Bendiciones de la obediencia
(Lv 26.3-13Dt 7.12-24)
1 »Si tú escuchas con atención la voz del Señor tu Dios, y cumples y pones en práctica todos los mandamientos que hoy te mando cumplir, el Señor tu Dios te exaltará sobre todas las naciones de la tierra.
2 Si escuchas la voz del Señor tu Dios, todas estas bendiciones vendrán sobre ti, y te alcanzarán:
3 »Bendito serás tú en la ciudad, y bendito en el campo.
4 »Bendito será el fruto de tu vientre, el fruto de tu tierra, el fruto de tus bestias, y las crías de tus vacas y los rebaños de tus ovejas.
5 »Benditas serán tu canasta y tu artesa de amasar.
6 »Bendito serás cuando entres, y bendito cuando salgas.
7 »El Señor derrotará a tus enemigos que se levanten contra ti. Por un camino saldrán contra ti, y por siete caminos huirán de ti.
8 »El Señor enviará su bendición sobre tus graneros y sobre todo aquello en que pongas tu mano, y te bendecirá en la tierra que el Señor tu Dios te da.
9 »El Señor te confirmará como su pueblo santo, tal y como te lo ha jurado, siempre y cuando cumplas los mandamientos del Señor tu Dios, y sigas sus caminos.
10 Todos los pueblos de la tierra verán que el nombre del Señor es invocado sobre ti, y te temerán.
11 »En el país que el Señor juró a tus padres que te daría, el Señor hará que sobreabundes en bienes, y en el fruto de tu vientre, y en el fruto de tus animales, y en el fruto de tu tierra.
12 »El Señor te abrirá su tesoro de bondad, que es el cielo, y en su tiempo te enviará la lluvia a tu tierra, y bendecirá todo lo que hagas con tus manos. Harás préstamos a muchas naciones, pero tú no pedirás prestado nada.
13 »El Señor te pondrá por cabeza, no por cola. Estarás por encima de todo, nunca por debajo, siempre y cuando obedezcas y cumplas los mandamientos del Señor tu Dios, que hoy te ordeno cumplir,
14 y siempre y cuando no te apartes ni a diestra ni a siniestra de todas las palabras que hoy te mando cumplir, ni vayas en pos de dioses ajenos y les sirvas.
Consecuencias de la desobediencia
(Lv 26.14-46)
15 »Si no oyes la voz del Señor tu Dios ni procuras cumplir todos los mandamientos y estatutos que hoy te mando cumplir, vendrán sobre ti, y te alcanzarán, todas estas maldiciones:
16 »Maldito serás tú en la ciudad, y maldito en el campo.
17 »Maldita será tu canasta, y tu tabla de amasar.
18 »Maldito será el fruto de tu vientre, el fruto de tu tierra, las crías de tus vacas y los rebaños de tus ovejas.
19 »Maldito serás cuando entres, y maldito serás cuando salgas.
20 »El Señor enviará contra ti maldición, quebranto y asombro en todo lo que emprendas, hasta que de pronto seas destruido y perezcas por causa de la maldad de tus obras, por las cuales lo hayas dejado.
21 »El Señor traerá sobre ti mortandad hasta consumirte en la tierra de la cual vas a tomar posesión.
22 »El Señor te herirá con tisis y con fiebre, con inflamación y ardores, con sequía y calamidad repentina, y con hongos, los cuales te perseguirán hasta que perezcas.
23 Los cielos que cubren tu cabeza serán como el bronce, y la tierra que pisas será como el hierro.
24 En vez de lluvia, el Señor enviará polvo y ceniza a tu tierra, y desde los cielos caerán sobre ti hasta que perezcas.
25 »El Señor hará que seas derrotado delante de tus enemigos. Por un camino saldrás contra ellos, y por siete caminos huirás de ellos, y todos los reinos de la tierra te humillarán.
26 Tus cadáveres servirán de comida a todas las aves del cielo y a todas las fieras de la tierra, y no habrá quien las espante.
27 »El Señor te herirá con las úlceras de Egipto, y con tumores, sarna y comezón, y no podrás ser curado.
