Curación de un cojo
1 Un día, Pedro y Juan subían juntos al templo. Eran las tres de la tarde, es decir, el momento de la oración,
2 y vieron allí a un hombre cojo de nacimiento. Todos los días era puesto a la entrada del templo, en la puerta llamada «la Hermosa», para pedirles limosna a los que entraban en el templo.
3 Cuando el cojo vio que Pedro y Juan estaban por entrar, les rogó que le dieran limosna.
4 Entonces Pedro, que estaba con Juan, fijó la mirada en el cojo y le dijo: «¡Míranos!»
5 El cojo se les quedó mirando, porque esperaba que ellos le dieran algo,
6 pero Pedro le dijo: «No tengo oro ni plata, pero de lo que tengo te doy. En el nombre de Jesucristo de Nazaret, ¡levántate y anda!»
7 Y tomándolo de la mano derecha, lo levantó, ¡y al momento se le afirmaron los pies y los tobillos!
8 El cojo se puso en pie de un salto, y se echó a andar; luego entró con ellos en el templo, mientras saltaba y alababa a Dios.
9 Todo el pueblo lo vio andar y alabar a Dios,
10 y lo reconocían como el cojo que se sentaba a pedir limosna a la entrada del templo, en la puerta «la Hermosa», y se quedaban admirados y asombrados por lo que le había sucedido al cojo.
Discurso de Pedro en el pórtico de Salomón
11 Mientras el cojo que había sido sanado no soltaba a Pedro ni a Juan, todo el pueblo fue al pórtico llamado «de Salomón», y sin salir de su asombro se acercó a ellos.
12 Cuando Pedro los vio, les dijo: «Varones israelitas, ¿qué es lo que les asombra? ¿Por qué nos ven como si por nuestro poder o piedad hubiéramos hecho que este hombre camine?
13 El Dios de Abrahán, de Isaac y de Jacob, que es el Dios de nuestros antepasados, ha glorificado a su Hijo Jesús, a quien ustedes entregaron y negaron delante de Pilato, cuando este ya había resuelto ponerlo en libertad.
14 Pero ustedes negaron al Santo y Justo, y pidieron que se les entregara un homicida.
15 Fue así como mataron al Autor de la vida, a quien Dios resucitó de los muertos. De eso nosotros somos testigos,
16 y por la fe en su nombre, a este hombre que ustedes ven y conocen, Dios lo ha restablecido; por la fe en Jesús, Dios lo ha sanado completamente en presencia de ustedes.
17 »Hermanos, yo sé que tanto ustedes como sus gobernantes lo negaron por ignorancia,
18 pero Dios cumplió de esta manera lo que ya había anunciado por medio de todos sus profetas, es decir, que su Cristo tenía que padecer.
19 Por lo tanto, arrepiéntanse y vuélvanse a Dios, para que sus pecados les sean perdonados
20 y Dios haga venir sobre ustedes tiempos de alivio y les envíe a Cristo Jesús, que ya les fue anunciado.
21 Es necesario que el cielo reciba a Jesús hasta el momento en que todas las cosas sean restauradas, lo cual Dios ya ha anunciado desde los tiempos antiguos por medio de sus santos profetas.
22 Porque Moisés dijo: “El Señor su Dios les levantará un profeta de entre sus hermanos, como me levantó a mí. Ustedes deben atender a todo lo que él les diga.
23 Todo aquel que no escuche a ese profeta, será eliminado del pueblo.”
24 Porque todos los profetas, a partir de Samuel, han hablado de estos días y los han anunciado.
25 Ustedes son los descendientes de los profetas; son herederos del pacto que Dios hizo con nuestros antepasados, cuando le prometió a Abrahán: “En tu simiente serán bendecidas todas las naciones de la tierra.”
26 Cuando Dios resucitó a su Hijo, en primer lugar lo envió a ustedes para bendecirlos, y para que cada uno de ustedes se convierta de su maldad.»
