Reglas para el día de reposo
1 Moisés convocó a toda la congregación de los hijos de Israel, y les dijo:
«Esto es lo que el Señor les manda hacer:
2 »Seis días se trabajará, pero el día séptimo será para ustedes un día santo de reposo en honor del Señor. Cualquiera que en ese día haga algún trabajo, será condenado a muerte.
3 »En día de reposo no encenderán ustedes ningún fuego en ninguna de sus casas.»
La ofrenda para el tabernáculo
(Ex 25.1-9)
4 Moisés habló con toda la congregación de los hijos de Israel, y les dijo:
«Esto es lo que el Señor dice y ordena:
5 »Recojan entre ustedes una ofrenda para el Señor. Todo corazón generoso presentará al Señor oro, plata, bronce,
6 azul, púrpura, carmesí, lino fino, pelo de cabra,
7 pieles de carnero teñidas de rojo, pieles de delfín, madera de acacia,
8 aceite para las lámparas, especias para el aceite de la unción y para el incienso aromático,
9 y piedras de ónice y piedras preciosas para engastarlas en el efod y en el pectoral.
La obra del tabernáculo
(Ex 39.32-43)
10 »Todos ustedes, los que tengan un corazón sabio, vendrán y harán todas las cosas que el Señor ha ordenado hacer:
11 el tabernáculo y su tienda, su cubierta, sus corchetes, sus tablas, sus travesaños, sus columnas y sus bases;
12 el arca y sus varas, el propiciatorio, el velo de la tienda,
13 la mesa y sus varas, y todos sus utensilios; el pan de la proposición,
14 el candelero del alumbrado y sus utensilios y lámparas, y el aceite para las lámparas;
15 el altar del incienso y sus varas, el aceite de la unción, el incienso aromático, la cortina de la puerta para la entrada del tabernáculo,
16 el altar del holocausto, su enrejado de bronce y sus varas, y todos sus utensilios; la fuente con su base,
17 las cortinas del atrio y sus columnas y bases, la cortina de la puerta del atrio,
18 las estacas del tabernáculo, y las estacas del atrio y sus cuerdas;
19 las vestiduras del servicio para ministrar en el santuario, las vestiduras sagradas del sacerdote Aarón, y las vestiduras de sus hijos para su ministerio sacerdotal.»
El pueblo trae la ofrenda
20 Toda la congregación de los hijos de Israel salió de la presencia de Moisés,
21 y todos los que en su corazón quisieron hacerlo, y todos los que de voluntad se sintieron impulsados, presentaron al Señor una ofrenda para la obra del tabernáculo de reunión, para todo su servicio, y para las vestiduras sagradas.
22 Hombres y mujeres se presentaron por su propia voluntad, y llevaron cadenas, zarcillos, anillos, brazaletes y toda clase de joyas de oro. Todos ofrecían oro al Señor.
23 Todos llevaban lo que tenían: azul, púrpura, carmesí, lino fino, pelo de cabra, pieles de carnero teñidas de rojo, o pieles de delfín.
24 Llevaban al Señor todo lo que podían ofrecer: plata, bronce, y madera de acacia, para toda la obra del servicio.
25 Además todas las mujeres de corazón sabio hilaban con sus manos, y llevaban lo que habían hilado: azul, púrpura, carmesí o lino fino.
26 Todas las mujeres cuyo corazón y sabiduría las impulsó, hilaron pelo de cabra.
27 Los príncipes llevaron piedras de ónice y piedras preciosas para engastarlas en el efod y en el pectoral,
28 así como las especias aromáticas, el aceite para las lámparas y para el aceite de la unción, y para el incienso aromático.
29 Todos los hijos de Israel, hombres y mujeres, que por su voluntad y de corazón quisieron hacerlo, llevaron al Señor una ofrenda voluntaria para toda la obra que, por medio de Moisés, el Señor había ordenado hacer.
Llamamiento de Besalel y de Aholiab
(Ex 31.1-11)
30 Moisés les dijo a los hijos de Israel:
«Como pueden ver, el Señor ha designado a Besalel hijo de Uri, hijo de Jur, de la tribu de Judá.
