La promesa del Espíritu Santo
1 Estimado Teófilo, en mi primer tratado hablé acerca de todo lo que Jesús comenzó a hacer y a enseñar,
2 hasta el día en que fue recibido en el cielo, después de que por medio del Espíritu Santo, les dio mandamientos a los apóstoles que había escogido.
3 Después de su muerte, se les presentó vivo y, con muchas pruebas que no admiten duda, se les apareció durante cuarenta días y les habló acerca del reino de Dios.
4 Mientras estaban juntos, les mandó que no se fueran de Jerusalén, sino que les dijo: «Esperen la promesa del Padre, la cual ustedes oyeron de mí.
5 Como saben, Juan bautizó con agua, pero dentro de algunos días ustedes serán bautizados con el Espíritu Santo.»
La ascensión
6 Entonces los que estaban reunidos con él le preguntaron: «Señor, ¿vas a devolverle a Israel el reino en este tiempo?»
7 Y él les respondió: «No les toca a ustedes saber el tiempo ni el momento, que son del dominio del Padre.
8 Pero cuando venga sobre ustedes el Espíritu Santo recibirán poder, y serán mis testigos en Jerusalén, en Judea, en Samaria, y hasta lo último de la tierra.»
9 Después de haber dicho esto, ellos lo vieron elevarse y ser recibido por una nube, que lo ocultó de sus ojos.
10 Mientras miraban al cielo y veían cómo él se alejaba, dos varones vestidos de blanco se pusieron junto a ellos
11 y les dijeron: «Varones galileos, ¿por qué están mirando al cielo? Este mismo Jesús, que ustedes han visto irse al cielo, vendrá de la misma manera que lo vieron desaparecer.»
Elección del sucesor de Judas
12 Entonces los apóstoles volvieron a Jerusalén desde el monte del Olivar, que dista de Jerusalén poco más de un kilómetro.
13 Cuando llegaron a Jerusalén, subieron al aposento alto, donde se hallaban Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo hijo de Alfeo, Simón el Zelote y Judas, el hermano de Jacobo.
14 Todos ellos oraban y rogaban a Dios continuamente, en unión de las mujeres, de María la madre de Jesús, y de sus hermanos.
15 Uno de esos días Pedro se puso de pie, en medio de los hermanos (que estaban reunidos y eran como ciento veinte), y dijo:
16 «Hermanos míos, tenía que cumplirse la Escritura, donde por boca de David se dice que el Espíritu Santo habló acerca de Judas, el que guio a los que prendieron a Jesús.
17 Nosotros lo considerábamos como uno de los nuestros, porque era parte de este ministerio.
18 Con lo que le pagaron por su iniquidad, Judas compró un campo; pero se cayó de cabeza y su cuerpo se reventó por la mitad, y todas sus entrañas se derramaron.
19 Como esto lo supieron todos los habitantes de Jerusalén, aquel campo se llama Acéldama, que en su lengua quiere decir “Campo de sangre”.
20 En el libro de los Salmos está escrito:
»Que su habitación quede desierta;
que nadie viva allí,
y que otro tome su oficio.
21 »Se hace necesario que, de aquellos que nos acompañaron todo el tiempo en que el Señor Jesús estuvo entre nosotros,
22 desde que Juan bautizaba hasta el día en que el Señor subió al cielo, uno de ellos se nos una para ser testigo de su resurrección.»
23 Entonces señalaron a José, llamado Barsabás, que tenía por sobrenombre «el Justo», y a Matías.
24 Y en su oración dijeron: «Señor, tú conoces todos los corazones. Muéstranos a cuál de los dos has escogido,
25 para que tome la parte de este ministerio y apostolado, de la que Judas cayó por su transgresión para irse a donde le correspondía.»
26 Y lo echaron a la suerte, y esta recayó en Matías. Y a partir de entonces fue contado entre los once apóstoles.
Espíritu Santo apxénamap ewa'
1 Eyáxeg Teófilo, ektáxéssessek axta ko'o exchep émha amonye' sektáxéssesso axta m'a ekyókxoho aqsok apkelane axta Jesús, tén han ma'a ektémakxa axta apkelxekmósso sekxók axta aptamheykencha'a, 2 ekweykmoho m'a apmeyeykekxo axta néten. Apméssegkek axta apkeltémókxa etnehek apkelxekmósso amonye' apxega Jesús ma'a apkelápháseykha ektáha axta apkelyéseykha, Espíritu Santo axta eyke apchásenneykxa'. 3 Keñe axta natámen apketsapma apxekmowásamákpekxoho, apxekmóssamók axta apxátekhágweykmo. Cuarenta ekhem axta weykmohok apxekmowásamákpekxoho xa énxet'ák nak, apkeltennáseykha axta nahan ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
4 Apkelpaqhetchessegkek axta nahan apkelápháseykha Jesús apkeltémo melántépek Jerusalén, cham'a aphamakxa axta makham nepyeseksa. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kólleyx sa' sekxók katnehek ma'a apxeyenma axta egkések kéxegke m'a Táta, séltennasa axta kéxegke. 5 Naqsók axta apyaqpassáseykegko yegmen énxet ma'a Juan, kaxwók sa' eyke kéxegke kólyaqpássesagkok yetlo Espíritu Santo.
Jesús apmeyeykekxa néten
6 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a énxet'ák ektáha axta apkelxegexma'a Jesús se'e:
—Wesse', ¿peya etnéssásekxak makham xép Israel ma'a ektémakxa axta apkeláneykencha'a apchókxa?