Xama énxet apkelyelqamap kéltaqmelchesseyam
1 Apkelmeyeykekxeyk axta tegma appagkanamap Pedro tén han Juan las tres taxnám, ektamhomaxchexa axta chá'a nempeywa nélmaxnagko. 2 Aphegkek axta nahan xama énxet apkelyelqamap ma'a tegma appagkanamap eyeynamo axta ekteme apkelyelqamap ma'a apyetnamakxa axta egken awáxok. Kólsakxohok axta chá'a yókxoho ekhem ma'a, kólpekkenwakxak axta chá'a m'a nekha átog éltamhomaxchexa axta Ektaqmalma, yaqwayam enxoho elmaxneyha chá'a aqsok énxet'ák ektáha axta chá'a apkelántaxnegweykekxa m'a. 3 Xama axta apweteya énxet apkelyelqamap apkelxegeykmo m'a Pedro, tén han Juan, peya elántexek ma'a kañe' tegma appagkanamap, apkelmaxnagkamchek axta aqsok. 4 Apkelányók axta Pedro tén han Juan. Keñe axta Pedro aptéma apkenagkama s'e:
—Henlano negko'o.
5 Apsekheykekxók axta apkelányo xa énxet nak, apkenagkama kólmáheyók kólmések aqsok. 6 Axta eyke aptemék Pedro apkenagkama s'e:
—Méko ko'o selyaqye, tén han ma'a sawo ekyátekto ekmomnáwa nak, sa' eyke aqsa agkések xép se'e aqsok ekyetna nak ko'o: yetlo sekxeyenma Jesucristo apkeñama nak Nazaret apwesey ektáhak seyáneya exchep, etnamha, exeg.
7 Xama axta aptéma apkenagkama Pedro xa, apmomchek axta apmek apkelya'assamakxa, apkempáseykekxeyk axta néten, yetlómók axta nahan élyenneykekxa élyettetakxa apmagkok. 8 Apnextegmeyk axta apkempeykekxo néten xa énxet apkelyelqamap nak, yetlómók axta nahan apxega; apkelyetlamchek axta nahan apkelántaxnama m'a kañe' tegma appagkanamap, apnextegeykegkek axta néten apxegama, apkelteméssessegkek axta apcheymákpoho Dios. 9-10 Kelpelakkassamók agko' axta anhan apkelweteya ektémakxa m'a apyókxoho énxet'ák apkelwete axta ektáhakxa apxegeykekxo, tén han apkelteméssessama apcheymákpoho m'a Dios, apkeláyak axta anhan, hakte apkelyekpelchémók axta m'a énxet nak, apkelya'áseykegkók axta anhan aphama axta chá'a elmaxneyha aqsok énxet ma'a átog nak tegma appagkanamap, cham'a átog kéltéma axta Ektaqmalma.
Pedro apkeltenneykha kóneg tegma kéltéma axta Salomón apagkok
11 Axta ekxeykekxak Pedro tén han Juan ma'a énxet kaxwe axta kéltaqmelchesseyam. Kelpelakkassegkek axta apkelweteya apyókxoho énxet'ák, apnaqtémeykegkek axta apkelmaheykegko m'a kóneg tegma appagkanamap ekwesey axta Salomón tegma apagkok, cham'a apheykegkaxa axta Pedro tén han Juan. 12 Xama axta apweteya Pedro xa, axta aptemék apkelanagkama énxet'ák se'e: “Israelitas: ¿Yaqsa ektáha élpelakkasa nak kélwet'a kéxegke xa? ¿Yaqsa ektáha senlano nak negko'o? Máxa ẽltemessásak negko'o egagko' la'a nentaqmelchesseyam se'e énxet nak tén han nenxegkáseykekxa eñama m'a negmowána egagko' nak, essenhan ekpéwomo nentémakxa'. 13 Apméssegkek axta ekyawe agko' apcheymákpoho meyke ekhémo apkeláneykha apwesey Jesús ma'a Abraham nak Dios apagkok, tén han Isaac, tén han ma'a Jacob, cham'a Dios apagkok nak ma'a ẽlyapmeyk nano' axta, kélméssama axta kéxegke m'a énxet'ák ekyawe nak kéláyo, tén han kéltaqnagkama axta kéxegke, apmáheyo axta eykhe eyenyekxak ma'a Pilato. 14 Kéltémók axta kéxegke kólyenyekxak ma'a énxet ekmaso axta aptémakxa keñe megkóltémo kólyenyekxak ma'a apteme axta appagkanamap, tén han appéwomo. 15 Cháxa ektémakxa axta kélaqhama kéxegke m'a énxet segméssamo nak ekyennaqte egnények. Dios axta eyke apxátekhásseykmok, negko'o nahan ektáha negweteykegkoho xa. 16 Magya'ásseyam Jesús apwesey keñamak ekmeyáseykxo apyennaqte xa énxet nak, kélwet'a nak kéxegke, tén han kélyekpelchawo nak. Cháxa ektaqmelchessekmo agko' nak énxet xa magya'ásseyam nak Jesús, cháxa ektáhakxa nak kélwete kélyókxoho kéxegke.