31 Lo ha llenado del espíritu de Dios y le ha dado sabiduría, inteligencia, ciencia y dotes artísticas,
32 para crear diseños y para trabajar en oro, plata y bronce,
33 en el tallado y engaste de piedras preciosas, y en todo trabajo ingenioso en madera.
34 Además, a él y a Aholiab hijo de Ajisamac, de la tribu de Dan, les ha dado la capacidad de enseñar;
35 ha llenado de sabiduría su corazón, para que hagan toda clase de obra artística y creativa en los telares, y de trabajos y diseños bordados en azul, púrpura, carmesí, y lino fino.
Néllókassamakxa nélyampe segánamakxa agkok
(Ex 31.12-17)
1 Apchánchesákxeyk axta Moisés apyókxoho israelitas. Aptáhak axta apkeláneya s'e: “Keso segkésso nak ko'o Wesse' egegkok apkeltamhókxa chá'a kalanaxchek se'e: 2 Kélwanchek sa' eyke chá'a kóltemeykha ekweykmoho seis ekhem, keñe sa' ma'a ekhem siete katnehek sa' xama ekhem ekpagkanamaxche' kélagkok kéxegke, kéllókassamakxa kélyampe eñama m'a Wesse' egegkok. Apyókxoho énxet ektáhakxa enxoho aptamheykha xa ekhem nak, yáneykpok sa' ematñekxa'. 3 Megkólwanchek sa' nahan chá'a kéxegke kólwatnek táxa ekhem sábado m'a kélhágkaxa enxoho chá'a.”
Aqsok kélmésso naqsa kélpakxanma appagkanamap
(Ex 25.1-9)
4 Apkelpaqhetchessek axta Moisés apyókxoho israelitas. Aptáhak axta apkeláneya s'e: “Keso apkeltamho exchek kalanaxchek Wesse' egegkok se'e: 5 Kólánchesha sa' kélnepyeseksa kéxegke aqsok kélmésso naqsa kélagkok yaqwayam kólmések ma'a Wesse' egegkok. Sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han sawo ekmope ekmomnáwa, tén han sawo ekyexwase sa' nahan chá'a esanták apyókxoho m'a ektáhakxa nak chá'a apmáheyo apagko' egkések aqsok apmésso naqsa m'a Wesse' egegkok, tén han ma'a ekxeyenma agko' nak chá'a apwáxok egkések, 6 tén han ma'a apáwa napwa'a apyápaqmate, hómáyok tén han ma'a apyexwase, tén han ma'a apáwa apkeláxñe apkexyawel'a, tén han ma'a yát'ay apwa', 7 tén han ma'a nepkések apkennawók apyempe'ék kélyexwásesso nak ekyexwase, tén han ma'a aqsok émpe'ék élexyawél'a, tén han ma'a yántéseksek apkeñama nak wantep, 8 cháléwasso égmenek, sokmátsa yaqwayam nak kólenchehekxak ma'a pexmok égmenek kélmeykencha'awól'a chá'a hẽlteméssesek nempagkanamaxche', tén han yaqwayam nak kólyepetchesek ma'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, 9 tén han ma'a meteymog élyexwasél'a élyenma ekwesey nak cornalina, tén han ma'a mók meteymog élexyawél'a, yaqwayam enxoho kóltahanchesek néten ma'a apáwa apyaqwate apkelyenma nak efod, tén han ma'a apkexanma nak chá'a apnények ma'a apkemha apmonye' nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok.
