Consagración de los primogénitos
1 El Señor habló con Moisés, y le dijo:
2 «Conságrame todo primogénito. Todo el que abra matriz entre los hijos de Israel, lo mismo de los hombres como de los animales, me pertenece.»
3 Moisés le dijo al pueblo:
«Tengan presente este día, en que han sido liberados de la esclavitud de Egipto. El Señor los ha sacado de aquí con mano fuerte; por lo tanto, no deben comer pan leudado.
4 Ustedes salen hoy en el mes de Aviv.
5 Y en este mismo mes harán esta celebración, cuando ya el Señor los haya introducido en la tierra que destila leche y miel, es decir, en la tierra de los cananeos, hititas, amorreos, jivitas y jebuseos, la cual prometió a los padres de ustedes que les daría.
6 Durante siete días comerán pan sin levadura, y el séptimo día será de fiesta en honor del Señor.
7 Durante esos siete días se comerán panes sin levadura, y en ninguna parte de su territorio debe verse nada leudado, ni levadura.
8 Cuando llegue ese día, les contarán esto a sus hijos. Les dirán: “Esto se hace por lo que el Señor hizo con nosotros cuando nos sacó de Egipto.”
9 Y será para ustedes como una señal en su mano, y como un recordatorio delante de sus ojos, de que ustedes deben tener en los labios la ley del Señor, pues el Señor los sacó de Egipto con mano fuerte.
10 Por lo tanto, ustedes deben celebrar esta ceremonia cada año, en su momento debido.
11 »Cuando el Señor te haya introducido en la tierra de los cananeos, y ya te la haya entregado, conforme al juramento que a ti y a tus padres les hizo,
12 dedicarás al Señor todo aquel que abra matriz, lo mismo que toda primera cría de tus animales. Todos los machos serán del Señor.
13 A las primeras crías de los asnos las redimirás con un cordero; pero si no las redimes deberás romperles el cuello. También deberás redimir a tu primogénito.
14 Y el día de mañana, cuando tus hijos te pregunten: “¿Y esto qué significa?”, les dirás: “Con mano fuerte, el Señor nos sacó de Egipto, donde éramos esclavos.
15 Como el faraón se empecinó en no dejarnos ir, el Señor hirió de muerte a todos los primogénitos que había en Egipto, es decir, tanto a los primogénitos humanos como a las primeras crías de los animales. Por eso yo ofrezco en sacrificio al Señor todo primogénito macho, y redimo al primogénito de mis hijos.”
16 Así que esto te servirá de señal en la mano, y como recordatorio delante de tus ojos, pues el Señor nos sacó de Egipto con mano fuerte.»
La columna de nube y de fuego
17 Cuando el faraón dejó ir a los israelitas, Dios no los llevó por el camino de la tierra de los filisteos, que estaba cerca; porque pensó: «No vaya a ser que haya guerra, y el pueblo se arrepienta de haber salido y se regrese a Egipto.»
18 Más bien, Dios los hizo dar un rodeo por el camino del desierto del Mar Rojo.
De Egipto, los hijos de Israel salieron armados.
19 Moisés, por su parte, se llevó los huesos de José, pues él había hecho que los hijos de Israel se comprometieran con él cuando les dijo: «Ciertamente Dios vendrá a visitarlos. Cuando eso sea, ustedes se llevarán de aquí mis huesos.»
20 Los israelitas partieron de Sucot y acamparon en Etam, que es donde comienza el desierto.
21 Durante el día, el Señor iba delante de ellos y los guiaba mediante una columna de nube; durante la noche, los alumbraba con una columna de fuego. Así podían avanzar de día y de noche,
22 y en ningún momento del día se apartó de ellos la columna de nube, ni tampoco de noche se apartó la columna de fuego.
1 Appaqhetchessek axta Wesse' egegkok ma'a Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
2 “Hepagkanches sa' chá'a ko'o kélketchek átnaha apketkók, hakte ko'o sekteme ahagkok ma'a apyókxoho appalleyam apmonye'e nak apketchek ma'a israelitas, ekhawo nahan ma'a ekyókxoho émha amonye' ekpalleyam nak étkók ma'a apnaqtósso.” 3 Keñe axta Moisés aptáha apkeláneya énxet'ák se'e: “Kaxén sa' kélwáxok se'e ekhem nak, apkelántekkesakxa axta Wesse' egegkok ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a Egipto, cham'a kélheykegkaxa axta kéltéma kélásenneykha naqsa. Nágkóltawák aqsa kelpasmaga ekyetlómo nak kempáseyak. 4 Cháxa kélántepakxa axta kéxegke xa ekhem nak, pelten Abib, 5 cháxa eyéméxko nahan chá'a kéxegke kóllának kélessawássessamo xa pelten nak, apkelya'asa sa' Wesse' egegkok ma'a yókxexma ényahamakxa nak weyke nagkeygmenek tén han ma'a yányawhéna' apyegmenek ektémól'a kanyehek yegmen, cham'a apkelókxa nak cananeos, hititas, amorreos, heveos tén han ma'a jebuseos, cham'a apkeltennassamakxa axta egkések kéxegke nanók axta m'a kélyapmeyk nano'. 6 Kóltawagkok sa' kelpasmaga meyke kempáseyak ekweykmoho siete ekhem, tén sa' ma'a ekwokmo enxoho ekhem siete kóllának kélessawássessamo megkólwagqayam ma'a Wesse' egegkok. 7 Kóltawagkok sa' kelpasmaga meyke kempáseyak ekyókxoho xa siete ekhem nak, magwetyehek sa' xama enxoho kañe' xapop kélagkok ma'a kempáseyak essenhan ma'a kelpasmaga ekyetlómo nak kempáseyak. 8 Sa' nahan kóltéhek kólának kélketchek, cháxa ekhem nak: ‘Keso élánéxko axta senteméssesakxa axta negko'o Wesse' egegkok sekxók axta nélántepa m'a Egipto. 9 Máxa sa' eyke katnehek kéxegke kélqahassól'a kélaktog essenhan ma'a ekpayhakxa kélnát nak. Sa' katnehek chá'a ekxénchesseykekxoho kélwáxok kéxegke eyéméxko chá'a kólxének ma'a segánamakxa eñama nak ma'a Wesse' egegkok, hakte axta apkelántekkesso Egipto ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a. 10 Cháxa eyéméxko nak chá'a kóllának yókxoho apyeyam xa ektéma nak kélessawassamo, cham'a ekhem ekpekkenamaxchexa nak chá'a yaqweykenxa kalanaxche'.’
