1 »Cuando surja algún pleito, las partes acudirán al tribunal para que los jueces juzguen el caso, y absuelvan al inocente y condenen al culpable.
2 Si el culpable merece ser azotado, el juez le ordenará tenderse en el suelo para que sea azotado en su presencia. El número de azotes dependerá del delito cometido,
3 aunque no podrá recibir más de cuarenta azotes, pues recibir más azotes sería humillante para tu compatriota.
4 »No le pondrás bozal al buey que trille.
5 »Cuando dos hermanos vivan juntos, y uno de ellos llega a morir sin haber procreado hijos, la viuda no podrá casarse con alguien ajeno a la familia, sino que su cuñado la tomará por esposa, se allegará a ella, y cumplirá con ella su deber de cuñado.
6 El primer hijo que ella dé a luz recibirá el nombre del hermano muerto, para que su nombre no sea borrado de Israel.
7 »Si el hermano del muerto no quiere tomar a su cuñada por esposa, esta irá a la entrada de la ciudad y les dirá a los ancianos: “Mi cuñado no quiere perpetuar en Israel el nombre de su hermano. No quiere cumplir conmigo su deber de cuñado.”
8 Entonces los ancianos de la ciudad lo llamarán y hablarán con él; y si él se resiste y declara: “No quiero tomarla por esposa”,
9 entonces su cuñada se acercará a él y, delante de los ancianos, le quitará del pie la sandalia y le escupirá en el rostro, y dirá: “Esto se merece el hombre que no quiere mantener viva la familia de su hermano.”
10 Y esta familia será conocida en Israel con el nombre de “La familia del descalzo”.
11 »En caso de que dos hombres riñan, si la mujer de uno de ellos se acerca para librar a su marido de ser lastimado por el otro, y alarga la mano y sujeta al otro por sus partes vergonzosas,
12 tú no la perdonarás sino que le cortarás la mano.
13 »No llevarás en tu bolsa una pesa grande y una pesa chica,
14 ni tendrás en tu casa una medida grande y una medida pequeña.
15 Deberás usar pesas exactas y justas, y medidas completas y justas, para que vivas muchos años en la tierra que el Señor tu Dios te da.
16 Ciertamente al Señor tu Dios le repugna todo aquel que comete esta clase de injusticia.
Orden de exterminar a Amalec
17 »Acuérdate de lo que te hizo Amalec en el camino, cuando saliste de Egipto,
18 y de cómo, cuando tú estabas cansado y agobiado, te salió al encuentro en el camino y, sin ningún temor de Dios, te atacó por la retaguardia e hirió a todos los que, débiles, venían a la zaga.
19 Por lo tanto, cuando ya estés en la tierra que el Señor tu Dios te da en posesión, y el Señor tu Dios te haga descansar de todos los enemigos que te rodean, borrarás de debajo del cielo la memoria de Amalec. ¡No lo olvides!
1 “Yetneyk sa' agkok chá'a apkelátegmómap pók énxet, kólyentemekxak sa' chá'a m'a sẽlyekpelchémókxa nak yaqwayam sa' ékpelchekpohok chá'a, keñe sa' énxet'ák segyekpelchémo exének chá'a meyke aptémakxa m'a énxet meyke nak chá'a aptáhakxa, tén sa' yának chá'a emakpok ma'a apsexnánémap nak chá'a. 2 Payhawók sa' agkok chá'a yaqwayam kólyekpexchetmakha m'a ektáha nak chá'a apsexnánémap, yának sa' kólpólchesagkok náxop ma'a énxet'ák segyekpelchémo, yának sa' kólyekpexchetmakha m'a ekpayhókxa enxoho apchaqnágkaxa, kólhéshok sa' ma'a ekwánxa enxoho aqsok ekmaso apkelane. 3 Nágkólwagkasho aqsa cuarenta kélyekpexchetma, hakte asagkek agkok kéltáhakxa kéllegassáseygkekoho m'a kélókxa xamo' nak, emegqeyk kélnápaqta'awók kéxegke.
4 “Nágkóltehetches chá'a táma awéhek weyke kéltemessáseyncha'a enxoho chá'a kólteyágkasha kólchexakkasek apyempe'ék ma'a hótáhap apaktek.
