Deberes hacia los demás
1 No reprendas al anciano, sino exhórtalo como a un padre; a los más jóvenes, como a hermanos;
2 a las ancianas, como a madres; a las jovencitas, con toda pureza, como a hermanas.
3 Honra a las viudas que en verdad son viudas.
4 Pero si alguna viuda tiene hijos, o nietos, estos deben aprender primero a ser piadosos para con su propia familia, y a recompensar a sus padres; porque ante Dios esto es bueno y agradable.
5 La viuda que en verdad es viuda, y que se ha quedado sola, espera en Dios y noche y día persevera en súplicas y oraciones;
6 pero la que se entrega a los placeres, está muerta en vida.
7 Manda también estas cosas, para que sean irreprensibles;
8 porque si alguno no provee para los suyos, y especialmente para los de su casa, niega la fe y es peor que un incrédulo.
9 En la lista deben figurar solo las viudas mayores de sesenta años, y que hayan tenido un solo marido;
10 que cuenten con un testimonio de buenas obras, como haber criado hijos, practicado la hospitalidad, lavado los pies de los santos, socorrido a los afligidos, y practicado toda buena obra.
11 Pero no admitas viudas más jóvenes, porque luego se rebelan contra Cristo y, llevadas por sus deseos, quieren casarse,
12 con lo que incurren en condenación por quebrantar su primera fe.
13 Además, aprenden a ser ociosas y a andar de casa en casa; y no solamente se vuelven ociosas sino también chismosas y entrometidas, y hablan de lo que no deben.
14 Por eso quiero que las viudas jóvenes se casen y críen hijos; que gobiernen su casa y no den al adversario ninguna ocasión de maledicencia.
15 Porque ya algunas se han apartado por seguir a Satanás.
16 Si algún creyente o alguna creyente tiene viudas, que las mantenga, para no gravar a la iglesia; así habrá lo suficiente para las viudas que en verdad lo son.
17 Los ancianos que gobiernan bien deben considerarse dignos de doble honor, mayormente los que se dedican a predicar y enseñar.
18 Pues la Escritura dice: «No pondrás bozal al buey que trilla», y: «Digno es el obrero de su salario.»
19 No admitas ninguna acusación contra un anciano, a menos que haya dos o tres testigos.
20 A los que persisten en pecar, repréndelos delante de todos, para que los demás también teman.
21 Te encarezco delante de Dios y del Señor Jesucristo, y de sus ángeles escogidos, que guardes estas cosas sin prejuicios y sin actuar con parcialidad.
22 No impongas a nadie las manos con ligereza, ni participes en pecados ajenos. Consérvate puro.
23 Por causa de tu estómago y de tus frecuentes enfermedades ya no bebas agua, sino toma un poco de vino.
24 Los pecados de algunos hombres se hacen evidentes antes de que ellos sean llevados a juicio, aunque a otros se les descubren después.
25 De igual manera, las buenas obras se hacen evidentes; y aun las que son diferentes, tampoco pueden permanecer ocultas.
Nentémakxa nak ampaxqaha apyókxoho énxet'ák
1 Ná egkés chá'a appeywa ekyennaqte m'a énxet apwányam nak; egkés aqsa chá'a appeywa aptémól'a elának ma'a apyáp; etnésses nahan chá'a wokma'ák ma'a apteméssessamakxal'a elának ma'a apkelyáxeg apancha'awo nak. 2 Etnésses nahan chá'a kelán'ák élwányam ma'a apteméssessamakxal'a elának ma'a egken; etnésses nahan kelán'a étkók ma'a apteméssessamakxal'a elának ma'a apkelyáxeg'a kelwán'ák nak, meyke étsapma apnények.
3 Epásem chá'a m'a tampe' meyke nak ekya'awánxa. 4 Yetneyk agkok étchek essenhan atawán'ák ma'a xama kelán'a tampe', akke payhawók sekxók elya'asagkohok apmonye'e ektémakxa néltaqmelchesso ekheykha enxagkok xa étchek nak, tén han xa atawán'ák nak, tén han exnéshok ma'a ektémakxa axta apkelásekhamakpoho m'a apyapmeyk, hakte cháxa ekleklamo nak apwáxok Dios antéhek xa. 5 Kásenneykxak chá'a Dios ma'a ekteme nak naqsók tampe', cham'a ektamheykekxa nak axakko', megkayensemek nahan ekteme nempeywa nélmaxnagko, kalmaxnak chá'a yókxoho ekhem tén han yókxoho axta'a. 6 Keñe m'a tampe' ekyetleykekxa nak ma'a ektémakxa aqsok ekyespagko, máxa étsapma katnehek neyseksa ekweynchámeykha makham. 7 Yána sa' nahan kalanagkok xa aqsok nak, yaqwayam sa' megkólxénchásekxók ektamheykegkaxa'. 8 Hakte énxet megkaxéneykha enxoho apwáxok ma'a ekheykha nak apxagkok, akke ekyágwánxa agkok ma'a apnámakkok apancha'awo nak, máxa katnehek apyensakmo enxoho apteme magya'ásseyam, asagkók agko' nahan katnehek aptáhakxa, megkaxók aptáhakxa m'a metne nak melya'ásseyam.
