La sunamita recupera sus bienes
1 Eliseo habló con la mujer a cuyo hijo él le había devuelto la vida, y le dijo:
«Prepárate a partir con toda tu familia, y ve a vivir donde puedas. El Señor va a hacer que haya una gran hambruna en el país, la cual durará siete años.»
2 La mujer se dispuso a acatar las instrucciones del varón de Dios, y junto con su familia se fue al país de los filisteos, y allá vivió siete años.
3 Pasados los siete años, la mujer volvió de ese país y fue a rogarle al rey que le restituyera su casa y sus tierras.
4 El rey estaba en ese momento hablando con Guejazí, el criado del varón de Dios, y le decía:
«Por favor, háblame de todas las maravillas que ha hecho Eliseo.»
5 Y mientras Guejazí le contaba al rey cómo Eliseo le había devuelto la vida a un muerto, la madre del hijo resucitado por Eliseo llegó a pedirle al rey la devolución de su casa y de sus tierras. Guejazí exclamó entonces:
«Su Majestad, ¡esta es la mujer, y este es su hijo, al que Eliseo devolvió la vida!»
6 El rey interrogó a la mujer, y ella le contó todo. Entonces el rey llamó a un oficial y le ordenó:
«Haz que a esta mujer se le devuelva todo lo que era suyo, y todo lo que sus tierras produjeron desde que dejó el país hasta ahora.»
Jazael llega a ser rey de Siria
7 Después de eso, Eliseo se fue a Damasco. El rey Ben Adad de Siria estaba enfermo, y cuando le avisaron que el varón de Dios estaba allí,
8 el rey le dijo a Jazael:
«Ve a recibir al varón de Dios, y llévale un presente. Consulta por medio de él al Señor, y pregúntale si yo sanaré de esta enfermedad.»
9 Jazael escogió un presente de entre los bienes de Damasco, y junto con cuarenta camellos cargados, fue al encuentro del varón de Dios. Cuando llegó ante él, le dijo:
«El rey Ben Adad de Siria, que es como tu hijo, me ha enviado para que te pregunte si va a sanar de su enfermedad.»
10 Y Eliseo le dijo:
«Ve y dile que ciertamente sanará. Sin embargo, el Señor me ha revelado que Ben Adad inevitablemente morirá.»
11 Y el varón de Dios se quedó mirándolo fijamente, hasta que Jazael se ruborizó. De pronto, el varón de Dios prorrumpió en llanto,
12 y Jazael le preguntó:
«¿Por qué llora mi señor?»
El varón de Dios respondió:
«Lloro porque sé que harás mucho mal a los israelitas; sé que les prenderás fuego a sus fortalezas, que a sus jóvenes los matarás a filo de espada, que a sus niños los estrellarás contra el suelo, y que a sus mujeres embarazadas las abrirás en canal.»
13 Jazael objetó:
«Pero, ¿quién es tu siervo, si no un perro? ¿Cómo podría hacer algo tan formidable?»
Y Eliseo respondió:
«El Señor me ha revelado que tú vas a ser rey de Siria.»
14 Cuando Jazael se fue y volvió con su amo, este le preguntó:
«¿Qué te ha dicho Eliseo?»
Y Jazael respondió:
«Me dijo que ciertamente sanarás.»
15 Pero al día siguiente Jazael tomó un paño, lo remojó en agua, y se lo puso a Ben Adad sobre el rostro, y Ben Adad murió. En su lugar, reinó Jazael.
Reinado de Jorán de Judá
(2 Cr 21.1-20)
16 En el quinto año de Jorán hijo de Ajab, rey de Israel, y mientras Josafat era rey de Judá, Jorán hijo de Josafat comenzó a reinar en Judá.
17 Tenía treinta y dos años cuando comenzó a reinar, y reinó en Jerusalén ocho años.
18 Su conducta fue la de los reyes de Israel, pues actuó como la familia de Ajab; hizo lo malo a los ojos del Señor, y una hija de Ajab fue su mujer.
