Esdras y sus compañeros llegan a Jerusalén
1 Años después, durante el reinado del rey Artajerjes de Persia, hubo un hombre llamado Esdras, descendiente en línea directa de Seraías, Azarías, Hilcías,
2 Salún, Sadoc, Ajitob,
3 Amarías, Azarías, Merayot,
4 Zeraías, Uzi, Buqui,
5 Abisúa, Finés y Eleazar. Todos ellos eran descendientes de Aarón, el primer sacerdote de los israelitas.
6 Este Esdras salió de Babilonia, y era un escriba con amplios conocimientos de la ley que el Señor y Dios de Israel le había dado a Moisés. El rey Artajerjes le concedió a Esdras todo lo que este le pidió, porque el poder del Señor estaba con él.
7 En el séptimo año del reinado de Artajerjes Esdras y algunos israelitas salieron hacia Jerusalén, y también sacerdotes, levitas, cantores, porteros y criados del templo.
8 Cuando Esdras llegó a Jerusalén, corría el quinto mes del séptimo año del reinado de Artajerjes.
9 Esdras y su gente salieron de Babilonia el primer día del primer mes, y llegaron a Jerusalén el primer día del quinto mes, guiados por la bondadosa mano de Dios.
10 Y es que Esdras se había entregado de corazón al estudio de la ley del Señor, y a cumplirla y enseñarla a los israelitas, con todas sus normas y ordenanzas.
11 Esta es la copia de la carta que el rey Artajerjes entregó al sacerdote Esdras, profundo conocedor de los mandamientos y estatutos que el Señor había dado a Israel:
12 «De Artajerjes, rey de reyes, a Esdras, sacerdote y escriba erudito en la ley del Dios del cielo. Paz.
13 »Por este conducto ordeno que todo israelita, sacerdote o levita, que viva en mi reino y quiera ir contigo a Jerusalén, puede irse.
14 Yo, el rey, y mis siete consejeros, hemos acordado enviarte a Judea y a Jerusalén, en conformidad con la ley de tu Dios, la cual obra en tus manos.15 Llevarás contigo toda la plata y el oro que mis consejeros y yo voluntariamente ofrecemos al Dios de Israel, cuyo templo está en Jerusalén.16 Llevarás también toda la plata y el oro que logres recaudar en toda la provincia de Babilonia, lo mismo que las ofrendas voluntarias del pueblo y de los sacerdotes para el templo de Dios en Jerusalén.17 Con lo que recaudes podrás comprar becerros, carneros y corderos, además de cereales y vino, para que los ofrezcas sobre el altar del templo del Dios de ustedes en Jerusalén.18 Si a ti y a tus hermanos les parece que con el oro y la plata restante pueden comprar otras cosas, háganlo, de acuerdo con la voluntad de su Dios.19 Los utensilios que te serán devueltos son para el servicio del templo de tu Dios, así que los devolverás ante tu Dios en Jerusalén.20 Cualquier otra cosa que sea necesaria para el templo de tu Dios, y que tengas que pagar, lo pagarás del tesoro real.
21 »Yo, el rey Artajerjes, ordeno a todos los tesoreros que están al otro lado del río Éufrates proveer a Esdras, sacerdote y escriba de la ley del Dios del cielo, todo lo que él les pida, y hacerlo de manera inmediata,
22 siendo el límite de hasta tres mil kilos de plata, treinta mil kilos de trigo, tres mil litros de vino, tres mil litros de aceite, y sal sin medida.23 Que todo lo que ordene el Dios del cielo para su templo se haga con prontitud. ¿Por qué exponernos a que el Señor se enoje contra el rey y contra sus hijos?
24 »Tómese nota de que todos los sacerdotes, levitas, cantores, porteros, criados del templo y ministros del templo del Señor, estarán exentos de pagar tributo, contribución o renta.
25 »En cuanto a ti, Esdras, usa la sabiduría que tu Dios te ha concedido y elige jueces y gobernadores para el pueblo que está al otro lado del río Éufrates, que conoce los mandamientos de tu Dios. Si alguno no los conoce, tú deberás instruirlo.
26 »Todo aquel que no cumpla con la ley de tu Dios ni con la ley del rey, deberá ser juzgado de inmediato y condenado a muerte, a destierro, a pagar una multa, o a ir a prisión.»
Gratitud de Esdras
27 «Yo, Esdras, bendigo al Señor, Dios de nuestros padres, por haber puesto esos sentimientos en el corazón del rey, para honrar el templo del Señor en Jerusalén,
28 y por su bondad y misericordia para conmigo, pues he sido bien visto por el rey y por sus consejeros y por todos los hombres de importancia que rodean al rey. El poder de Dios me ha permitido recobrar las fuerzas y reunir a los hombres importantes de Israel para que me acompañen.»
