Encargo de Dios para Ciro
1 »Yo, el Señor, digo así a Ciro, mi ungido, al cual tomé de la mano derecha para que las naciones se sometan a su paso y los reyes huyan en desbandada; para que las ciudades le abran sus puertas y no las vuelvan a cerrar:
2 “Yo iré delante de ti, y te allanaré los lugares torcidos; haré pedazos puertas de bronce y cerrojos de hierro,
3 te entregaré tesoros escondidos y te daré a conocer recónditos secretos, para que sepas que yo soy el Señor, el Dios de Israel, que te llamo por tu nombre.
4 Por amor a Jacob, por amor a Israel, mi siervo escogido, te he llamado por tu nombre, el nombre que te di, aunque tú no me conocías.
5 Yo soy el Señor, y nadie más. No hay Dios fuera de mí. Yo te vestiré para la batalla, aunque tú no me conoces,
6 para que desde la salida del sol hasta el ocaso todos sepan que yo soy el Señor, y que aparte de mí no hay otro Dios.
7 Yo soy el que ha creado la luz y las tinieblas; yo soy el que hace la paz y crea la adversidad. Yo, el Señor, soy el que hace todo esto.”
El Señor es el Creador
8 »Ustedes, cielos, dejen caer su lluvia; y ustedes, nubes, derramen justicia; y tú, tierra, ábrete y deja que brote la salvación junto con la justicia. Yo, el Señor, soy su creador.»
9 ¡Ay de aquel que discute con su Hacedor! ¡Un tiesto más entre los tiestos de la tierra! El barro no le pregunta al alfarero: “¿Qué es lo que haces?” ¿Acaso le señala: “Tu obra no tiene manos”?
10 ¡Ay de aquel que pregunta a su padre: “¿Por qué me engendraste?” O pregunta a su madre: “¿Por qué me diste a luz?”!
11 »Así dice el Señor, el Santo de Israel, el que lo formó: “Pregúntenme por lo que está por venir. Pregúntenme acerca de mis hijos y de la obra de mis manos.
12 Yo hice la tierra; hice también al hombre y lo puse sobre ella. Yo extendí los cielos con mis manos, y di órdenes a todas sus estrellas.
13 A él lo desperté en justicia, y allanaré todos sus caminos; él edificará mi ciudad y pondrá en libertad a mis cautivos, sin dar por ellos nada a cambio. Lo digo yo, el Señor de los ejércitos.”»
14 Así dice el Señor:
«El trabajo de Egipto, las mercaderías de Etiopía, y los altos sabeos, se pasarán a tu bando y serán tuyos; te seguirán cargados de cadenas, y al pasar ante ti te harán reverencias y suplicantes te dirán: “Ciertamente Dios está en medio de ti, y fuera de Dios no hay otro.”»
15 Y en verdad tú, Dios y salvador de Israel, eres un Dios que se esconde.
16 Todos los que fabrican imágenes serán avergonzados, y andarán confusos y humillados;
17 pero ustedes los israelitas serán salvados por el Señor con salvación eterna; por todos los siglos jamás serán avergonzados ni humillados.
18 El Señor, creador de los cielos; el Dios que formó la tierra; el que la hizo y le dio forma; el que no la creó sin un propósito, sino que la creó para que fuera habitada, dice así:
«Yo soy el Señor, y no hay otro.
19 Yo no he hablado en secreto, en algún lugar recóndito de la tierra; yo no le he dicho a la descendencia de Jacob que me busque en vano. Yo soy el Señor, el que habla con justicia y da a conocer lo que es recto.»
El Señor y los ídolos de Babilonia
20 «Ustedes, los sobrevivientes de entre las naciones, vengan; acérquense y reúnanse. No saben nada esos que erigen un ídolo de madera, esos que dirigen sus ruegos a un dios que no salva.
21 Digan a todos que se acerquen, y se reúnan a deliberar. ¿Quién dio a saber esto desde el principio? ¿Quién sino yo, el Señor, lo dio a conocer desde entonces? No hay más Dios que yo, Dios justo y salvador. ¡No hay otro fuera de mí!
22 Pongan sus ojos en mí todos los términos de la tierra, y reciban salvación, porque yo soy Dios, y no hay más.
23 Lo he jurado por mí mismo; de mi boca ha salido esta palabra de justicia, y no será revocada: Ante mí se doblará toda rodilla, y ante mí toda lengua jurará
24 y dirá de mí: “Ciertamente en el Señor están la justicia y la fuerza.” Todos los que se rebelan contra él vendrán a su presencia, y quedarán avergonzados,
25 porque en el Señor será justificada y se gloriará toda la descendencia de Israel.»
Wesse' egegkok apkelyéseykha wesse' apwányam Ciro
1 Apteméssessek axta
Wesse' egegkok
wesse' apwányam ma'a Ciro,
apmeyk axta apmek apkelya'assamakxa
yaqwayam enxoho etnehek
apkeláneykha apyókxoho
énxet'ák keso náxop
tén han yaqwayam
elyementók chá'a apkelmeykha
apkenchesso kempakhakma m'a
kelwesse'e apkelwányam nak.
Apkeltamhók axta nahan
kólmeykessesek chá'a átog
tegma apkelyawe
apmonye' Ciro m'a Wesse' egegkok
meyke enxoho xama énxet
apmopwána yápekxa'.
Tén axta aptáha apcháneya s'e:
2 “Axog sa' ko'o apmonye' exchep,
alpeykásekxak sa' ma'a egkexe
élekhahéyak nak
alpáxqátek sa' ma'a átog
sawo élyexwase élyenma nak
nekha'a étkók sa'
atnessásekxak ma'a sawo
kélápeykekxexa nak chá'a átog.
3 Almések sa' ko'o exchep ma'a
aqsok élmomnáwa
élpowásamáxche nak,
aqsok ekxámokma
kélxata nak ma'a kañe'
kélpóssamakxa nak chá'a aqsok,
yaqwayam sa' ey'asagkoho',
ko'o sektáha nak Wesse',
Israel Dios apagkok,
sekwóneykencha'a exchep.
4 Ekwóneykha axta ko'o exchep
eñama seyásekhayo m'a
séláneykha Jacob,
cham'a Israel, aptáha axta sélyéseykha,
ekméssegkek axta nahan yaqwayam
ékpelchekpohok apteme ekha kéláyo,
cháxa apmeykencha'a nak,
neyseksa mehey'áseyak
eykhe ko'o exchep.
5 Ko'o sekteme Wesse', méko pók;
méko pók Dios mók nekha.
Eltáméssegkek axta ko'o exchep
yaqwayam elnapakpok
neyseksa mehey'áseyak,
6 yaqwayam enxoho kólya'asagkohok
méko xama enxoho sekhawo ko'o m'a
ekyókxoho teyapmakxa ekhem nak
tén han ma'a taxnegwánxa ekhem nak.
Ko'o sekteme Wesse', méko pók.
7 Ko'o sélane m'a élseyéxma
tén han ekyaqtéssóxma,
sektekkesso nahan ma'a
ektaqmalma nak negha
tén han ma'a ekmaso nak negha.
Ko'o sélane chá'a xa
ekyókxoho aqsok nak,
sektáha nak Wesse'.
Dios apmopwána ekyawe agko'
8 “Néten sa' kañék ko'o
wáphaksek ma'a
élmallahanchesso nak énxet'ák,
ektémól'a katyamok ma'a yálye
tén han ekmámeye,
kamok sa' takha' m'a xapop;
máxa ekyexna sa' katnehek
katekkesek ma'a
nélwagkásamáxche teyp
keytek sa' nahan xamók ma'a
ekpéwomo nak nentémakxa.”

