David proclamado rey de Judá
1 Después de la muerte de Saúl y Jonatán, David fue a consultar al Señor y le preguntó:
«¿Debo ir a alguna de las ciudades de Judá?»
Y el Señor le dijo que sí, pero David volvió a preguntarle:
«¿Y a qué ciudad debo ir?»
Y el Señor le dijo:
«Ve a Hebrón.»
2 David se dio prisa y fue allá, y se llevó consigo a sus dos mujeres, Ajinoán la jezreelita, y Abigaíl, la viuda de Nabal, el de Carmel.
3 También fueron con él los soldados que siempre lo habían acompañado, y junto con sus familias se quedaron a vivir en las ciudades de Hebrón.
4 Fue allí donde los jefes de Judá se reunieron para consagrar a David como rey sobre la tribu de Judá.
Cuando David se enteró de que los habitantes de Jabés de Galaad habían sepultado a Saúl,
5 les envió el siguiente mensaje:
«Que el Señor los bendiga por haber tratado con misericordia a Saúl, su señor, dándole sepultura.
6 Que el Señor los trate con la misma misericordia y lealtad, y yo mismo me comprometo a tratarlos así por lo que han hecho.
7 Y ahora que ha muerto Saúl, su señor, esfuércense y cobren ánimo, pues los de la tribu de Judá han resuelto consagrarme como su rey.»
Guerra entre David y la familia de Saúl
8 Pero Abner hijo de Ner, que había sido general del ejército de Saúl, tomó a Isboset hijo de Saúl, y lo llevó a Majanayin
9 y allí lo nombró rey de Galaad, de Gesuri, de Jezrel, de Efraín, de Benjamín y de todo Israel.
10 Isboset hijo de Saúl tenía cuarenta años cuando comenzó a reinar sobre Israel, y reinó dos años. Los únicos que siguieron a David fueron los de la tribu de Judá.
11 Y David reinó en Hebrón sobre la tribu de Judá siete años y seis meses.
12 Abner salió de Majanayin hacia Gabaón, al frente de los siervos de Isboset hijo de Saúl.
13 Joab hijo de Seruyá y los siervos de David salieron y se encontraron con los hombres de Abner junto al estanque de Gabaón. Allí se detuvieron, los unos a un lado del estanque, y los otros al otro lado,
14 y Abner le dijo a Joab:
«Que se preparen tus jóvenes y vengan a luchar contra nosotros.»
Joab les ordenó que se prepararan,
15 y ambos grupos se aprestaron para la lucha. Por parte de Isboset eran doce hombres de Benjamín, y por parte de David también doce,
16 y cada uno de ellos agarró a su adversario por la cabeza, le encajó la espada en el costado, y todos cayeron muertos al mismo tiempo. Por eso, ese lugar fue llamado Jelcat Hasurín, y está en Gabaón.
17 Ese día la batalla fue muy reñida, y Abner y los israelitas fueron vencidos por los soldados de David.
18 Entre los soldados de David estaban Joab, Abisay y Asael, hijos de Seruyá. Asael era tan veloz que, cuando corría, parecía una gacela en el campo.
19 Y Asael persiguió a Abner sin darle un momento de respiro,
20 pero Abner se volvió a verlo y le dijo:
«Tú eres Asael, ¿verdad?»
Y Asael le respondió:
«Así es. Yo soy Asael.»
21 Entonces Abner le dijo:
«Hazte a un lado, hacia donde tú quieras; toma a uno de mis hombres y quédate con sus despojos.»
Pero Asael no le hizo caso, sino que siguió persiguiéndolo.
22 Y Abner volvió a decirle:
«Deja de perseguirme. No quiero matarte. ¿Con qué cara podría yo presentarme ante tu hermano Joab?»
23 Pero como Asael no dejaba de perseguirlo, Abner tomó su lanza y le clavó el revés a la altura de la quinta costilla; la lanza le salió por la espalda, y allí mismo cayó muerto. Todos lo que pasaban por allí y veían a Asael tendido, se detenían a mirarlo.
24 Joab y Abisay siguieron persiguiendo a Abner, y para cuando el sol se puso ya habían llegado a la colina de Amma, que está delante de Guiaj, junto al camino del desierto de Gabaón.
25 Entonces se reunieron los benjaminitas para perseguir a Abner; formaron un solo ejército, y se detuvieron en la parte alta de la colina.
26 Allí Abner gritó a voz en cuello, y le dijo a Joab:
«¿Vamos a estar siempre en guerra? Si seguimos así, el final de todos nosotros será muy amargo. ¿Cuándo vas a decirle a tu gente que deje de perseguir a sus propios hermanos?»
27 Y Joab le respondió:
«Te juro por Dios que, si no hubieras hablado como ahora lo has hecho, mi gente habría perseguido a sus hermanos hasta el amanecer.»
