1 «Padres y hermanos míos, escuchen ahora lo que tengo que decir en mi defensa.»
2 Al oír que les hablaba en lengua aramea, todos guardaron silencio. Pablo siguió diciendo:
3 «Yo soy judío. Nací en Tarso de Cilicia, pero me criaron en esta ciudad, donde Gamaliel me instruyó con total apego a la ley de nuestros antepasados. El celo por Dios que ustedes sienten hoy, también lo sentí yo,
4 pues perseguí a muerte a los de este Camino. Yo aprehendía y llevaba a las cárceles a hombres y mujeres;
5 el sumo sacerdote y todos los ancianos me dieron cartas para apresar a los hermanos; ellos son testigos de que fui a Damasco para aprehender a los creyentes que estuvieran allí, y llevarlos a Jerusalén para castigarlos.
Pablo relata su conversión
(Hch 9.1-19Hch 26.12-18)
6 »Pero sucedió que en el camino, ya cerca de Damasco y como a mediodía, de repente me rodeó una intensa luz del cielo.
7 Caí al suelo, y entonces oí una voz que me decía: “Saulo, Saulo, ¿por qué me persigues?”
8 Yo respondí: “¿Quién eres, Señor?” Y la voz me contestó: “Yo soy Jesús de Nazaret, a quien tú persigues.”
9 Los que me acompañaban vieron la luz, y se espantaron; pero no escucharon la voz del que me hablaba.
10 Entonces dije: “Señor, ¿qué debo hacer?” Y el Señor me dijo: “Levántate, y ve a Damasco; allí se te dirá todo lo que se ha determinado que hagas.”
11 Como yo no podía ver por causa de esa luz tan potente, los que me acompañaban me llevaron de la mano, y así llegué a Damasco.
12 »Allí vivía Ananías, un hombre piadoso y apegado a la ley, de quien todos los judíos que allí vivían hablaban bien.
13 Ananías vino, se me acercó y me dijo: “Hermano Saulo, ¡recibe la vista!” Y en ese mismo instante recobré la vista y pude verlo.
14 Y él me dijo: “El Dios de nuestros padres te ha escogido para que conozcas su voluntad, y veas al Justo y escuches de sus propios labios su palabra,
15 pues tú serás su testigo ante todo el mundo de esto que has visto y oído.
16 ¿Qué esperas, entonces? ¡Levántate y bautízate, e invoca su nombre, para que quedes limpio de tus pecados!”
Pablo es enviado a los no judíos
17 »Cuando volví a Jerusalén, mientras oraba yo en el templo, entré en éxtasis.
18 Vi entonces al Señor, y escuché que me decía: “Date prisa, y sal pronto de Jerusalén, porque no van a creer lo que les digas de mí.”
19 Yo le respondí: “Señor, ellos saben que yo andaba por todas las sinagogas encarcelando y azotando a los que creían en ti.
20 Cuando corría la sangre de Esteban, tu testigo, yo estaba allí, aprobando su muerte con mi presencia y cuidando la ropa de quienes lo mataron.”
21 Pero el Señor me dijo: “Anda, que voy a enviarte lejos, a los que no son judíos.”»
Pablo en manos del tribuno
22 Hasta aquí lo escucharon. Entonces alzaron la voz y gritaron: «¡Mátalo! ¡Bórralo de este mundo! ¡Gente así no merece vivir!»
23 Y se rasgaban la ropa y lanzaban polvo al aire, y no dejaban de gritar.
24 Entonces el tribuno mandó que llevaran a Pablo a la fortaleza, con órdenes de que lo interrogaran y lo azotaran para saber por qué protestaban contra él.
25 Cuando lo estaban atando con correas, Pablo le preguntó al centurión allí presente: «¿Acaso está permitido azotar a un ciudadano romano sin que antes se le juzgue?»
26 Cuando el centurión oyó esto, fue con el tribuno y le dijo: «¿Y ahora qué vas a hacer? ¡Este hombre es ciudadano romano!»
27 Fue entonces el tribuno y le preguntó: «Dime, ¿en verdad eres ciudadano romano?» Y como Pablo respondió que sí,
28 el tribuno se jactó: «¡A mí me costó mucho dinero adquirir la ciudadanía!» Pero Pablo le respondió: «Yo soy romano de nacimiento.»
29 Al saber que Pablo era ciudadano romano, los que iban a interrogarlo se apartaron de él, y el tribuno hizo lo mismo, pues tuvo miedo de haber ordenado que lo interrogaran.
Pablo ante el concilio
30 Al día siguiente, el tribuno quiso saber por qué realmente lo acusaban los judíos, así que ordenó que le quitaran las cadenas, y también que se presentaran los principales sacerdotes y el concilio. Luego sacó a Pablo, y lo hizo comparecer ante ellos.
