Los adversarios detienen la obra
1 Cuando los enemigos de los descendientes de Judá y de Benjamín se enteraron de que los israelitas que habían regresado del cautiverio estaban reconstruyendo el templo del Dios de Israel,
2 fueron a entrevistarse con Zorobabel y con los jefes de esas familias, y les dijeron:
«Queremos ayudarlos en la reconstrucción del templo del Señor, pues también nosotros honramos al mismo Dios, y le hemos ofrecido sacrificios desde cuando Esarjadón era rey de Asiria y nos trajo a estas tierras.»
3 Pero Zorobabel, Josué y las demás familias descendientes de Israel, dijeron:
«No es conveniente que ustedes y nosotros edifiquemos juntos el templo del Señor. Lo reconstruiremos nosotros, porque así lo ordenó el rey Ciro de Persia.»
4 Pero los que poblaban esas tierras los amenazaron y los llenaron de temor para que no siguieran construyendo.
5 Sobornaron a los consejeros para que se pusieran en su contra, y lograron detener la obra durante el reinado de Ciro y hasta los días del rey Darío de Persia;
6 y cuando Asuero comenzó a reinar, escribieron serias acusaciones contra los habitantes de Judá y de Jerusalén.
7 También durante el reinado de Artajerjes de Persia, Bislán, Mitrídates, y Tabel y sus compañeros, escribieron al rey una carta en contra de los israelitas. La carta estaba escrita en arameo,
8 de parte del comandante Rejún y del secretario Simey, al rey Artajerjes, y redactada en contra de los habitantes de Jerusalén.
9 En esa ocasión escribieron el comandante Rejún y el secretario Simey, y sus demás compañeros, los jueces, gobernadores y oficiales de Persia y de Erec, Babilonia y Susa, es decir, de Elam,
10 y los otros pueblos que el grande y glorioso Asnapar llevó cautivos para que vivieran en la ciudad de Samaria y en otras provincias al otro lado del río Éufrates.
11 Lo que sigue es copia de las acusaciones que recibió el rey, la cual decía:
«Al rey Artajerjes. Saludos de sus siervos al otro lado del río Éufrates.
12 »Su Majestad debe saber que los judíos que salieron de Babilonia y vinieron a Jerusalén han comenzado a reconstruir su rebelde y malvada ciudad, y ya están echando nuevos cimientos y reparando sus murallas.
13 Su Majestad debe también saber que, en caso de que esa ciudad sea reconstruida y sus murallas sean reparadas, ya no pagará tributo ni impuestos ni rentas, con lo que las arcas del reino se verán afectadas.14 Nosotros, como súbditos del reino, consideramos injusto que Su Majestad sea menospreciada, y por lo tanto creímos conveniente informar de esto a Su Majestad.15 Ordene Su Majestad buscar en las memorias de sus antepasados, y podrá comprobar que esta ciudad siempre ha sido rebelde y perjudicial a los reyes y a las provincias del reino. Ya en el pasado se han suscitado rebeliones en ella, por lo cual esa ciudad fue destruida.16 Sepa Su Majestad que, si esta ciudad llega a ser reconstruida y se refuerzan sus murallas, la región que está al otro lado del río Éufrates dejará de ser de Su Majestad.»
17 La respuesta del rey fue la siguiente:
«Al gobernador Rejún, al secretario Simey, a todos sus compañeros que habitan en Samaria, y a los que están al otro lado del río Éufrates. Paz y prosperidad.
18 »La carta que de ustedes recibí me fue leída con toda claridad.
19 Habiendo dado la orden de investigar, se ha hallado que, en efecto, esa ciudad se ha rebelado en el pasado contra los reyes, y que aun entre ellos mismos se suscitan revueltas.20 También se ha hallado que hubo allí reyes poderosos que dominaron todo el territorio al otro lado del río Éufrates, y que se les pagaba tributo, impuestos y rentas.
21 »Por tanto, ordenen a esos hombres suspender la reconstrucción de la ciudad, hasta nuevas órdenes de mi parte.
22 Pongan todo su empeño en cumplir mis órdenes, para evitar mayores daños al reino.»
23 Cuando la carta del rey Artajerjes fue leída en presencia de Rejún y de su secretario Simey, y de sus compañeros, estos fueron inmediatamente a Jerusalén y con lujo de violencia obligaron a los judíos a detener las obras.
24 Fue así como la reconstrucción del templo de Jerusalén se suspendió hasta el segundo año del reinado del rey Darío de Persia.