19 Pero por causa de David, su siervo, el Señor no quiso destruir a Judá, pues le había prometido a David que siempre mantendría viva su dinastía y la de sus hijos.
20 En los días de Jorán, Edom se rebeló contra el dominio de Judá, y nombró su propio rey.
21 Entonces Jorán se enfiló hacia Saír con todos sus carros, pero los de Edom los atacaron y los rodearon. Entonces Jorán y los capitanes de sus carros se abrieron paso durante la noche, y logró que su ejército escapara a su campamento.
22 Sin embargo, Edom se liberó del dominio de Judá hasta el día de hoy, y también Libna se rebeló en el mismo tiempo.
23 Los demás hechos de Jorán, y todas sus obras, se hallan registrados en el libro de las crónicas de los reyes de Judá.
24 Cuando Jorán se reunió con sus antepasados, fue sepultado con ellos en la ciudad de David, y en su lugar reinó Ocozías, su hijo.
Reinado de Ocozías de Judá
(2 Cr 22.1-6)
25 Jorán hijo de Ajab tenía doce años de reinar sobre Israel cuando Ocozías hijo de Jorán comenzó a reinar sobre Judá.
26 Ocozías tenía veintidós años cuando comenzó a reinar, y reinó en Jerusalén un año. Su madre se llamaba Atalía, y era hija del rey Omri de Israel.
27 Como era yerno de la casa de Ajab, siguió el mal ejemplo de la familia de Ajab, y al igual que la casa de Ajab hizo lo malo a los ojos del Señor.
28 Ocozías se unió con Jorán hijo de Ajab, y juntos marcharon a Ramot de Galaad para pelear contra el rey Jazael de Siria, pero los sirios hirieron a Jorán,
29 por lo que el rey Jorán volvió a Jezrel para curarse las heridas que los sirios le hicieron frente a Ramot, cuando peleó contra el rey Jazael de Siria. Por eso Ocozías hijo de Jorán, rey de Judá, fue a visitar a Jorán hijo de Ajab en Jezrel, pues estaba enfermo.
Kelán'a Sunem élmeykekxa ektáha axta agkok
1 Appaqhetchessek axta Eliseo m'a kelán'a ektáha axta apxátekhássesseyam étche, apkeltamhók axta kaxog yetlo ekhawóxama kamhagkok mók nekha, hakte apxénchek axta Wesse' egegkok peya katyapok ekyawe agko' meyk segaqhe apchókxa ekweykmoho siete apyeyam. 2 Kelánekxeyk axta ektáhakxa m'a kelán'a, kelyahákxók axta aptáhakxa apcháneya m'a Dios appeywa aplegasso: xegkek axta yetlo ekhawóxama ekmahágko m'a filisteo apchókxa, axta heykmok ekweykmoho siete apyeyam ma'a. 3 Yeykhayak axta siete apyeyam ektaqhémo makham ma'a kelán'a eñama m'a filisteo apchókxa, ekmeyeykekxo m'a aphakxa nak wesse' apwányam élmaxnegwákxo éltamho kólmeyásekxak makham ma'a axagkok tén han xapop agkok. 4 Appaqhetchessek axta wesse' apwányam ma'a Guehazí, Eliseo axta apchásenneykha, apkeltamho eltennasha ektémakxa chá'a aqsok sempelakkasso agwetak apkelane m'a Dios appeywa aplegasso Eliseo. 5 Chaqhawók axta han apkeltennásegkaxa Guehazí wesse' apwányam apxátekhássesseykmo Eliseo étche xama kelán'a, ekwákxo élmaxnegwákxo wesse' apwányam éltamho egkeyásekxak makham axagkok tén han xapop agkok. Tén axta Guehazí aptáha apcháneya m'a wesse' apwányam:
—Wesse', cháxa kelán'a sekxéna nak xa, chéhe étche han xa, apxátekhássessekmo axta m'a Eliseo.