9 Aphawók pók ma'a yátegwáxwa,
mopwanchek elátegmoweykpok ma'a
ektáha nak apkelane.
Megkatnehek kának yelpa'
ektáha nak apkelane s'e:
“¿Yaqsa apkelana?”,
Megkatnehek nahan kának
apkelane nak chá'a aqsok étkók
éltaqmalma s'e:
“Mopwanchek xép aptamheykha.”
10 Mopwanchek nahan xama kélketche
elxénmakha ekmaso chána
eñama ektekkesso keso náxop.
11 Aptáhak Wesse' egegkok se'e,
cham'a Dios Aptaqmalma nak Israel,
ektáha axta apkelane:
“¿Hélmaxneyha enxoho sa' eykel'a
ko'o kéxegke
sekteméssessamakxa m'a
étchek nak ko'o?
¿Hélxekmósagkoya sa'
kéltamhókxa enxoho chá'a
atnehek sélane aqsok?
12 Éláneyak axta ko'o m'a xapop
tén han énxet
yaqwayam exmakha m'a kañe',
émek axta ektemék
sekpeykessama m'a néten
tén axta séltémo kalántépok
ekyókxoho m'a élápogwátéyak nak.
13 Ko'o axta séltémo etyapok ma'a Ciro
yaqwayam enxoho emallánek
nepyeseksa m'a apkelenmexma,
waxyawássesek sa' nahan apxega m'a
ekyókxoho ámay;
sa' elánekxak tegma apwányam
ahagkok ma'a,
sa' elántekkesek énxet'ák ahagkok
kélnaqleykekxa axta megkatnahakxa
apkelókxa m'a,
meyke apkeltémo kólyánmagkasek
tén han ekyaqmageykekxa
apkelántekkesso.”
Wesse' egegkok,
ekha nak apyennaqte apxeyenma xa.

