Llamamiento de Moisés
1 Moisés cuidaba las ovejas de Jetro, su suegro, que era sacerdote de Madián, y un día llevó las ovejas a través del desierto y llegó hasta Horeb, el monte de Dios.
2 Allí, el ángel del Señor se le apareció en medio de una zarza envuelta en fuego. Moisés miró, y vio que la zarza ardía en el fuego, pero no se consumía.
3 Entonces dijo: «Voy a ir y ver esta grande visión, por qué es que la zarza no se quema.»
4 El Señor vio que Moisés iba a ver la zarza, así que desde la zarza lo llamó y le dijo:
«¡Moisés, Moisés!»
Y él respondió:
«Aquí estoy.»
5 El Señor le dijo:
«No te acerques. Quítate el calzado de tus pies, porque el lugar donde ahora estás es tierra santa.»
6 Y también dijo:
«Yo soy el Dios de tu padre. Soy el Dios de Abrahán, el Dios de Isaac y el Dios de Jacob.»
Entonces Moisés cubrió su rostro, porque tuvo miedo de mirar a Dios.
7 Luego el Señor dijo:
«He visto muy bien la aflicción de mi pueblo que está en Egipto. He oído su clamor por causa de sus explotadores. He sabido de sus angustias,
8 y he descendido para librarlos de manos de los egipcios y sacarlos de esa tierra, hacia una tierra buena y amplia, una tierra que fluye leche y miel, donde habitan los cananeos, los hititas, los amorreos, los ferezeos, los jivitas y los jebuseos.
9 El clamor de los hijos de Israel ha llegado a mi presencia, y he visto además la opresión con que los egipcios los oprimen.
10 Por lo tanto, ven ahora, que voy a enviarte al faraón para que saques de Egipto a mi pueblo, a los hijos de Israel.»
11 Pero Moisés le respondió a Dios:
«¿Y quién soy yo para ir ante el faraón y sacar de Egipto a los hijos de Israel?»
12 Y Dios le respondió:
«Ve, pues yo estaré contigo. Y esto te servirá de señal, de que yo te he enviado: Cuando tú hayas sacado de Egipto al pueblo, ustedes servirán a Dios sobre este monte.»
13 Moisés le dijo a Dios:
«Pero resulta que, si yo voy y les digo a los hijos de Israel: “El Dios de sus padres me ha enviado a ustedes”, qué voy a responderles si me preguntan: “¿Y cuál es su nombre?”»
14 Dios le respondió a Moisés:
«YO SOY EL QUE SOY.»
Y añadió:
«A los hijos de Israel tú les dirás: “YO SOY me ha enviado a ustedes.”»
15 También le dijo Dios a Moisés:
«A los hijos de Israel les dirás: “El Señor me ha enviado a ustedes. Él es el Dios de sus padres, el Dios de Abrahán, el Dios de Isaac y el Dios de Jacob.” Este es mi nombre eterno. Con este nombre se me recordará por todos los siglos.
16 Así que ve y reúne a los ancianos de Israel, y diles: “El Señor, el Dios de sus padres, el Dios de Abrahán, de Isaac y de Jacob, se me apareció y me dijo: ‘En verdad he venido a visitarlos. He visto cómo los tratan en Egipto,
17 y me he propuesto sacarlos de la aflicción de Egipto y llevarlos a la tierra de los cananeos, los hititas, los amorreos, los ferezeos, los jivitas y los jebuseos, que es una tierra que fluye leche y miel.’”
18 Ellos oirán tu voz, y entonces tú y los ancianos de Israel irán a hablar con el rey de Egipto y le dirán: “El Señor, el Dios de los hebreos, nos ha encontrado. Por eso, ahora vamos a ir camino de tres días por el desierto, para ofrecer sacrificios al Señor nuestro Dios.”
19 Yo sé que el rey de Egipto no los dejará ir, sino a la fuerza.
20 Pero yo extenderé mi mano y heriré a Egipto con todas las maravillas que allí haré. Y entonces él los dejará ir.
21 Y yo haré que los egipcios vean a este pueblo con ojos bondadosos, para que cuando ustedes salgan no se vayan con las manos vacías.
22 Al contrario, cada mujer le pedirá a su vecina y a quien viva con ella alhajas de plata y de oro, y vestidos, con los cuales vestirán ustedes a sus hijos y a sus hijas. Así despojarán a los egipcios.»
