Los Diez Mandamientos
(Dt 5.1-21)
1 Dios habló y dijo todas estas palabras:
2 «Yo soy el Señor tu Dios. Yo te saqué de la tierra de Egipto, donde vivías como esclavo.
3 »No tendrás dioses ajenos delante de mí.
4 »No te harás imagen, ni semejanza alguna de lo que está arriba en el cielo, ni abajo en la tierra, ni en las aguas debajo de la tierra.
5 »No te inclinarás ante ellas, ni las honrarás, porque yo soy el Señor tu Dios, fuerte y celoso. Yo visito en los hijos la maldad de los padres que me aborrecen, hasta la tercera y cuarta generación,
6 pero trato con misericordia infinita a los que me aman y cumplen mis mandamientos.
7 »No tomarás en vano el nombre del Señor tu Dios, porque yo, el Señor, no consideraré inocente al que tome en vano mi nombre.
8 »Te acordarás del día de reposo, y lo santificarás.
9 Durante seis días trabajarás y harás toda tu obra,
10 pero el día séptimo es de reposo en honor del Señor tu Dios. No harás en él ningún trabajo. Ni tú, ni tu hijo, ni tu hija, ni tu siervo, ni tu criada, ni tu bestia, ni el extranjero que viva dentro de tus ciudades.
11 Porque yo, el Señor, hice en seis días los cielos, la tierra, el mar y todo lo que hay en ellos, pero reposé en el día séptimo. Por eso yo, el Señor, bendije el día de reposo y lo santifiqué.
12 »Honrarás a tu padre y a tu madre, para que tu vida se alargue en la tierra que yo, el Señor tu Dios, te doy.
14 »No cometerás adulterio.
15 »No robarás.
16 »No presentarás falso testimonio contra tu prójimo.
17 »No codiciarás la casa de tu prójimo, ni a su mujer, ni a su siervo ni a su esclava, ni su buey ni su asno, ni nada que le pertenezca a tu prójimo.»
El terror del pueblo
(Dt 5.22-33)
18 Todo el pueblo observaba los relámpagos y el monte que humeaba, y escuchaba el sonido de la bocina. Al ver esto, todos temblaban de miedo y se mantuvieron a distancia,
19 pero le dijeron a Moisés:
«Si tú hablas con nosotros, te escucharemos; pero que no hable Dios con nosotros, porque tal vez moriremos.»
20 Moisés les respondió:
«No tengan miedo. Dios ha venido a ponerlos a prueba, para que siempre tengan temor de él y no pequen.»
21 El pueblo se mantuvo a distancia, mientras que Moisés se acercó a la oscuridad en donde estaba Dios.
22 Y el Señor le dijo a Moisés:
«Diles esto a los hijos de Israel:
“Ustedes han visto que yo les he hablado desde el cielo.
23 No harán de mí dioses de plata ni de oro.
24 Me harán un altar de tierra, y en él sacrificarán sus holocaustos y sus ofrendas de paz, sus ovejas y sus vacas. Yo vendré y los bendeciré en todo lugar donde yo haga que mi nombre sea recordado.
25 ”Si me hacen un altar de piedra, que no sea de piedras labradas de cantería, porque al labrar las piedras con herramientas las profanarás.”
26 »No subirás a mi altar por gradas, para que al subir no se descubra tu desnudez.
Diez apkeltémókxa nak antéhek Dios
(Dt 5.1-21)
1 Appaqmetchek axta Dios, tén axta apxéna ekyókxoho s'e amya'a nak. Aptáhak axta s'e:
2 “Ko'o sekteme Dios Wesse' apagkok, ektáha axta aptekkesso m'a Egipto, aptémakxa axta kélásenneykha naqsa.
3 “Ná etegye pók dios emonye' ko'o.
4 “Ná elána aqsok kéleykmássesso aqsok ekhéyak nak néten, essenhan ma'a ekhéyak nak keso xapop, essenhan ma'a aqsok ekhéyak nak wátsam ekwányam, cham'a kañe' xapop nak. 5 Nágyaháxe amonye'e xa, ná elpeykesho nahan, hakte ko'o sekteme Dios Wesse' apagkok, sekteme Dios apkelmeyeykha, sekyaqmagkáseykekxoho nak chá'a ko'o apkeltémakxa élmasagcha'a m'a apyapmeyk ektáha nak chá'a ko'o setaqnagko, tén han ma'a apketchek, tén han ma'a aptawán'ák ekweykekxoho m'a apketchek nak aptawán'ák. 6 Altaqmelcheshok eyke chá'a ko'o ekyetlómo sélásekhayo m'a énxet'ák ektáha nak chá'a seyásekhayo, tén han ma'a apkeláneyo nak chá'a m'a segánamakxa ahagkok ekweykekxoho m'a apketchek, tén han ma'a aptawán'ák megkatnégwayam néxa.
7 “Ná etwasha apmeykha apwesey Dios Wesse' apagkok, hakte meyenyekxék aqsa nahan meyke apkelyekpexchetma m'a ektáha enxoho aptawássáseykha apmeykha m'a apwesey.