6 Apkelmaxneyáha axta wesse' apwányam ma'a kelán'a, keñe éltennáseyncha'a ektémakxa axta ekha xa kelán'a nak. Tén axta wesse' apwányam aptáha apcháneya m'a xama apkeláneykha apcháyo axta chá'a, apkeltamho kólmeyásekxak makham ekyókxoho aqsok agkok ma'a kelán'a, keñe han ma'a ekyókxoho aqsok ektekkesso axta m'a xapop agkok, sekxók ekteyapma axta m'a eyókxa ekwokmoho s'e kaxwo' nak.
Hazael apteme wesse' apwányam Siria
7 Keñe axta Eliseo apmeyákxo m'a Damasco. Apháxamákpek axta wesse' apwányam Siria xa apyeyam nak, apwesey axta Ben-hadad, keñe kéltennasa apwa'a Dios appeywa aplegasso. 8 Tén axta wesse' apwányam aptáha apcháneya m'a apkeláneykha Hazael:
—Elsow sa' aqsok yaqwayam etnehek apkelmésso naqsa m'a Dios appeywa aplegasso. Yána sa' elmaxnak Wesse' egegkok yaqwayam agya'asagkoho', amallánek sa' kexa s'e sekháxamáxche nak.
9 Apxegkek axta Hazael apyo'ókmo m'a Dios appeywa aplegasso, apkelsókassek axta aqsok éltaqmalma apkelmésso naqsa élánamáxche axta m'a Damasco, cuarenta yányátnáxeg axta apkelpátegkásak. Xama axta apwokmo aphakxa m'a, aptáhak axta apcháneya:
—Eyáphássek xeyk ko'o almaxnegwak xép, emallánek sa' kexa apháxamap ma'a wesse' apwányam Siria, cham'a Ben-hadad, aptéma nak máxa apyáp xép.
10 Apchátegmowágkek axta Eliseo:
—Etaqhoho eltennássekxa sa' peya emallánek ektémakxa nak apháxamap, apxénchek xeyke Wesse' egegkok, megkeyxek hek xeyk yetsapok.
11 Keñe axta megyésa apkelano Eliseo m'a Hazael, yetlókok axta han mey'áseyak aptáhakxa'. Pelakkassek axta han apwana m'a Dios appeywa aplegasso, 12 tén axta apkelmaxneyáncha'a Hazael:
—¿Yaqsa ektáha apwana nak?
Apchátegmowágkek axta Eliseo:
—Ekya'ásegkók ko'o exchep peya enaqtawasagkohok ekmaso m'a israelitas, elwatneyásekxak sa' ma'a tegma apkelyennaqte apagkok, elnápok sa' elyetxeygkok sókwenaqte m'a wokma'ák nak, elnáhakkasek sa' ma'a apketchek ketcheyetse nak, elpáxqatchesagkok sa' awokma'ák ma'a kelán'ák lós'awo nak.
13 Apchátegmowágkek axta Hazael:
—¡Énxet mékoho ko'o! ¿Háxko ko'o atnehek alának xa aqsok nak?
Apchátegmowágkek axta Eliseo:
—Éltennássek ko'o Wesse' egegkok peya etnehek xeyep wesse' apwányam ma'a Siria.
14 Apyenyékxeyk axta Hazael ma'a Eliseo apmeyákxo m'a aphakxa nak wesse' apagkok, apkelmaxneyáha axta m'a:
—¿Háxko aptáhakxa apcháneya Eliseo?
Apchátegmowágkek axta Hazael:
—Apxénchek xeyep peya emallánek apháxamap.
15 Keñe axta mók ekhem apxega Hazael apma xama yát'apa, apyássásawók axta han yegmen, keñe apcháhakkassesa nápat ma'a wesse' apwányam, keñe apketsapa. Tén axta apyaqmagkasa Hazael apteme wesse' apwányam.
