Defensa de Pablo ante Agripa
1 Entonces Agripa le dijo a Pablo: «Puedes hablar en tu defensa.» Pablo hizo un ademán con la mano, e inició su defensa:
2 «Rey Agripa, con mucho gusto presentaré ante ti mi defensa de las acusaciones que me hacen los judíos,
3 especialmente porque tú conoces las costumbres y las cuestiones que se debaten entre los judíos. Yo te ruego que me escuches con paciencia.
Vida anterior de Pablo
4 »Todos los judíos saben cómo he vivido desde mi niñez y juventud, lo mismo en Jerusalén que entre mi pueblo.
5 Ellos saben también, y lo pueden atestiguar, que desde el principio he vivido según las normas de los fariseos, que es el grupo más riguroso de nuestra religión.
6 ¡Y ahora me juzgan por mi esperanza en la promesa que Dios les hizo a nuestros padres!
7 Se trata de la promesa cuyo cumplimiento nuestras doce tribus esperan alcanzar; por eso día y noche sirven constantemente a Dios. ¡Y es por tener esta esperanza, rey Agripa, por lo que me acusan los judíos!
8 ¿Acaso a ustedes les resulta increíble que Dios resucite a los muertos?
Pablo el perseguidor
9 »Reconozco haber creído que era mi deber hacer cualquier cosa en contra del nombre de Jesús de Nazaret.
10 Y eso mismo hice en Jerusalén: con la autoridad que me dieron los principales sacerdotes, puse en la cárcel a muchos de esos santos, y hasta llegué a aprobar su muerte.
11 En las sinagogas, muchas veces los castigué y los forcé a blasfemar. Tan furioso estaba yo contra ellos, que los perseguí aun en las ciudades extranjeras.
Pablo relata su conversión
(Hch 9.1-19Hch 22.6-16)
12 »Con amplios poderes en mi mano, y comisionado por los principales sacerdotes, iba yo una vez hacia Damasco;
13 y de pronto, rey Agripa, a eso del mediodía, una luz del cielo, más brillante que el resplandor del sol, nos rodeó en el camino a mí y a mis acompañantes.
14 Todos rodamos por tierra. Y entonces oí una voz que me hablaba en arameo, y me decía: “Saulo, Saulo, ¿por qué me persigues? Dura cosa te es dar de coces contra el aguijón.”
15 Yo pregunté: “¿Quién eres, Señor?” Y el Señor me dijo: “Yo soy Jesús, a quien tú persigues.
16 Ponte de pie, que me he aparecido a ti porque tú vas a ser ministro y testigo de lo que has visto, y de lo que aún te voy a mostrar.
17 Yo te libraré de tu pueblo y de los no judíos, y quiero que vayas a ellos
18 para que les abras los ojos y se conviertan de las tinieblas a la luz, y del poder de Satanás al poder de Dios; para que por la fe en mí, reciban el perdón de sus pecados y la herencia de los que han sido santificados.”
Pablo obedece a la visión
19 »Por eso, rey Agripa, no desobedecí esa visión celestial,
20 sino que comenzando por los que viven en Damasco y en Jerusalén, y siguiendo por los que viven en Judea, sin pasar por alto a los no judíos, les anuncié que debían arrepentirse y volverse a Dios, y demostrar con sus hechos que realmente se habían arrepentido.
21 ¡Y por esto los judíos me aprehendieron en el templo y trataron de matarme!
22 Pero Dios vino en mi ayuda. Por eso hasta hoy no dejo de dar mi testimonio a grandes y pequeños. Y no digo nada que no hayan dicho ya los profetas y Moisés.
23 Por ejemplo, que el Cristo tenía que padecer, y que sería el primero en resucitar de los muertos, para anunciar la luz al pueblo de Israel y a las naciones.»
Pablo insta a Agripa a que crea
24 Esto decía Pablo en su defensa, cuando Festo gritó a voz en cuello: «¡Estás loco, Pablo! ¡Las muchas letras te han vuelto loco!»
25 Pero Pablo respondió: «No estoy loco, excelentísimo Festo. Lo que estoy diciendo es la verdad, y tiene sentido.
26 El rey también lo sabe, y por eso hablo con él de esto sin ningún temor. Estoy seguro de que él no ignora nada de esto, porque no lo hemos discutido en un rincón.
27 Tú, rey Agripa, ¿crees en lo que dicen los profetas? ¡Yo sé que sí lo crees!»
28 Agripa le respondió: «¿Con tan poco pretendes hacerme cristiano?»
29 Y Pablo dijo: «Pues Dios quiera que, con poco o con mucho, no solo tú sino también todos los que hoy me escuchan lleguen a ser como yo, ¡pero sin estas cadenas!»
30 El rey se puso de pie, lo mismo que el gobernador y Berenice y los que estaban sentados con ellos,
31 y todos ellos se retiraron aparte y comentaron entre ellos: «Este hombre no ha hecho nada que merezca la prisión ni la pena de muerte.»
