Israel derrota al rey de Basán
(Nm 21.31-35)
1 »Partimos de allí, y subimos por el camino de Basán, y en Edrey nos salió al encuentro Og, el rey de Basán, para pelear contra nosotros.
2 Pero el Señor me dijo: “No le tengas miedo, porque a él y a todo su ejército yo los he puesto en tus manos, lo mismo que a su tierra, para que hagas con él lo que hiciste con Sijón, el rey amorreo que reinaba en Jesbón.”
3 Y el Señor nuestro Dios nos entregó también a Og rey de Basán, y a todo su ejército, y los derrotamos hasta acabar con todos,
4 y luego nos apoderamos de todas sus ciudades, es decir, las sesenta ciudades de la tierra de Argob, que eran del reino de Og en Basán. No quedó una sola ciudad que no conquistáramos.
5 Todas ellas eran ciudades fortificadas y de altas murallas, con portones y cerrojos, sin contar otras muchas ciudades sin murallas.
6 Las destruimos, como lo hicimos con Sijón, el rey de Jesbón. En todas las ciudades matamos a hombres, mujeres y niños,
7 y nos apoderamos de todo el ganado y de los despojos de las ciudades.
8 »En aquel tiempo conquistamos la tierra que va del arroyo de Arnón hasta el monte Hermón, en la ribera oriental del Jordán, la cual estaba en manos de esos dos reyes amorreos
9 (al monte Hermón, los sidonios lo llaman Sirión, y los amorreos, Senir),
10 más todas las ciudades de la llanura, y todo Galaad y todo Basán, hasta Salca y Edrey, ciudades del reino de Og en Basán.
11 Del resto de los gigantes solo había quedado Og, el rey de Basán. Su cama, que aún puede verse en Rabá de los amonitas, era de hierro, y medía unos cuatro metros de largo por dos metros de ancho, tomando como base de medición el codo humano.
Territorio de Rubén y Gad, y de la media tribu de Manasés
(Nm 32.1-42)
12 »El territorio que en aquel tiempo conquistamos, y que va de Aroer, que está junto al arroyo de Arnón, hasta la mitad del monte de Galaad, se la entregué a los rubenitas y a los gaditas, junto con sus ciudades.
13 El resto de Galaad, y todo Basán, que era del reino de Og, y toda la tierra de Argob, conocida como tierra de gigantes, se lo entregué a la media tribu de Manasés.
14 Yaír hijo de Manasés tomó posesión de toda la tierra de Argob, hasta el límite con Gesur y Macá, y le dio su nombre, Basán-havot-yaír, y así se llama hasta el día de hoy.
15 A Maquir le entregué Galaad,
16 y a los rubenitas y gaditas les entregué Galaad, hasta el arroyo de Arnón. Sus límites eran la mitad del valle, hasta el arroyo de Jaboc, que es el límite de los amonitas;
17 el Arabá, con el Jordán como límite, desde Cineret hasta el mar del Arabá, es decir, el Mar Salado, y por el lado oriental, las faldas del monte Pisga.
18 »En aquel tiempo, yo les di la siguiente orden: “El Señor su Dios les ha dado en propiedad esta tierra. Pero todos ustedes, los aguerridos, deben tomar sus armas y cruzar el río al frente de sus hermanos israelitas.
19 ”En las ciudades que les he entregado solo se quedarán sus mujeres y sus hijos, y también el mucho ganado que yo sé que ustedes tienen.
20 ”Ninguno de ustedes podrá volver a la tierra que les he entregado hasta que el Señor haya establecido a sus hermanos como a ustedes, y ellos hayan recibido también la tierra que el Señor su Dios les da al otro lado del Jordán.”
21 En aquel tiempo también le ordené a Josué: “Tú mismo has visto todo lo que el Señor tu Dios hizo con aquellos dos reyes. Y lo mismo hará el Señor con todos los reinos por los cuales vas a pasar.
22 ”No les tengan miedo, porque el Señor su Dios es quien pelea por ustedes.”
Moisés no entra a Canaán
23 »En aquel tiempo, le rogué al Señor en oración:
24 “Tú, Señor y Dios, has comenzado a mostrar tu grandeza y tu mano poderosa a este siervo tuyo. Ciertamente, no hay dios en el cielo ni en la tierra que haga las grandes proezas que tú haces.
25 ”Yo te ruego que me concedas cruzar el río y contemplar esa bella tierra que está más allá del Jordán, y ese bello monte, y el Líbano.”
26 Pero por culpa de ustedes el Señor se había enojado contra mí, y por eso no me escuchó, sino que me dijo: “¡Basta! No me hables más de este asunto.
27 ”Sube a la cumbre del Pisga, y dirige la mirada al norte y al sur, al este y al oeste. Mira con tus propios ojos, porque no cruzarás el Jordán.
28 ”Manda a Josué, y anímalo y fortalécelo. Será él quien lo cruzará al frente de este pueblo, y será él quien les dé posesión de la tierra que ahora verás.”