7 Axta aptemék apchátegmoweykegkokxo Jesús se'e:
—Megkapayhawok kéxegke kólya'asagkohok ekwánxa ekhem essenhan yaqsa ekhem elának Táta m'a aqsok appekkenma axta eñama apmopwána; 8 apwa'ak sa agkok Espíritu Santo kélnepyeseksa kéxegke, kólxawak sa' kélmowána, kólxog sa' nahan chá'a kólxének sekwesey ko'o, cham'a Jerusalén, tén han ma'a ekyókxoho yókxexma nak Judea, tén han ma'a Samaria, ekweykmoho m'a eyátépexa agko' nak keso náxop.
9 Xama axta appenchessama apteme appeywa xa, kélya'áseykekxeyk axta néten Jesús neyseksa apkelányo m'a apkelápháseykha, chapmeyk axta xama yaphope, massegkek axta anhan apkelwete m'a apkelápháseykha. 10 Neyseksa apkelsekheykekxoho axta nahan néten apkelánegkokxoho apwenchapeykekxo Jesús apxekmowásamákpoho apqánet énxet apkelmope apkelántaxno apchaqnágwaya ekpayhókxa apchaqneykegkaxa, 11 axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Énxet'ák Galilea, ¿yaqsa ektáha kélenmexawo nak néten? Cháxa Jesús aphama axta chá'a kélnepyeseksa kéxegke xa kélya'áseykxo nak néten, sa' etnehek makham éxyamok ekhawo nak ektáhakxa kélwet'a apmeyákxo m'a néten.
Matías kélyéseykha
12 Axta apkeleñamak Jesús apkelápháseykha m'a egkexe ekwesey nak Élámhakxa Olivos apkelmeyeykekxo makham ma'a Jerusalén: Un kilómetro axta m'a. Hawók axta m'a éltémókxa axta segánamakxa kawomhok chá'a nenxega ekhem sábado. 13 Xama axta apkelweykekxo m'a tegma apwányam, apkelchenátweykekxeyk axta m'a tegma néten, cham'a apheykegkaxa axta chá'a. Pedro axta m'a, tén han Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, tén han pók Santiago Alfeo axta apketche, Simón kéltéma axta Celote, tén han Judas, Santiago axta apketche. 14 Yaqnekxohok axta chá'a apyókxoho m'a, yaqwayam etnahagkok nempeywa nélmaxnagko yetlo mók xam'a kelán'ák, María axta nahan, cham'a Jesús egken, tén han Jesús apkelyáxeg'a.
15 Apkeltennáseykha axta nahan Pedro apnámakkok ektáha axta apchaqneykekxa xa ekhem nak, ciento veinte énxet axta apyókxoho. Axta aptemék apkelanagkama s'e: 16 “Élyáxeg, xénamaxcheyk axta megkatnehek megkatne m'a ekyetnama nak eknaqtáxésamaxche Espíritu Santo appeywa, cham'a apkeltenneykencha'a axta David apxeyenma Judas, ektáha axta apnaqlo m'a sẽlpextétamo yaqwayam emok Jesús. 17 Hakte Judas axta apteme xama apkeñama negyeseksa negko'o, apkeláneyak axta anhan ma'a ektémakxa nak negko'o néltamheykha. 18 (Apxegamchek axta eyke, keñe apmoma xapop ma'a selyaqye kélyánmagkasso axta eñama aptamheykha ekmaso; tén axta aptéyeykmo apyenhagweykto apqátek xapop, apkenmagamók axta, kelánteyepmeyk axta anhan támpagkok. 19 Xama axta apkellegaya amya'a m'a énxet'ák apheykha nak Jerusalén, Hacéldama axta apteméssessók ekwesey m'a xapop nak, apkelteme axta apkelpeywa apagko': ‘Yókxexma ekyetnamakxa Éma’.) 20 Temegkek eyke eknaqtáxésamaxche Salmos se'e:

“Meyke énxet sa' etnekxak
ma'a apxagkok,
méko sa' nahan kaxek ma'a.”

Temék nahan se'e:
“Pók énxet sa' nahan eyaqmagkasek ma'a
ektémakxa nak aptamheykha.”
21 “Apháha nahan negyeseksa m'a énxet'ák sẽlyetleykencha'a axta chá'a yókxoho ekhem, aphamakxa axta negyeseksa negko'o m'a Wesse' egegkok Jesús, 22 eyeynamo m'a apyaqpássessama axta yegmen Juan ma'a Jesús, ekweykmoho m'a apmeyeykekxo axta néten. Kéméxcheyk negko'o hempaxqak xama xa énxet'ák nak, yaqwayam enxoho eltennaha xamo' negko'o m'a apxátekhágweykmo axta Jesús.”
23 Tén axta apkelxénamakpo apqánet yaqwayam kólyésha xama: José axta m'a, apkeltamhomakpo axta Barsabás, tén han mók kélteme axta Appéwomo, Matías axta anhan. 24 Axta aptemék aptamheykegko nempeywa nélmaxnagko s'e: “Wesse', xép apya'áseykegkoho nak ektémakxa élchetamso apwáxok apyókxoho énxet, henxekmós negko'o yaqsa apkelyésancha'a s'e apqánet nak, 25 yaqwayam enxoho emok aptamheykha apteme apchápháseykha, apyenseykmo axta Judas eñama mey'assáxma, apmaheykegko axta m'a ekpayhémókxa axta yaqweykenxa emhagkok.”
26 Aptawáseykegkek xama aqsok yaqwayam enxoho étak ma'a ektáha kélyéseykha, Matías axta nahan peheweykmok, cháxa appaxqeykekxo axta m'a once kélápháseykha nak.