El altar del incienso
(Ex 37.25-28)
1 »Harás también un altar de madera de acacia para quemar el incienso.
2 Este altar será cuadrado, de cuarenta y cinco centímetros por lado, y noventa centímetros de alto. Sus cuernos serán parte del altar mismo.
3 Recubrirás de oro puro su cubierta, todo el derredor de sus paredes y sus cuernos, y lo rodearás con una cornisa de oro.
4 Le pondrás dos anillos de oro en las dos esquinas de ambos lados, por debajo de la cornisa, para pasar por ellos las varas con que será transportado.
5 Harás las varas de madera de acacia, y las recubrirás de oro,
6 y pondrás el altar delante del velo que está junto al arca del testimonio, es decir, delante del propiciatorio que está sobre el testimonio, que es donde me encontraré contigo.
7 Y cada mañana, cuando Aarón aliste las lámparas, quemará sobre él incienso aromático.
8 También quemará el incienso al anochecer, cuando Aarón encienda las lámparas. Este será un rito perpetuo delante del Señor por todas las generaciones.
9 No ofrecerán sobre él ningún otro incienso ni holocausto ni ofrenda; tampoco derramarán sobre él libación alguna.
10 Con la sangre del sacrificio por el pecado, una vez al año Aarón hará expiación sobre los cuernos del altar. Por todas las generaciones, una vez al año hará expiación sobre él. Este altar será muy santo en honor del Señor.»
El dinero del rescate
11 El Señor habló también con Moisés, y le dijo:
12 «Cuando hagas un recuento del número de los hijos de Israel, una vez que los hayas contado cada uno de ellos deberá darme a mí, el Señor, el rescate de su persona. Así no habrá mortandad entre ellos.
13 Todo aquel que sea contado deberá pagar cinco gramos de plata, que es la mitad del peso oficial del santuario. La ofrenda al Señor será de cinco gramos de plata.
14 Todo el que sea contado y que tenga más de veinte años de edad, deberá dar esta ofrenda al Señor.
15 Al dar la ofrenda al Señor para la expiación de personas, ni el rico dará más de cinco gramos de plata, ni el pobre dará menos.
16 Recibirás de los hijos de Israel el dinero de las expiaciones, y lo entregarás para el servicio del tabernáculo de reunión. Esto será para los hijos de Israel un memorial delante del Señor, para que se haga la expiación por ellos.»
La fuente de bronce
17 El Señor le dijo también a Moisés:
18 «Harás también una fuente de bronce, con su base de bronce, para lavarse. La colocarás entre el tabernáculo de reunión y el altar, y en ella pondrás agua
19 para que Aarón y sus hijos se laven las manos y los pies.
20 Para que no mueran, ellos deberán lavarse con agua al entrar en el tabernáculo de reunión, y cuando se acerquen al altar para ministrar y quemar la ofrenda encendida en honor del Señor.
21 Deberán lavarse las manos y los pies, para que no mueran. Esto será un estatuto perpetuo para Aarón y su descendencia, por todas las generaciones.»
El aceite de la unción, y el incienso
22 El Señor también le dijo a Moisés:
23 «Tomarás especias finas: seis kilos de la mejor mirra, tres kilos de canela aromática, tres kilos de cálamo aromático,
24 y seis kilos de canela, según el peso oficial del santuario, y tres litros de aceite de oliva.
25 Con esto harás un aceite aromático, es decir, un perfume, el cual será el aceite de la santa unción.
26 Con él ungirás el tabernáculo de reunión, el arca del testimonio,
27 la mesa con todos sus utensilios, el candelero con todos sus utensilios, el altar del incienso,
28 el altar del holocausto con todos sus utensilios, y la fuente y su base.
29 De este modo los consagrarás, y serán cosas santísimas; todo lo que llegue a tocarlos, quedará santificado.
30 Ungirás también a Aarón y a sus hijos, y los consagrarás para que sean mis sacerdotes.
31 Y hablarás con los hijos de Israel y les dirás: Este será mi aceite de la santa unción, por todas las generaciones.
32 No se derramará sobre el cuerpo de ningún hombre, ni se hará otro aceite semejante, ni con esta composición. Es un aceite santo, y así deberán mantenerlo.