1 “Élyáxeg tén han kélámha kélmonye'e nak, kóleyxho sekmako nak ko'o altennaksek kéxegke peya axénaxchekxohok ahagko' ko'o.”
2 Xama axta apkellegaya apkelpaqhetchessama hebreo appeywa Pablo xa énxet'ák nak, yágweykmók axta apkelwanmeyeykekxa'. Axta aptemék appaqmeyesma Pablo s'e:
3 “Judío ko'o, cha'a sekteyeykemxa m'a Tarso yókxexma Cilicia, akke sekwáneykemxa s'e Jerusalén, Gamaliel axta eyke apteme ko'o sélxekmósso, élxekmóssegkek axta ko'o ekyókxoho m'a ektémakxa axta ẽlyapmeyk nanók segánamakxa apagkok. Élenxáneykmek axta ko'o atnehek sekyetleykha Dios ekweykmoho kañók agko' ewáxok, ekhawo kéltáhakxa nak kéxegke kélyókxoho s'e sakhem nak. 4 Eknaqtawáseykegkók axta chá'a ko'o nanók ma'a apkelyetleykekxa nak Ámay Axnagkok ekweykmoho chá'a sélnapma. Élmomchek axta anhan chá'a sekxátama kañe' sẽlpextétamakxa, magweyxek axta m'a apkelennay'a nak tén han ma'a kelwán'ák nak. 5 Cha'a apteme apya'áseykegkoho m'a apkemha apmonye' nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a apyókxoho apkelámha apmonye'e nak. Axta segkésso chá'a ko'o weykcha'áhak apkeltémo asakxések ẽlyáxeg'a judíos apheykencha'a nak ma'a Damasco, ekmaheykegkek axta chá'a ko'o m'a sélchetamsama m'a énxet'ák melya'ásseyam, yaqwayam enxoho anaqlanták se'e Jerusalén, keñe kóllegássesagkoho'.
Pablo apkeltenneykha sekxók apyaqmagkassama apwáxok
(Hch 9.1-19Hch 26.12-18)
6 “Neyseksa sekxega axta ko'o ámay, ketók axta sekweykekxexa m'a Damasco, yetseksók ekhem la'a, pelakkassegkek axta seyáhapwaya ko'o apkelyenma ekyennaqte agko' neyáwa sekxegamakxa, 7 ekteyeykmek axta nahan ko'o náxop. Keñe seklegaya xama kélpeywa ektéma seyenagkama s'e: ‘Saulo, Saulo, ¿yaqsa ektéma señassáseykegkoho nak?’ 8 Tén axta sektéma ko'o sélmaxneyeykencha'a s'e: ‘¿Wesse', yaqsa exchep?’ Keñe axta ektéma kélpeywa seyátegmoweykegkokxo s'e: ‘Ko'o Jesús séñama nak Nazaret, señassásegkoho nak xép’. 9 Apkelweteyak axta apkelyenma m'a sélxegexma'a axta ko'o, axta eyke ellegeyk ma'a kélpeywa sepaqhetchessama axta ko'o. 10 Tén axta sektéma ko'o sélmaxneyeykencha'a s'e: ‘Wesse', ¿yaqsa eyéméxko ko'o alána'?’ Tén axta aptéma seyenagkama Wesse' egegkok se'e: ‘Etnemekxa néten, yempekxoho makham apmahéyak ma'a Damasco. Sa' kóltennaksek xép ekyókxoho eyéméxchexa etnehek ma'a.’ 11 Keñe axta sélxegexma'a apmeykegko émek séntameykekxo m'a Damasco, hakte meyke ahaqta'ák axta ko'o etnéssessók ma'a apkelyenma.
12 “Aphegkek axta nahan xama énxet ma'a apwesey axta Ananías apteme axta ekpéwomo agko' aptémakxa nápaqtók Dios, tén han apkelyaheykekxoho m'a Moisés segánamakxa apagkok; tásek axta anhan chá'a katnehek apkelxeyenma apyókxoho judíos ma'a apheykha axta m'a Damasco. 13 Ey'áyak axta ko'o m'a Ananías. Axta aptemék seyenagkama apwaya s'e: ‘Eyáxeg Saulo, étekxa makham exma.’ Yetlómók axta han sekweteykekxa exma, ekweteyak axta nahan ma'a Ananías. 14 Tén axta aptéma appeywa s'e: ‘Apkelyéseykha exchep ma'a Dios apagkok nak ẽlyapmeyk nano' yaqwayam enxoho ékpelkohok ma'a apmopmenyého nak, tén han étak xép ma'a apteme nak appéwomo, tén han eñak ma'a appeywa apagko'. 15 Hakte xép sa' etnehek apkeltenneykha apwesey nápaqta'awók ma'a apyókxoho énxet'ák, eltennasha sa' chá'a m'a ektémakxa aqsok apwete tén han aplege. 16 Ná eleyx kaxwo'. Etnamha, etegye yaqpassama yegmen, yáxñásekxa aptémakxa mey'assáxma, ewónmakha m'a Wesse' egegkok apwesey.’