28 »El Señor te herirá con locura, ceguera y confusión.
29 A plena luz del día andarás a tientas, como ciego, y no tendrás éxito en lo que hagas; al contrario, en todo momento serás oprimido y despojado, sin que haya quien te salve.
30 Te comprometerás en matrimonio, pero otro hombre se acostará con tu prometida; construirás una casa, pero nunca llegarás a habitarla; plantarás viñas, pero nunca disfrutarás de sus uvas.
31 Ante tus propios ojos matarán a tu buey, pero tú no comerás de su carne; ante tus propios ojos te arrebatarán tu asno, y jamás te lo devolverán; tus ovejas serán entregadas a tus enemigos, y tú no podrás impedirlo.
32 Ante tus propios ojos tus hijos y tus hijas serán entregados a otra gente, y tú no podrás impedirlo, y día tras día tus ojos desfallecerán esperando que vuelvan.
33 Gente que jamás conociste se comerá el fruto de tu tierra y de todo tu trabajo, y día tras día serás oprimido y quebrantado.
34 Lo que veas con tus ojos te hará perder el juicio.
35 »El Señor te herirá con pústula maligna en las rodillas y en las piernas, y desde la planta del pie hasta la coronilla, y no podrás ser sanado.
36 »El Señor te llevará a ti, y al rey que hayas puesto para que te gobierne, a una nación que ni tú ni tus padres conocieron, y allá servirás a dioses ajenos de palo y de piedra.
37 Serás motivo de horror, y objeto de comentarios y de burlas de todos los pueblos a donde el Señor te lleve.
38 Sembrarás mucha semilla en el campo, y cosecharás muy poco, porque la langosta la consumirá.
39 Plantarás viñas, y las cultivarás, pero no vendimiarás las uvas ni beberás el vino, porque los gusanos se las comerán.
40 Tendrás olivos por todo tu territorio, pero no te ungirás con el aceite, porque las aceitunas se caerán.
41 Tendrás hijos e hijas, pero no los retendrás, porque serán llevados en cautiverio.
42 Todos tus árboles y todos los frutos de tu tierra serán consumidos por la langosta.
43 Los extranjeros que vivan en tus ciudades se alzarán por encima de ti, mientras que tú caerás muy bajo.
44 Ellos te harán préstamos, pero tú no podrás prestarles nada; ellos serán la cabeza, y tú serás la cola.
45 »Todas estas maldiciones vendrán sobre ti, y te perseguirán y te alcanzarán hasta acabar contigo, por no haber atendido a la voz del Señor tu Dios para cumplir los mandamientos y los estatutos que él te mandó cumplir,
46 y para siempre serán en ti y en tu descendencia una señal y una prueba.
47 »Puesto que no serviste al Señor tu Dios con alegría y con gozo de corazón cuando él te dio abundancia de todo,
48 acabarás siendo esclavo de los enemigos que el Señor envíe contra ti; sufrirás de hambre y de sed, y carecerás de ropa y de todas las cosas. ¡El Señor pondrá sobre tu cuello un yugo de hierro, hasta destruirte!
49 »De muy lejos, del otro extremo de la tierra, el Señor traerá contra ti una nación que vuela como el águila. Es una nación cuya lengua no entiendes,
50 gente de rostro feroz, que no respeta a los ancianos ni perdona a los niños.
51 Y se comerá las crías de tus ganados y los frutos de tu tierra, hasta hacerte perecer. No te dejará nada de trigo, ni de mosto, ni de aceite, ni una sola cría de tus vacas ni de los rebaños de tus ovejas, hasta que te haya destruido.
52 Sitiará todas las ciudades de tu tierra, hasta derribar esas altas y sólidas murallas en las que tú confías. Sitiará todas tus ciudades y toda la tierra que el Señor tu Dios te ha dado.
53 Durante el sitio, y en la desesperación y la angustia ante el enemigo, te comerás el fruto de tu vientre, ¡la carne de tus propios hijos e hijas que el Señor tu Dios te dio!
