1 »Ustedes son hijos del Señor su Dios, así que no deben hacerse heridas en el cuerpo ni raparse por causa de un muerto.
2 Tú eres un pueblo santo, y perteneces al Señor tu Dios. De entre todos los pueblos de la tierra, el Señor te ha escogido para que seas un pueblo único, un pueblo suyo.
Animales limpios e inmundos
(Lv 11.1-47)
3 »No comerás nada que sea repugnante.
4 Los animales que ustedes podrán comer son los siguientes: el buey, la oveja, la cabra,
5 el ciervo, la gacela, el corzo, la cabra montés, el íbice, el antílope y el carnero montés.
6 También podrán comer todo animal que sea rumiante y tenga pezuñas hendidas con dos uñas.
7 Pero de los rumiantes, o de los que tengan la pezuña hendida, no podrán comer los siguientes: el camello, la liebre y el damán, porque rumian pero no tienen la pezuña hendida. Son animales impuros.
8 Tampoco podrán comer cerdo, porque este tiene la pezuña hendida, pero no rumia. Deberán considerarlo un animal impuro. No comerán la carne de estos animales, ni tocarán sus cadáveres.
9 »Podrán comer, de todo lo que hay en el agua, todo lo que tenga aletas y escamas.
10 Pero no podrán comer nada que no tenga aletas ni escamas; lo considerarán impuro.
11 »Podrán comer toda ave limpia,
12 pero las aves que no podrán comer son las siguientes: el águila, el quebrantahuesos, el azor,
13 el gallinazo, ninguna especie de milano,
14 ninguna especie de cuervo,
15 el avestruz, la lechuza, la gaviota, ninguna especie de gavilán,
16 el búho, el ibis, el calamón,
17 el pelícano, el buitre, el somormujo,
18 la cigüeña, ninguna especie de garza, la abubilla y el murciélago.
19 No comerán ningún insecto alado; lo considerarán impuro.
20 Pero podrán comer toda ave limpia.
21 »No comerán ningún animal que encuentren muerto, porque ustedes son un pueblo consagrado al Señor su Dios. Podrán dárselo o vendérselo a los extranjeros que vivan en sus ciudades; ellos sí podrán comerlo.
»No guisarás el cabrito en la leche de su madre.
La ley del diezmo
22 »Cada año deberás presentar, sin falta, la décima parte de todo el grano que tu campo produzca.
23 Y esa décima parte de tu grano, de tu vino y de tu aceite, y las primicias de tus rebaños y ganados las comerás delante del Señor tu Dios, en el lugar que él escoja como residencia de su nombre, para que aprendas a temer siempre al Señor tu Dios.
24 Si el Señor tu Dios te bendice, pero el camino es demasiado largo y te queda lejos llevar esa décima parte hasta el lugar donde el Señor tu Dios escogió como residencia de su nombre,
25 entonces venderás esa décima parte y, con el dinero en la mano, te presentarás en el lugar que el Señor tu Dios ha escogido.
26 Con ese dinero podrás también comprar todo lo que desees: vacas, ovejas, vino, sidra, o cualquier otra cosa que tú desees, y lo comerás delante del Señor tu Dios, y tú y tu familia se regocijarán.
27 »No desampares al levita que habite en tus ciudades, pues ellos no comparten contigo ninguna propiedad.
28 »Cada tres años cumplidos sacarás todo el diezmo de tus productos de aquel año, y lo almacenarás en tus ciudades.
29 Como los levitas no comparten contigo ninguna propiedad, podrán entonces venir y comer hasta quedar satisfechos, lo mismo que los extranjeros, los huérfanos y las viudas que haya en tus ciudades. Así el Señor tu Dios te bendecirá en todo lo que hagas.
1 “Kéxegke kélteme apketchek ma'a Dios Wesse' kélagkok. Nágkólpexyekhasha aqsa kélyókxa, nágkólmopaksoho aqsa kélyese ekpayhakxa kélnát apketsapa enxoho kélxama. 2 Hakte kéxegke kélteme énxet'ák apkelpagkanma m'a Dios Wesse' kélagkok; axta apkelyéseykha nepyeseksa apyókxoho énxet'ák nak keso náxop yaqwayam kóltéhek énxet'ák apagkok apagko'.
Aqsok nawha'ák nentamakxa nak tén han mantamakxa nak
(Lv 11.1-47)
3 “Nágkóltow chá'a xama enxoho m'a aqsok ekmanyása mantamakxa nak.
4 “Keso aqsok kélnaqtósso kélmowána nak chá'a kéxegke kóltók se'e: weyke kelennay'a, nepkések apketkók tén han yát'ay apketkók, 5 xenaq, yátapopyet, laneyp, popyet apkelleykha nak naxma, tén han ma'a pók aptémakxa nak chá'a m'a yátapopyet apkelyawe nak. 6 Kélwanchek kóltók ekyókxoho aqsok nawha'ák ektaqhésseykmoho nak chá'a ayespok ekto, énnayha nak chá'a neyseksa aphék, ánet nak chá'a aphék, 7 eyke megkeyméxchek kóltók se'e aqsok kélnaqtósso nak, éltaqhésseyam ayespok ektéyak eykhe nahan ma'a tén han énnayha neyseksa aphék:
“Yányátnáxeg, tómhag tén han ma'a sógkog; kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok nawha'ák élmanyása xa, kaltaqhéssamhok eykhe nahan chá'a ayespa'ák ektéyak xa, méko eyke m'a énnayhakxa nak chá'a neyseksa aphék.