33 Cualquiera que componga un aceite semejante, y que lo derrame sobre algún extraño, será expulsado de su pueblo.»
34 Además, el Señor le dijo a Moisés:
«Tomarás una misma cantidad de especias aromáticas, estacte, uña aromática, gálbano aromático e incienso puro,
35 y con todo eso prepararás el incienso aromático, bien mezclado, como un perfume, puro y santo.
36 Una parte la molerás muy fino, y ese polvo lo pondrás en el tabernáculo de reunión, delante del testimonio, que es donde yo me mostraré a ti. Será para ustedes una cosa santísima.
37 No harán ustedes otro incienso semejante a este en su composición. Será para ti una cosa sagrada en honor del Señor.
38 Cualquiera que haga otro perfume como este para disfrutar de su fragancia, será expulsado de su pueblo.»
Ekwatnamáxchexa aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok
(Ex 37.25-28)
1 “Elána sa' nahan xama ekwatnamáxchexa aqsok yámet apkeñama nak wantep, yaqwayam sa' kólwatnek chá'a m'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok. 2 Ekhémo mók nekhaw'ék sa' etnéssesek, ekwayam nak cuarenta y cinco centímetros ma'a ekwegqakxa tén cuarenta y cinco centímetros ma'a ekpayhakxa, keñe sa' noventa centímetros ekmahéyak ma'a néten, xama ekpasmeykekxa sa' nahan katnekxak ekyókxoho ekwatnamáxchexa nak aqsok ma'a élámha élmahamtakcha'a nak ekhéyak nekhaw'ék. 3 Elyepetches sa' nahan sawo ekyátekto agko' ma'a néten nak tén han ma'a cuatro nekhaw'ék nak tén han ma'a élámha élmahamtakcha'a nak, epekken sa' nahan ekpayhe étkok ekwenaqte sawo ekyátekto ekmomnáwa m'a nekhaw'ék nak. 4 Enegkenches sa' nahan sawo élyaqye sawo ekyátekto ekmomnáwa m'a kóneg nak ekpéwa étkok kélyetlókasso m'a nekhaw'ék nak, ánet sa' chá'a m'a xama nekha nak máséyak, tén sa' ánet nahan ma'a mók nekha nak máséyak, yaqwayam sa' kólatchesek ma'a yámet élwenaqte kélmeykegkaxa nak chá'a kólmekxa kólya'aksek mók nekha. 5 Elanés sa' yámet élwenaqte agkok ma'a yámet apkeñama nak wantep, elyepetches sa' nahan émpe'ék ma'a sawo ekyátekto ekmomnáwa. 6 Epekken sa' ekwatnamáxchexa aqsok ma'a halep nak apáwa apkexyawe kélapma m'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, amonye' nak ma'a átog kélapma, cham'a yaqwánxa sa' chá'a ótak xeyep. 7 Ewatnek sa' chá'a Aarón yókxoho axto'ók aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok xa néten nak ekwatnamáxchexa aqsok, cham'a ekweykenxal'a chá'a elánekxak ma'a cháléwasso, 8 tén sa' nahan ma'a amonyel'a ektaxno ekhem, ekweykenxal'a elápogwatchásekxak ma'a cháléwasso, ewatnekxak makham. Sa' hélteméssesek chá'a nahaqtók, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok yókxoho apyeyam megkatnégwayam néxa' xa ektáha nak. 9 Ná epekkenwom aqsa mók aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok xa néten nak ekwatnamáxchexa aqsok, tén han ma'a aqsok kéltósso ekwatnamáxche nak, tén han ma'a aqsok sélmésso naqsa nak ko'o hótáhap apaktek, tén han ma'a anmen yámet égmenek kélyegkenma nak néten sélmésso naqsa. 10 Katnehek sa' ekpagkanchásamáxche agko' ko'o xa ekwatnamáxchexa nak aqsok, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, xama apkeltexnagweykekxa sa' chá'a etnehek Aarón kéltósso ekmatñá éma agkok xama apyeyam ma'a élámha élmahamtakcha'a nak nekhaw'ék ma'a ekwatnamáxchexa aqsok, yaqwayam sa' megkólyaqmagkásekxeyk chá'a m'a kéltémakxa nak megkólya'assáxma.”