28 Y enseguida Joab mandó tocar la trompeta, y su gente se detuvo y dejó de perseguir a los israelitas. Allí terminó la lucha.
29 Entonces Abner y sus hombres caminaron por el Arabá toda aquella noche, pasaron el Jordán y cruzaron por Bitrón hasta llegar a Majanayin.
30 Joab dejó entonces de perseguir a Abner, y al contar a su ejército, resultó que faltaban Asael y diecinueve soldados de David.
31 Por el contrario, los soldados de David habían matado a trescientos sesenta soldados benjaminitas de Abner.
32 Tomaron el cuerpo de Asael y lo pusieron en el sepulcro de su padre, en Belén. Luego, Joab y sus hombres caminaron toda esa noche, y les amaneció en Hebrón.
David kélteméssesso wesse' apwányam Judá
1 Apkelmaxneyáha axta Wesse' egegkok David natámen xa, axta aptáhak apcháneya s'e:
—¿Ewancheya ko'o amhagkok xama tegma apkelyawe apheykegko nak Judá?
Apchátegmowágkek axta Wesse' egegkok:
—Éhay, apwanchek emhagkok.
Keñe axta David aptáha apkelmaxneyáncha'a:
—¿Háxko ewanchek amhagkok?
Apchátegmowágkek axta Wesse' egegkok:
—Emhók sa' ma'a Hebrón.
2 Apmahágkek axta David ma'a yetlo ánet apnaqteyegka'a: cham'a Ahinóam, eñama axta m'a tegma apwányam Jezreel, tén han Abigail, Nabal axta aptáwa' neptámen, apkeñama axta m'a Carmel. 3 Apnaqlókek axta han apkelxegexma'a, ekyetlómo chá'a apnámakkok, apkelhakmek axta m'a tegma apkelyawe neyáwa nak Hebrón. 4 Tén axta apkelwa'a énxet'ák Judá, apteméssessek axta han David wesse' apwányam ma'a Judá.
Xama axta kéltennásencha'a David ektáha énxet'ák Jabés, ekpayho nak Galaad, apchátawanye m'a Saúl, 5 apkeláphássek axta apkelásenneykha David apkeltamho etnehek elának se'e: “Wesse' egegkok sa' epasmok kéxegke eñama ektaqmalma kélteméssessamakxa Saúl, wesse' kélagkok axta, kélátawanyama. 6 Kataqmalmakha sa' apwáxok elanok kéxegke Wesse' egegkok, mekxeyha sa' nahan. Ataqmelchesek sa' ko'óxa sekteméssesakxa kéxegke eñama kélteme xa. 7 Kólwasqápekxoho sa' kaxwók kéxegke, kólyennákxoho sa', naqsók eykhe apketsapma m'a Saúl, ko'o eyke etnessásak wesse' apwányam ma'a énxet'ák Judá.”
Israel apkelnápomákpekxa xamo' énxet'ák Judá
8 Apyentegkek axta Is-bóset, Saúl axta apketche m'a Abner, Ner axta apketche, apteme axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo apagkok ma'a Saúl, apya'ássek axta m'a Mahanaim, 9 apteméssessámxa axta wesse' apwányam ma'a Galaad, Guesurí, Jezreel, Efraín, Benjamín, tén han ma'a ekyókxoho kañe' nak Israel.
10 Cuarenta apyeyam apagkok axta aptemék Is-bóset apkeynamo apteme wesse' apwányam ma'a Israel, apqánet apyeyam axta apteme wesse' apwányam. David axta eyke aqsa aptemék wesse' apwányam apagkok ma'a énxet'ák Judá, 11 siete apyeyam, seis pelten axta han apteme wesse' apwányam David ma'a Judá, axta eyke aphamakxa chá'a aptéma wesse' apwányam ma'a Hebrón.
12 Apxegkek axta Abner apkeñama Mahanaim, apmahágko m'a Gabaón, apmonye' axta apxegak apnaqlawa m'a Is-bóset sẽlpextétamo apagkok. 13 Keñe axta Joab, Seruiá axta étche, aptepa apmahágko m'a Hebrón, yetlo m'a David sẽlpextétamo apagkok, apkeltahanyeykpók axta han ma'a kélyátamakxa nak yegmen ekyetnama nak Gabaón. Apkelánegkek axta han apheykha sẽlpextétamo m'a xama nekha nak kélyátamakxa yegmen, keñe axta han nápakha m'a ekpayhókxa nak. 14 Tén axta Abner aptáha apcháneya m'a Joab:
—Tásek sa' elnapakpok wokma'ák negaqta'awo'.
—Hoy —axta aptáhak Joab.