Pablo kéláphasso nepyeseksa énxet'ák metnaha nak judíos
17 “Xama axta sekweykekxo makham ma'a Jerusalén, ekmaheykegkek axta tegma appagkanamap yaqwayam atnehek nempeywa nélmaxnagko, ekweteyak axta aqsok sélxekmóssamo. 18 Ekweteyak axta Wesse' egegkok, aptéma seyenagkama s'e: ‘Epekhésha sa', etyep sa' heykxa s'e Jerusalén, hakte megkahaxnaxkók sa' apxéna enxoho exchep hexének ko'o.’ 19 Axta ektemék ko'o seyenagkama s'e: ‘Wesse', apkelya'ásegkók eyke sekmaheykegko axta chá'a ko'o ekyókxoho apchaqneykekxexa judíos xa énxet'ák nak, tén han sekxátama axta chá'a kañe' sẽlpextétamakxa m'a énxet'ák apteme nak mey'ásseyam xeyep; tén han ma'a ektémakxa axta chá'a sélnápeykencha'a, 20 apkelya'ásegkók nahan sekhama axta ko'o, cham'a apmatñama axta apkeláneykha Esteban, apxeyenmo axta chá'a exchep, sekxeyenma axta ko'o ektaqmela aptamheykegkaxa, ko'o axta nahan séláneseykha apkelnaqta m'a énxet'ák ektáha axta apchaqhe.’ 21 Axta eyke aptemék ko'o seyenagkama Wesse' egegkok se'e: ‘Exeg sa', wáphaksek sa' ko'o exchep ma'a apkelókxa makhawók agko' nak.’”
Sẽlpextétamo apwesse' apma Pablo
22 Cháxa néxa axta apkelháxenmo appeywa xa; tén axta aptéma apkelyennaqtéssamo apkelpeywa énxet'ák se'e: “¡Megkapayhawok eweynchamha chá'a xa énxet nak! ¡Kólmasséssem sa' apha keso náxop!” 23 Axta eyke nahan elwáteseykegkok apkelyennaqtéssamo apkelpeywa, apkelyeykáseykha axta apkelántaxno, apkexeykegkek axta anhan chá'a néten yagkamex. 24 Tén axta sẽlpextétamo apwesse' apkeltémo kólaqxegkessekxak kañe' sẽlpextétamo apxagkok ma'a Pablo, apkeltémók axta kólyekpexchetmakha yaqwayam enxoho exének yaqsa ektéma apkelpáxameyncha'a énxet'ák apkenmexeykencha'a. 25 Xama axta kélpenchessama kélpextete yaqwayam kólyekpexchetmakha, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a Pablo sẽlpextétamo apkemha apmonye' apkenmeykencha'a axta nahan ma'a:
—¿Payhawóya kéxegke kólyekpexchetmakha énxet aphémo nak romano tén han megkólyekpelkók sekxók aqsok apkelane?
26 Xama axta aplegaya apkemha apmonye sẽlpextétamo xa, apya'eykekxeyk axta apkeltennásseykekxo m'a sẽlpextétamo apwesse'. Axta aptemék apkenagkama s'e:
—¿Háxko sa' etnehek xép? Aphawo neyke nahan romano m'a énxet nak.
27 Tén axta sẽlpextétamo apwesse' apya'áyekmo Pablo. Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Naqsóya exchep apteme aphémo m'a romano?
Axta aptemék apchátegmoweykegko Pablo s'e:
—Ehay.
28 Tén axta sẽlpextétamo apwesse' aptéma apkenagkama Pablo s'e:
—Awanhek axta ko'o sekyamasma selyaqye sekmáheyo atnehek sekhémo romano.
—Tén axta Pablo aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e: Sekxók sektéyeykmo axta eyke ko'o sekteme sekhémo romano.
29 Tén axta m'a apmáheyo axta eykhe elyekpexchetmakha m'a Pablo, apyamasmeyk axta aqsa; weykmók axta anhan sẽlpextétamo apwesse' apkeye apya'ásegweykmo apteme aphémo romano, hakte apkelpextetegkek axta.
Pablo apwayam apheykegkaxa nak segyekpelchémo judíos
30 Mók ekhem axta entemék apkeltémo ey'ásegwomhok ektaqmela sẽlpextétamo apwesse' ektémakxa apxeyenma aqsok apkelane judíos ma'a Pablo, kélhaxyawássessegkek axta kélpextete cadenas, tén axta apkeltémo kólánchásekxak apkelámha apmonye'e apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han ma'a apyókxoho apheykha nak ma'a sẽlyekpelchémókxa'. Kélyentameykekxeyk axta Pablo kélchenegkesseykekxo nápaqta'awók xa énxet'ák nak.