Amonestación contra la discriminación
1 Hermanos míos, ustedes que tienen fe en nuestro glorioso Señor Jesucristo, no deben hacer diferencias entre las personas.
2 Puede darse el caso de que al lugar donde ustedes se reúnen llegue alguien vestido con ropa elegante y con anillos de oro, y llegue también un pobre vestido con ropa andrajosa.
3 Si ustedes reciben gustosos al que viste la ropa elegante, y le dicen: «Venga usted, siéntese aquí, que es un buen lugar», pero al pobre le dicen: «Tú, quédate allá de pie, o siéntate en el suelo»,
4 ¿acaso no están discriminando entre ustedes y haciendo juicios malintencionados?
5 Amados hermanos míos, escuchen esto: ¿Acaso no ha escogido Dios a los pobres de este mundo para que sean ricos en fe y herederos del reino que él ha prometido a los que lo aman?
6 ¡Pero ustedes han despreciado a los pobres! ¿Acaso no son los ricos quienes los explotan a ustedes, y quienes los llevan ante los tribunales?
7 ¿Acaso no son ellos los que blasfeman contra el precioso nombre que fue invocado sobre ustedes?
8 Bien harán ustedes en cumplir la ley suprema de la Escritura: «Amarás a tu prójimo como a ti mismo»;
9 pero si ustedes hacen diferencia entre una persona y otra, cometen un pecado y son culpables ante la ley.
10 Porque cualquiera que cumpla toda la ley, pero que falle en un solo mandato, ya es culpable de haber fallado en todos.
11 Porque el que dijo: «No cometerás adulterio» también dijo: «No matarás». Es decir, que alguien puede no cometer adulterio, pero si mata, ya ha violado la ley.
12 Hablen y vivan como quienes van a ser juzgados por la ley que nos da libertad,
13 pues a los que no tienen compasión de otros, tampoco se les tendrá compasión cuando sean juzgados, porque la compasión prevalece sobre el juicio.
La fe sin obras es muerta
14 Hermanos míos, ¿de qué sirve decir que se tiene fe, si no se tienen obras? ¿Acaso esa fe puede salvar?
15 Si un hermano o una hermana están desnudos, y no tienen el alimento necesario para cada día,
16 y alguno de ustedes les dice: «Vayan tranquilos; abríguense y coman hasta quedar satisfechos», pero no les da lo necesario para el cuerpo, ¿de qué sirve eso?
17 Lo mismo sucede con la fe: si no tiene obras, está muerta.
18 Pero alguien podría decir: «Tú tienes fe, y yo tengo obras. Muéstrame tu fe sin obras, y yo te mostraré mi fe por mis obras.»
19 Tú crees que Dios es uno, y haces bien. ¡Pues también los demonios lo creen, y tiemblan!
20 ¡No seas tonto! ¿Quieres pruebas de que la fe sin obras es muerta?
21 ¿Acaso nuestro padre Abrahán no fue justificado por las obras cuando ofreció a su hijo Isaac sobre el altar?
22 ¿No ves que la fe de Abrahán actuó juntamente con sus obras, y que su fe se perfeccionó por las obras?
23 Y se cumplió la Escritura que dice: «Abrahán creyó a Dios, y eso le fue contado por justicia», por lo que fue llamado «amigo de Dios».
24 Como pueden ver, podemos ser justificados por las obras, y no solamente por la fe.
25 Lo mismo sucedió con Rajab, la prostituta. ¿Acaso no fue justificada por las obras, cuando hospedó a los mensajeros y los ayudó a escapar por otro camino?
26 Pues así como el cuerpo está muerto si no tiene espíritu, también la fe está muerta si no tiene obras.
Sẽlesso anteméssesek apyeykhamap pók anlanok egmók
1 Élyáxeg, kéxegke kélteme nak megkólya'ásseyam Wesse' egegkok Jesucristo ekha nak apcheymákpoho, nágkóltemésses aqsa chá'a apyeykhamap pók kóllanok kélnámakkok. 2 Aptaxnegwokmek agkok kélaqneykekxexa kéxegke énxet ekxákma nak aqsok apagkok, yetlo apketchesso apophék sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han apkeltaqmalma apkelnaqta, megkóltawasha nahan kóláhapmakha kóltéhek kólának se'e: “Exnata s'e, cham'a ektaqmelakxa enxoho”, 3 keñe kaqhohok nahan aptaxnegwánxa xama énxet meyke aqsok apagkok apkelnaqta aphopák enxoho, keñe kóltéhek kólának se'e: “Etnegwom xép á, essenhan exa xa náxop nak”, 4 cháxa kéltáha kéxegke apyeykhamap pók kóllanok kélmók kéltáha enxoho xa, tén han kélyekpelchémo kélmók yetlo ekmaso élchetamso kélwáxok.
5 Élyáxeg sélásekhayo, kóleyxho s'e: Apkelyéseykha Dios énxet'ák meyke nak aqsok apagkok keso náxop, yaqwayam enxoho kaxek aqsok apagkok ma'a melya'ásseyam, yaqwayam enxoho nahan elxewekxak ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, apxeyenma axta egkések Dios ma'a ektáha nak apkelásekhayo; 6 mékoho eyke kéxegke kéltemessáseykekxak ma'a énxet'ák meyke nak aqsok apagkok. ¿Háweya ekxákma aqsok apagkok ma'a apnaqtawáseykegkoho nak chá'a kéxegke, apkelyégeykegkokxo nak chá'a apnaqleykekxo nápaqta'awók ma'a énxet'ák segyekpelchémo? 7 ¿Háweya apxeyenmól'a chá'a ekmaso m'a Cristo apwesey, kélxawáya axta kéxegke?