29 »Y nos detuvimos en el valle, delante de Bet Pegor.
Énxet'ák Israel apchaqhe Og wesse' apwányam axta Basán
(Nm 21.31-35)
1 “Negmeykekxeyk axta makham mók ámay, nélmeyeykekxeyk axta m'a Basán. Entahanyeyak axta eyke negko'o m'a Og, wesse' apwányam axta m'a apkelókxa nak yetlo apyókxoho sẽlpextétamo apagkok apmáheyo hẽlnapakpok negko'o m'a Edrei.
2 “Tén axta Wesse' egegkok aptéma seyenagkama s'e: ‘Nágkóle aqsa, ekméssek ko'o yaqwayam kólmok ma'a wesse' nak, yetlo m'a sẽlpextétamo apagkok, ekweykekxoho m'a ekyókxoho apchókxa nak, yaqwayam sa' kólteméssesek ekhawo kélteméssessamakxa axta m'a Sihón, wesse' apwányam apagkok axta m'a amonitas, apheykencha'a axta m'a Hesbón.’
3 “Cháxa ektémakxa axta negko'o segméssama Dios Wesse' egegkok yaqwayam agmok ma'a wesse' apwányam Og ekweykekxoho m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, nélnapmeyk axta nahan ma'a apyókxoho nak, meyke negáyam xama enxoho. 4 Nélmomchek axta nahan apyókxoho m'a tegma apkelyawe apagkok; méko axta xama enxoho magmomakxa. Sesenta tegma apkelyawe axta apyókxoho, ekyókxoho m'a yókxexma nak Argob, aptémakxa axta wesse' apwányam ma'a Og, cham'a Basán. 5 Meteymog ekyennaqte netna'awók axta nahan chá'a kélhaxtegkáseyak nepyáwa m'a apyókxoho nak, cham'a átog nak yántéseksek ekyennaqte axta chá'a ekyennaqtésso, apxámok axta nahan nélmoma m'a tegma apkelyawe meyke nak chá'a kélhaxtegkáséyak meteymog ma'a nepyáwa. 6 Nensawhomók axta nennaqtawáseykencha'a, axta nenteméssessók ma'a nenteméssessamakxa axta Sihón, wesse' apwányam axta ma'a Hesbón, negmassésseykmek axta m'a énxet, kelán'ák tén han ma'a sakcha'álétkók, 7 wánxa axta aqsa nélmoma m'a aqsok apnaqtósso tén han ma'a aqsok élmomnáwa apagkok.
8 “Cháxa negmomakxa axta negko'o xapop apagkok ma'a apqánet kelwesse'e apagkok axta m'a amorreos, apheykencha'a axta m'a ekteyapmakxa ekhem nak neyp wátsam Jordán, eyeynamo m'a wátsam Arnón ekweykekxoho m'a egkexe Hermón nak. 9 (Sirión axta nahan apkeltemék sidonios ma'a egkexe nak, keñe axta amorreos apkeltéma Senir.) 10 Nélmomchek axta negko'o apyókxoho tegma apkelyawe aptémakxa axta chá'a wesse' apwányam ma'a Og, cham'a Basán, cham'a apyókxoho nak tegma apkelyawe apheykegko nak néten egkexe ekpayhegwayam, tén han ma'a ekyókxoho Galaad tén han Basán, ekweykekxoho m'a yókxexma Salcá tén han Edrei. 11 (Wánxa axta nahan xama apkeymomap refaítas ma'a wesse' apwányam Og; sawo axta nahan ma'a apyetnamakxa néten, cuatro metros axta nahan ekwenaqte, tén axta ekpayhakxa ánet metros, makhemek makham ekyetno xa, egwanchek agwetak ma'a tegma apyawe apagkok nak ma'a amonita, cham'a Rabá.)
Rubén, Gad tén han nápakha Manasés énxet'ák apagkok apkelhayam ma'a ekteyapmakxa ekhem nak Jordán
(Nm 32.1-42)
12 “Ekméssegkek axta ko'o Rubén tén han Gad énxet'ák apagkok ma'a xapop negmá axta, cham'a xapop eyeynamo nak ma'a yókxexma Aroer, neyáwa nak ma'a wátsam Arnón, ekweykekxoho m'a náxet neyseksa nak ma'a egkexe Galaad yetlo m'a tegma apkelyawe apheykegko nak ma'a. 13 Keñe m'a eyeymomáxche axta naw'a m'a yókxexma Galaad, cham'a ekyókxoho nak yókxexma Basán aptémakxa axta chá'a wesse' apwányam ma'a Og, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma nak Argob, éltamhomaxchexa axta xapop apagkok ma'a refaítas, sekméssama m'a nápakha nak Manasés énxet'ák apagkok. 14 (Jaír axta eyke apmák ma'a yókxexma Argob, Manasés axta aptáwen neptámen, ekweykekxoho m'a néxa xapop nak yókxexma Guesur tén han ma'a Maacá, aptegyessegkek axta nahan ekwesey agko' ma'a Basán, Havot-jaír axta apteméssessók ekwesey, cháxa ekyetnama nak makham xa ekwesey nak.) 15 Keñe axta Maquir sekméssama m'a yókxexma Galaad, 16 tén axta Rubén énxet'ák apagkok, tén han Gad sekméssama m'a yókxexma ekyetno axta neyseksa teyp nak Galaad, halep nak ma'a wátsam Arnón, chaqhémok axta nahan néxa m'a neyseksa nak ekyapwátegweykenxa xapop, ekweykekxoho m'a wátsam Jaboc, néxa xapop apagkok axta m'a amonitas. 17 Tén axta m'a ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem sekméssama m'a yókxexma Arabá, ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem awhak ma'a egkexe Pisgá, yókxexma ekweykmoho nak néxa m'a wátsam Jordán, eñama nak ma'a ekpayhegweykenxa nak yegmen Quinéret ekweykekxoho m'a wátsam ekwányam Arabá, cham'a Wátsam Ekwányam Étsapma nak.