Dios apwóneykha Moisés
1 Apkeláneseykha axta nepkések apnaqtósso apepyáta' m'a Moisés apwesey axta Jetró, apteme axta apkelmaxnéssesso énxet'ák apagkok ma'a yókxexma Madián. Xama ekhem axta nahan apkelya'ásekxak ma'a yókxexma meykexa nak énxet, apwákxók axta m'a Horeb, Dios egkexe apagkok nak, 2 cham'a apxekmowásekpexa axta anhan xama Wesse' egegkok apchásenneykha xama táxa eyáléwe neyseksa maktek. Aptaqmelchásekxók axta nahan apkelányo Moisés ma'a, apwet'ak axta eyáléweyncha'a táxa m'a neyseksa maktek, maxta eyke kamyetak. 3 Tén axta ektáha élchetama apwáxok se'e: “¡Aqsok magweteya katnehek sekwet'a! Atyánegwomhok hana, yaqsa kexa ektáha megkamyeta nak xa maktek nak.”
4 Xama axta apwet'a Wesse' egegkok apchágketchessekmo Moisés yaqwayam elano', tén axta apwóneyncha'a m'a ekpayhókxa axta énmakxa m'a maktek. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—¡Moisés! ¡Moisés!
—Tén axta aptáha apchátegmowágkokxo Moisés se'e: —Keso sénmáncha'a s'e.
5 Tén axta aptáha apcháneya Dios se'e:
—Ná épetchegwoho aqsa. Elhaxyawes sekxók apkeltéto apmagkok, hakte keso yókxexma apwa'akxa nak xép ekteme ekpagkanamaxche'.
6 Tén axta aptáha nahan apcháneya s'e:
—Ko'o sekteme Dios apagkok ma'a apyapmeyk nano' nak xeyep. Ko'o sekteme Abraham, Isaac, tén han Jacob Dios apagkok.
Appóssek axta nápat ma'a Moisés, hakte apchekak axta elanok ma'a Dios. 7 Apkelenxanakmók axta eyke aptáha apcháneya Wesse' egegkok se'e:
—Naqsók agko' ko'o sekweteya ektémakxa apkellegeykegkoho énxet'ák ahagkok ma'a apheykencha'a nak Egipto. Eklegayak nahan ko'o ektémakxa apkelpaqméteykha apkelxeyenma élleklámeykegko aptamheykegkaxa m'a apkelámha apmonye'e apxegkessesso nak chá'a apkeltamheykha, ekya'ásegkók ektémakxa apkellegeykegkoho. 8 Cháxa keñamak sekweywento nak ko'o, yaqwayam alwagkasek teyp neyseksa apkelma m'a egipcios; alántekkesek sa' ko'o s'e apkelókxa nak, alya'aksek sa' ma'a xama xapop ekyawe agko' nak tén han ektaqmalma, cham'a ényahamakxa nak weyke nagkeygmenek, tén han yányawhéna' apyegmenek ektémól'a kanyehek ma'a yegmen, cham'a apchókxa apheykegkaxa nak ma'a cananeos, hititas, amorreos, ferezeos, heveos tén han ma'a jebuseos. 9 Elano, eklegayak ko'o apkelpaqméteykha m'a israelitas. Ekwetayak nahan ko'o apnaqtawáseykegkoho ekwányam agko' ma'a egipcios. 10 Exeg sa' kaxwo', wáphaksek sa' ko'o exchep emhagkok ma'a aphakxa nak faraón yaqwayam elántekkesek Egipto m'a énxet'ák ahagkok, cham'a israelitas.
11 Tén axta Moisés aptáha apcháneya Dios se'e:
—¿Háxko atnehek ko'o ay'ammok aphakxa faraón alántekkesek Egipto m'a israelitas? Mékoho ahagko' ko'o.
12 Tén axta aptáha apchátegmowágkokxo Dios se'e:
—Ko'o sa' atnehek sekxegexma exchep. Sa' katnehek magkenatchesso ektáha ko'o exchep seyáphasso apkelántekkesa sa' Egipto m'a énxet'ák ahagkok. Kélyókxoho sa' hélpeykeshok ko'o s'e néten egkexe nak.
