ektémakxa exchep?
6 Eyamasmeyk xép,
massegkek sélányo.
Ko'o sekxeyenma xa,
sektáha nak Wesse'.
Cháxa keñamak
séleklágweykmo nak
séláneykha aqsa,
ekya'ássek néten émek
peya añássesagkoho',
keñe sekmasséssekmo.
7 Éxpánchessessek énxet'ák apagkok
ektémól'a pa'at apák,
élántekkessek tegma apkelyawe
nak se'e apchókxa;
meyke apketchek ektemessásak
énxet'ák ahagkok,
ekmasséssekme',
hakte mopmenyeyk elwátésagkok ma'a
apkeltémakxa ekmaso.
8 Ekxámásekxeyk nahan
nepyeseksa m'a kelán'a tampe,
yeykhásseykmók ma'a ekweykenxa nak
ekxámokma yagkamex ekhéyak
neyáwa wátsam ekwányam.
Yetseksók ekhem agko' axta
ko'o élnápak ma'a chána
yetlo étchek wokma'ák nak makham;
ekpelakkassessek axta seyhe
éltamheykha awáxok,
tén han élaye.
9 Élyennákxoho axta chá'a
keletsapak ma'a kelán'ák
apxámokma nak étchek,
kelántaxneykxeyk axta
chá'a élennama;
ekyáqtéssóxma axta chá'a
tamhákxak élányo m'a ekhem,
kelmegqakkek axta, keleyósek axta awáxok.
Kéleyméxcheyk sa' agkok chá'a
kélnápakha megkóletsapma,
wának sa' chá'a elnápok ma'a kélenmexma nak.
Ekméssek ko'o sekpeywa,
sektáha nak Wesse' apagkok.”
Jeremías appaqméteykha
10 ¡Méme, ko'o laye,
ektáha axta setegkesso
wánxa aqsa yaqwayam
hélyamatchesha tén han
alátegmoweyxchek chá'a
apyókxoho énxet'ák!
Mamassáseykha chá'a ko'o
selyaqye ahagkok xama énxet,
mehelmassáseykha nahan chá'a ko'óxa,
apyókxoho énxet'ák aqsa chá'a
apkeltémók hetnégwomhok exma ekmaso.
11 Wesse', asagkek sa' agkok chá'a
sekyetleykha exchep,
katnehek sa' chá'a m'a
aptémakxa nak chá'a
apkeltémo hetnegwomhok exma ekmaso,
malmaxnéssesa enxoho chá'a
ko'o m'a sélenmexma nak,
eyesagko enxoho chá'a ektáhakxa,
tén han apkellegágkoho enxoho
chá'a élyentaxno apkelwáxok.
Dios aplegasso ellegássesagkohok énxet'ák Israel
12 “¿Yaqsa awanchek kantaksek
ma'a sawo eñama nak nexcheyha
tén han sawo ekyexwase?
13 Énxet'ák Israel,
almések sa' ko'o kéxegke kélenmexma,
ekyókxoho aqsok kélagkok
tén han aqsok élmomnáwa kélagkok,
tén han ma'a ekyókxoho aqsok
ekhéyak nak kañe' xapop kélagkok,
yaqwayam enxoho kólsakxak
eñama m'a ekyókxoho
kéltémakxa nak megkólya'assáxma.
14 Apkelásenneykha naqsa sa' ko'o
atnéssesek kéxegke
kélenmexma m'a
yókxexma megkólya'ásegkaxa nak,
hakte eklókek ahagko' ko'o,
máxa táxa eyáléwe
sa' katnehek kamasséssók.”
Jeremías apkelmaxnagko Wesse' egegkok
15 Wesse', xép apya'áseykegkoho nak
ekyókxoho aqsok,
¡kaxénwakxoho apwáxok ko'o,
hepásegwata'!
¡Heyaqmagkassásekxa ko'o mók
setnéssessamakxa m'a
énxet'ák setwáseykegkoho nak chá'a!
Nágyoho aqsa ko'o
heyaqhek xa énxet'ák nak,
eñama m'a ektémakxa nak
xép mepekhésamap;
xeyep keñamak
sélyamatcháseykencha'a chá'a.
16 Epaqhetchessek axta agkok
chá'a exchep,
ataqmelcheshok axta chá'a
ko'o sekháxenmo;
hakte cha'a ekteme ko'o
sepeykessáseykekxa chá'a ewáxok ma'a,
tén han segkésso ekmátsa ewáxok,
hakte ko'o apagkok xép
Wesse' Dios ekha nak apyennaqte.
17 Mapaxqeykha chá'a ko'o m'a
énxet'ák élxéneykha nak
chá'a apkelwáxok
wánxa elátsaha;
exakkók axta ko'o ekweynchámeykha
eyeynamo m'a sekxók axta
semoma exchep,
hakte aplókassegkek axta
ko'o exchep ewáxok.
18 ¿Yaqsa ektéma
megkamassegweykmo nak
ko'o seklegeykegkoho ekmáske?
¿Yaqsa ektéma megkataqmelweykmo nak
ko'o sekyense,
neyseksa eykhe séllánésso?
Máxa aptamheykekxak xép
sélányo m'a ekhól'a yegmen élyenma
agwetak makhawo.
Wesse' egegkok apchátegmowéyak
19 Tén axta Wesse' egegkok
aptáha seyátegmowágkokxo s'e:
“Ey'aweykteyk sa' agkok ko'o makham xép,
amok sa' makham takha',
etnekxak sa' makham séláneykha.
Apkelwátessek sa' agkok appaqméteykha naqsa,
apxéna enxoho aqsa wánxa m'a
ekpasmomo nak chá'a énxet,
xeyep sa' exének chá'a sekpeywa.
Eyke payhawók elyo'ótak xép ma'a
énxet'ák nak,
háwe sa' xép yaqwayam ey'ókxa'.
20 Máxa sawo ekyexwase
kélhaxtegkessól'a
tegma apwányam sa' ko'o atnéssesek xép
nepyeseksa xa énxet'ák nak,
megkólaqtassól'a.
Yempakhakpok sa' eykhe,
mexók sa' eyke,
hakte ko'o sekxegexma exchep,
yaqwayam awagkasek teyp,
tén han amallahanchesek.
Ekméssek ko'o sekpeywa,
sektáha nak Wesse' apagkok.
21 Magwohok sa' emok ma'a
énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa,
¡awagkasek sa' teyp neyseksa apmáheyo
emok ma'a énxet'ák
apkelyennaqteyáseykha nak
chá'a apyempe'ék!”