Esdras tén han apkelxegexma'a apkelweykta Jerusalén
1 Wenaqtémók axta han natámen xa, aptémakxa axta wesse' apwányam Artajerjes ma'a Persia, aphegkek axta han xama énxet apwesey axta Esdras, apteme axta Seraías aptáwen neptámen, Azarías, Hilquías, 2 Salum, Sadoc, Ahitub, 3 Amarías, Azarías, Meraiot, 4 Zeraías, Uzí, Buquí, 5 Abisúa, Finees, Eleazar, tén han Aarón, apteme axta apteyapma apmonye' apteme apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok. 6 Esdras axta apteme apya'áseykegkoho apkelxekmósso ektémakxa nak segánamakxa, apmésso axta m'a Wesse' egegkok, Dios nak Israel, apchásenneykekxo axta m'a Moisés, appasmomchek axta m'a Wesse' egegkok. Axta keñamak wesse' apwányam Artajerjes apméssama chá'a ekyókxoho m'a apkelmaxneyakxa enxoho chá'a. Axta keñamak Esdras apteyapma m'a Babilonia, 7 apmeyeykekxo m'a Jerusalén, yetlo apkelxegexma'a m'a israelitas, tén han apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, levitas, tén han ma'a apkelmeneykmassamo nak, tén han ma'a apkeltaqmelchesso nak átog, tén han ma'a apkeltamheykha nak tegma appagkanamap, cham'a ekweykmo axta siete apyeyam apteme wesse' apwányam ma'a Artajerjes. 8-9 Appasmomchek axta yetlo ektaqmeleykha apwáxok Dios ma'a Esdras, apteyepmeyk axta Babilonia ekhem émha amonye' ekxegál'a apkemha apmonye' pelten, ekweykmo axta siete apyeyam apteme wesse' apwányam Artajerjes. Apweykekxeyk axta Jerusalén amonye' ekxega ekhem pelten cinco, cháxa apyeyam nak. 10 Axta eyenseykmok ekxéneykha apwáxok Esdras yaqwayam eltámésakpok tén han elának ma'a Wesse' egegkok segánamakxa apagkok, tén han elxekmósek israelitas ma'a segánamakxa eñama nak Wesse' egegkok, tén han apchánamakxa nak antéhek.
11 Keso ektémakxa axta ekpeywa weykcha'áhak apmésso axta wesse' apwányam Artajerjes ma'a Esdras, apkelmaxnéssesso nak Dios énxet'ák apagkok, tén han apkelxekmósso apnámakkok, apkeltámésamap axta ekyókxoho m'a apkeltémókxa nak antéhek Dios, tén han Wesse' egegkok segánamakxa apagkok, apmésso axta Wesse' egegkok ma'a énxet'ák Israel:

12 “Ko'o Artajerjes, sekteme nak wesse' apwányam, ekméssek ko'o exchep ekxeyenma ewáxok Esdras, aptáha nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han apkelxekmósso, apkeltámésamap nak ma'a segánamakxa apagkok Dios apha nak néten.
13 “Keso séltamhókxa nak ko'o katnehek se'e: Apyókxoho israelitas apmáheyo nak elyetlakxak xép ma'a Jerusalén apheykha nak se'e sektémakxa nak wesse' apwányam, apwanchek elxog, megkeyxek ma'a levitas, essenhan apkelmaxnéssesso nak Dios énxet'ák apagkok. 14 Hakte ko'o wesse' apwányam, tén han ma'a siete séláneykha nak, negaphássek negko'o exchep yaqwayam elanok ektémakxa apheykha m'a énxet'ák Judá tén han Jerusalén, kélyeheykekxók kexa m'a Dios apagkok nak segánamakxa apagkok, apxawáya nak xép yaqwayam elána'. 15 Elsakxoho sa' sawo ekmope élmomnáwa, tén han sawo ekyátekto élmomnáwa, ekxeyenma agko' nak negko'o egwáxok agmések ma'a Dios nak Israel, apha nak Jerusalén, ko'o sektáha nak wesse' apwányam, yetlo m'a sélxegexma'a nak, 16 tén han ma'a ekyókxoho sawo ekmope élmomnáwa, tén han sawo ekyátekto élmomnáwa, ekwánxa enxoho apcháncheseykekxa s'e ekyókxoho yókxexma nak Babilonia, tén han ma'a apkelmésso naqsa nak chá'a m'a énxet'ák, tén han ekxeyenma agko' nak chá'a apkelwáxok elmések Dios tegma appagkanamap apagkok ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, apyetnama nak ma'a Jerusalén. 17 Sa' elmok weyke kelennay'awók étkók xa selyaqye nak, tén han nepkések apkelennay'awo', tén han nepkések apketkók, ekyetlómo m'a kélmésso naqsa nak aqsok aktek ekyexna kélcheneykekxa, tén han vino, yaqwayam sa' kólnegkenwakxak ma'a néten nak ekwatnamáxchexa aqsok tegma appagkanamap apagkok ma'a Dios kélagkok nak kéxegke, cham'a Jerusalén. 18 Keñe sa' ma'a sawo ekyátekto élmomnáwa, tén han sawo ekmope élmomnáwa éleymomáxche nak, etnéssesek sa' apmakókxa enxoho etnéssesek xép, tén han ma'a apkelxegexma'a nak, ektémakxa nak chá'a apmopmenyého m'a Dios. 19 Keñe sa' ma'a aqsok kélmeykegkaxa apkelxaweykekxa nak xép, kélmeykha nak chá'a kólpeykeshok Dios ma'a tegma appagkanamap apagkok nak ma'a Dios apagkok, xeyep apagko' sa' elmeyásekxak ma'a Dios apha nak Jerusalén.