54 Aun los más sensibles y delicados de tus hombres mirarán con malos ojos a su hermano, y a la mujer amada, y al resto de sus hijos que le queden,
55 y no querrá compartir con ellos la carne de sus hijos. Porque durante el asedio será tal la angustia con que tu enemigo te oprimirá en todas tus ciudades, que la gente se comerá a sus propios hijos por no haber ya nada qué comer.
56 La mujer más tierna y delicada entre ustedes, que por ser tan tierna y delicada jamás intentaría posar la planta de su pie sobre la tierra, mirará con malos ojos a su esposo amado, y a su hijo y a su hija,
57 y hasta al hijo que acaba de dar a luz, y se los comerá a escondidas, pues durante el asedio a tus ciudades, y en medio de la angustia y opresión del enemigo, habrá carencia de todo.
58 »Si no tienes cuidado de poner por obra todas las palabras de esta ley escritas en este libro, ni temes este nombre glorioso y temible: EL SEÑOR TU DIOS,
59 entonces el Señor aumentará en gran manera tus plagas y las plagas de tu descendencia, plagas grandes y permanentes, y enfermedades malignas y duraderas,
60 y traerá sobre ti todos los males de Egipto, delante de los cuales temiste, y no te dejarán en paz.
61 Así mismo, el Señor enviará sobre ti toda enfermedad y toda plaga no escrita en el libro de esta ley, hasta que seas destruido.
62 En lugar de haber sido innumerables como las estrellas del cielo, muy pocos de ustedes sobrevivirán, por no haber obedecido a la voz del Señor su Dios.
63 Y así como el Señor se alegraba de hacerles bien y de multiplicarlos, así se alegrará de arruinarlos y destruirlos. ¡Serán arrancados de la tierra de la cual van a tomar posesión!
64 »El Señor te esparcirá por todos los pueblos, de un extremo al otro de la tierra; allí servirás a dioses ajenos de madera y de piedra, que ni tú ni tus padres conocieron jamás.
65 Ni siquiera entre estas naciones descansarás, ni la planta de tu pie hallará reposo, pues allí el Señor te dará un corazón temeroso, y tus ojos desfallecerán y tu ánimo decaerá;
66 tu vida estará en constante peligro, y el miedo te dominará noche y día, y no tendrás la vida segura.
67 Será tal el miedo que dominará tu corazón, y tan terrible lo que verán tus ojos, que por la mañana dirás: “¡Cómo quisiera que ya fuera tarde!”, y por la tarde dirás: “¡Cómo quisiera que ya fuera otro día!”
68 »El Señor te hará volver a Egipto en naves, por el camino por el cual te había dicho que nunca más volverías, y allí ustedes serán vendidos a sus enemigos como esclavos y esclavas, ¡y no habrá nadie que los compre!»
Ektaqmalma apheykha apkelxawéyak ektáha nak chá'a apkelyeheykekxoho
(Lv 26.3-13Dt 7.12-24)
1 “Naqsók agkok kélyahákxoho kéxegke m'a Dios Wesse' kélagkok, tén han kéllana ekyókxoho m'a apkeltémókxa nak chá'a antéhek séltamho exchek ko'o kóllának se'e sakhem nak, etnéssesek sa' néten agko' kéxegke Wesse' egegkok nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák apheykha nak keso náxop. 2 Káhapwak sa' nahan ekyókxoho xa ektaqmalma negha nak, kólxawagkok sa' nahan kéxegke eñama kélyeheykekxoho m'a Dios Wesse' kélagkok. 3 Tásek sa' katnehek kélheykha m'a tegma apwányam nak tén han ma'a yókxexma nak. 4 Tásek sa' katnehek ekheykha m'a kélketchek, xámok sa' katnehek, tén han ma'a aqsok kélcheneykekxa nak, tén han étkók nak ma'a weyke kélnaqtósso, nepkések tén han ma'a ekyókxoho aqsok kélnaqtósso nak. 5 Xámok sa' katnehek aqsok kélxata m'a hówenaq apxagkok kélagkok, cham'a aqsok ekyexna kélcheneykekxa nak, tén han ma'a kañe' kélyélaqtéssamakxa nak chá'a hótáhap, 6 tásek sa' nahan chá'a katnehek kéxegkáxa ekteyapma m'a ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a.