8 “Tén han ma'a yátapomap, naqso' eykhe énnayha neyseksa apophék ma'a, háwe eyke m'a aptaqhésseykmoho nak chá'a apyespok apto. Kéméxcheyk chá'a kólteméssesek aqsok ekmanyása xa. Nágkóltow chá'a aphápetek xa aqsok nak, nágkólpaknegwomho nahan chá'a m'a aphápak nak.
9 “Keñe m'a aqsok élleykha nak neygmen kélwanchek kóltók ma'a ekha nak amék étkók tén han ma'a émpe'ék, 10 eyke nágkóltow ma'a meyke nak amék étkók tén han ma'a émpe'ék; kéméxcheyk kólteméssesek chá'a aqsok élmanyása xa.
11 “Kélwanchek chá'a kóltók ekyókxoho náta nentamakxa nak chá'a, 12 yetneyk eyke nahan chá'a mók xam'a m'a megkólmowána nak chá'a kóltók, ekhawo nak ma'a: méwá, máma apwenaqte, yátének, 13 akpog apmenek, tén han ma'a ekyókxoho mók ektémakxa nak chá'a m'a náta meyke ahekhek, 14 tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a kágqag, 15 xápen, tén han sawe, tótow, tén han ma'a mók ektémakxa nak chá'a cháwok 16 tén han sepekhék, yányáho, yátametekteg, 17 apho metekteg, tén han máma tén han ma'a yáménáteg, 18 seyána', saqpa'ay, tén han ma'a mépop.
19 “Ekyókxoho askok ekha nak chá'a axempenák, élmanyása sa' chá'a kólteméssesek. Megkóltewek sa'. 20 Sa' eyke m'a náta élxénamaxkoho nak chá'a nentamakxa', kélwanchek sa' kóltók.
21 “Nágkóltow chá'a xama enxoho m'a aqsok nawhak étsapma naqsa nak chá'a, hakte kéxegke kélteme énxet'ák apkelpagkanma m'a Dios Wesse' kélagkok; sa' eyke kélwanchek chá'a kólmések ma'a énxet apkeñama nak mók apkelókxa apha nak chá'a kañe' tegma apkelyawe kélagkok kéxegke; sa' eyke apwanchek etwok ma'a. Kélwanchek nahan kólmések ekha ekyánmaga m'a énxet apkeñama nak mók apkelókxa apwe enxoho yaqwatakxoho m'a kélheykegkaxa.
“Nágkólhanchásekxa chá'a yát'ay apketkok egken neme apyegmenek apagkok.
Segánamakxa ekxeyenma nak nempekkenma chá'a aqsok egagkok ekwayam nak chá'a diez ekyókxoho
22 “Kólyetnakhaksek sa' chá'a kéxegke ekyókxoho aqsok aktek ekyexna kélcheneykekxa kélnakxo ekwayam nak chá'a diez ekyókxoho, yókxoho apyeyam meyke kélyeykhasso. 23 Kóltawagkok sa' chá'a kéxegke nápaqtók Dios Wesse' kélagkok cham'a yókxexma apkelyéságkaxa sa' yaqwánxa katnehek ekyetnamakxa apwesey, cháxa ekwayam nak chá'a diez ma'a hótáhap apaktek kélagkok tén han ma'a vino tén han ma'a pexmok égmenek nak, tén han ekpalleyam amonye'e nak chá'a étkók ma'a weyke kélnaqtósso tén han ma'a nepkések, yaqwayam sa' kaltámeyagkok chá'a kéláyo m'a Wesse' egegkok. 24 Apméssek sa' agkok ektaqmalma kélheykha m'a Wesse' egegkok, tayépek sa' agkok chá'a kélheykegkaxa kéxegke yaqwayam kólsakxak aqsok kélagkok ekwayam nak chá'a diez ekyókxoho m'a apkelyéságkaxa sa' ekyetnamakxa apwesey m'a Wesse' egegkok, 25 kólchexeykxak sa' chá'a ekha ekyánmaga m'a aqsok kélagkok nak, keñe sa' ma'a selyaqye nak ekyánmaga aqsok kélchexakha, kólsakxak chá'a m'a apkelyéságkaxa sa' ma'a Wesse' egegkok. 26 Sa' nahan chá'a kólmaha kóltegyek ekxénakxa enxoho chá'a kélwáxok kóltegyágwók aqsok xa selyaqye nak: cham'a wey, nepkések, vino essenhan ma'a mók ektémakxa nak chá'a anmen kéltahakkasso; cham'a kélámenyéxa enxoho chá'a kéxegke, sa' kóltawagkok nahan nápaqtók Dios Wesse' kélagkok ma'a, kóllanagkok sa' kélessawássessamo yetlo m'a kélnámakkok.
27 “Eyke kólpásem sa' chá'a m'a levitas, apheykha nak chá'a kélheykegkaxa kéxegke, hakte melxaweykegkok xapop apagkok apagko' ma'a, ektéma nak kéxegke ekha xapop kélagkok.
28 “Apyókxoho apqántánxo apyeyam sa' chá'a kéxegke kólyetnakhaksek ekwayam nak chá'a diez aqsok kélcheneykekxa kélnakxo xama apyeyam, tén han kólxatmok chá'a m'a tegma apwányam kélagkok, 29 yaqwayam sa' etawagkok ekwokmoho apkelyaqkanakmo apkelwa'akto enxoho m'a levitas, melxaweykegko nak xapop apagkok apagko', essenhan ma'a énxet'ák apkeleñama nak mók apkelókxa apheykha nak chá'a kélnepyeseksa kéxegke, essenhan ma'a élyeheykha nak tén han ma'a xentampe'e nak. Keñe sa' Dios Wesse' kélagkok egkések chá'a ektaqmalma ekteyapma m'a ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a.