13 Apchátegmowágkokxeyk axta makham ma'a Moisés. Aptáhak axta s'e:
—Ekxegkek agkok ko'o, sektáha enxoho alának israelitas se'e: ‘Eyáphássek xeyk ko'o kélnepyeseksa kéxegke m'a kélyapmeyk nano' nak Dios apagkok’ keñe sa' aptáha enxoho hélmaxneyha s'e: ¿Háxko apwesey? ¿Háxko sa' ko'o atnehek alána'?
14 Tén axta Dios aptáha apchátegmowágkokxo s'e:
—KO'O SEKTEME. Sa' etnehek elának israelitas se'e: ‘KO'O SEKTEME exchek ko'o seyáphasso kélnepyeseksa kéxegke.’
15 Aptáhak axta anhan apcháneya Dios Moisés se'e:
—Etne sa' nahan elának israelitas se'e: ‘Eyáphássek xeyk ko'o kélnepyeseksa kéxegke m'a Wesse', Dios apagkok nak ma'a kélyapmeyk nano', cham'a Abraham, Isaac, tén han ma'a Jacob nak Dios apagkok.’ Cháxa sekwesey megkatnégwayam néxa xa; sekwesey megkamassegwayam yókxoho apyeyam chá'a xa. 16 Exeg, yánchásekxa sa' ma'a apkelámha apmonye'e nak Israel. Sa' etnehek elának se'e: ‘Exekmowásekpok axta ko'o m'a Wesse' egegkok, cham'a Dios apagkok axta m'a kélyapmeyk nano' axta kéxegke, cham'a Abraham, Isaac, tén han ma'a Jacob axta Dios apagkok, tén han séltennasa ko'o apkeláneykencha'a kéxegke, apxéna nahan apwetaya kélteméssessamakxa m'a Egipto. 17 Éltennássek axta nahan ko'o apxéna kéxegke apmako elmallahanchesek ma'a ektémakxa nak kéllegeykegkoho m'a Egipto, apxéna elya'aksek ma'a yókxexma apagkok nak ma'a cananeos, hititas, amorreos, ferezeos, heveos, tén han ma'a jebuseos; cham'a xama xapop ényahamakxa nak weyke nagkeygmenek, tén han ma'a yányawhéna' apyegmenek ektémól'a kanyehek ma'a yegmen.’ 18 Elyahakxohok sa' nahan xeyep aptáhakxa m'a apkelámha apmonye'e nak; tén sa' xép exog etnehek apkelxegexma'a ey'ammok ma'a wesse' apwányam Egipto. Sa' etnehek yának se'e: ‘Enxekmowásekpok axta negko'o m'a Wesse' egegkok, aptáha nak hebreos Dios apagkok, hẽgho sa' negko'o ólmahagkok ma'a yókxexma meykexa nak énxet, cham'a ekweykmoho nak ántánxo ekhem nenxega agwomok, yaqwayam enxoho agmések negko'o aqsok kélnaqtósso ektekyawa m'a Dios Wesse' egegkok.’ 19 Ekya'ásegkók eyke ko'o wesse' apwányam Egipto megyohók kólántépok aqsa m'a megkólyennaqtésa enxoho kélyempe'ék. 20 Axekmósek sa' eyke ko'o sekmowána m'a egipcios, alnápok sa' nahan. Atekkessesek sa' nahan ekyókxoho aqsok segyegwakkassamo nak agwetak ma'a kañe' apchókxa. Keñe sa' natámen xa, yohok kólántépok ma'a wesse' apwányam faraón. 21 Wának sa' eyke nahan ko'o kaltaqmalmakha aqsa apkelwáxok elanok israelitas ma'a egipcios, yaqwayam sa' melxeghe aqsa meyke apkelseykha m'a apkelántepa enxoho. 22 Xama kelán'a sa' nahan chá'a kalmaxnegwók mók aqsok ma'a ektáhakxa nak chá'a ketók axagkok, essenhan ma'a mók kelán'a ekha nak chá'a xamo', kagkések ma'a aqsok élmomnáwa, cham'a sawo ekmope élmomnáwa nak, tén han ma'a sawo ekyátekto élmomnáwa nak, tén han ma'a apáwa, yaqwayam sa' kólántaxneyásekxak kéxegke m'a kélketchek, kólsawhaksohok sa' aqsok apagkok ekyetnakxa enxoho kéxegke m'a egipcios.