11 “Apkelya'ássek sa' agkok Wesse' egegkok ma'a apkelókxa nak cananeos, cham'a apmésa sa' ma'a apkelókxa, apkeltennassamakxa axta egkések kéxegke tén han ma'a kélyapmeyk nanók axta, 12 kéméxcheyk sa' kólmések chá'a kélyókxoho m'a apkemha apmonye' appalleyam nak kélketchek apkelennay'a tén han ma'a ekyókxoho émha amonye' ekpalleyam étkók nak kélnaqtósso kelennay'a, hakte Wesse' egegkok apagkok xa. 13 Keñe sa' ma'a amonye' ektéyam étkok enxoho m'a yámelyeheykok, kéméxcheyk kólmések xama nepkések apketkok essenhan xama yát'ay apketkok ekyaqmageykekxa m'a yámelyeheykok étkok nak, sa' agkok kólméyásak ma'a nepkések apketkok, kólwápakhássesek sa' aqsa ayespok ma'a yámelyeheykok nak. Kéméxcheyk nahan kólmések chá'a kélmésso naqsa aqsok Dios ekyaqmageykekxa chá'a m'a xama kélketchek aptéyam apmonye' nak. 14 Apkelmaxneyáha sa' agkok nahan mók ekhem kélketchek aptáha enxoho s'e: ‘¿Yaqsa aqsok xa ektéma nak?’ Sa' kóltéhek kólátegmowagkokxak se'e: ‘Wesse' egegkok axta ẽlántekkessók negko'o ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a Egipto, cham'a negheykegkaxa axta nentéma sẽlásenneykha naqsa. 15 Xama axta nahan apyennaqtésa apwáxok ma'a faraón megya'awo ólántépok, apkelnapchek axta chá'a Wesse' egegkok kélketchek appalleyam apmonye'e xama tegma étchek ma'a egipcia tén han ma'a ekyókxoho ekpalleyam amonye'e nak étkók ma'a apnaqtósso. Cháxa keñamak negmésa nak chá'a negko'o Wesse' egegkok ma'a ekyókxoho kelennay'a, ektéyam nak chá'a amonye', tén han negmésa chá'a xama negmésso naqsa aqsok Dios ekyaqmageykekxa chá'a m'a egketchek appalleyam apmonye'e nak. 16 Máxa sa' eyke katnehek kélqahassól'a kélaktog essenhan ma'a ekpayhakxa kélnát. Cháxa yaqwayam sa' katnehek chá'a ekxénchesseykekxoho kélwáxok kéxegke sẽlántekkesa axta negko'o Wesse' egegkok ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a Egipto.”
Yaphope émha tén han táxa
17 Xama axta apcha'awo apkelántepa israelitas ma'a faraón, maxta elpékásawok Dios apnaqlawa m'a ámay ekmahéyak axta m'a filisteos apchókxa, ekpéwokxa axta eykhe eyágketexa m'a, hakte xénchek axta apwáxok mopmenyeyk elnapakpok israelitas ma'a apkelwet'a enxoho apmako elnapakpok, tén han kaxének apkelwáxok eltaqhohok makham ma'a Egipto. 18 Axta keñamak aphaxnenchegkáseykekxo m'a ámay meykexa énxet ekmahéyak axta m'a Wátsam Ekyexwase.
Máxa sẽlpextétamo axta aptamheykegkok israelitas apkelánteyapma m'a Egipto. 19 Apkelsókek axta nahan Moisés apxega m'a José apexchakkok, hakte aptemegkek axta José apkelanagkama énxet'ák Israel apkeltémo etnahagkok xa ektáha nak. Axta aptemék apkelanagkama s'e: “Naqsók sa' ey'áwak Dios epasmok kéxegke; temék sa' agkok xa, kólsók sa' exchakkok ekheykegkokxa s'e.”
20 Apkelántekkek axta israelitas ma'a yókxexma Sucot, apkelpakxenwokmek axta m'a yókxexma Etam, sekxók eyeynókxa axta yaqwayam antexek ma'a meykexa nak énxet. 21 Ekhem axta nahan chá'a apteméssessók apkelxegexma'a Wesse' egegkok ma'a xama yaphope, yaqwayam enxoho kaxekmósek chá'a m'a ámay; tén axta chá'a axta'a apkelyetlókassama m'a xama táxa eyáléwe, yaqwayam enxoho kalsássesek chá'a exma. Axta keñamak apkelmopwagko chá'a apkelxegama ekhem tén han axta'a. 22 Ekhem axta aqsa nahan chá'a kaxog apmonye'e m'a yaphope émha nak, tén axta chá'a axta'a m'a táxa émha nak.