20 “Yetneyk sa' agkok mók aqsok apmopmenyého yaqwayam kólmaha m'a Dios apagkok nak tegma appagkanamap apagkok, sa' etegyágwakxak chá'a m'a kélxátamakxa nak aqsok élmomnáwa ahagkok. 21 Ko'o Artajerjes, sekteme nak wesse' apwányam, éltamhók ko'o elmések Esdras, apteme nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, apkelxekmósso apkeltámésamap nak ma'a segánamakxa apagkok nak Dios apha nak néten, ekyókxoho aqsok apkelmaxneyakxa enxoho chá'a m'a apkeltaqmelchesso nak aqsok élmomnáwa, apheykha nak ma'a teyp wátsam Éufrates, ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem, 22 ekméssek ko'o néxa yaqwayam kólmések chá'a tres mil trescientos kilos sawo ekmope ekmomnáwa, tén han veintidós mil kilos ma'a hótáhap apaktek, dos mil doscientos litros vino, tén han dos mil doscientos litros pexmok égmenek, tén han ekyókxoho yásek apkelmaxneyakxa enxoho.
23 “Ekyókxoho aqsok apkelmaxneyakxa enxoho chá'a m'a Dios apha nak néten, kólmések sa' chá'a ekmanyehe agko', yaqwayam sa' megkáhapweyk kéllegassáseykegkoho m'a étchek nak ko'o, sektáha nak wesse' apwányam, essenhan ma'a sektémakxa nak wesse' apwányam. 24 Éltamhók nahan kólya'asagkohok megkapayhawo kólának enegkenagkok selyaqye m'a apkelmaxnéssesso nak Dios énxet'ák apagkok, levitas, tén han apkelmeneykmassamo nak, tén han apkeltaqmelchesso nak átog, tén han ma'a apkeltamheykha nak tegma appagkanamap, essenhan ma'a pók énxet apkeltamheykha nak chá'a m'a Dios tegma appagkanamap apagkok.
25 “Keñe sa' xép Esdras, elyésha sa' énxet'ák segyekpelchémo, tén han apkeltaqmelchesso nak chá'a apchókxa', yaqwayam sa' etaqmelchessásekxak chá'a apheykha apyókxoho énxet'ák apheykha nak yókxexma teyp nak wátsam Éufrates, ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem, emha sa' ma'a ektémakxa nak apmésso apya'ásegwayam Dios apagkok, cham'a apyókxoho apkelya'áseyak nak ma'a segánamakxa apagkok nak Dios apagkok; keñe sa' ma'a melya'áseyak nak, elxekmós sa'. 26 Keñe sa' ma'a melane nak segánamakxa apagkok ma'a Dios apagkok, tén han ma'a segánamakxa ahagkok nak ko'o, sektáha nak wesse' apwányam, kólának sa' ematñekxa', kólának sa' kóláphaksek megkatnahakxa apchókxa', essenhan kólának eyánmagkasek, essenhan kólának emakpok.”
Esdras apkelmaxnagko
27 Yetlókok axta han apteme apkelmaxnagko Esdras se'e: “Apcheymákpoho sa' chá'a kólteméssesek Wesse' egegkok, Dios apagkok nak ma'a ẽlyapmeyk, hakte appaknegkessekmók apwáxok wesse' apwányam apteméssesa xa ektáha nak, apmésa yaqwayam etnehek apcháyo m'a Wesse' egegkok nak tegma appagkanamap apagkok, apyetnama nak Jerusalén, 28 hakte exekmósek ektémakxa seyásekhayo nápaqtók wesse' apwányam, tén han ma'a apkeláneykha, tén han ma'a énxet'ák ekyawe nak kéláyo m'a aphakxa nak, ewasqakkásekxók han, sepasmo han keñamak seyewagko wánchásekxak ma'a apkelámha apmonye'e nak israelitas, yaqwayam enxoho hélyetlakxak makham ataqhoho'.”