15 Apchaqnágwokmek axta doce wokma'ák sẽlpextétamo apagkok nak Benjamín, tén han Is-bóset, Saúl axta apketche, keñe axta han doce m'a David nak sẽlpextétamo apagkok, yaqwayam elnapakpok. 16 Apqátek axta chá'a appathetchásak pók, keñe apkelyetxaqkasa chá'a nápakha sókwenaqte, apsawheykpók axta han apkeletsapa apyókxoho. Cháxa keñamak éltamhomaxko nak Helcat-hasurim xa yókxexma nak, ekyetnama nak Gabaón. 17 Asagkók agko' axta apkelnápomap xa ekhem nak, apyaqmásekpek axta m'a Abner, tén han ma'a sẽlpextétamo Israel, David sẽlpextétamo apagkok axta apmenxenak. 18 Axta han apháha apqántánxo étchek Seruiá m'a: cham'a Joab, Abisai tén han Asael, apmeyhek axta yenyehek ma'a Asael, máxa axta xenaq kanyehek ma'a yókxexma eyáxñe nak, 19 apyaqmássek axta Abner meltamho yegketek. 20 Xama axta appeynchákpoho neptámen ma'a Abner keñe aptáha s'e:
—¿Xépya Asael?
—¡Ko'o neykhe! —axta aptáhak apchátegmowágko.
21 Tén axta Abner aptáha apcháneya s'e:
—Elwatés seyaqmasso. Ema aqsa pók sẽlpextétamo, elyementók sa' ma'a ekyókxoho aqsok apkelseykha.
Axta eyke elwáteyásak apyaqmasso m'a Asael, 22 keñe aptáha makham apcháneya Abner se'e:
—¡Elwatés seyaqmasso, ayaqnegkesek sa' xép náxop waqhek! ¿Háxko sa' atnehek ko'o awakxak aphakxa apepma Joab sektáha enxoho xa?
23 Axta eyke elwátéssekmok apyaqmasso m'a Asael, keñe Abner apkelyetxaqkasa apwokmo naw'a apakxak sawhéwa apagkok, mallahanwokmók axta han, cha'a apketsapakxa axta han Asael ma'a. Keñe m'a apyókxoho ektáha axta apkelwayam ekpayhókxa apketsapakxa Asael, apchaqnágwokmek axta apkelanawo. 24 Keñe axta Joab tén han Abisai, apyaqmásekxoho makham ma'a Abner. Taxneyk axta ekhem apkelwokmo m'a egkexe nak Amá, émha nak ekpayho Guíah, ámay ekmahéyak nak ma'a meykexa énxet Gabaón. 25 Axta apchaqnákxak Benjamín énxet'ák apagkok ma'a yetlo Abner, apyepetchákxeyk axta pók sẽlpextétamo apkelánegwokmo apheykha m'a néten egkexe. 26 Keñe axta Abner apyennaqtésa appeywa aptáha apcháneya Joab se'e:
—¿Megkamassegwomeya s'e nentekyawa nak? ¿Ya ey'ásegkok peya hegmések aqsa éllapwámeyak egwáxok se'e aqsok nak? ¿Háxko sa' ekwánxa ekhem yának elwátésagkok énxet'ák apagkok apmenxeneykha m'a apkelyáxeg'a?
27 Keñe axta apchátegmowágko Joab:
—Naqsók ko'o ekteméssásak yetlo sekxeyenma Dios, kaxtemék xeyk metne heyának xa ektáha nak, emenxenek xeyk aqsa énxet'ák ahagkok ma'a apkelyáxeg'a ekwokmoho élsaka.
28 Yetlókok axta apkeltémo kólpáwaksek Joab ma'a kélaqkahasso, keñe axta apchaqnágwokmo m'a apyókxoho énxet'ák, apkelwáteságkek axta apmenxenma m'a israelitas, tén han apkelnápomap. 29 Apxegkek axta Abner yetlo apkelxegexma'a appéwomo m'a ekpayhegweykenxa nak xapop Arabá, ekwokmoho élságwokmo, apkelyeykhákxeyk axta Jordán, apkelyeyk'ak axta han ma'a Bitrón, apkelwákxeyk axta makham ma'a Mahanaim.
30 Apkelwátéssekmek axta apyaqmasso Joab ma'a Abner, keñe apchánchesákxo m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, apkelyetsátekxeyk axta, apwet'ak axta apkeletsapma diecinueve David sẽlpextétamo apagkok, keñe han apmatñà m'a Asael. 31 Keñe axta m'a David sẽlpextétamo apagkok apkelnapa trescientos sesenta Benjamín énxet'ák apagkok, tén han Abner apkelxegexma'a.
32 Keñe axta Asael aphápak kélsákxo m'a Belén. Kélátawanyegwákxeyk axta m'a, takhaxpop apagkok axta m'a apyáp. Kelsakak axta apxegakxa Joab tén han apkelxegexma'a, apkelwákxeyk axta m'a Hebrón.