8 “Kaxén sa' apwáxok ma'a ekhem sábado, yaqwayam epagkanchesek ma'a Wesse' egegkok. 9 Etneykha chá'a wánxa seis ekhem, elána chá'a m'a ekyókxoho aqsok ekyetnakxa enxoho chá'a yaqwayam elána', 10 wánxa eyke m'a ekhem siete ekteme néllókassamakxa nélyampe kélpagkanchessamakxa m'a Dios Wesse' apagkok. Ná elána' xama enxoho aptamheykha xa ekhem nak, ekweykekxoho m'a apketche apkenna nak, tén han ma'a kelwána nak, tén han ma'a apchásenneykha kelwána nak, tén han ma'a apkenna nak, tén han ma'a aqsok apnaqtósso nak, tén han ma'a énxet apkeñama nak mók apkelókxa apha nak ma'a apxagkok. 11 Hakte weykmek axta apkelane Wesse' egegkok seis ekhem ma'a néten, tén han keso náxop, tén han ma'a wátsam ekwányam nak, tén han ma'a ekyókxoho aqsok ekhéyak nak ma'a kañe', tén axta apkellókasa apyampe m'a ekhem siete. Cháxa keñamak apteméssessama nak ektaqmalma Wesse' egegkok ma'a ekhem sábado, apteméssessek axta nahan ekhem ekpagkanamaxche'.
12 “Etne apcháyo apyáp tén han ma'a egken, yaqwayam enxoho kawegqohok apweynchámeykha keso náxop apmésso axta m'a Dios Wesse' apagkok.
14 “Nágkólnaqtawasagkoho chá'a kélnaqteyegka'a kóllának megkatnahakxa kélnaqteyegka'a.
15 “Ná emenyex.
16 “Ná etne apmopwána amya'a exének ekmaso pók.
17 “Nágkatsep apnények elanok ma'a pók apxagkok: nágkatsep apnények elanok ma'a aptáwa' nak, tén han ma'a apkeláneykha nak, tén han ma'a kelwána apkeláneykha nak, tén han ma'a weyke aptósso nak, yámelyeheykok, tén han ma'a ekyókxoho aqsok ektáhakxa enxoho apagkok ma'a pók.”
Israelitas apkelaye m'a Dios
(Dt 5.22-33)
18 Apyókxoho israelitas axta nahan apteme apkelweteykegkoho m'a takha' appáwà axta tén han ma'a apkelyenmayam axta, tén han ma'a ekpáwà axta kélaqkahasso, tén han ekhaxnencheykmo axta éten ma'a egkexe nak; apkelakak axta eyke, apchaqnágwa'ak axta aqsa m'a makhawo'. 19 Tén axta énxet'ák aptáha apcháneya Moisés se'e:
—Hẽlpaqhetches negko'o exchep, magya'ássemek sa' eyke m'a aptáhakxa enxoho sẽláneya; eyke móltamhok negko'o hẽlpaqhetchesek ma'a Dios, óletsapok katnehek.
20 Keñe axta Moisés apchátegmowágkokxo. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Nágkóle'. Apwa'ak Dios yaqwayam elyepkeynek tén han kóltéhek chá'a kélaye, yaqwayam enxoho megkóllanyek chá'a m'a megkólya'assáxma.
21 Apyepetchegwokmók axta Moisés apkenegwa'akxa axta m'a Dios ekpeysamakxa axta m'a yaphope neyseksa apchaqnagwe énxet'ák ma'a makhawo nak.
Segánamakxa agkok yaqwayam katnehek ekwatnamáxchexa aqsok
22 Aptáhak axta apcháneya Wesse' egegkok Moisés se'e:
“Sa' etnehek elának israelitas se'e: ‘Kélwet'ak eyke kéxegke sélpaqhetchesa ko'o kéxegke m'a ekpayho nak néten. 23 Nágkóllána aqsok kéláyókxa m'a sawo ekyátekto élmomnáwa nak, essenhan ma'a sawo ekmope élmomnáwa nak yaqwayam enxoho kólpeykeshok ektémól'a ko'o hélpeykesho'. 24 Héllanés ko'o xama ekwatnamáxchexa aqsok xapop. Sa' kólnegkenwók néten aqsok kélnaqtósso kélmáheyo nak hélmések ma'a, cham'a nepkések kélnaqtósso nak tén han ma'a weyke, yaqwayam enxoho kólteméssesek aqsok élwatnamáxche', tén han aqsok ektekyawa ekyaqmageykekxa nak chá'a kélásekhamaxchekxoho. Amyenták sa' ko'o m'a, altaqmelchesek sa' nahan chá'a xama yókxexma séltamhókxa enxoho chá'a ko'o kaxénaxchek ma'a sekwesey. 25 Éllánéssek agkok xama ekwatnamáxchexa aqsok ma'a meteymog, nágkólmaha chá'a m'a meteymog kélyaqtennéyak la'a, hakte kélyaqtennágkek agkok chá'a meteymog ma'a aqsok kélmeykegko nak chá'a kólyaqtennagkok, ekmaso kólteméssesek ma'a ekwatnamáxchexa nak aqsok. 26 Megkéméxchek nahan keytek negchántamakxa néten ma'a ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok ahagkok, yaqwayam enxoho megkólxekmóshek chá'a xama enxoho meykexa apáwa kélyókxa m'a kélchánta enxoho.