Dedicación del templo
(1 R 8.12-66)
1 Entonces Salomón dijo:
«Señor, tú has dicho que habitas en la oscuridad de una nube.
2 Pero yo te he edificado un templo, una mansión donde habites para siempre.»
3 Luego se volvió hacia toda la congregación de Israel, que estaba allí de pie, y la bendijo.
4 Y añadió:
«Bendito sea el Señor, el Dios de Israel, que con su mano ha cumplido la promesa que le hizo a David mi padre, cuando dijo:
5 “Desde el día en que saqué de Egipto a mi pueblo, no he elegido ninguna ciudad en ninguna de las tribus de Israel para edificarme una casa donde establecer mi nombre, ni tampoco he escogido a nadie como príncipe de mi pueblo Israel.
6 Pero he elegido a Jerusalén para que mi nombre esté en ella, y he elegido a David para que gobierne a mi pueblo Israel.”
7 Por eso David, mi padre, tuvo la intención de edificar una casa para honrar el nombre del Señor y Dios de Israel.
8 Pero el Señor le dijo a David mi padre: “En cuanto a tu intención de edificar una casa para honrar mi nombre, me parece bien que lo hayas puesto en tu corazón.
9 Pero no serás tú quien me edifique casa, sino el hijo que te va a nacer. Él será quien edifique el templo para honrar mi nombre.”
10 Y el Señor ha cumplido su palabra, pues sucedí a David, mi padre, y ahora ocupo el trono de Israel, tal y como el Señor lo había dicho, y he edificado una casa para honrar el nombre del Señor, el Dios de Israel.
11 Ya he puesto en ella el arca, en donde está el pacto que el Señor celebró con los hijos de Israel.»
12 Enseguida, ante toda la congregación de Israel, Salomón se puso delante del altar del Señor y extendió los brazos.
13 Como Salomón había hecho un estrado cuadrado de bronce que medía poco más de dos metros por lado y casi un metro y medio de alto, y lo había puesto en medio del atrio, se subió a este, se arrodilló delante de toda la congregación de Israel, y con los brazos extendidos al cielo dijo:
14 «Señor, Dios de Israel, no hay en el cielo ni en la tierra un Dios que se compare a ti, que cumples el pacto y eres misericordioso con tus siervos que de todo corazón caminan delante de ti.
15 Tú has cumplido tu promesa a tu siervo David, mi padre; con tus labios lo dijiste, y con tu mano lo has cumplido, como hoy se puede ver.
16 Ahora, Señor y Dios de Israel, cumple tu promesa a tu siervo David, mi padre, cuando le dijiste: “No faltará delante de mí un varón, hijo tuyo, que se siente en el trono de Israel, siempre y cuando tus hijos vigilen sus pasos y sigan mi ley, como lo has hecho tú delante de mí.”
17 »Ahora, Señor y Dios de Israel, que se cumpla la promesa que le hiciste a tu siervo David.
18 Pero ¿acaso es verdad que tú, mi Dios, puedes vivir en la tierra con el hombre? Si ni siquiera los cielos, ni los cielos de los cielos, te pueden contener, ¡mucho menos podría contenerte esta casa que he edificado!
19 Pero, Señor Dios mío, dígnate atender a la oración y a los ruegos de tu siervo, y escucha el clamor y la oración que este siervo tuyo eleva a ti.
20 Mantén abiertos tus ojos, de día y de noche, sobre esta casa, sobre el lugar del cual has dicho: “Mi nombre estará allí”, y atiende a la oración que tu siervo eleva en este lugar.
21 Atiende también al ruego de este siervo tuyo, y de tu pueblo Israel; óyelo desde los cielos, desde el lugar donde vives, y cuando en este lugar se haga oración, ¡escúchanos, y perdónanos!
22 »Cuando alguien peque contra su prójimo, y se le exija hacer un juramento, y venga a jurar aquí, ante tu altar,
23 dígnate escuchar desde los cielos, y actúa y juzga a tus siervos; dale al impío su merecido y haz que sus acciones recaigan sobre su cabeza, y hazle justicia al justo y decláralo inocente.