18 “Tén axta sekméssama ko'o kéxegke s'e séltémókxa axta chá'a kóltéhek sektéma sélanagkama s'e: ‘Dios Wesse' kélagkok apméssók kéxegke yaqwayam kóltéhek kélagkok kélagko' se'e apchókxa nak. Kélyókxoho kélya'áseykegkoho nak ektémakxa nélnápomáxche', kólmekxa sa' kélmeykha, kólxeg sa' apmonye'e m'a kélenyémeyo xamók israelitas. 19 Wánxa sa' aqsa kalhekxak tegma apkelyawe sélméssamakxa axta kéxegke m'a, kelán'ák, sakcha'álétkók tén han ma'a kélnaqtósso, hakte ekya'ásegkók ko'o xámók kéxegke m'a. 20 Agkok ko'o agkeyásak makham ektaqmalma apheykha m'a kélyáxeg'a nak kéxegke, ekhawo sekméssama nak kéxegke, ko'o sektáha nak Wesse' egegkok, tén han melma enxoho makham ma'a apkelókxa sekmáheyókxa nak ko'o agkések ma'a neyp wátsam Jordán, megkólwanchek kéxegkáxa kólmeyekxak makham ma'a xapop sekméssamakxa axta.’
21 “Ekméssegkek axta nahan ko'o Josué s'e sekpeywa nak: ‘Apaqta'ák apagkók axta exchep apweteyk ekyókxoho apteméssessamakxa axta Dios Wesse' apagkok ma'a apqánet kelwesse'e apkelwányam axta; sa' etnéssesek nahan ma'a ekyókxoho apkelókxa yaqwánxa sa' chá'a eyeykhágwók xép. 22 Nágye aqsa, hakte Dios Wesse' apagkok sa' elnapakpok elmeyók kéxegke.’
Wesse' egegkok megyahayo etxek Moisés ma'a Canaán
23 “Axta ektemék han sélmaxnagkama Wesse' egegkok se'e: 24 ‘Wesse', apcheynawók xeyep sexekmósa apteme apwányam apagko' tén han ekha apmopwána, ko'o sektáha nak apkeláneykha. Méko pók Dios néten tén han keso náxop apmopwána elának aqsok ekpelakkasso nak agweta' apkeláneya nak chá'a exchep. 25 Éltamhók ko'o heyhok ayeykhekxak ma'a neyp wátsam Jordán, hakte émenyeyk ko'o ótak ma'a xapop ektaqmalma nak, cham'a yókxexma ektaqmalma ekxámokmakxa nak ma'a meteymog élekhahéyak tén han ma'a egkexe Líbano.’ 26 Etaqnagkamchek axta eyke ko'o m'a Wesse' egegkok eñama kéltémakxa kéxegke, axta hegkéssók ma'a aqsok sélmaxnagko, axta aqsa aptemék seyenagkama s'e: ‘¡Wánxa etne! Elwatés sélmaxneyeykha xa aqsok nak. 27 Yenát sa' ma'a netno agko' nak egkexe Pisgá, keñe sa' esawheykha exma neyseksa apkenmeykha m'a néten nak yenmexhok ma'a ekpayho nak nexcheyha, nepyeyam, ekteyapmakxa ekhem tén han ma'a taxnegwánxa ekhem, meyeykhekxeyk sa' eyke m'a wátsam Jordán nak. 28 Eltennasagkoho sa' yaqwánxa etnehek chá'a m'a Josué; ewasqakkásekxoho sa', egkes sa' meyke eyeye apwáxok, hakte sa' etnemekxak apmonye'e énxet'ák ma'a, sa' egkések yaqwayam etnehek apagkok ma'a apkelókxa peya nak étak se'e kaxwo' nak.
29 “Tén axta negheykmo m'a yókxexma ekyapwátegweykenxa nak xapop, ekpayho nak ma'a yókxexma Bet-peor.