7 “Wesse' egegkok sa' elmések kéxegke yaqwayam kólmok kélenmexma m'a apketamokmo enxoho. Tásek sa' katnehek apkeléweykekxa elxegmak ey'áwak kéxegke, keñe sa' yexpaqnek yenyahagkok kélmonye'e kéxegke.
8 “Etaqmelchessesek sa' Wesse' egegkok ma'a kélxátamakxa nak chá'a aqsok aktek ekyexna kélcheneykekxa tén han ma'a ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a, yának sa' kalpayhekxak kélwáxok neyseksa kélheykha m'a apchókxa yaqweykenxa nak egkések.
9 “Etnéssesagkok sa' chá'a énxet'ák kélpagkanamaxche Dios Wesse' kélagkok kélyahákxoho enxoho chá'a m'a apkeltémókxa nak chá'a antéhek tén han kélyetlawa enxoho chá'a m'a ámay apagkok nak, ekhawo apxeyenma axta naqsók etnéssesek. 10 Keñe sa' apyókxoho énxet apheykha nak keso náxop elwetak kélteme kéxegke Wesse' egegkok énxet'ák apagkok, tén sa' yeyk chá'a. 11 Exekmósek sa' apkelásekhayo kéxegke Wesse' egegkok elmések ekxámokma agko' ma'a kélketchek, tén han ekxámokma étkók ma'a weyke kélnaqtósso tén han ekxámokma agko' ma'a aqsok ekyexna kélcheneykekxa kélnakxo eñama m'a xapop apxeyenma axta naqsók egkések kéxegke m'a kélyapmeyk nano'. 12 Emeykessesek sa' ma'a apxátamakxa nak aqsok apagkok ektaqmalma, cham'a néten, yaqwayam sa' kayássesek chá'a ekmámeye m'a xapop apagkok eyeyméxko enxoho chá'a; kataqmelchessesek sa' ekyókxoho m'a aptamheykha. Apwanchek sa' elmássesha chá'a exchep aqsok apagkok apxámokma m'a pók aptémakxa nak chá'a énxet'ák, keñe sa' xép, melmaxnayhek sa' chá'a xama énxet enxoho yának emássesha aqsok apagkok. 13 Kélmonye'e sa' chá'a etnéssesek kéxegke m'a Wesse' egegkok, háwe sa' chá'a axayo'; néten sa' chá'a kóltéhek kéxegke nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák nak, megkóltemekxeyk sa' chá'a kóneg, kélyahákxoho enxoho chá'a m'a apkeltémókxa nak chá'a antéhek ma'a Dios Wesse' kélagkok, séltamho exchek ko'o kóllának se'e sakhem nak, tén han kéllana enxoho chá'a 14 meyke kélyenseyam, megkólyetlákxo enxoho chá'a m'a pók kéláyókxa nak tén han megkólpeykásawo enxoho chá'a m'a.
Ekxénamaxche yaqwánxa kólteméssesek meyke nak apkelyaheykekxoho
(Lv 26.14-46)
15 “Agkok kólyahákxohok kéxegke m'a Dios Wesse' kélagkok, megkóllana enxoho ekyókxoho m'a apkeltémókxa nak antéhek tén han segánamakxa apagkok séltamho exchek ko'o kóllának s'e sakhem nak, káhapwak sa' kéxegke s'e ekyókxoho ekmaso nak negha: 16 Asagkek sa' chá'a katnehek ekteyapma ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a neyseksa kélheykha m'a tegma apwányam nak tén han ma'a yókxexma nak eñama apkeltaqnawéyak ma'a Dios. 17 Méko sa' chá'a katnehek kélxata aqsok ekyexna kélcheneykekxa m'a hówenaq apxagkok kélagkok tén han ma'a kañe' kélyélaqtéssamakxa nak chá'a hótáhap eñama apkeltaqnawéyak ma'a Dios. 18 Apqántawók sa' etnehek ma'a kélketchek, ántawók sa' nahan katnehek ma'a aqsok kélcheneykekxa nak, tén han ma'a étkók nak ma'a weyke kélnaqtósso, nepkések tén han ma'a ekyókxoho aqsok kélnaqtósso nak eñama apkeltaqnawéyak ma'a Dios. 19 Asagkek sa' nahan chá'a katnehek ekteyapma kéxegke ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho eñama apkeltaqnawéyak ma'a Dios.