24 »Cuando tu pueblo Israel sea derrotado ante sus enemigos por haber pecado contra ti, si se vuelve a ti y confiesa tu nombre, y en esta casa eleva a ti sus ruegos,
25 dígnate escucharlo desde los cielos, y perdona el pecado de tu pueblo Israel, y hazlos volver a la tierra que les diste a ellos y a sus padres.
26 »Si los cielos se cierran y, por haber pecado contra ti, deja de llover, si dirigen sus oraciones hacia este lugar y confiesan tu nombre, y cuando tú los aflijas se arrepienten de sus pecados,
27 escúchalos en los cielos, y perdona el pecado de tus siervos y de tu pueblo Israel; enséñales el buen camino para que lo sigan, y haz llover sobre tu tierra, la que diste a tu pueblo en propiedad.
28 »Cuando haya hambre en la tierra, o peste, tizoncillo, hongo, langosta o pulgón, o cualquiera otra plaga o enfermedad; o cuando sus enemigos los asedien en la tierra en donde vivan;
29 que toda oración y todo ruego que haga cualquier hombre, o todo tu pueblo Israel, que de corazón reconozca su llaga y su dolor, si tiende las manos hacia esta casa,
30 dígnate escuchar desde los cielos, desde el lugar donde resides, y perdónalos. Examina su corazón y dale a cada uno lo que merecen sus acciones, pues solo tú conoces el corazón humano.
31 Así ellos te temerán y andarán en tus caminos todos los días de su vida en la tierra que les diste a nuestros padres.
32 »A los extranjeros, a los que no sean de tu pueblo Israel, pero que hayan venido de tierras lejanas por causa de tu gran renombre, y de tu mano poderosa y de tu brazo extendido, si llegan a esta casa y oran,
33 dígnate escucharlos desde los cielos, desde el lugar donde vives, y trátalos conforme a las peticiones que te hagan, para que todos los pueblos de la tierra reconozcan tu nombre y te teman, así como lo hace tu pueblo Israel, y sepan que tu nombre es invocado sobre esta casa que yo he edificado.
34 »Cuando tu pueblo salga a la guerra contra sus enemigos por el camino que tú les señales, si oran a ti mirando hacia esta ciudad que tú elegiste, hacia el templo que he edificado para honrar tu nombre,
35 dígnate escuchar desde los cielos su oración y su ruego, y defiende su causa.
36 »Cuando pequen contra ti (pues no hay nadie que no peque), si te enojas contra ellos y los entregas en manos de sus enemigos, y sus captores los llevan cautivos a un país enemigo, sea lejos o cerca,
37 si en la tierra a la que fueron llevados cautivos ellos recapacitan y se vuelven a ti, y si en el país de su cautividad oran a ti y dicen: “Hemos pecado; hemos actuado de manera inicua e impía”;
38 si allí en el país adonde los llevaron cautivos se vuelven a ti con todo su corazón y con toda su alma, y oran hacia la tierra que les diste a sus padres, hacia la ciudad que tú elegiste, y hacia el templo que he edificado a tu nombre,
39 dígnate escuchar desde los cielos, desde el lugar donde vives, su oración y su ruego; defiende su causa y perdona a tu pueblo cuando peque contra ti.
40 »Dios mío, yo te ruego ahora que mantengas abiertos tus ojos, y atentos tus oídos, a la oración en este lugar.
41 ¡Levántate ahora, Señor y Dios, y ven a reposar aquí, tú y el arca de tu poder! ¡Oh, Señor y Dios, que tus sacerdotes se revistan de tu salvación! ¡Que tus santos se regocijen en tu bondad!
42 Señor y Dios, ¡no rechaces a tu ungido! ¡Acuérdate de tu gran misericordia para con David, tu siervo!»
Salomón appagkanchesso Dios tegma appagkanamap
(1 Re 8.12-66)
1 Tén axta aptáha Salomón se'e:
“Wesse' egegkok,
apxeyenmeyk xép
apha neyseksa
ekyáqtésakxa exma.
2 Élánéssek eyke
ko'o exchep kaxwók
xama tegma appagkanamap
yaqwayam exek chá'a,
xama aphamakxa meyke néxa.”