32 Por su parte, Agripa le dijo a Festo: «Se le podría poner en libertad, si no hubiera apelado al emperador.»
Pablo apxeyenma ektémakxa aqsok eksexnenagko nápaqtók wesse' apwányam Agripa
1 Tén axta wesse' apwányam Agripa aptéma apkenagkama Pablo s'e:
—Apwanchek xép epaqmétek exének ektémakxa apxénamap.
Apya'assegkek axta néten apmek Pablo. Keñe aptéma appaqmeyesma s'e: 2 “Awanhek ko'o ekpayheykekxa ewáxok sekmako apaqmétek nápaqtók xép wesse' apwányam Agripa, yaqwayam enxoho wátegmowagkok ekyókxoho aptémakxa nak sexeyenma ko'o judíos apmáheyo hesexnena', 3 apya'ásegkók xép ekyókxoho apkeltémakxa nak ma'a judíos, tén han aqsok nenxeyenma nak chá'a. Ékeso éñamakxa séltamho nak ko'o yeyxhok xép sekpeywa yetlo mepekhésamap.
4 “Apyókxoho judíos apkelya'ásegkók sektémakxa axta chá'a ko'o nepyeseksa, cham'a seyókxa nak, tén han ma'a Jerusalén, eyeynamo m'a sektémakxa axta wokma'ák. 5 Apkelya'ásegkók nahan sektéma axta chá'a ko'o sekyetleykekxa apkeltémakxa m'a fariseos, apwanchek elxének apmako enxoho elxének, cham'a ekyágwánxa agko' nak negánémaxche ólpeykeshok ma'a Dios. 6 Keñe kaxwók sey'ásento sẽlyekpelchémókxa, eñama may'ásseyam ma'a ektémakxa axta appekkencháseykekxa appeywa Dios ma'a ẽlyapmeyk nano'. 7 Apkelhaxneykegkek nahan katnehek doce pók aptémakxa énxet'ák Israel xa appekkeneykekxa axta appeywa Dios, cháxa keñamak apkelpeykessamo nak chá'a Dios, tén han melyenseykmo chá'a apkelyetlo yókxoho ekhem tén han yókxoho axta'a. Wesse' apwányam Agripa, cháxa keñamak apmáheyo nak ko'o hesexnenak kaxwók judíos eñama xa may'ásseyam nak. 8 ¿Yaqsa ektéma kéxegke kélya'ásseykmo chá'a apnaqxétekhásseykmo Dios ma'a apkeletsapma axta?
9 “Xeyenmeyk axta nahan ko'o ewáxok eyéméxko alának ekxámokma aqsok énmexma nak ma'a Jesús apkeñama nak Nazaret apwesey, 10 éláneyak axta nahan ma'a Jerusalén nak. Ekxatamchek axta chá'a kañe' sẽlpextétamakxa apxámokma m'a énxet'ák melya'ásseyam nak, eñama axta apkeltémo chá'a m'a apkelámha apmonye'e nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, aptekyókek axta agkok chá'a m'a, kalkohok axta chá'a ko'o ewáxok. 11 Allegássesagkohok axta chá'a ko'o wának elxének elwátesagkok aptamhéyak melya'ásseyam. Ekteméssessegkek axta chá'a ko'o ekyókxoho apchaqneykekxexa judíos xa ektáha nak, éltaqnagkamók ahagko' axta chá'a ko'o m'a, weykmók axta seknaqtawáseykegkoho m'a apheykha nak mók apkelókxa.
12 “Ekmaheykegkek axta ko'o tegma apwányam Damasco eñama sekmáheyo alának xa, axta apkeltémo tén han segkésso m'a apkelámha apmonye'e nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok. 13 Keñe axta náxet ámay, wesse' apwányam, sekweteya ko'o élseyéxma eñama néten, yetseksók ekhem la'a, kayhok agko' axta apkelyenma, axta kaxnémok ma'a ekweykenxal'a élsassóxma ekhem, kelyenmomchek axta neyáwa senmeykegkaxa ko'o tén han ma'a énxet'ák sélxegexma'a axta. 14 Negyókxoho axta nahan nempalleykmok náxop, keñe seklegaya ko'o xama kélpeywa ektéma seyenagkama hebreo appeywa s'e: ‘Saulo, Saulo, ¿yaqsa ektéma señassáseykegkoho nak? Aptawásamakpoho apagko' aptáhak xép, máxa nélteyagwayam la'a aqsok ekmahanta aptáhak.’ 15 Tén axta sektéma ko'o seyenagkama s'e: ‘¿Wesse', yaqsa exchep?’ Axta aptemék seyátegmoweykegkokxo Wesse' egegkok se'e: ‘Ko'o Jesús, ko'o neykhe señassáseykegkoho nak xép. 16 Yempekxa néten, etnamha, ekxekmowásexkók ko'o exchep yaqwayam enxoho atnéssesek séláneykha tén han apxeyenma xa apwet'a nak kaxwo', tén han ma'a peya sa' axekmósaxkohok ko'o makham xép. 17 Awagkasek sa' ko'o exchep teyp nepyeseksa m'a judíos, tén han nepyeseksa m'a metnaha nak judíos, cham'a peyakxa nak kaxwók wáphaksek xép. 18 Eyáphássek ko'o exchep nepyeseksa xa énxet'ák nak, yaqwayam enxoho elyekpelchássessók apkeltémakxa, tén han kamaskok apkelweynchámeykha ekyáqtésakxaxma, wánxa aqsa elweynchamha m'a élsakókxa nak exma; yaqwayam enxoho anhan kamaskok apkelyaheykekxoho m'a Satanás, wánxa aqsa elyetlakxak ma'a Dios; yaqwayam enxoho nahan etnahagkok mehey'ásseyam ko'o, keñe elxawagkok megkólyaqmagkáseykekxa m'a apkeltémakxa melya'assáxma, tén han elxawagkok yaqwayam epáxaqwók ma'a Dios énxet'ák apagkok apkelpagkanamap nak.