Negyókxa ekyaqmageykekxa negyánmagkasso
11 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés, aptáhak axta apcháneya s'e:
12 “Apkelyetsátekxeyk sa' agkok apwánxa israelitas, hegkések sa' chá'a ko'o ekyánmaga ekyaqmageykekxa m'a apyókxa nak, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, yaqwayam sa' megkatyepek xama enxoho apkellegeykegkoho ekmaso neyseksa kélyetsáteykekxa. 13 Cinco gramos sawo ekmope ekmomnáwa sa' nahan chá'a hélmések ma'a eknaqtáxésamaxche nak chá'a apkelwesey kélyetsáteykekxa, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, cham'a ekweykenxa nak chá'a náxet ekyentaxno kélmeykha m'a kélpakxanma appagkanamap. 14 Apyókxoho kélyetsáteykekxa nak chá'a apwayam veinte apyeyam apagkok tén han néten, hegkések sa' chá'a xa aqsok apmésso naqsa nak ekyaqmageykekxa m'a apyókxa, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok. 15 Egkéssek sa' agkok chá'a xama ekyaqmageykekxa m'a apyókxa, ko'o sektáha nak Wesse' apagkok, meyeykhássamók sa' nahan apyánmagkasso cinco gramos sawo ekmope ekmomnáwa m'a énxet ekxákma nak aqsok apagkok, keñe sa' nahan ma'a énxet meyke nak aqsok apagkok, mopwanchek sa' eyánmagkasek kóneg xa cinco gramos nak sawo ekmope ekmomnáwa. 16 Yánchásekxak sa' ma'a sawo ekmope ekmomnáwa apkelyánmagkasso nak ekyaqmageykekxa apyókxa m'a israelitas, tén sa' egkések yaqwayam chá'a kólmaha élánamáxche apchaqneykekxa m'a kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák. Sa' etnehek xa ektáha nak, yaqwayam sa' kaxénwakxohok chá'a ko'o ewáxok ma'a israelitas, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok, eñama apmésso ekyánmaga ekyaqmageykekxa m'a apyókxa.”
Sokpayhe ekwányam sawo ekyexwase
(Ex 38.8)
17 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
18 “Elána sa' xama sokpayhe ekwányam sawo ekyexwase, ekyetlómo awhak ekyennaqtéssamakxa ekhawo nahan ma'a sawo ekyexwase, yaqwayam sa' kóltéhek chá'a kélyenyessamakxa kélmék tén han kélmagkok; epekken sa' ma'a apmonye' nak kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák teyp nak ekyetnamakxa m'a ekwatnamáxchexa aqsok, eyátem sa' nahan yegmen. 19 Sa' chá'a eyáwak yegmen yaqwayam elyenyeksek apmék tén han apmagkok Aarón yetlo apketchek ma'a. 20 Sa' eyke elyenyesagkok chá'a m'a apkelántaxna enxoho m'a kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák, tén han ma'a apkelyepetchegwákxoho enxoho chá'a m'a ekwatnamáxchexa nak aqsok yaqwayam elának apkeltamheykha tén han hesantagkasek ma'a aqsok sélmésso naqsa ekwatnamáxche nak, ko'o sektáha nak Wesse' kélagkok. Tén sa' meletsephe'. 21 Kéméxcheyk chá'a elyenyesagkok apmék tén han apmagkok yaqwayam enxoho meletsephe'. Katnehek sa' xama segánamakxa meyke néxa apagkok ma'a Aarón tén han ma'a aptawán'ák neptámen nak yókxoho apyeyam chá'a.”