Aqsok kélmeykegkaxa nak chá'a m'a kélpakxanma appagkanamap
(Ex 39.32-43)
10 “Tásek sa' elxegmak apyókxoho m'a apmopwancha'a nak eleykmássesha, elanagkok sa' ekyókxoho m'a apkeltamho nak elanagkok ma'a Wesse' egegkok: 11 kélpakxanma appagkanamap yetlo m'a kélpakxanma nak néten, tén han ma'a aqsok apkelmeykegkaxa nak chá'a m'a kélpakxanma, sawo élhaxe apagkok, yántéseksa'ák apagkok, tén han ma'a yámet élwenaqte éltegyésso apagkok, tén han ma'a élámha apagkok, ekweykekxoho m'a apowhók élyennaqtéssamakxa nak, 12 tén han ma'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho nak Dios yetlo m'a yámet élwenaqte agkok tén han ma'a átog, tén han ma'a apáwa apkexyawe kélapma nak, 13 tén han ma'a mésa nak yetlo m'a yámet élwenaqte agkok tén han ekyókxoho m'a aqsok élmeykegkaxa nak chá'a, tén han ma'a kelpasmaga kélpagkanchesso nak chá'a m'a Wesse' egegkok, 14 tén han ma'a cháléwasso ekyawe yaqwayam chá'a kápogwátek yetlo m'a ekyókxoho aqsok élmeykegkaxa nak chá'a tén han ma'a cháléwasso étkók agkok nak, tén han ma'a cháléwasso égmen'ák nak, 15 tén han ma'a ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok yetlo m'a yámet élwenaqte agkok, tén han ma'a pexmok égmenek kélmeykegko nak chá'a hẽlteméssesek nempagkanamaxche', tén han ma'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han ma'a apáwa napwa'a yaqwayam nak kólpekkenek ma'a átog nentaxnamakxa nak kélpakxanma appagkanamap, 16 tén han ma'a ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok kéltósso yetlo m'a sawo élyagqáxeykha agkok nak sawo ekyexwase, tén han ma'a yámet élwenaqte agkok nak tén han ekyókxoho m'a aqsok élmeykegkaxa nak chá'a, tén han ma'a sokpayhe ekwányam yetlo m'a awhak ekpayhe ekyennaqtéssamakxa nak, 17 tén han ma'a apáwa napwe'ék yaqwayam kólhaxtamok ma'a nepyáwa, yetlo m'a élámha apagkok nak tén han ma'a apowhók élyennaqtéssamakxa nak, tén han apáwa napwa'a yaqwayam kólpekkenek ma'a nentaxnamakxa nak kélhaxta nepyáwa kélpakxanma, 18 tén han ma'a yámet élmahamtakcha'a kélatchesso nak chá'a xóp kélnaqtete kélpakxanma m'a kélpakxanma appagkanamap tén han ma'a kélhaxta nak ma'a nepyáwa, yetlo m'a táma kélnaqtete nak chá'a, 19 tén han ma'a apáwa kélótma nentaxneykekxa nak chá'a antemeykha m'a kañe' kélpakxanma appagkanamap, cham'a apkelnaqta apkeltaqmalma nak ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Aarón, tén han ma'a apkelnaqta nak chá'a m'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, apkelántaxno nak chá'a m'a apketchek nak.”
Énxet'ák apkelseykenta aqsok apkelmésso naqsa Dios
20 Apkeltaqháwók axta apyókxoho israelitas, 21 tén axta m'a apyókxoho ektáha axta chá'a ekxeyenma apwáxok elmések aqsok, apkelya'aweykteyk axta chá'a yetlo apkelseykenta aqsok apkelmésso naqsa m'a Wesse' egegkok, yaqwayam enxoho elanakpok ma'a kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák tén han ma'a ekyókxoho aqsok eyéméxchexa nak chá'a, tén han ma'a apáwa apkeltaqmalma apagko' nak. 22 Apkelxegakmek axta énxet tén han kelán'a, apkelsókmek axta apyókxoho apmáheyo apagko' nak chá'a egkések tén han ekmáheyo agko' nak chá'a apwáxok egkések ma'a yánsóketáma', kélatchesso kélaphék, sawo élyaqye, kélchenméhe sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a aqsok étkók éltaqmalma sawo ekyátekto élmomnáwa. Xama xama axta chá'a apsókmok ma'a aqsok apmésso naqsa apagkok ektaqmalma sawo ekyátekto ekmomnáwa, apkelmésso chá'a m'a Wesse' egegkok. 