20 “Yáphássesek sa' kéxegke Wesse' egegkok ekmaso nak negha, magya'áseyak nak nentáhakxa tén han ekyentaxnamo egwáxok ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a, kaxwók sa' nahan emasséssók kélyókxoho, eñama kélyamasma, kéllánéyak ma'a kéltémakxa ekmaso. 21 Yáphássesek sa' kéxegke Wesse' egegkok negmasse ekmaso yaqwayam sa' kamasséssók kéxegke m'a apchókxa yaqwánxa sa' kólhamok. 22 Yáphássesek sa' nahan ma'a negmasse ekmanyehe nak chá'a kapayhekxa', ekmexanma egyempehek ekmaso, élyephe egyempehek, tén han ekmexanma agko' exma, ekyamáyóxma meyke yegmen, tén han askok yaqwayam katwássesha m'a hótáhap kélcheneykekxa, negmasse ekmaso yaqwayam sa' katnahagkok chá'a kéxegke ekwokmoho ekmasséssekmo. 23 Megkagkések sa' chá'a ekmámeye m'a néten; keñe sa' se'e xapop nak, megkeyxnések sa' chá'a m'a aqsok kélcheneykekxa. 24 Xóp ekpánma sa' epalchessásenták kéxegke Wesse' egegkok tén han yagkamex ekyaqmageykekxa m'a ekmámeye, ekwokmoho ekmasséssekmo 25 tén han ekwokmoho apmenxena m'a kélenmexma nak. Tásek sa' katnehek kéleywékekxa kélxega peya enxoho kólenmexekxak ma'a, kólexpaqnek sa' eyke kólenyahagkok apmonye'e m'a, elyegweyk sa' nahan apyókxoho énxet'ák apheykha nak keso náxop apkelwet'a enxoho kéxegke. 26 Máma sa' etawagkok ma'a kélhapák nak kéxegke tén han ma'a aqsok nawha'ák éllo, méko sa' kamenxenchesha.
27 “Yahak sa' kéxegke hó táxa m'a Wesse' egegkok, apteméssessama axta m'a egipcios, yetlo tasqapma, nélyensómaxche tén han weygké, megkóltaqmelwomek sa' nahan kéxegke ektáha enxoho xa negmasse nak. 28 Élyeyháxma sa' nahan etnéssesek, tén han megkólwetéxma tén han megkólya'áséyak kéltáhakxa', 29 kólpaknamha sa' chá'a kólweynchamha, ektémól'a énxet meyke apaqta'ák eweynchamha m'a ekyáqtésakxaxma. Megkataqmelek sa' chá'a ekteyapma m'a ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a; kólwetak sa' aqsa chá'a ekmaso kélheykha tén han kélnaqtawáseykegkoho, méko sa' nahan kapásegwa'. 30 Kamáwhok sa' eykhe chá'a kalyamhopagkok, pók énxet sa' eyke chá'a epathetagkok ma'a kelán'a kélmáheyo kólmok; kóllanagkok sa' eykhe chá'a m'a kélxanák, megkólhemek sa' eyke m'a kañe' nak; kólchenekxak sa' eykhe chá'a m'a anmen yámet, megkóltewek sa' eyke m'a ekyexna nak; 31 kamátog sa' eykhe chá'a kélnápaqta'awók weyke kennawók kéltósso, megkóltewek sa' eyke chá'a m'a ápetek nak; kólmenyexchesek sa' eykhe chá'a kélnápaqta'awók yámelyeheykok kéltósso, megkólxewekxeyk sa' eyke chá'a; elmok sa' nepkések kélnaqtósso m'a kélenmexma nak, méko sa' kapasmok yaqwayam enxoho kólmekxak makham ma'a. 32 Kélnápaqta'awók sa' kólmések énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa m'a kélketchek apkelennay'a nak tén han ma'a kelwán'ák nak, yókxoho ekhem sa' eykhe chá'a kóltamhok kólwetekxak ma'a, méko sa' eyke kóltéhek kólwetekxa'. 33 Keñe sa' ma'a kélnakxo nak aqsok kélcheneykekxa m'a xapop kélagkok tén han ma'a ekyókxoho ekyexna eñama nak kéltamheykha, etókasek sa' ma'a énxet'ák megkólweteya axta kéxegke, megkamassegwomek sa' chá'a kéllegeykegkoho kélnaqtawáseykegkoho tén han ekmaso kélteméssesakxa. 34 Kélwet'ak sa' agkok ekyókxoho xa aqsok nak, kalyéhek sa' exma'. 35 Elántekkessesek sa' kéxegke Wesse' egegkok hó táxa ekmaso m'a kéltapnák tén han kélexchakkok tén han ma'a ekyókxoho kélyempe'ék, megkóltaqmelwomek sa' nahan.