19 “Wesse' apwányam Agripa, élyaheykekxók axta ko'o ektémakxa aqsok sélxekmóssamo eñama nak néten. 20 Eklegassegkek axta ko'o sekxók apmonye'e amya'a eñama nak Dios ma'a énxet'ák apheykha nak Damasco, tén axta m'a apheykha nak Jerusalén, keñe axta anhan ma'a ekyókxoho yókxexma nak Judea, tén axta anhan ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, séltémo chá'a elyaqmagkasek apkelwáxok, tén han elyo'ókxak makham ma'a Dios, tén han elanagkok ma'a apkeltamheykha, ekwetamaxkoho nak ektémakxa negyaqmagkasso egwáxok. 21 Axta keñamak semoma ko'o judíos ma'a kañe' tegma appagkanamap, apmáheyók axta anhan heyaqhek. 22 Élenxáneykmók axta eyke aqsa ko'o sekwasqápeykekxoho ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak eñama sepasmo m'a Dios, éltennáseykha chá'a aptémakxa Dios ma'a apyókxoho énxet'ák, cham'a meyke nak aqsok apagkok, tén han ma'a ekxámokma nak aqsok apagkok. Axta altennáseykha chá'a ko'o xama enxoho m'a megkatnamakxa axta apkelxeyenma ekmáheyókxa katnehek ma'a énxet'ák apkellegasso axta Dios appeywa, tén han ma'a Moisés: 23 apkelxeyenma axta megkatnehek megyetsapma m'a Mesías, tén han etnehek apmonye' apxátekhágwayam ma'a natámen apketsapma, tén han eltennasha élseyéxma segwagkassamo teyp ma'a énxet'ák egagkok tén han ma'a pók énxet'ák nak.”
Agripa apchátegmowéyak Pablo
24 Xama axta aptéma appeywa Pablo apchátegmoweykegko apxénamap xa, axta aptemék Festo apyennaqtéssamo appeywa s'e:
—¡Pablo, yéhayaxma exchep! Ekxámokma apkeltámésamap keñamak ekyéhamaxma.
25 Keñe axta Pablo aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Wesse' Festo, meheyéhak ko'o exma; payhawók ko'o xa sektáhakxa nak sekpeywa, naqsók agko' nahan. 26 Cháxa apha wesse' apwányam Agripa xa, apya'áseykegkoho apagko' nak xa aqsok nak, cháxa keñamak sekpaqmeta nak nápaqtók meyke seyesseykekxa'; hakte naqsók ko'o ektemessásak apya'áseykegkoho nahan ekyókxoho xa aqsok nak, hakte háwe aqsok ekteyapma nak yókxexma meykexa ekya'áséyak xa. 27 Wesse', ¿ya ey'ásseykmok xép ektémakxa axta apkelxeyenma m'a Dios appeywa apkellegasso? Ekya'ásegkók ko'o exchep mey'ásseykmo xa.
28 Axta aptemék Agripa apchátegmoweykegko s'e:
—¿Xéncheya apwáxok xép hetnéssesek ekmanyehe agko' may'ásseyam Cristo?
29 Axta aptáhak Pablo s'e:
—Ekmanyehe agko' kexaha essenhan yehéme', háwe eyke exchep apwánxa apagkok apkepmenyého Dios hexnágwakxohok ko'o, apmenyeyk nahan ma'a apyókxoho énxet aphaxnawo nak séltenneykha s'e sakhem nak, háwe eyke yetlo s'e cadenas nak.
30 Tén axta apkempeykekxo néten wesse' apwányam, tén han ma'a apkeláneykha nak apchókxa, yetlo m'a Berenice, tén han apyókxoho énxet'ák apheykencha'a axta nahan ma'a, 31 apkelmaheykegkek axta apxakcha'awók xama nekha apkelpaqhetchásamákpoho apkelxeyenma xa aqsok nak. Axta aptemék chá'a apkenagkama pók se'e:
—Melaneyk xama aqsok ekmaso ekpayhawo nak yaqwayam yáneykpok emátog xa énxet nak; megkapayhawok nahan kólhéssók sẽlpextétamakxa.
32 Tén axta Agripa aptéma apkenagkama Festo s'e:
—Payhawók axta eykhe kólyenyekxak aqsa xa énxet nak, melmaxneyakxa axta makham yának etnehek apyekpelchémo m'a wesse' apwányam Roma.