Pexmok égmenek sẽlexpaqhayo nak hẽlteméssesek nempagkanamaxche'
(Ex 37.29)
22 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
23 “Elyésha sa' apagko' xép ma'a yámet éltaqmalma élmátsa nak élpaqneyam: seis kilos sa' ma'a mirra agye' ektaqmalma, tén sa' ántánxo kilos ma'a canela, tén sa' ántánxo kilos ma'a yámpa'at; 24 tén sa' seis kilos nahan ma'a yámet casia émpe'ék, ekhawo nak ekyentaxno kelyetsátéyak kélmeykha nak chá'a m'a kélpakxanma appagkanamap tén sa' ántánxo litros náxet mók ma'a oliva pexmok égmenek agkok nak. 25 Elána sa' pexmok égmenek ekpagkanamaxche kélexpaqhayól'a chá'a kólteméssesek appagkanamap énxet xa ekyókxoho nak, aptémól'a énxet apkeláneyo nak chá'a sokmátsa elának ma'a sokmátsa apagkok. Sa' katnehek pexmok égmenek ekpagkanamaxche kélmeykegko nak chá'a kólteméssesek appagkanamap énxet xa. 26 Yexpaqhak sa' ma'a néten nak kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák, tén han ma'a yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, 27 tén han ma'a mésa nak yetlo m'a ekyókxoho aqsok élmeykegkaxa nak chá'a, tén han ma'a cháléwasso ekyawe yetlo nahan ma'a ekyókxoho aqsok élmeykegkaxa nak, tén han ma'a ekwatnamáxchexa nak aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, 28 tén han ma'a ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok kéltósso yetlo nahan ma'a ekyókxoho aqsok élmeykegkaxa nak, tén han ma'a sokpayhe ekwányam ekyetlómo m'a awhak ekpayhe ekyennaqtéssamakxa nak. 29 Keñe sa' etnéssesek élpagkanamaxche' xa, katnahagkok sa' nahan aqsok élpagkanamaxche agko'; ekyókxoho aqsok ektamhomaxkoho enxoho xa, katnehek sa' ekpagkanamaxche'.
30 “Yexpaqha sa' nahan Aarón tén han apketchek xa pexmok égmenek nak, yaqwayam sa' elpagkanakpok etnahagkok apkelmaxnéssesso énxet'ák ahagkok. 31 Etne sa' nahan elának israelitas se'e: ‘Katnehek sa' chá'a pexmok égmenek ahagkok ektaqmalma kélyegkenchessamo nak chá'a apqátek énxet kólteméssesek appagkanamap meyke néxa xa. 32 Nágkólexpaqha aqsa chá'a pók énxet enxoho xa, cham'a metnaha enxoho chá'a yaqwayam kólteméssesek appagkanamap, nágkóllána nahan mók ekhémo enxoho xa pexmok égmenek nak. Pexmok égmenek ekpagkanamaxche ekteme xa, kéméxcheyk chá'a kólteméssesek aqsok ekpagkanamaxche'. 33 Apkelanak sa' agkok xama énxet ekhémo xa pexmok égmenek nak, essenhan apkexpaqha'a enxoho aqsa m'a énxet metnaha nak yaqwayam kólteméssesek appagkanamap, kóltekkesek sa' nepyeseksa m'a énxet'ák apagkok.’”
Aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok
(Ex 37.29)
34 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Moisés se'e:
“Exnésho sa' nahan ekwánxa exchek aptegye aqsok élmátsa nak élpaqneyam se'e mók aqsok élmátsa nak élpaqneyam: yámet agye', aqsok aphék ekmátsa nak ekpaqneyam, tén han ma'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han ma'a yámet gálbano agye' ekmátsa nak ekpaqneyam. 35 Elána sa' xama aqsok ekmátsa agko' ekpaqneyam éten agkok xa, tén han ekpagkanamaxche', etaqmelcheshok sa' apkencheheykekxa mók ma'a ekyókxoho nak, aptémól'a elának sokmátsa apagkok ma'a énxet apkeláneyól'a sokmátsa. 36 Etnésses sa' ánek agko' etekxók ma'a nekha nak, epekken sa' ma'a amonye' nak yántéseksek ekhémo mók nélpaqhetchasamáxkoho, cham'a kélpakxanma apchaqneykekxexa nak chá'a énxet'ák, yaqwánxa sa' chá'a ko'o ótak xeyep. Ekpagkanamaxche agkók sa' katnehek xa aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, kélagkok kéxegke, 37 megkéméxchek nahan elának mók aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok yaqwayam etnehek apmeykha exchep, ekhawo nak xa apkelana nak, hakte ko'o ahagkok xa, sektáha nak Wesse' kélagkok. Xama aqsok ekpagkanamaxche sa' etnéssesek xeyep. 38 Énxet ektáhakxa enxoho apkelane ekhémo xa aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok yaqwayam etnehek apmeykha, kóltekkesek sa' nepyeseksa m'a énxet'ák apagkok.”