3 Tén axta appeynchákpoho wesse' apwányam, appayhékxoho m'a apchaqnágkaxa axta apyókxoho israelitas, tén axta apkelmaxnéssesa apkeltamho kataqmelek apheykha 4 aptáhak axta s'e: “Apcheymákpoho sa' kólteméssesek Wesse' egegkok, Dios apagkok nak Israel, hakte apkelanak ekyókxoho m'a apkeltennassamakxa axta elának ma'a David, táta axta, aptéma axta apkenagkama s'e: 5 ‘Axta ko'o alyéseykha xama tegma apwányam nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák nak Israel, sekxók axta sélántekkessama énxet'ák ahagkok ma'a Egipto, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak, yaqwayam enxoho elanakpok xama tegma appagkanamap ekxénamaxchexa sekwesey, axta han alyéseykha xama énxet enxoho yaqwayam etnehek apnaqleykha énxet'ák ahagkok Israel, 6 Jerusalén axta eyke élyéseykha yaqwánxa katnehek ekxénamaxchexa sekwesey, élyéseykha axta han David yaqwayam enxoho etnehek apkeláneykha énxet'ák ahagkok Israel.’ 7 Xeyenmeyk axta apwáxok táta David elanaksek xama tegma appagkanamap ma'a Wesse' egegkok, Dios nak Israel. 8 Aptáhak axta apcháneya Wesse' egegkok se'e: ‘Tásek aptáhakxa apmako hélanaksek xama tegma appagkanamap; 9 háwe sa' eyke exchep yaqwayam elána', sa' eyke m'a apketche peya nak éta'. Sa' hélanaksek ko'o tegma appagkanamap ma'a.’
10 “Apkeláneyak axta Wesse' egegkok ma'a apxeyenma axta elána', ko'o kaxwók wesse' apwányam ma'a Israel, sekyaqmagkasso m'a táta David, élánéssek han tegma appagkanamap ma'a Wesse' egegkok, Dios apagkok nak Israel, ekhawo aptémakxa axta apxeyenma. 11 Ekpekkenwokmek han yántéseksek ma'a ekyetnamakxa nak ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, apkelánesso axta Wesse' egegkok ma'a israelitas.”
12 Tén axta apkenegwokmo Salomón ma'a amonye' nak ekwatnamáxchexa aqsok, Wesse' egegkok nak apagkok, nápaqta'awók ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, apkelya'ássek axta néten apmék. 13 Apkeláneyak axta han Salomón negkenmeykegkaxa néten ma'a neyseksa apwáxok tegma nak, sawo ekyexwase, dos metros veinticinco centímetros axta ekwegqakxa', hawók axta han ma'a ekpayhakxa nak, keñe un metro treinta y cinco centímetros ma'a ekmahéyak ma'a néten, cha'a apkenmágkaxa axta néten nak, apkeltekxekkek axta aptapnák nápaqta'awók ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, apkelya'ássek axta néten apmék, 14 aptáha s'e: “Wesse' egegkok, Dios nak Israel: méko exchep ekhawo m'a néten, tén han keso náxop, apkeláneya nak chá'a m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho, apxekmóssama nak chá'a ektaqmeleykha apwáxok ma'a ektáha nak chá'a apkelyetleykha ekmámenyého agko' apkelwáxok; 15 apkelanak xép ma'a apkeltennassama axta elának David, táta axta. Sakhem apkelana m'a ekyókxoho apxeyenma axta elána'. 16 Wesse' egegkok, Dios nak Israel, elána han ma'a apkeltennassama axta m'a David, táta axta, aptéma axta s'e: etepagkok sa' chá'a aptamhéyak apkelwesse'e apkelwányam Israel ma'a aptawán'ák neptámen nak, apkelánegkoho enxoho chá'a apkeltémakxa m'a apketchek nak, apkelánegko enxoho han segánamakxa apagkok, ektéma axta chá'a apkeláneya m'a David. 17 Wesse' egegkok, Dios nak Israel, yána sa' katyapok ekyókxoho m'a apkeltennassama axta m'a táta axta ko'o David, apteme axta apkeláneykha.
