Tola y Yaír acaudillan a Israel
1 Después de Abimelec se levantó Tola para librar a Israel. Tola era hijo de Fúa y nieto de Dodo, de la tribu de Isacar, y vivía en Samir, en los montes de Efraín.
2 Y Tola gobernó a Israel durante veintitrés años, y al morir fue sepultado en Samir.
3 Después de él vino Yaír el galaadita, que también acaudilló a Israel durante veintidós años.
4 Yaír tuvo treinta hijos, y cada uno de ellos tenía su propio asno. Tenían también treinta ciudades, conocidas como las ciudades de Yaír, las cuales hasta el día de hoy están en la tierra de Galaad.
5 Al morir Yaír, fue sepultado en Camón.
Angustias de los israelitas
6 Pero los israelitas volvieron a hacer lo malo a los ojos del Señor, pues se volvieron a la idolatría y sirvieron a Baal y Astarot, y a los dioses de Siria, Sidón, Moab, Amón y Filistea, y se olvidaron de servir al Señor.
7 Y el Señor se enojó mucho contra Israel, y lo dejó caer en manos de los filisteos y de los amonitas,
8 que durante dieciocho años oprimieron y quebrantaron a los israelitas que vivían en Galaad, entre los amorreos, al otro lado del Jordán.
9 Además, los amonitas cruzaron el Jordán para hacerle la guerra a Judá y a Benjamín, descendientes de Efraín, y otra vez Israel sufrió una gran opresión.
10 Entonces los israelitas clamaron al Señor, y le dijeron:
«Reconocemos que te hemos ofendido, y que nos hemos apartado de ti, que eres nuestro Dios, por servir a los baales.»
11 Y el Señor les respondió:
«¿No es verdad que ustedes han sido oprimidos por los egipcios, los amorreos, los amonitas, los filisteos,
12 los sidonios, los amalecitas y los maonitas, pero que cuando han clamado a mí yo los he librado de ellos?
13 Pero ustedes me han abandonado por ir a servir a otros dioses. Por eso, no volveré a salvarlos.
14 Vayan y pidan la ayuda de esos dioses que han elegido. Que sean ellos quienes los libren de todas sus aflicciones.»
15 Y los israelitas le respondieron:
«Sí, Señor; reconocemos que te hemos ofendido. Haz con nosotros lo que te parezca mejor. Solo te rogamos que nos salves esta vez.»
16 Y los israelitas desecharon todos los dioses ajenos que tenían, y sirvieron al Señor, a quien le dolió ver la aflicción de Israel.
17 Pero los amonitas se juntaron y acamparon en Galaad; los israelitas, por su parte, acamparon en Mispá.
18 Los jefes israelitas y los de Galaad acordaron que el que abriera las hostilidades contra los amonitas sería el caudillo de todos los habitantes de Galaad.
Tolá apteme apkemha apmonye'
1 Aptekkek axta Tolá neptámen ma'a Abimélec yaqwayam elwagkasek teyp ma'a Israel, Tolá axta apteme apkeñama m'a nepyeseksa Isacar énxet'ák apagkok, Puá axta apketche, Dodó axta aptáwen. Axta aphak Tolá m'a Samir, meteymog élekhahéyak nak ma'a Efraín, 2 veintitrés apyeyam axta weykmok apteme apkemha apmonye' m'a Israel, ekwokmoho apketsapa, kélátawanyeyk axta m'a Samir.
Jaír apteme apkemha apmonye'
3 Keñe axta aptépeykxo makham Jaír, apkeñama axta m'a Galaad, veintidós apyeyam axta weykmok apteme apkemha apmonye' m'a Israel. 4 Treinta axta apyókxoho apketchek ma'a Jaír, xama xama axta chá'a apkelchánte yámelyeheykok. Yetneyk axta han chá'a xama tegma apwányam apagkok apagko' ma'a Galaad. Cháxa treinta tegma apkelyawe nak, makhemek makham kélteme “Jaír tegma apkelyawe apagkok”.
5 Xama axta apketsapa Jaír, kélátawanyegwákxeyk axta m'a Camón.
Énxet'ák Amón apnaqtawáseykegkoho énxet'ák Israel
6 Apkeláneykegkokxeyk axta makham apkeltémakxa ekmaso israelitas nápaqtók Wesse' egegkok, apkelpeykessamók axta m'a mók ektémakxa nak kéleykmássesso Baal tén han Astarté, tén han ma'a aqsok kéláyókxa nak Siria, tén han Sidón, Moab, Amón keñe han ma'a filisteos. Apyamasmeyk axta Wesse' egegkok, massegkek axta apkelpeykessamo. 7 Axta keñamak apkeltaqnaweykegko Wesse' egegkok ma'a, tén axta apkelmésa m'a filisteos, tén han amonitas. 8 Dieciocho apyeyam axta apnaqtawáseykegkoho ekmaso agko' filisteos, tén han amonitas ma'a apyókxoho énxet'ák nak Israel, apheykencha'a axta m'a Galaad, neyp nak ma'a Jordán, xapop apagkok axta m'a amorreos. 9 Apkelyeykhákxeyk axta amonitas ma'a Jordán yaqwayam elnapakpok ma'a Judá énxet'ák apagkok, Benjamín tén han Efraín. Keñe axta israelitas apkelwet'a ekyentaxno agko' apheykha. 10 Keñe axta apkeltamho epasmok Wesse' egegkok. Aptáhak axta apcháneya s'e: “Dios egagkok, nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma nénmexeykekxo exchep, negyamasmeyk nélpeykessamo m'a aqsok kéláyókxa élmowancha'a amya'a nak.”
11 Aptáhak axta apchátegmowágko Wesse' egegkok se'e: “Apnaqtawáseykegkók axta kéxegke egipcios, amorreos, amonitas, filisteos, 12 sidonios, amalecitas tén han madianitas; xama axta sélwóneykencha'a ko'o kéxegke, élwagkassegkek axta teyp. 13 Élyamasmeyk eyke ko'o makham kéxegke kélpeykásawo m'a mók aqsok kéláyókxa nak, megkólhaxanmak sélwagkasso teyp, malwagkasek sa' ko'o kaxwo' teyp kéxegke. 14 ¡Kólxeg kólmaxnegwakxa yaqwayam kapasmok ma'a aqsok kéláyókxa kélyéseykha axta kéxegke! ¡Sa' kalwagkasek teyp kéxegke m'a neyseksa ekyentaxno kélheykha!”
15 Keñe axta israelitas aptáha apkelátegmowágkokxo Wesse' egegkok se'e: “¡Nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma! Hentemésses negko'o ekxénakxa enxoho apwáxok henteméssesek, ¡eyke hẽlwagkas negko'o teyp se'e kaxwo' nak!” 16 Tén axta israelitas apkexeygko m'a aqsok kéláyókxa éleñama nak mók nekha, yaqwayam elpeykeshok makham ma'a Wesse' egegkok. Massék axta ekyenna apwáxok Wesse' egegkok apkelano ektémakxa apkellegeykegkoho chá'a m'a israelitas.
17 Apchaqnákxeyk axta amonitas, apkelpakxenwokmek axta m'a Galaad. Apchaqnákxeyk axta han israelitas, apkelpakxenwokmek axta m'a Mispá. 18 Aphésawók axta han mók apkelpeywa israelitas, apheykencha'a axta m'a Galaad, tén han apkelámha apmonye'e apagkok, etnehek apkemha apmonye' apyókxoho nepyeseksa apheykha nak Galaad ma'a apteme nak apkemha apmonye' kempakhakma elenmexek ma'a amonitas.