36 “Yának sa' kólnaqlakxak kéxegke Wesse' egegkok yetlo wesse' apwányam kélagkok ma'a xama apchókxa megkólya'ásegkaxa nak kéxegke tén han melya'ásegko nak ma'a kélyapmeyk nak. Sa' kólpeykeshok chá'a mók kéláyókxa nak chá'a m'a, élánamáxche nak chá'a m'a yántéseksek tén han ma'a meteymog, 37 elyegweyk sa' chá'a elwetak apyókxoho énxet apkelya'asakxa enxoho chá'a m'a Wesse' egegkok, elya'ássók sa' chá'a yetlo apkelesmésso. 38 Kólchenekxak sa' chá'a ekxámokma m'a aqsok aktek, ántawók sa' eyke chá'a kólnakxek ma'a ekyexna, hakte sawa' sa' esawhaksek. 39 Kólchenekxak sa' chá'a m'a anmen yámet, kóllanha sa' nahan chá'a, megkólyenagkek sa' eyke m'a égmenek nak, megkólnakxek sa' nahan ma'a ekyexna nak hakte askok sa' kasáwak ma'a ekyókxoho nak. 40 Kaxek sa' nahan olivo yámet kélcheneykekxa m'a ekyókxoho xapop kélagkok, megkólexpaqhaxcheyk sa' eyke m'a pexmok agkok nak, hakte kapallamok sa' ma'a ekyexna nak. 41 Kaxek sa' nahan kélketchek apkelennay'a tén han kelwán'ák, megkaxnakha sa' eyke xamo' kéxegke, hakte kalmaxchek sa' kólnaqlakxak ma'a mók apkelókxa. 42 Enaqtawasha sa' sawa' ekyókxoho m'a yenta'a élyawe tén han ma'a aqsok ekyexna ekyetna nak ma'a kañe' xapop kélagkok. 43 Kántagkok sa' aqsa nahan aptamhéyak kelwesse'e m'a énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa apheykha nak kañe' kélókxa kéxegke, keñe sa' kéxegke kataqmelchesagkohok sa' aqsa kaweywenták ma'a ektémakxa nak kéltamhéyak kelwesse'e. 44 Sa' elmássesha nahan chá'a kéxegke aqsok apagkok ma'a, keñe sa' kéxegke, méko sa' katnehek xama aqsok kélagkok yaqwayam kólmássesha chá'a; sa' etnahagkok chá'a apmonye'e m'a, keñe sa' kéxegke axayók chá'a kóltéhek.