17 “Élyáxeg, ekya'ásegkók ko'o kéxegke tén han apkelámha apmonye'e kélagkok kélaqhama axta Jesús, kélláneya neyseksa megkólya'áseyak aqsok kéllane. 18 Apkeláneyak axta eyke Dios xa apxeyenma axta nano', apkelásenneykekxo axta elxének ma'a apkellegasso axta appeywa, aptéma axta s'e: megkatnehek megyetsapma m'a Mesías egagkok. 19 Kólyo'ókxa makham kéxegke m'a Dios, kólyaqmagkas kélwáxok, yaqwayam sa' meyaqmagkásekxeyk ma'a kéltémakxa megkólya'assáxma, 20 tén han yáphássesek Wesse' egegkok ma'a axnagkok kélyennaqte, yáphássesek ma'a Jesús, apkelyéssáseykencha'a axta kéxegke yaqwayam etnehek Mesías kélagkok ma'a sekxók eyeynamókxa axta. 21 Kéméxcheyk eyke exek aqsa makham sekxók Jesucristo m'a néten ekwokmoho appenchesa apkeláneykekxa ekhéyak Dios ma'a ekyókxoho aqsok, ekhawo aptémakxa axta appeywa, apkelásenneykekxo axta elxének ma'a Dios appeywa apkellegasso apkelpagkanamap apheykencha'a axta nano'. 22 Axta aptemék Moisés apkelanagkama ẽlyapmeyk nanók se'e: ‘Dios Wesse' kélagkok sa' etekkesek kélnepyeseksa kéxegke xama Dios appeywa aplegasso sekhawo nak ko'o. Kólyahakxoho sa' chá'a ekyókxoho aptáhakxa enxoho apkeláneya kéxegke, 23 hakte apyókxoho ektáhakxa enxoho chá'a melyaheykekxoho xa Dios appeywa aplegasso nak, kóltekkesek sa' nepyeseksa aphawóxama.’
24 “Apyókxoho Dios appeywa apkellegasso axta anhan apkelxeyenmak ektémakxa nak se'e negwánxa nak, eyeynamókxa axta m'a Samuel axta. 25 Kéxegke kélteme kélxaweykekxa xa appekkeneykekxa axta appeywa Dios, apkelxeyenma axta m'a Dios appeywa apkellegasso, kéxegke anhan kélxaweykekxa m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho nak Dios, apkelánésso axta Dios ma'a ẽlyapmeyk nano'. Hakte axta aptemék Dios apkenagkama Abraham se'e: ‘Apkeleñémo sa' kólteméssesagkok apyókxoho énxet'ák apheykha nak keso náxop eñama m'a aptawán'ák neptámen nak xép.’ 26 Xama axta apxátekhásseykmo Apketche m'a Dios, kéxegke axta sekxók apcháphássessók kélmonye'e m'a kélheykegkaxa, yaqwayam enxoho etnéssesek kéleñémo, yának chá'a kólyenyekxak kélxama m'a kéltémakxa nak kéllane aqsok ekmaso.”