9 Akke tásek chá'a kanaqtáxesaxchek élwesey tampe' m'a ekwayam nak chá'a sesenta apyeyam agkok, ekteme axta chá'a wánxa xama atáwa'. 10 Kéméxcheyk nahan katnehek ma'a kélya'áseykegkoho axta ektémakxa ektaqmela, eñama ektaqmalma éktegkesso m'a étchek, élápeykha axta chá'a m'a apkelwayam nak axagkok, élyenyéssessamo axta chá'a apmagkok ma'a énxet'ák apkelpagkanamap nak, ekpasmomo axta chá'a m'a énxet'ák apkellegeykegkoho nak, tén han eñama élenxáneykmoho élane ekyókxoho m'a mók ektémakxa nak chá'a ektamheykha ektaqmela.
11 Eyke ná enaqtáxéssesák aqsa élwesey m'a tampe' yáma étkók nak; hakte yenyókassek agkok ektamhéyak megkalya'ásseyam Cristo m'a élyespagkamakxa nak chá'a kalanagkok, kalámenyéhok makham kategyagkokxak anaqteyegka'a, 12 élsexnánémaxche agko' nahan katnahagkok eñama megkaláneyak ma'a ektémakxa axta élpeywa m'a sekxók axta yaqweykenxa chá'a katnahagkok. 13 Kalántaxnaha nahan chá'a tegma, megkalmámenyého kaltemeykha nahan katnahagkokxa', háwe eyke ekwánxa agkok katnahagkokxak megkalmámenyého kaltemeykha, élpaqméteykha naqsa nahan katnahagkok, kawhénágwomhok aqsa nahan chá'a ekyókxoho m'a ektáhakxa enxoho chá'a amya'a, kalxénwók aqsa nahan chá'a m'a megkapayhawo nak kalxének. 14 Cháxa keñamak séltémo nak ko'o kategyagkokxak makham anaqteyegka'a m'a tampe' étkók nak, keñe kalwetagkok étchek, ekheykha tegma nahan katnahagkok, yaqwayam enxoho megkeytek yaqwánxa etnahagkok elxénmakha ekmaso m'a sẽlenmexeykha nak. 15 Hakte mók xama tampe' nahan chá'a kelyenseykmok ektamhéyak megkalya'ásseyam, élyetleykekxo m'a Satanás.
16 Yetneyk agkok námakkok ektamhéyak tampe' m'a xama kelán'a ekteme nak megkay'ásseyam, kéméxcheyk kapasmok, yaqwayam enxoho megkahekxeyk appasmo m'a énxet'ák apkeleñama nak kélaqneykekxexa'; keñe sa' elepwának epasmok énxet'ák apkeleñama nak kélaqneykekxexa m'a tampe' ekteme nak naqsók meyke ekya'awánxa.
17 Kéméxcheyk eyke chá'a kóltéhek ánet kélyánmagkasso apkeltamheykha m'a apkelámha apmonye'e, aptaqmelchessamo nak chá'a apkelmeykha apnámakkok ma'a kélaqneykekxexa, akke sekxók ma'a apkeltenneykha nak chá'a tásek amya'a, tén han ma'a apkelxekmósso nak chá'a apnámakkok. 18 Hakte temegkek eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak se'e: “Nágkóltehetches aqsa átog táma wey kélteyágkáseykha nak chá'a aqsok kélcheneykekxa yaqwayam kólnakxek aktek.” Temegkek nahan se'e: “Énxet ekha nak aptamheykha, payhawók exkak ekyánmaga aptamheykha.”
19 Nágyeyxho aqsa chá'a exchep apxénamap apkelane xama aqsok ma'a apkemha apmonye' kélaqneykekxexa, mepasma enxoho chá'a apqánet essenhan apqántánxo m'a ektáha nak apweteykegkoho.
20 Egkés sa' xép appeywa ekyennaqte nápaqta'awók énxet'ák ma'a melwátésseyam nak apkelánéyak melya'assáxma, yaqwayam sa' yeyk nahan ma'a nápakha énxet'ák nak.
21 Éltamhók ko'o exchep étlókasek apkelane nápaqtók Dios xa séltémókxa nak etnehek, tén han nápaqtók Jesucristo, tén han ma'a Dios apkelásenneykha kélyéseykha nak, meyke apteméssesso apyeykhamap pók elanok énxet, tén han meyke apxeyenma ektaqmela xama enxoho. 22 Ná enegken aqsa chá'a sekxók apmék apqátek xama énxet megkalchetámegkaxa enxoho sekxók apwáxok ektaqmela, yaqwayam enxoho megkawakxók xép xa ektémakxa nak melya'assáxma m'a pók énxet'ák. Etne chá'a exchep eyáxñeyo aptémakxa'.
23 Ná eyen aqsa chá'a exchep wánxa yegmen, eñama megkamassegwayam chá'a ekmáske apwáxok, eyen sa' nahan chá'a ketsék vino.
24 Tásek chá'a katnehek ekwetamaxche ektémakxa melya'assáxma nápakha énxet'ák amonye' enxoho apkelmahéyak ma'a yaqwánxa kólyekpelkoho', mók akke nahan chá'a kataxkohok ma'a natámen. 25 Hawók nahan ektémakxa m'a nentamheykha ektaqmela nak, tásek chá'a katnehek ekwetamaxche'; keñe m'a megkatnaha nak ektaqmela, yawanchek chá'a kawegqohok ekpowásamáxkoho.