Segánamakxa ekxeyenma nak kelán'a apketsapma atáwa'
5 “Yetneyk agkok chá'a xama énxet apha xamók apyáxeg ma'a xama tegma, keñe apketsapa enxoho xama xa énxet nak meyke apyenyeykekxa neptámen xama apketche, keñe sa' ma'a aptáwa' axta, yawanchek sa' kamekxak pók énxet megkatnaha enxoho apnámakkok apagko' ma'a atáwa' axta, sa' aqsa m'a ektáha nak yepye agko', apyáxeg nak ma'a atáwa' axta. Keñe sa' elának ma'a apkelánémakpexa nak chá'a etnahagkok ma'a kélyepyehék. 6 Sa' nahan kagkeyásekxak apwesey apmonye' ekwete enxoho étche m'a apepma axta apwesey, apketsapma axta, yaqwayam enxoho megkamassegwomek apwesey m'a kañe' Israel. 7 Sa' agkok emakók emekxak apepye axta m'a énxet, kamyekxak sa' sẽlyekpelchémókxa m'a kelán'a nak, sa' katnehek kalának apkelámha apmonye'e s'e: ‘Mopmenyék katepagkok apwesey kañe' Israel apepma axta m'a eyepye nak ko'o; memakók elának ma'a apkelánémakpexa nak chá'a etnahagkok ma'a ektáha nak egyepye.’ 8 Keñe sa' yáneyha m'a apkelámha apmonye'e nak tegma apwányam, epaqhetchesek sa', apkelenxanakmók sa' agkok apxeyenma memáheyo emekxak ma'a kelán'a nak, 9 keñe sa' keypetchegwomhok ma'a apepye nak, kalekkesek sa' apkeltéto apmagkok nápaqta'awók ma'a apkelámha apmonye'e nak, kaxpaqhak sa' eymánog nápat, keñe sa' katnehek kának se'e: ‘¡Cháxa kélteméssessamakxa énxet memáheyo nak etekkessesagkok aptawán'ák neptámen ma'a apepma!’ 10 ‘Kaltamhaxchek sa' nahan apnámakkok kañe' Israel ‘Énxet meyke Apkeltéto apmagkok apnámakkok’.
Mók segánamakxa
11 “Apkeltekpagákpek agkok apqánet énxet, keñe ekyo'ókmo enxoho aptáwa' m'a xama nak yaqwayam kamyágwók, keñe élyaqhakkasa enxoho apancha'ák ma'a pók nak, 12 kólának sa' kéxegke kólyaqténchesek ámek meyke ekmayósa kóllanok ma'a kelán'a nak.
13-14 “Nágkólmaha chá'a kélmako enxoho kólmok aqsok ma'a kelyetsátéyak ekmenyexmo nak essenhan ma'a kélmako enxoho chá'a kólchexeykxak aqsok, 15 kólmaha chá'a m'a kelyetsátéyak mehegmenyexma nak, ekhémo nak chá'a m'a ekwánxa enxoho chá'a ektegkesso, yaqwayam sa' exámhok apagko' apyeyam kélheykha m'a apchókxa apmáheyókxa nak egkések ma'a Dios Wesse' kélagkok. 16 Hakte megkalchek agko' apwáxok Wesse' egegkok elanok apyókxoho énxet apkelane nak chá'a xa ektéma nak aqsok tén han apkelane nak chá'a aqsok megkapéwomo.
Amalec énxet'ák kéltémo kólmasséssók
17 “Kaxénwakxoho sa' kélwáxok kéxegke apteméssessamakxa axta énxet'ák Amalec neyseksa kélxega m'a ámay, natámen axta kélánteyapma m'a Egipto; 18 kaxénwakxoho sa' kélwáxok, apketámeykmo axta kéxegke m'a ámay nak meyke apkeye xama enxoho m'a Dios, apkelyentamomakpoho axta apweteya kélyampaya kéxegke tén ekmassama kélyennaqte, apkeleñama axta neptámen apketámeykmo m'a énxet'ák apkelyelqamákpoho axta tén han ma'a apkelxegayam axta axayo'. 19 Apmasséssessek sa' agkok kéxegke Dios Wesse' kélagkok apkelya'assóxma apyókxoho m'a kélenmexma apheykencha'a nak neyáwa m'a apchókxa apméssamakxa axta yaqwayam kóltéhek kélagkok kélagko', kólmasséssók sa' apyókxoho m'a énxet'ák Amalec. ¡Nágkalwagqamák chá'a!