8 Tásek katnehek kéxegke kéltáhakxa eyámnaqsoho enxoho kéllana m'a segánamakxa ekyawakxa nak, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche s'e: “Kólásekhoho kélmók ekhawo ektémakxa nak kélásekhamaxchekxoho kélagko'.” 9 Kélteméssessek agkok kéxegke apyeykhamap pók kéllányo kélnámakkok, kéllanak megkólya'assáxma, kélsexnánémaxche kélagko' nahan kóltéhek, megkólyahakxók ma'a Dios segánamakxa apagkok. 10 Hakte apkelyahákxók agkok xama énxet ma'a ekyókxoho éltémókxa nak antéhek segánamakxa, keñe melana enxoho xama m'a negánémaxchexa nak antéhek, apsexnánémap apagko' etnehek, hakte máxa mesawhomo apkelane sa' etnehek ma'a ekyókxoho éltémókxa nak antéhek segánamakxa. 11 Hakte Dios axta m'a aptéma axta appeywa s'e: “Ná etwasagkoho aqsa aptáwa' elának mók”, axta aptemék nahan appeywa s'e: “Nágyaqha aqsa pók.” Agkok etwásegkohok aptáwa' xama énxet elának mók, yaqhek eyke m'a pók, melanak ma'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa. 12 Kéméxcheyk chá'a kéxegke kóltéhek kélpeywa tén han kóltéhek ma'a aptamheykegkaxal'a énxet'ák yaqwayam nak kólyekpelkohok eñama m'a segánamakxa segmallahanchessamól'a negmomaxche'. 13 Hakte énxet megkalmopyósa nak elanok apnámakkok, kólyekpelkohok sa' nahan meyke apkelmopyósa kóllano', keñe sa' ma'a énxet apkelmopyósa nak elanok apnámakkok, elmallánek sa' ma'a ekwokmo sa' ekhem nélyekpelchamáxchexa'.
Magya'ásseyam ekwetamaxkoho nentamheykha
14 Élyáxeg, ¿háxko katnehek apxéna enxoho enxama ekyetna mey'ásseyam, cham'a megkóteyáxko enxoho aptamheykha ektaqmela? ¿Awanchek enxeykel'a kawagkasek teyp xa mey'ásseyam nak? 15 Agyetchásekxohok hana s'e, apyetneyk agkok xama egyáxeg, essenhan egyáxeg kelwána ektamhéyak meyke apáwa tén han meyke ektéyak yaqwayam kalmaha s'e ekhem nak; 16 aptemék agkok yának kélxama kéxegke s'e: “Tásek sa' katnehek ektáhakxa; kólántaxnekxa kélántaxno apkelyentaxno, kóltawák nahan kélto ekwokmoho kélyaqkanakmo”, keñe megkólméshek ma'a eyámenyéxa nak apyókxa, ¿kapasmoya kéltáha enxoho xa? 17 Cháxa ektémakxa nak han magya'ásseyam xa, axakkók agkok ma'a magya'ásseyam, megkóteyáxko enxoho m'a nentamheykha, mékoho agko' katnehek.
18 Apwanchek etnehek appeywa enxama s'e: “Yetneyk xép mey'ásseyam, keñe ko'o ekyetna sektamheykha.” Hexekmós ko'o ektémakxa mey'ásseyam xép meyke apkelane aptamheykha xama enxoho; keñe sa' ko'o axekmósek xép ektémakxa may'ásseyam yetlo sélane sektamheykha. 19 Mey'ásseykmok xép apyetnama wánxa xama Dios, cháxa keñamak ektaqmela nak aptáhakxa exchep xa; megkay'ásseykmok nahan ma'a kelyekhama', kalpexyennók nahan chá'a ke'. 20 Ná etne ekyéháxma', ey'asagkoho ekyetna enxoho enxama mey'ásseyam meyke apkelane aptamheykha xama enxoho, ekteme mékoho. 21 Apxeyenmeyk axta Dios apteme appéwomo Abraham, cham'a egyáp nanók axta negko'o, eñama m'a ektémakxa axta aqsok apkelane, memyágweykekxo axta apketche Isaac apmáheyo eykhe yaqhek yaqwayam egkések ma'a Dios. 22 Apweteyak xép ektémakxa axta mey'ásseyam ma'a Abraham yetlo ekwetamaxkoho m'a aqsok apkelane, aqsok apkelane axta keñamak aptéma ekpéwomo agko' mey'ásseyam. 23 Cháxa ektáhakxa axta ektáha m'a ektémakxa axta eknaqtáxésamaxche ektéma nak se'e: “Axta ey'ásseykmok Dios ma'a Abraham, ékeso éñamakxa apxeyenma axta Dios apteme appéwomo.” Dios apteme pók axta nahan apkeltamhomakpok ma'a Abraham.
24 Apxeyenmeyk nahan chá'a Dios apteme appéwomo énxet eñama ekwetamaxkoho m'a aqsok apkelane, háwe ekwánxa agkok ma'a mey'ásseyam nak, ekhawo ektáhakxa nak kélwet'a kéxegke. 25 Hawók nahan ektémakxa axta m'a Rahab, ekteme axta kelán'a ekma chá'a ekyánmaga ekpathetéyak énxet; apxeyenmeyk axta Dios ekteme ekpéwomo eñama m'a ektémakxa axta aqsok élane, hakte méssegkek axta yaqwánxa enaqtének ma'a énxet'ák ektáha axta kélápháseykha, pasmomchek axta anhan yaqwayam elántépok éltémo elmeyekxak mók ámay. 26 Cham'a ektémakxa nak negyókxa étsapma meyke espíritu, cháxa ektémakxa nak han kamassegwók ma'a magya'ásseyam megkeypetcha'a enxoho m'a nentamheykha nak.