18 “Wánxa agkok, ¿naqsóya apmopwána exek Dios náxop nepyeseksa énxet'ák? Mopwanchek exhok ekwánxa nak ekyawe néten, ¡ekyágwánxa agkok mexók se'e tegma appagkanamap sélánésso nak xép! 19 Dios Wesse' ahagkok, yeyxho sélmaxnagko; yeyxho sekwóneykha sélmaxneya nak xép. 20 Ná elwátessem apkeláneykha s'e tegma appagkanamap nak, ekhem tén han axta'a, apxeyenmakxa axta exchep katnehek ekxénamaxchexa apwesey. Yeyxho sélmaxnagko ko'o sektáha nak xép apkeláneykha. 21 Yeyxho sélmaxnagko, tén han apkelmaxneyéyak nak énxet'ák apagkok Israel, apkelpayhentámho enxoho chá'a s'e. Yeyxho sa' ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa aqsa nentémakxa mólya'assáxma.
22 “Asagkek sa' agkok chá'a apteméssesakxa pók xama énxet, apcháneyákpek sa' agkok emyenták se'e tegma appagkanamap nak, exénwaták aptáhakxa s'e ekwatnamáxchexa nak aqsok, 23 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, elána sa' nahan; etnésses sa' ekpayhawo nak etnéssesek ma'a apkeláneykha. Eñássesagkoho sa' ma'a ektáha nak apsexnánémap, yána sa' kaphewakxak ma'a kéllegassáseykegkoho, eñama aptémakxa ekmaso, etnésses sa' han ekpayhawo nak kólteméssesek ma'a meyke nak aptémakxa.
24 “Apnaqtawásegkók sa' agkok chá'a apkelenmexma m'a israelitas énxet'ák apagkok nak xép, eñama apkelánéyak melya'assáxma apkenmexeykekxa exchep, keñe apkelyaweykto enxoho chá'a elpeykessetámhok apwesey, apkelmaxneyágko enxoho chá'a elmeyenták se'e tegma appagkanamap nak, 25 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa aqsa apkeltémakxa melya'assáxma, yána elmeyekxak makham ma'a apkelókxa apméssamakxa axta, tén han ma'a apyapmeyk nanók axta.
26 “Meyke yegmen sa' agkok nahan entáhak megkammaka enxoho, eñama apkeláneyak melya'assáxma énxet'ák apkenmexeykekxa exchep, keñe sa' apkelpayhentámho enxoho elmaxneyagkok se'e, tén han apkelpeykásawo enxoho apwesey, tén han apkelwátesagko enxoho apkeláneyak melya'assáxma eñama apkellegassáseykegkoho exchep, 27 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa apkeltémakxa melya'assáxma m'a apkeláneykha, énxet'ák apagkok nak Israel, elxekmós ma'a ámay ektaqmalma eyeyméxko nak elyetlók. Yáphés sa' ekmámeye s'e xapop nak, apmeyáseykekxa axta m'a énxet'ák apagkok.
28 “Meyk segaqhe sa' agkok tépak se'e apchókxa nak, essenhan negmasse ekmaso, essenhan élyamégko enxoho aqsok kélcheneykekxa eñama ekmexanma, essenhan ekwa'a enxoho askok ekto kélcheneykekxa', sawa' essenhan kéyek; apwakhegwa'a enxoho han sẽlenmexma s'e tegma apkelyawe egagkok nak, tén han segketamokmo enxoho, essenhan segáhapwa'a enxoho mók ektémakxa ekmaso negheykha, essenhan ma'a negmasse, 29-30 yeyxho sa' xép ekyókxoho kélmaxnagko aptamhéyak nak chá'a m'a énxet'ák, essenhan ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, apkelwet'a enxoho chá'a ekmaso apheykha tén han apkellegeykegkoho, apkelya'asa enxoho chá'a néten apmék etnahagkok nempeywa nélmaxnagko elpayhentámhok se'e tegma appagkanamap nak. Yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, ná eyaqmagkásekxa aqsa apkeltémakxa melya'assáxma; etnésses sa' chá'a xama m'a ekpayhawo nak chá'a etnéssesek ektémakxa aqsok apkelane, hakte xép apwánxa apya'áseykegkoho ektémakxa ekmáheyo apwáxok elának énxet. 31 Keñe sa' yáwhok chá'a, tén han elyahakxohok chá'a neyseksa apheykha s'e xapop nak, apmésso axta exchep ma'a ẽlyapmeyk nanók axta negko'o.