Joram apteme wesse' apwányam Judá
(2 Cr 21.1-20)
16 Apcheynamók axta apteme wesse' apwányam Joram ma'a Judá, Josafat axta apketche, ekweykmo axta cinco apyeyam apteme wesse' apwányam pók Joram ma'a Israel, Ahab axta apketche. 17 Treinta y dos apyeyam apagkok axta weykmok apkeynamo apteme wesse' apwányam, ocho apyeyam axta apteme wesse' apwányam ma'a Jerusalén. 18 Axta eyke aptemék ma'a apkeltémakxa axta apkelwesse'e apkelwányam axta m'a Israel, tén han ma'a Ahab axta aptawán'ák neptámen, hakte Ahab aptáwen neptámen axta m'a aptáwa'; asagkek axta aptémakxa nápaqtók Wesse' egegkok. 19 Axta eyke emáheyók emasséssók Wesse' egegkok ma'a Judá, eñama apchásekhayo m'a David, cham'a apkeltennassama axta megkamassegwomek chá'a aptamhéyak apkelwesse'e apkelwányam ma'a aptawán'ák neptámen, cham'a apmonye' nak.
20 Apkenmexeykekxeyk axta Edom ma'a Judá, neyseksa apteme axta wesse' apwányam ma'a Joram, apkelyésáha axta xama wesse' apwányam apagkok apagko'. 21 Tén axta Joram apmahágko m'a Saír yetlo ekyókxoho yátnáxeg apkelyenyawasso apagkok apkenchesso nak kempakhakma, axta'a axta apnaqxétekhágko m'a Joram yetlo sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e apkelchánte nak yátnáxeg apkelyenyawasso apkenchesso kempakhakma, tén axta apketámegko m'a edomitas ektáha axta apwakhegwayam, apmenxenchek axta han. 22 Apxakcha'awók axta kaxwók aptamhágkok ma'a énxet'ák Edom, massék axta aptáha apkeláneykha m'a Judá, ekwokmoho s'e kaxwo' nak. Apxakcha'awók axta han aptamheykegkok ma'a tegma apwányam Libná.
23 Ektémakxa axta apweynchámeykha Joram keñe han ma'a ektémakxa axta ekyókxoho aqsok apkelane, hágkek eknaqtáxésamaxche m'a weykcha'áhak apagkok axta m'a apkelwesse'e apkelwányam nak Judá. 24 Xama axta apketsapa Joram, keñe kélátawanyegwákxo m'a kélátawanyamakxa axta apyapmeyk nano', Tegma Apwányam apagkok axta David. Keñe axta apyaqmagkasa apteme wesse' apwányam ma'a apketche Ocozías.
Ocozías apteme wesse' apwányam Judá
(2 Cr 22.1-6)
25 Apkeynamók axta apteme wesse' apwányam Ocozías, Joram axta apketche, wesse' apwányam axta Judá, ekweykmo axta doce apyeyam apteme wesse' apwányam Joram ma'a Israel, Ahab axta apketche. 26 Veintidós apyeyam apagkok axta apkeynamo apteme wesse' apwányam, xama apyeyam axta apteme wesse' apwányam ma'a Jerusalén. Atalía axta ekwesey egken, Omrí axta aptáwen, wesse' apwányam axta m'a Israel. 27 Aptemegkek axta han Ocozías ma'a aptémakxa axta Ahab, tén han ma'a aptawán'ák neptámen, asagkek axta aptémakxa nápaqtók Wesse' egegkok, eñama m'a apnámakkok nak Ahab aptawán'ák neptámen.
28 Appasmeykekxeyk axta Ocozías ma'a Joram, apketche nak Ahab, yaqwayam elnapakpok ma'a Ramot nak Galaad, yenmexek ma'a Hazael, wesse' apwányam nak Siria. Apyensássek axta eyke sirios ma'a Joram, 29 tén axta apmeyákxo makham ma'a Jezreel, yaqwayam enxoho kóllanaksohok ma'a apkelyense, kélyensasso axta m'a yókxexma nak Ramot, neyseksa apkempakhe m'a Hazael, wesse' apwányam nak Siria. Apmeyákxeyk axta Ocozías ma'a Jezreel aptáha meyk'a, hakte aplegágkok axta m'a Joram.