45 “Káhapwak sa' kéxegke ekyókxoho s'e aqsok ekmaso nak, kalyetlawha sa', kaltahanyekxak sa' nahan ekwokmoho ekmasséssekmo kéxegke, hakte megkólmenyeyk kólyahakxohok ma'a Dios Wesse' kélagkok, megkólmenyeyk nahan kóllanagkok ma'a apkeltémókxa nak chá'a antéhek tén han segánamakxa apkeltémo axta chá'a kóllána'. 46 Sa' katnehek magkenatchesso kéllegassáseykegkoho kéxegke tén han kéltawán'ák kélnentámen meyke néxa xa, 47 eñama megkólpeykessamo Dios Wesse' kélagkok yetlo élpayheykekxa kélwáxok tén han ekmátsa kélwáxok ma'a ekyetnama axta ekxámokma aqsok kélagkok apkelmésso. 48 Sa' etnehek apkelásenneykha kéxegke m'a kélenmexma peya nak eláphaksek ey'áwak kéxegke m'a Wesse' egegkok; kóllegagkohok sa' meyk élnapma, tén han hem át'ák, meyke apáwa tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a nenlegeykegkoho meyke agko' aqsok egagkok. Ellegássesagkohok sa' Wesse' egegkok ekyentaxno agko' kélásenneykha naqsa, ekwokmoho kélmassegwokmo. 49 Ektágkásegmak sa' kéxegke Wesse' egegkok ma'a énxet'ák apkeleñama nak apchókxa makhawók agko' keso náxop, cham'a énxet'ák megkólmowána nak kéxegke m'a apkelpeywa. Máxa sa' etnahagkok ma'a ektémól'a náta meyke ahekhek ekyennaqtél'a kampa'; 50 énxet'ák éllo nak nápaqta'a, megkalepyósek sa' elanok ma'a énxet'ák apkelwányamo nak megkaleyósek sa' nahan elanok ma'a sakcha'álétkók nak. 51 Etókasek sa' ma'a étkók nak weyke kélnaqtósso tén han ma'a ekyexna nak eñama m'a xapop kélagkok, ekwokmoho apteméssesa meyke agko' aqsok; megyeygkesek sa' ma'a hótáhap apaktek, tén han ma'a vino, tén han ma'a pexmok égmenek, tén han ma'a étkok nak ma'a weyke kélnaqtósso tén han nepkések, kólmaskok sa' meyk élnapma.
52 “Ewakhekxak sa' ma'a apyókxoho tegma apkelyawe kélagkok keñe sa' ektamagkok, ekwokmoho apkelyaqnegkásegko m'a meteymog kélhaxta nak nepyáwa netna'awók agko' tén han kélhaxtegkesso nak ekyennaqte kélásenneykekxo nak chá'a; ewakhekxak sa', tén sa' ektamagkok ma'a apyókxoho tegma apkelyawe nak ma'a apchókxa apkelmésso axta m'a Dios Wesse' kélagkok. 53 Megkólenmaxaxcheyk sa' kéxegke meyk élnapma neyseksa apwakhe kélenmexma m'a tegma apkelyawe kélagkok nak, kóltewekxak sa' aqsa chá'a m'a kélketchek kélagko' nak, cham'a kélketchek apkelennay'a nak tén han ma'a kelwán'ák nak apkelmésso axta m'a Dios Wesse' kélagkok. 54 Kawomhok sa' nahan melányo apyáxeg apagko' tén han aptáwa' apchásekhayo nak tén han apketchek éleymomáxche nak makham ma'a wesse' ektaqmeleykha nak chá'a apwáxok elanok pók apheykha nak kélnepyeseksa kéxegke, 55 yaqwayam sa' mepasmehek aptawa enxoho m'a apketchek aphápetek nak. Méko sa' katnehek kéltawakxa kéxegke neyseksa apwakhamap ma'a tegma apkelyawe kélagkok, tén han neyseksa ekmaso apkelyentaxnéssesso kélwáxok kélenmexma m'a apyókxoho tegma apkelyawe kélagkok nak. 56 Kawomhok sa' nahan megkálányo anaqteyegka'a élásekhayo nak chá'a tén han étchek ma'a kelán'ák wesse' megkamámenyého nak chá'a keypetchegwók aqsok ekmaso ekheykha nak kélnepyeseksa kéxegke, cham'a éleymáxkoho agko' nak chá'a, megkalmámenyého nak chá'a kalteyammok xapop meyke élatchesso amagkok, 57 yaqwayam sa' megkapasmehek chá'a ektókagko enxoho m'a étchek ekpalchesso nak chá'a tén han ma'a sakcha'a ataxna'ák éleñama nak chá'a m'a awáxok; kalpósek sa' chá'a katawagkok xa ekyókxoho nak, hakte méko sa' katnehek xama enxoho kéltawakxa neyseksa apwakhe kélenmexma m'a tegma apkelyawe kélagkok nak.