32 “Tén han ma'a énxet apkeñama nak mók nekha, metnaha nak énxet'ák apagkok, apkeñama nak xapop makhawók agko', eñama aplege exchep apwesey ekyawe, tén han ma'a apmopwána, appayhentámho enxoho etnehek nempeywa nélmaxnagko s'e tegma appagkanamap nak, 33 yeyxho sa' xeyep ma'a aphakxa nak néten, egkés sa' xép ekyókxoho m'a aqsok apkelmaxnagko, yaqwayam sa' elyekpelkohok xép ma'a apyókxoho pók aptémakxa nak énxet'ák keso náxop, tén han yáwhok chá'a, aptamheykegko nak ma'a énxet'ák apagkok Israel, tén han elya'asagkohok ekxénamaxchexa apwesey s'e tegma appagkanamap nak, sélánésso axta ko'o exchep.
34 “Apkelxegkek sa' agkok énxet'ák apagkok yaqwayam elnapakpok ma'a katnaha nak apnámakkok, apmakókxa enxoho chá'a exchep eláphaksek, apkelpayhentamok sa' agkok elmaxneyagkok se'e tegma apwányam apkelyéseykegkaxa axta exchep, tén han se'e tegma appagkanamap sélánésso axta ko'o exchep, 35 yeyxho sa' xeyep nempeywa nélmaxnagko apagkok ma'a néten aphakxa nak, epásem sa'.
36 “Apkelánegkek sa' agkok han melya'assáxma yenmexek xép, hakte méko xama énxet enxoho melánekxa mey'assáxma, keñe apkeltaqnaweygko enxoho exchep elmések ma'a katnaha nak apnámakkok yaqwayam enxoho elmok, keñe enaqlakxak ma'a mók apkelókxa, cham'a makhawo' nak essenhan ma'a keto' nak, 37 xénwokmek sa' agkok apkelwáxok elyo'ótak makham xép neyseksa apheykha m'a yókxexma kélya'assamakxa axta, apwónéncha'a enxoho tén han apkelya'ásegwokmo enxoho apkeláneyak melya'assáxma, tén han apkeláneyak apkeltémakxa ekmaso, 38 apya'aweykto enxoho yetlo ekmáyheykegkoho agko' apkelwáxok ma'a apchókxa kélya'assamakxa axta kélnaqleykekxo apkelmomakpo, apkelpayhentámho enxoho elmaxneyagkok se'e xapop apméssamakxa axta apyapmeyk nano', tén han se'e tegma apwányam apkelyéseykegkaxa axta, keñe han se'e tegma appagkanamap sélánésso axta ko'o exchep, 39 yeyxho sa' xeyep nempeywa nélmaxnagko apagkok ma'a néten aphakxa nak, epásem sa', ná eyaqmagkásekxa aqsa apkeltémakxa melya'assáxma m'a énxet'ák apagkok, eñama apkenmexeykekxa exchep.
40 “Dios ahagkok, ema sa' chá'a takha' ektamhomaxche nempeywa nélmaxnagko s'e yókxexma nak, yeyxho sa' chá'a.

41 “Dios Wesse' egegkok,
yempekxa néten
éxyem yetlo
yántéseksek
ekyennaqte emyenták
ma'a yaqwánxa nak exek,
Dios Wesse' egegkok,
ewakhésakpok sa'
nélwagkásamáxche teyp
ma'a apkelmaxnéssesso
nak énxet'ák apagkok,
kalpayhekxak sa'
apkelwáxok ma'a
ektáha nak meyenseyam
apkelyetleykha.
42 Dios Wesse' egegkok,
ná etaqnawágwom aqsa m'a
wesse' apwányam ektáha axta
exchep apkelyéseykha.
Kaxénwakxoho sa' apwáxok
ektémakxa axta
apchásekhayo m'a David
xép axta apkeláneykha.”