Énxet'ák Israel apkelenmexma apmágwayam apkelánamap tegma appagkanamap
1 Xama axta apkelleg'a amya'a m'a apkelenmexma nak Judá énxet'ák apagkok, tén han Benjamín, apxátekhásekxo makham Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, Dios nak Israel ma'a apkelweykta axta makham kélnaqleykekxa axta megkatnahakxa apkelókxa, 2 apkelya'aweykxeyk axta m'a Zorobabel, tén han Josué, tén han apkelámha apmonye'e axta chá'a apnámakkok, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Hégho negko'óxa kéxegke ampasmok kélxátekháseykekxa tegma appagkanamap, hakte neghawók negko'o kéxegke, nélpeykessamók negko'óxa m'a Dios kélagkok nak, agméshok chá'a negko'óxa aqsok nélnapma, eyeynamo m'a aphamakxa axta Esarhadón, wesse' apwányam axta Asiria, sennaqleykekmo axta s'e yaqwayam aghakha.
3 Keñe axta Zorobabel, tén han Josué, tén han ma'a apkelámha amonye'e nak apnámakkok israelitas, aptáha apkelátegmowágko s'e:
—Mogwanchek negko'o anxátekhásekxak xamók kéxegke m'a Dios egagkok nak tegma appagkanamap apagkok. Enxakcha'awók aqsa negko'o egwanchek anxátekhassásekxak ma'a Wesse' egegkok nak tegma appagkanamap apagkok, Dios nak Israel, hakte axta apkeltémók antéhek negko'o m'a Ciro, wesse' apwányam nak Persia.
4 Keñe axta m'a énxet'ák apheykha nak ma'a yókxexma nak, aptegyáncha'a aptamhágkaxa yaqwayam elháxexchássók ma'a énxet'ák Judá, tén han megyohók elanagkok ma'a tegma. 5 Apkelméságkek axta han selyaqye nápakha apkelámha apmonye'e apagkok nak wesse' apwányam, cháxa ekyetneykmo axta aqsok yaqwayam elanagkok aptémakxa axta wesse' apwányam Ciro m'a Persia, ekwokmoho m'a aptémakxa axta wesse' apwányam Darío m'a Persia. 6 Kélsókassek axta weykcha'áhak apkelxénamap énxet'ák Judá tén han Jerusalén sekxók apcheynawo axta apteme wesse' apwányam ma'a Asuero. 7 Aptáxéssessek axta han weykcha'áhak Bislam, Mitrídates, Tabeel, tén han apkelxegexma'a, aptémakxa axta wesse' apwányam Persia m'a Artajerjes. Arameo appeywa axta han kéltáxésso m'a, yetlo kélpékáseykekxa ektémakxa ekpeywa. 8 Aptáxéssessek axta han weykcha'áhak wesse' apwányam Artajerjes ma'a Rehúm, apteme axta sẽlpextétamo apwesse', tén han ma'a Simsai, apteme axta aptáxéssesso chá'a weykcha'áhak, apkelxéna m'a apheykha nak Jerusalén. 9-11 Keso ektáha axta apkeláphasso weykcha'áhak se'e: Rehúm apteme axta sẽlpextétamo apwesse', tén han Simsai aptáxéssesso axta chá'a weykcha'áhak, tén han ma'a apkelxegexma'a énxet'ák segyekpelchémo, tén han ma'a sẽlpextétamo apkelwesse'e, tén han ma'a apkeláneykha nak wesse' apwányam Persia, Érec, Babilonia, tén han ma'a Susa, cham'a Elam, tén han ma'a pók aptémakxa énxet'ák apnaqleykekxa axta megkatnahakxa apkelókxa m'a wesse' apwányam Asnapar, apkeltamhomakpo axta wesse' apwányam apcheymákpoho tén han ekyawe kéláyo, apkelhésseykekxo axta m'a tegma apkelyawe nak Samaria, tén han ma'a pók tegma apkelyawe, halep nak wátsam Éufrates, ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem, keso ektémakxa axta ekpeywa weykcha'áhak se'e:

“Wesse' apwányam Artajerjes, nentáxéssessek negko'o exchep weykcha'áhak, nentáha nak xép apkeláneykha, negheykha nak teyp wátsam Éufrates, ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem yókxexma apagkok:
12 “Néltamhók negko'o exchep agya'ássesagkohok wesse', cham'a énxet'ák judios sempáxaqweykto nak negko'o apkelweykto nak makham Jerusalén. Apxátekhásekxeyk makham tegma apwányam apkenmexeykha nak chá'a exchep, ekmaso nak aptémakxa. Apxátekhásekxeyk makham ma'a meteymog kélhaxtegkesso nak nepyáwa' tegma, apkelánekxeyk nahan ma'a apowhók nak. 13 Néltamhók nahan agya'ássesagkohok xép wesse', appenchásegko enxoho apxátekháseykekxa s'e tegma apwányam nak, tén han apxátekháseykekxa kélhaxtegkesso nak nepyáwa', meyánmagkasek sa' chá'a ektémakxa nak chá'a élmomaxche selyaqye, keñe sa' katnekxak ketsék ektaxno selyaqye m'a kélxátamakxa nak chá'a aqsok élmomnáwa apagkok wesse' apwányam. 14 Móghók negko'o katnehek xa ektáha nak wesse', hakte negko'o nenteme xép apkeláneykha, cháxa keñamak negáphássesa negko'o exchep se'e amya'a nak wesse', 15 yaqwayam enxoho ektamok ma'a weykcha'áhak apnaqtáxéseyak axta m'a apyapmeyk nano' nak xép wesse'. Étak sa' xép tegma apwányam apkenmexeykekxa, tén han aptawassáseykha chá'a apheykha m'a apkelwesse'e apkelwányam, tén han ma'a mók yókxexma apagkok nak, hakte nanók agko' axta aptamhéyak chá'a apkenmexeykekxa, cháxa keñamak kélmassésseykmo axta m'a. 16 Cháxa keñamak néltamho nak agya'ássesagkohok xép wesse', kélxátekhásekxo enxoho xa tegma apwányam nak, ekpenchásexko enxoho kélláneykekxa m'a kélhaxtegkesso nak nepyáwa', kamaskok sa' xép apteme apkeláneykha m'a yókxexma apagkok teyp nak wátsam Éufrates, ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem.”

17 Keñe axta wesse' apwányam Artajerjes apyaqmagkásekxo mók weykcha'áhak apchátegmoweykegkokxa. Aptáhak axta s'e:

“Rehúm, apteme nak sẽlpextétamo apwesse', tén han Simsai aptáxéssesso nak chá'a weykcha'áhak, tén han ma'a kélxegexma'a apheykha nak Samaria, keñe han ma'a apheykha nak mók yókxexma ahagkok ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem ma'a wátsam Éufrates: Ekméssek ko'o ekxeyenma ewáxok kéxegke.
“Cháxa 18 weykcha'áhak séláphássesso axta ko'o kéxegke, sélyetsetchesa axta ko'o sekhakxa sélpékessásekxo, 19 éltamhók axta ko'o kategyexchek amya'a. Wetáxcheyk axta apkenmexeykekxo chá'a apkelwesse'e apkelwányam xa tegma apwányam nak, cham'a nanók axta, aptekkessama chá'a éllámaxche', 20 wetáxcheyk axta han apheykencha'a apkelwesse'e apkelyennaqte m'a Jerusalén, apkeláneykencha'a axta m'a yókxexma ekpayho nak ektaxnegwánxa ekhem ma'a wátsam Éufrates, kélméssama axta chá'a ekyánmaga ektémakxa nak élmomaxche selyaqye. 21 Kólána sa' emágwók apkeltamheykha xa énxet'ák nak, sa' elanakpekxak makham tegma apwányam ma'a séltamho enxoho elanakpekxa'. 22 Kólápaqheykha sa' kóltemhek xa, yaqwayam enxoho megkayágwomók séltawassáseykha ko'o m'a sektémakxa nak wesse' apwányam.”

23 Xama axta kélyetsetchesa weykcha'áhak ma'a Rehúm, tén han Simsai apteme axta aptáxéssesso weykcha'áhak, tén han ma'a apkelxegexma'a nak, cham'a Artajerjes axta apcháphássesso, yetlókok axta han apkelmeyeykekxa apyókxoho m'a Jerusalén. Apkelyennaqtéssek axta apyempe'ék apkeltamho elwátésagkok apkeltamheykha m'a judios. 24 Cháxa ektémakxa axta kélmágweykmo kélxátekháseykekxa Dios tegma appagkanamap apagkok ma'a Jerusalén, ekweykmoho aptéma apqánet apyeyam apteme wesse' apwányam Darío m'a Persia.