58 “Sa' agkok kóllanak ekyókxoho ektémakxa nak segánamakxa eknaqtáxésamaxche s'e weykcha'áhak nak, tén han megkólekawo enxoho s'e ektémakxa nak eyeymáxkoho apwesey mageysso nak ageyk ma'a Dios Wesse' kélagkok, 59 yáphaksek sa' kélnepyeseksa kéxegke ekyawe agko' ma'a aqsok ekmaso nak tén han nepyeseksa m'a kéltawán'ák kélnentámen, yáphaksek sa' ma'a negmasse ekmaso nak mantaqmelwayam nak hentéhek. 60 Yának sa' katépekxak makham kélnepyeseksa kéxegke m'a ekyókxoho nenlegeykegkoho ekmaso éleñama nak ma'a Egipto, élyegwakkassamo agko' axta chá'a kéxegke, kóllegagkohok sa' chá'a meyke néxa. 61 Yáphássesek sa' nahan mók negmasse tén han nenlegeykegkoho ekmaso megkaxeyenma nak ekpeywa s'e weykcha'áhak nélxekmowasamáxche nak, ekwokmoho ekmassessekmo kéxegke. 62 Keñe sa' kéxegke énxet'ák Israel, kélteme axta eykhe énxet apxámokma apagko' apweykenxal'a apxámokma yaw'a m'a néten, kélqántawók sa' kóltemekxa', eñama megkólyeheykekxa m'a Dios Wesse' kélagkok. 63 Sa' etnehek nahan kaxwók kapayhekxak apwáxok Wesse' egegkok enaqtawasha tén han emasséssók kéxegke m'a ektémakxa axta ekpayheykekxo apwáxok ma'a apteméssessamakxa axta chá'a ektaqmela tén han apxámáseykekxo, hakte énnaqtések sa' apyempehek elántekkesek ma'a apchókxa yaqwánxa sa' kólhamok. 64 Yexpánchesha sa' Wesse' egegkok elya'aksek ma'a ekyókxoho apkelókxa apheykegkaxa nak chá'a pók aptémakxa énxet'ák, eyeynamo m'a xama nekha nak xapop ekweykekxoho m'a mók nekha xapop nak, sa' kólpeykeshok chá'a mók aqsok kéláyókxa nak chá'a m'a, cham'a aqsok kéláyókxa élánamáxche nak chá'a m'a yántéseksek tén han ma'a meteymog, megkólweteya nak kéxegke tén han melweteya axta m'a kélyapmeyk nanók axta. 65 Megkólwetyek sa' ektaqmalma kélheykha tén han kéllókasso kélyampe neyseksa kélheykha m'a apkelókxa nak, hakte Wesse' egegkok sa' egkések kélyegwakto aqsa chá'a neyseksa kélheykha, yetlo élmayósa kélaqta'ák tén han ekyawe agko' élyaqhapmo kélwáxok. 66 Ketók kéltekyómakxa sa' chá'a katnehek; kólmeneyha sa' chá'a ekhem tén han axta'a, megkataqmelek sa' chá'a kélweynchámeykha. 67 Awanhek sa' katnehek kélmenaye, máxa sa' katnégwakxak aqsok kélwete. Sa' kóltéhek chá'a kólpaqmésmakha axto'ók se'e: ‘¡Katnoho annal'a kaxwók axta'a!’, keñe sa' axta'a kóltéhek kólpaqmésmakha s'e: ‘¡Katnoho annal'a kaxwók ekhem!’ 68 Apkeltennassegkek axta eykhe Wesse' egegkok meltémo kólmeyekxak makham ma'a ámay ekmahéyak nak Egipto, yántakpayhe sa' eyke yának kólchántek kólmeyekxak makham ma'a, keñe sa' eltennaksek elmeyásekxak ekha ekyánmaga m'a kélenmexma nak yaqwayam etnehek apkelásenneykha naqsa; méko sa' eyke xama énxet enxoho yepmenyéhok elmekxa'.”