23 Tén axta m'a aphakxa nak chá'a apáwa napwa'a apyápaqmate, hómáyok, apyexwase, tén han ma'a apáwa apkeláxñe apkexyawe nak, tén han ma'a yát'ay apwa', tén han ma'a nepkések apkennawók apyempehek kélyexwásesso nak ekyexwase, tén han ma'a aqsok émpe'ék élexyawél'a apkelsókmo chá'a. 24 Tén axta m'a apnegkenéyak nak chá'a aqsok apmésso naqsa apagkok ma'a sawo ekmope ekmomnáwa tén han ma'a sawo ekyexwase, kélsánto chá'a m'a aphakxa nak Wesse' egegkok; tén axta m'a ekhakxa nak chá'a yántéseksa'ák apagkok apkeñama nak wantep, kélsakxésa chá'a yaqwayam kalanaxche' ma'a ekyókxoho aqsok eyéméxchexa nak chá'a yaqwayam kalanaxche'. 25 Tén axta m'a kelán'ák élmowancha'a axta élótéyák, élsánto chá'a élótéyák ma'a apáwa napwe'ék apyápaqmate, hómáyok, apyexwase tén han ma'a apáwa apkeláxñe apkexyawe nak; 26 tén ma'a kelán'ák élmowancha'a axta kalanagkok ma'a aqsok, cham'a élmáheyo axta kalanagkok, kelpexyeynchámeygkek axta m'a yát'ay apwa'. 27 Tén ma'a apkelámha apmonye'e nak apkelsánto chá'a m'a meteymog ekyexwase élyenma ekwesey nak cornalina tén han ma'a mók meteymog élexyawél'a yaqwayam kóltahanchesek ma'a apáwa apyaqwate apkelyenma nak efod, tén han ma'a apkexanma nak chá'a apnények ma'a apkemha apmonye' apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, 28 tén han ma'a sokmátsa, pexmok égmenek yaqwayam chá'a kápogwatchesek ma'a cháléwasso, tén han ma'a pexmok égmenek yaqwayam nak chá'a kólmaha hẽlteméssesek nempagkanamaxche', tén han ma'a aqsok ekmátsal'a ekpaqneyam éten agkok.
29 Apkelsántegkessek axta aqsok apmésso naqsa apagkok ekxeyenma agko' nak chá'a apkelwáxok yaqwayam egkések Wesse' egegkok ma'a apyókxoho israelitas ekweykekxoho m'a kelán'ák, cham'a apmáheyo axta chá'a epasmok apkelánéyák ma'a aqsok apkeltémo axta elának Wesse' egegkok ma'a Moisés.
Besalel tén han Oholiab apkelyésamap
(Ex 31.1-11)
30 Aptáhak axta Moisés apkeláneya israelitas se'e: “Apkelyésáha axta nepyeseksa Judá énxet'ák apagkok Wesse' egegkok ma'a Besalel, apketche nak ma'a Urí aptáwen nak ma'a Hur, 31 aplánessásawók nahan apwáxok ma'a Dios apmopwána, tén han ma'a apya'áseyák nak, tén han ma'a apya'áseykegkoho nak, tén han ma'a apyekpelchémo nak tén han ma'a apmopwána nak elának ma'a aqsok, 32 yaqwayam enxoho elának ma'a aqsok kéleykmássesso tén han ma'a nentamheykha nak nenlane m'a sawo ekyátekto ekmomnáwa, sawo ekmope ekmomnáwa tén han ma'a sawo ekyexwase, 33 tén han yaqwayam eltekpog elyepetchesek ma'a meteymog éltaqmalma nak, tén han yaqwayam eltekpog ma'a yántéseksek tén han elának ma'a mók ektémakxa nak chá'a aptamheykha apmopwána eleykmássesha. 34 Apméssek nahan apmopwána elxekmósek apnámakkok, cham'a Besalel tén han ma'a Oholiab, apketche nak ma'a Ahisamac, apkeñama nak nepyeseksa m'a Dan énxet'ák apagkok, 35 apkelméssek axta apmopwancha'a elanagkok ma'a aqsok, yaqwayam chá'a elanagkok ma'a mók ektémakxa nak chá'a nentamheykha néltekpageykha nak chá'a anlána', tén han ma'a néleykmassáseykha nak chá'a kéleykmássesso, tén han negótma nak chá'a nélnáxegkáseykha nápakhaw'ék ma'a apáwa apyápaqmate, hómáyok, apyexwase tén han ma'a apáwa apkeláxñe apkexyawél'a, tén han yaqwayam chá'a elótagkok ma'a mók ektémakxa nak chá'a nenlane nentamheykha néleykmassáseykha ektaqmela.