14 Aptáhak apcháneya
Wesse' egegkok Israel se'e:
“Elyelqakpok sa' aqsa
nápaqtók xép ma'a énxet'ák Egipto
apkeltamheykha nak chá'a yókxexma,
tén han ma'a énxet'ák
ekha nak chá'a aqsok apkexeykekxa m'a
Etiopía,
tén han ma'a énxet'ák Sabá,
cham'a énxet'ák apkelwenaqte nak,
apkelásenneykha naqsa sa' etnehek;
elxog sa' neptámen xép
yetlo kélpextete cadenas,
eltekxeyagkok sa' aptapnák xóp
apmonye' exchep
tén sa' etnehek yának se'e:
‘Naqsók apha kélnepyeseksa
kéxegke Dios,
méko pók, méko pók kéláyókxa.’”

15 Xép apteme Dios magwete,
Dios apwagkasso nak teyp ma'a Israel.

16 Elmegqágwakxohok sa' apyókxoho m'a
apkelánéyak nak chá'a
aqsok kéleykmássesso,
melya'asagkehek sa' aptamhágkaxa,
elesmésakpok sa'.
17 Apwagkassek eyke teyp
Wesse' egegkok ma'a Israel,
apwagkassek teyp meyke néxa,
memegqáyhek sa' chá'a xama enxoho,
megyaháxeheykha sa' chá'a apmegqakto.

18 Aptáhak appeywa
ektáha axta apkelane néten se'e,
cham'a apteme nak Dios,
tén han Wesse' egegkok,
apkelane axta xapop
tén han aptekkesso axta,
ektáha axta appekkenma,
apkeláneya axta háwe yaqwayam
keytek aqsa meyke aqsok ma'a kañe'
yaqwayam exek nahan énxet ma'a:
“Ko'o sekteme Wesse',
méko pók.
19 Meyxaxkók ko'o apaqmétek
mapaqméswomek nahan ma'a kañe'
ekyáqtéssamakxa nak exma keso náxop.
Matnehek nahan alának
Jacob aptawán'ák neptámen se'e:
‘Hélchetamsakxa m'a
meykexa nak aqsok.’
Naqsók ko'o atnéssesek sekpeywa,
ko'o sektáha nak Wesse',
axének chá'a m'a aqsok ekpéwomo nak.
Wesse' egegkok apxeyenma aqsok kéleykmássesso
20 “Kólaqnekxa', kólchexyem,
kólchaqnágwatámho kélyókxoho s'e
énxet'ák kéleymomáxche nak
megkóletsapma.
Melya'áseyak aqsok ma'a
apkelseykha nak chá'a
aqsok kéleykmássesso apagkok
yántéseksek
tén han apkelpaqhetchesso nak chá'a m'a
aqsok kéláyókxa
megkamowána nak hegwagkasek teyp.
21 Kólpaqmet, kólxén aqsok kélwete,
kólteme chá'a kólmaxneyha kélmók
kélmako enxoho chá'a kólmaxneyha s'e:
¿Yaqsa axta éltenneykha
sekxók eyeynamókxa axta xa aqsok nak?
¿Yaqsa axta eklegasso m'a nanók axta?
¿Háweya axta ko'o, sektáha nak Wesse'?
Méko pók Dios.
Ko'o sekwánxa ahagkok
sekteme Dios sélmallahanchesso
aqsok ekmaso énxet'ák ahagkok,
tén han sélwagkasso teyp.

22 “Énxet'ák, kélheykha nak ekyókxoho
apkelókxa keso náxop
hélyo'óta ko'o, ko'o sa' alwagkasek teyp,
hakte ko'o sekteme Dios, méko pók.
23 Ekxénaxchekxók ko'o ahagko',
ekxénchek ma'a amya'a
ekmámnaqsoho nak,
katnehek sa' nahan xa
sektáhakxa nak sekxeyenma:
apyókxoho énxet sa'
eltekxeyagkok aptapnák emonye' ko'o,
apyókxoho énxet sa'
hexének ko'o hélpeykesho'.
24 Sa' etnehek elpaqmétek se'e:
‘Wesse' egegkok aqsa yetnók ma'a
negmallane nak tén han negyennaqte.’
Elmegqágwakxohok sa' apyókxoho m'a
setaqnagko nak chá'a ko'o.
25 Ko'o sa' kañék
elmallánek apyókxoho m'a
énxet'ák Israel,
kaqheykha sa' apkelwáxok
hélanok ko'o.”